|
| |
| |
| |
De vryheid.
Op den troon gevestigt.
Nec Par, quod semper habemns, Libertas & Caesar erunt.
TOen Roome zig op zynen middagstond
In overdwaalsche en dart'le weelde vond,
Zag 't ook zyn lust aan 't bloedig tydverdryf,
Daar menig paar van schermers, lyf om lyf,
Elkandre fel, van bloed en brein begruist,
Te keer gaan met den moortpriem in de vuist.
Maar Caesar toonde op heel een and'ren voet
Den aart van 't spel en wellust van dat bloedt;
Niet toen hy meer dan duyzend schermers gaf,
En straat en mart, van zyne wooning af,
Ter Raathuis toe, met purp're zeilen dekt;
Al waar die pragt een tweede schouwspel strekt:
Maar toen hy zelfs als schermer, rap ter voet,
En uijtgerust, als schelm of schermer doet,
Zyn wederpaar juist aan de Vryheit zogt,
En die een steek omtrent den boezem brogt,
Waar aanze quynde haar gansche leven lang,
En 't hartebloet, tot haren ondergang,
Zag leeken langs den tabbaart datse bleek
En dootsch, een lyk, en slegs een beelt geleek:
Want of de Raat, tot haren onderstand,
Manmoedig nam den ponjaart in de hand,
| |
| |
En met dien moed, als tweede wederpaar,
Zoo griefde en trof dien Ryksgeweldenaar,
Dat hy zyn bloet door zoo veel wonden spoog;
Dat was niet dan 't flikkerligt in 't oog:
Het lagh'er toe, de Vryheit quynde en queeld',
En vont geen hant die haar quetsuren heeld'.
Vermits zy haast ter snooder slaverny
Vervallen lag, door 's Drymans heerschappy;
Tot dat August, op Caesars spoor gerukt,
Met zynen voet haar voort de borst indrukt.
Tiberius, die schalke vol bedrog,
Volgt op 't spoor, en ag! hy veinst zig nog
De Vryheit niet te willen uit haar plaats
Verdringen, maar als eerste stem des Raats
Het heilig regt t'hanthaven, elk te nut;
Hoewel hy hier zyn heerschzugt niet en stut,
Maar 't groote Ryk zoo zwaar wort, dat het hygt
Om ademtogt, en naulyks leven krygt:
Maar ag! wat baat! 't verwisselt wel van Heer,
Maar niet van last; de Nazaat van Tibeer,
Een jonge wulp, die los en onbedagt.
Schaamte, eer, en pligt vertrappelt en veragt,
Agt alles slegts geschapen tot zyn lust;
De romp des Raadts (het leven scheen geblust)
Versterkt zijn spel, en schendig tijdverdryf;
Die 't Roomsche volk, als aan een enkel lyf,
Een enklen hals toewenschte, om met een slag
T' ontlyven 't volk, en 't hooge Staatsgezag.
Maar 't ongeval verrascht hem, eer hy 't weet;
Daar leit hy van dat hoog gezag ontkleet,
En 't leven vliegt aan waassem ginder heen:
Toen scheen het dat de Vryheid weder scheen
Het hooft om hoog te heffen, daarze een kragt,
En nieuwe glans van jeugt en leven wagt;
Vermits de Raat verdagvaart, al te zaam
Besloot, om eens den Keyzerlijken naam
En heerschappy, te werpen van den hals;
Genoeg geleert, door zoo veel ongevals;
Om eens in ernst' en met vermogen hand,
De Vryheit weer te zetten in haar stand:
| |
| |
Maar ag! de tijd, en 't noodlot leden, 't niet:
Men wenschte 't wel, maar zugtte van verdriet,
En eer men 't wist lag alzoo zwaar als eerst
Haar op den hals, die haar met dwang beheerst.
Heel anders wy, heel anders onze Staat,
Door 't wijs beleid der Vad'ren in den Raat,
Der Vaderen des waarden Vaderlants.
Zy heffen t'hans de Vryheit in haar glans;
Na dat de Staat ook zynen Caesar had,
Die met zyn bloet de grontvest heeft bespat,
Zoo haast hy 't oog op 't pant der Vryheit sloeg;
Die juist geen dolk haar in den Boezem joeg,
Maar zoo beknelde, en zoo beklemde, en kneep,
Datse als een slaaf zou draven na zijn zweep.
En zoo hier aan dien rampspoet iet ontbrak,
Het gretig oog der lantsuitheemschen, stak
Den voet byna ter schoen in, daar ook zy
Den trap van vreest, van 's Drymans heerschappy;
Tot datze wiert bernagtigt van August,
Groot voorwerp aan haar onrust, en haar rust,
Die met zijn moedt en zegehaftig zwaart
Haar roem verhief, en maakte haar naam vermaart;
Maar die eerlang dat kostelijk Juweel
Het zelve zwaart dorst zetten op de keel,
En hare stem verworgde, datse zwoegd'
En magteloos zig na zyn moed wil voegd';
En waar hy zelf niet t'enden aam gebragt,
Hy had de Maagt geschonden en verkragt.
Tiberius gaat listiger te werk,
Zijn schrand're geest ontveinst zijn oogemerk,
Daar hy den Staat geen bloet maar gout uitdrukt,
Op hoop dat dus zijn lust naar wensch gelukt.
Kaligula te jong en onbedagt,
Poogt door geleende en opgedrage magt,
Als met een slag, en in een enkele wond,
Omtrent het deel daar 't leeven in bestont,
Dat schoon gestel t'ontvormen, 't schoone lyf
Der eed'le Maagt, tot een wanschapen wijf,
Verlemt, geknot, mishandelt, en gesleurt,
T'herscheppen, dat ze in eeuwigheid betreurt
| |
| |
Den misval van haar opgedrongen ramp:
Maar d'aassem Godts verblies zijn levens lamp.
Daar lag dat werk, en met den jongsten snik
Bezweek met zyn moedt, in eenen oogenblik.
Toen was 't de tijd om hand aan 't werk te slaan:
Wat langzaem groeit kan langen tyd bestaan;
Dit voorwerp eist, tot welstand van den Staat,
Een overleg, en welgegrond beraadt,
Geen vliegende gedagte, die nauw standt
Drie dagen lang kon houden; maar het pant
Der Vryheid wort zoo heilig opgepast,
En opgewaakt, dat haar geen storm verrast,
En d'eedle Maagt, eerst dootsch, en ongedaan,
Ontluikt te met, en neemt in kragten aan,
En toont in 't eind 't schoon aanschijn zonder vlek,
En word aldus van allee Vad'ren nek
Geschoort, geschraagt, geheven op den troon,
Volmaakt van leest, en welgeschapen schoon;
Daarze in haar kragt, verzegeld met den knoop
Der Eeuwige verbintenis, de hoop
Van wie haar vryd verandren doed in smert,
Als dit hem valt zo koud als loot op 't hert.
Dus zitse in top, en nu de Staat vermag
't Geen Roome zelf op zijnen schoonsten dag
Niet magtig was, verheft zy haar gezigt,
Na zulk een tijd als Roome heeft berigt,
Toen haar 't beleid der Burgermeest'ren plag
't Hanthaven, en 't Raatsheerelijk gezag
Te huis, te veld, van verre, en van naby
Verdadigde haar vermogene heerschappy,
Daar Scipio zeeghaftig weer gekeert
Met d'offerwensch, van Jupiter begeert
Geen verren reik, en aanwasch van gebiedt,
('t Was groot genoeg, ô neen!) maar dat het niet
Geschokt, geschud, mogt wank'len, maar voortaan
By zijn gezag in stantzaamheid bestaan.
Dit 's ook het wit der Vadren, dat ook zy,
Gesloten in den ring der Heerschappy,
Als groot genoeg, bestendig blijft in stant,
Tot yders rust, en heil van 't Vaderlant.
| |
| |
In zulk een stand ontfangtse, dag aan dag,
Op 't heerlijk hof, een eerbied en 't gezag
Der Koningen, en Staten, niet alleen
Van gansch Euroop, en Christe Mogentheen:
Maer zelf de norse en forse dwingeland,
Die zijnen stoel in 't Out Byzansse plant,
Zal haast dien stant afoogen, om haar niet
Te steuren in 't onzachelijk gebiet.
Dies treden zelfs het Hof te Ispahan.
En 's Mogols Rijk, met haar in Eedgespan:
Ja 't Heerlijk Hof des Tarteres te Peging,
Zal, uyt ontzag, en vol verwondering,
Eerlang het Rijk van China, 't zy hoe groot,
Ontsluiten, en dien zegenrijken schoot
Doen openstaan naar haar begeerte en wensch.
Men geef aan Godt en aan geen sterflijk mensch,
Al d'eer van 't werk, Hy hanthaaf meer en meer
's Lands vryen Staat, zyn hoogen naam ter eer.
|
|
Auteursrechtvrij