|
| |
| |
| |
Letterkroniek.
Derde trimester van 1889.
Tijdingen. -
Thans is in Frankrijk een beweging ontstaan, die vooral door L. Havet geleid wordt, om een hervorming in de spelling te doen ontstaan. Handteekens worden zoowel buiten als binnen het land ingezameld om te verkrijgen dat de Académie française zich de zaak zou aantrekken. Men vraagt geen radikale hervormingen, maar alleen strenge regelmatigheden, en men hoopt dat niet het kleinste voordeel der hervorming zou zijn, dat het taalonderwijs zich voortaan met iets anders zou kunnen bezighouden dan de spellingsgrillen.
In de vacantieweken hebben de studenten der geestelijke gestichten gouwdagen gehouden te Dadizeele, Gent, Heyst-opden-Berg en St Truiden; ook werd een landdag den 18 Augustus te Kortrijk ingericht ter gelegenheid der Palfijnfeesten.
Holland-Antwerpen: geïllustreerd Gedenkblad ten voordeele van de slachtoffers der ramp te Antwerpen, is een aangekondigde uitgave van de firma J.B. Ditma te Utrecht, die een tegenhanger wil zijn van het voor eenige jaren zoo wel gelukte Paris-Murcie.
Aan de Duitsche letterkunde ontviel Robert Hamerling den 13 Juli en aan de Engelsche Wilkie Collins den 23 September.
De Fransche wetenschap onderging smartelijke verliezen door
| |
| |
den dood van Charles Nisard in Augustus en Fustel de Coulanges in September.
| |
Tijdschriften, Jaarboeken. -
De oude Wegwijzer zal met 1890 twee concurrenten vinden in den Annuaire van Vereycken en de Livre d'Adresses de la Ville de Gand et de sa Banlieue van L. De Vriese (ieder 3 fr.)
Twee bladen zijn in de hoofdstad ontstaan: Jong-Vlaanderen, een halfmaandblad, dat vooral de jongere richting in de letterkunde is toegedaan, en De Flamingant, een weekblad dat hardnekkig en stout den Vlaamschen taalstrijd helpt voeren.
| |
Fraaie Letteren. -
De onvermoeide K. Stallaert heeft op last der Kon. Vlaamsche Academie uitgegeven Van den VII Vroeden van binnen Rome, een dichtwerk der XIVde eeuw, met belangrijke inleiding en volledig glossarium.
Een uitstekende bijdrage tot den schat onzer oude liederen is het boek van F. Van Duyse: Oude Nederlandsche Liederen: Melodieën uit de Souterliedekens met inleiding, aanteekeningen en klavierbegeleiding (Gentsche Bibliophilen: eerste helft, 12 fr.). Het zal door alle kenners en liefhebbers hoogst gewaardeerd worden.
De Bloemlezing uit Van Effen's Nederlandschen Spectator (Groningen, Wolters, f. 2.50), met inleiding door Stellwagen, is een welkome uitgave, ofschoon er een en ander op af te dingen valt.
Ter gelegenheid van de verheerlijking van Willem Ogier te Antwerpen wordt een uitgaaf belegd van zijne Volledige Werken (Antwerpen: L. Janssens, 3 fr.).
Een dergelijk dichterfeest, te Tongeren gevierd, gaf aanleiding tot het in 't licht zenden van J.M. Coninckx Dichtwerken, voorafgegaan van een studie over zijn leven en werken (uitgave van het Davidfonds).
Omstreeks half September verscheen Plancquaert's Dood van
| |
| |
Karel den Goede (Gent: Siffer, fr. 2.00), onlangs in den driejaarlijkschen prijskamp van Nederlandsche tooneelletterkunde bekroond.
Is. Teirlinck schreef onder den titel Molleke drie novellen: Molleke, - Arme Vleermuis, - en Van Stekelke en Stekelinneke, waarin hij zijn gekende goede hoedanigheden niet verloochent.
Fortuin: Zedeschetsen door A.C. Vander Cruyssen (Kortrijk, Vanden Steene) werd goed onthaald, alsook Humoreska, avondvertellingen door Em. Callant.
Gelukkig voor ons heeft H. Swarth, die beloofd had voortaan te zwijgen, niet woord gehouden. Daaraan zijn we haar nieuw meesterstukje: Rouwviolen verschuldigd.
De nieuwe uitgaaf van de Vlaamsche Poēzij, Bloemlezing uit de Zuid-Nederlandsche dichters van onzen tijd (vier nummers van Roelants' Klassiek Pantheon, f. 1.20) door Jan Adriaensen, is een blijk van de steeds toenemende belangstelling onzer Noorderbroeders in onze letterkunde.
| |
Taalkunde. -
Dr. Simons leverde een tamelijk goede bijdrage tot de wetenschappelijke behandeling onzer tongvallen en de geschiedenis onzer taal in Het Roermondsch Dialect getoetst aan het Oudsaksisch en Oudnederfrankisch (Gent: Siffer, fr. 1,25). Jammer dat men er te veel het gebrek aan systeem in gewaar wordt.
Etude sur les noms de famille du pays de Liège, origine, étymologie, classification, par A. Body (Parijs, Rolland, 3,00 fr.) is een gewenschte bijdrage tot de Namenkunde, een studie die thans zooveel belangstelling gaande maakt.
De Neue vollst. Index zu Diez' Etymologischem Wörterbuche der Romanischen Sprachen door Jarnik is een bewijs van de gunst die dit uitstekend werk nog steeds geniet. Daarentegen komt W. Meyer's Grammatik der Romanischen Sprachen, tegelijk in Fransche vertaling verschijnende door E. Rabiet (drie
| |
| |
deelen à 20 fr. ieder) te goeder ure, omdat Diez' Romaansche Spraakleer reeds sedert eenigen tijd verouderd is.
| |
Folklore. -
Wederom is in Frankrijk de folkloristische oogst zeer groot.
Wij roepen de aandacht op: A. Rolland de Denus: Dictionnaire des appellations ethniques de la France et de ses colonies (Parijs: Lechevalier, 10 fr.); - op Carnoy: les Contes d'animaux dans les Romans du Renard (ibid., fr. 3.50); - voorts op Daymard: Vieux chants populaires recueillis en Quercy (ibid., 6 fr.), - maar vooral op het uitstekend werk: J. Tiersot: Histoire de la chanson populaire en France (Parijs, Plon, 12 fr.).
Uit de Wonderwereld: Sprookjes voor Groote en Kleine Kinderen, prijsboek voor lagere on middelbare scholen, door A. De Cock, gemeenteonderwijzer te Denderleeuw, is een nieuw boek van den werkzamen folklorist, dat zijn plaats verdient in elke bibliotheek.
| |
Lettergeschiedenis. -
Tot heden is verschenen het derde deel (zes aflev. op achttien) van A. de Gubernatis' Dictionnaire international des écrivains du jour (Paris: Fischbacher, 30 fr.), een onmisbaar werk voor al wie zich met de letterkunde en de geschiedenis van onzen tijd bezig houdt.
Een encyclopaedisch werk van een ander aard en voor een ander gebied is Ebert's Histoire générale de la littérature du moyen-âge en Occident, trad. de l'allemand par J. Aymeric et J. Condamin (3 vol.).
Le flamand dans l'ancienne principauté de Liège - Le Walton, son histoire et sa littérature, par Jos. De Marteau (Liège: De Marteau, fr. 2.50) is een boek zooals er niet alle dagen verschijnen, en dat ieder Belg, zoo Vlaming als Waal, moet lezen.
De verhandelingen over stijlleer zijn in het Nederlandsch niet zoo talrijk dan dat we Hasselbach's Beknopte Stijlleer (Breda:
| |
| |
Nieuwenhuys, f. 1.25) onvermeld zouden laten. De verdienste van het boekje bestaat in zijn bonte reeks voorbeelden, waartoe aan de jongste schrijvers bijdragen ontleend werden.
Steeds meer en meer worden de vreemde letterkunden in Frankrijk bestudeerd; onlangs vermeldden wij de doctorthese van C. Looten over Vondel, thans hebben wij er eene van E. Bailly getiteld Etude sur la vie et les oeuvres de J. Klopstock.
| |
Geschiedenis en Hulpwetenschappen. -
La question des langues en Belgique par D. Claes is een merkwaardige brochure, die een antwoord was aan den Patriote, maar door dat blad geweigerd werd omdat ze waarheid sprak.
Een goede bijdrage tot de geschiedenis van onze kusten en onzen handel is de Bladzijde uit de Geschidenis der stad Nieupoort (Nieupoort en zijne Visscherij in de XVo eeuw; het Beleg van 20-28 Juni 1489; de Dankprocessie van St-Jan) door Edw. Vlietinck (Oostende: J. Vlietinck, fr. 1.00). Dit is niet de eersteling van dien jongen schrijver, die met geduld bronnen opspoort en ze met kennis verwerkt. Echter moeten wij zijne wijze van de feiten te beoordeelen kenschetsen, met te zeggen dat hij Onze Vrouw een rol doet spelen in het beschermen van belegerden en het verjagen van belegeraars. Dat herinnert aan het naīeve bijgeloof der middeleeuwsche kroniekschrijvers, - ten ware de schrijver uit de militaire loopbaan van Maria argumenten wilde verschaffen aan de verdedigers van de emancipatie der vrouw.
Van een ander aard is de monographie van H. Pirenne: Histoire de la constitution de la ville de Dinant au Moyen-Âge (Gand, Engelcke). Zij opent nieuwe gezichteinders over ons woelig gemeenteleven der veertiende eeuw.
Ardouin-Dumazet's boek: le Nord de la France (Flandre-Artois- Hainaut) en 1789 gaat ons rechtstreeks aan. Het eeuwfeest der Groote Omwenteling gaf L. Halleux aanleiding, om in een kleine brochure de Vroeger Inrichting der Maatschappij
| |
| |
en de Omwenteling te beschrijven naar de eenzijdige beschouwingen van H. Taine.
De Troebele Tijd door L. Mathot (Gent: Siffer, fr. 1.50) behandelt ook dat woelig tijdperk.
Levasseur: La Population française, histoire de la population avant 1789 et
démographie de la France comparée à celle des autres nations au XIXe siècle,
is een leerrijk w[e]rk. De toekomst voor de Fransche natie is heel somber: vóór 100 jaar waren op 100 Europeanen 38 Franschen, thans zijn er maar 11 meer.
Een goede zaak is de uitgave in de frankeneditie van J. van Lennep's Geschiedenis van Nederland, op de hoogte van den tegenwoordigen tijd gebracht door C. Vierhout (vier deelen, f. 0.60 per deel).
Veel opgang maakte onlangs het eerste deel van Pierson's Geestelijke Voorouders. Thans is verschenen Hellas: het Epos, zijnde de eerste afdeeling van het 2o deel (Haarlem: Tjeenk Willink f. 1.20).
Al wie in de godgeleerdheid en de godsdienstgeschiedenis belang stelt, zal kennis nemen van het boek van G. Wildeboer: het Ontstaan van den Canon des Ouden Verbonds (Groningen, Wolters, f. 1.90).
Nog steeds hebben het de Joden vóór het fanatisme te verantwoorden, als blijkt uit de volgende werken:
Jab: le Sang chrétien dans les rites de la synagogue moderne (Paris, Gauthier, 3 fr.).
Desportes: le Mystère du sang chez les Juifs de tous les temps (Parijs: Savine, fr. 3.50).
A. Rohling: le Juif selon le Talmud, édition française par A. Pontigny (ibid. - Een eerste Fransche vertaling door l'abbé de Lamarque hebben we in de vorige kroniek vermeld).
Kimon: la Politique Israélite; politiciens, journalistes, banquiers, etc. (ibid.)
| |
Wetenschappen. -
J. Bastiat: OEuvres choisies publiées par
| |
| |
A. de Folleville (Parijs: Guillaumin, 2 fr.) zullen nog met genoegen en nut gelezen worden door degenen die in de staathuishoudkunde belang stellen.
Professor Land's Inleiding tot de Wijsbegeerte (den Haag: Nijhoff, f. 3.90) wordt terecht als een meesterwerk geroemd.
| |
Schoone Kunsten. -
Eenige principen van kunstkritiek en esthetiek naar de school die den invloed der omgeving huldigt, worden uiteengezet in: De Onvrijheid van den Mensch door Jan Iemand (Brussel: X. Havermans).
Een werk van buitengewone verdiensten moet het boek zijn: Etudes sur les arts plastiques en Belgique, envisagés dans leurs principes, leur enseignement, leurs applications et leurs progrès dans l'avenir par L. et E. De Taeye. Het is vereerd met den buitengewonen prijs van 25,000 fr., gekend onder den naam van Prijs des Konings.
Er wordt met veel lof gesproken van de muziek van P. Heckers op Mazeppa, de schoone cantate die Van Droogenbroeck in 1883 gedicht heeft.
De Geyter's Rhijn, getoonzet door P. Benoit, is een triomf geweest voor de kunstenaars en de Vlaamsche kunst.
| |
Opvoedkunde. -
Ons Onderwijs deugt niet: een woord aan allen door E. Barneveld (f.0.50), bespreekt Noord-Nederlandsche toestanden, maar denkelijk met het doel om gelijk te geven aan het spreekwoord: qui veut trop prouver, ne prouve rien.
Velen vragen in onze moderne opvoeding een ruimer plaats voor de lichaamsoefeningen. In dien zin spreekt het boek: Ein gesunder Geist in einem gesunden Körper: Englische Schulbilder in Deutschem Rahmen, von H. Raydt, Subrektor in Ratzeburg (Hannover: C. Meyer, 4 Mk.). De schrijver is gaan zien hoe men in Engeland aan zijn desideratum voldoening geeft en duidt aan
| |
| |
wat Duitschland hier kan navolgen. Tevens is het werk een volledige beschrijving van het Engelsche out-of-doors-life.
De tweede uitgave van William I, German Emperor and King of Prussia by G. Boyle (Göttingen: Vandenhoeck, 2 Mk.) bewijst naar welke richting men in militaristische landen de school dienstbaar maakt tot de ontwikkeling der vaderlandsliefde.
Voor den beschaafden omgang, den bon ton is Frankrijk de klassieke grond. Daarom ook zal men vertrouwen hebben in de raadgevingen van het boekje van de Baronne de Staffe: les Usages du monde (Parijs: Havard, 4 fr.).
Gent, October' 89.
V.
|
|
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd