Nederlandsch Museum. Derde Reeks. Jaargang 3

[p. 99]

Letterkroniek⁽¹⁾.
Eerste trimester van 1889.

Tijdingen. -

Herhaaldelijk sloeg de dood onder de Noord-Nederlandsche geleerden en letterkundigen:

Den 17 Maart stierf de geleerde professor en kunstcriticus J. Alberdingk Thijm te Amsterdam; pas weinige dagen later de beroemde oogmeester en klankphysioloog professor Donders te Utrecht en de gemoedelijke verteller Goeverneur te Groningen.

Der Fransch-Belgische letterkunde ontviel een eigenaardig figuur in A. Clesse, die den 9 Maart te Bergen overleed.

H. Beecher Stowe, wier dood wij in de Kroniek van het derde trimester van 1888 op gezag van verscheidene bladen aankondigden, is van hare erge ziekte heel hersteld.

Onze Taal, vlaamschgezinde studentenkring van Luik, heeft ter gelegenheid van de aanwerving van zijn honderdste lid prachtige feestelijkheden ingericht, die een onloochenbaar getuigenis afleggen van zijn levenskracht.

Te Kiel werd een grootsche betooging gehouden ter gelegenheid van de 70^Ste verjaring van Klaus Groth, den gevierden Platduitschen dichter. Ook te Antwerpen had op het initatief van Dr. Hansen te dier gelegenheid een feest plaats.

(1) Die Kroniek van het eerste trimester van 1889 moest in de 4^de aflevering verschenen zijn.

[p. 100]

Bibliographie. -

Sedert eersten Januari verschijnt maandelijks de Revue Bibliographique Belge, publiée par un Comité de Rédaction, suivie d'un Bulletin Bibliographique International, publié par la Société Beige de Librairie. De meeste Belgische boeken worden er in beknopt besproken.

Jaarboeken, Almanakken, Tijdschriften. -

In de eerste weken van het jaar zag de 29^ste Almanak van de Gentsche studentenmaatschappij 't Zal wel Gaan het licht. Hij is een trouwe weerspiegeling van de vreugd, geestdrift en hoop der studeerende jeugd, en moet voor zijne voorgangers niet onderdoen.

Het eerste Jaarboek van het Taalverbond is verschenen. Het bevat wetenswaardige bijzonderheden over het Verbond en merkwaardige bijdragen van de leden.

Het 25^e Jaarboekje der Maatschappij tot Bevordering van Nijverheid en Wetenschappen zal ook buiten Gent belangstellenden vinden.

In Noord-Nederland is een derde Gids ontstaan, namelijk de Katholieke Gids, een maandschrift dat slechts ƒ. 5-50 zal kosten, en zelfs niet de politiek, noch de sociale vraagstukken zal uitsluiten.

Fraaie letteren. -

Vooreerst moeten vermeld worden de nieuwe uitgave met inleiding, registers en aanteekeningen door D.F. Scheurleer, van het Deuoot ende profitelyck Boecsken, een geestelijk liedboek met melodieën, van 1559, en de uitgave door D^r Kalff, onder den titel Trou moet blycken, van een verzameling tooneelstukken uit de 16^e eeuw der Haarlemsche Kamer van dien naam.

Een 3^de druk van Schaepman's Verzamelde Dichtwerken verscheen bij Van Langenhuysen te Amsterdam.

[p. 101]

De Kaptein der Lijfgarde, historische roman in drie deelen, door H.J. Schimmel, wordt in 't Noorden zeer geroemd.

Fortuin, zedeschetsen uit het hedendaagsche leven, door A.C. Vander Cruyssen, zal binnen kort uitkomen.

Van R. Stijns is een nieuwe novellenbundel verschenen, onder den titel Sprokkelingen. Hij heeft dezelfde krachtige hoedanigheden als de andere werken van dien eigenaardigen auteur.

Fr. Gittens heeft een nieuw drama geschreven: Palma's dochter, dat hij reeds met veel bijval in enkele letterkundige kringen heeft voorgedragen en dat stellig veel opgang zal maken.

Taalkunde. -

De uitgave van Brügman's Grundrisz der Vergleichenden Grammatik der Indagermanischen Sprachen, dat voor al wie iets aan taalkunde doet voortaan Bopp moet vervangen, houdt niet gelijken tred met het ongeduld dergenen die er op wachten. Vóór bijna drie jaar kregen we het eerste deel, behandelende de klankleer; thans krijgen we de eerste helft van het tweede deel, dat de vorming der stammen bespreekt. De tweede helft van hetzelfde deel, waarin de verbuiging en vervoeging zullen ontleed zijn, wordt eerst voor binnen een jaar beloofd, - maar de schrijver waagt het nog niet, iets te bepalen aangaande het tijdstip waarop het derde deel, de syntaxis, zal kunnen verschijnen.

De bezitters van Scherers's uitgave van de Deutsche Grammatik van J. Grimm, die wanhoopten ooit het werk volledig te bezitten, omdat er na het tweede deel in 1878 niets meer van verschenen is, zullen met genoegen vernemen dat G. Roethe en E. Schröder besloten hebben de uitgaven voort te zetten; dezer dagen moet de eerste helft van het derde deel van de pers komen.

Onlangs kwam de tweede helft uit van het tweede deel van J. Schipper's Englische Metrik in historischer und systematischer Darstellung, zoo uitgebreid dat het geheel 34 Mk. of fr. 42.50 kost.

[p. 102]

De bekende Reinaardvorscher, E. Martin, heeft in de ‘Quellen und Forschungen zur Sprach-und Culturgeschichte der Germanischen Völker’ uitgegeven: Neue Fragmente des Gedichts van den Vos Reinaerde und das Bruchstück van Bere Wisselauwe.

De Klankleer en hare practische Toepassing vooral met het oog op de studie der nieuwe talen, door P. Roorda, bewijst dat de klankphysiologie ook in Nederland beoefenaars vindt en er welhaast hare plaats in het onderwijs zal innemen.

De nieuwe uitgave van Delvau's Dictionnaire de la langue verte, met supplement vermeerderd door G. Fustier, is een goed hulpmiddel voor degenen die zoo een boek van noode hebben.

Het Glossarium van verouderde Rechtstermen, enz. uit Vlaamsche, Brabantsche en Limburgsche Oorkonden door K. Stallaert, gaat regelmatig voort en is reeds aan zijn 6^de aflevering, d.i. tot aan het woord Gemoet.

Even regelmatig vordert een uitgebreider werk, het Middel-Nederlandsch Woordenboek van Prof. Verdam, waarvan thans de twee eerste deelen volledig zijn, gaande tot einde letter G.

Folklore. -

Het 65^ste ‘heft’ van de ‘Sammlung gemeinverständlicher wissenschaftlicher Vorträge’ was een studie over Sitte und Branch der Siebenbvrger Sachsen door H. von Wlislocki.

E. Bernhöft leverde ons een bijdrage ‘zur Vorgeschichte der Ehe’ in zijn boek: Verwantschaftsnamen und Eheformen der Nordamerikanischen Volksstamme.

In Frankrijk zijn te vermelden: het werk van Desrousseaux: Moeurs populaires de la Flandre française, in twee boekdeel en; - voorts van Dozon: l'Epopée serbe, chants populaires héroïques, - en van Carnoy en Nicolaïdes: Traditions populaires de l'Asie Mineure.

Lettergeschiedenis. -

In de Noord-Nederlandsche biographische reeks, getiteld ‘Mannen van beteekenis in onze dagen’ ver-

[p. 103]

scheen een uitstekende levensbeschrijving van Van Beers door P. de Mont.

Een Levensbeschrijving van P. de Mont zelf werd dezer dagen uitgegeven door Fr. Swagers.

In de ‘Annuaire de l'Académie royale de Belgique’ kwam voor eene Notice sur J.-C.-H. Nolet de Brauwere van Steeland, associé de 1'Académie, par L. Roersch.

De studie van Du Pontavice de Heussey over Dickens, getiteld: Un maître du roman contemporain: l'inimitable Boz, is zeer aantrekkelijk en met veel oordeel geschreven.

Een puike bijdrage tot een nog weinig gekend deel onzer lettergeschiedenis is de Schets eener Geschiedenis der Rederijkkamer Sint-Barbara, gezeid de ‘Zeegbare Harten’ van Roeselare, door Em. Van den Berghe.

Hetzelfde geldt in meerder mate nog van Prof.D^r J. ten Brink's werk: De Roman in Brieven, 1740-1840.

Een tweede uitgaaf verscheen van J.A. Torfs' letterkundige ontleding der Drie Zustersteden van Ledeganck; - ook van denzelfde een tweede bundel letterkundige ontledingen: De Boekweit door Ledeganck, De Mensch door Büderdijk en Het Onweder door Bellamy, die vroeger in tijdschriften verschenen en thans ook dus als tweede uitgave mogen gelden.

Geschiedenis en Hulpwetenschappen. -

Nederland en zijne Bewoners, handboek der Aardrijkskunde en Volkenkunde van Nederland, door Dr. H. Blink, dat in afleveringen verschijnt, blijkt een uitstekend boek te zijn.

Die Niederländischen Kolonien der Altmark im XII Jahrh., door Th. Rudolph, behandelt een vraag, die hier te lande veler belangstelling gaande maakt,

Een zeer gewichtig werk, dat op echt wetenschappelijke wijze een leemte aanvult in onze vaderlandsche historiographie, is het Corpus documentorum Inquisitionis haereticae pravitatis Neerlandicae: Verzameling van stukken betreffende de pauselijke en

[p. 104]

bisschoppelijke Inquisitie in de Nederlanden, uitgegeven door P. Fredericq en zijne leerlingen. I^e deel, tot aan de herinrichting der inquisitie onder Karel V (1025-1520).

Van denzelfden schrijver verscheen ongeveer te gelijker tijd:

De l'Enseignement supérieur de l'histoire et de la géographie en Hollande, als verslag van een wetenschappelijke reis in Noord-Nederland.

Het tweede deel van Renan's Histoire du peuple d'Israël zal niet minder lof en tegenspraak uitlokken dan het eerste.

Voor de aardigheid mogen we ook wel aankondigen l'Invasion Allemande door generaal Boulanger, waarvan het eerste deel verschenen is.

10 April '89.

V.