Medische en technische Middelnederlandse recepten

668. Die craft des leuende waters.aant.

Dyt ys virtute ofte doecht vanden gebranden wyn. Ende ys eyn naturlick experiment van⁽²²³⁾ water want dat sende Aristotelis den connyninge van calistris van amaso[n]iam om dy schoenheit vander wrouuen, om dat hy nyt⁽²²⁴⁾ eyn wolde dat hoer schoenheit vertert

(223) van: v verbeterd uit w.

(224) nyt: het Hs. heeft myt.

[p. 213]

worde van enich schoenheit voer oer doet. Nu verstaet des waters natur welke hetet Electuarium, dat is twerstaen eyn vercoren dinck. Ende yn vele boke hetet aqua vite, dat is twerstaen des leuens. Dyt machtmen aldus. Nemt .xij. noten muscaten ende also veel zinziber ende galigaens ende greins van paradijs, ende garioffels nagelen, ende fijn kneel, ende cardamomum, van elx .i. , ende van desen maket puluer. Ende hyr thoe salmen doen .ix. mael also voel barnde wyns of waters dat gmaket is vanden puren wyn myt distillancien ende anders nyet. Ende dyt doetmen distilliren tsamen yn eyn alembic, gelick dat men gebranden wyn dodet myt cleynen fuer, dit water ontfanc yn eyn glasen fioel. Ende stopse weel vaste thoe, dit is leuende water, want wye dyt haut hy leeft sonder quellen.

¶ Ende dyt ys dy vertute Aristotelis, ypocras, ende Galienus dy meesters seggen van naturen ware, dat dit water tmaken eyn naturlic wisdom is van sinen, ende oerbelick tot des menschen lichaem. Si ys goet tegen den hoeft zuer, tegen reuma ende flegma ende tegen quade flumen dy op wart slaen ynt aensicht, ende epilencia, ende tegen alle siecheiden van hoefden, ende tegen montouel, ende tegen den hart vanck, tegen den kanker, tantzweer, tegen droue harte ende maket sy blide dy drouich syn. Tegen allen apostemen dy mogen syn int hoft ende ander kelen doet lossen. Ende is goet tegen tersciaen cortse, tegen alle sicheide dy spruten vter maghen, ende tegen dy bleinen die wassen op der milte of op di leuere, tegen lancouel, fistelen, tegen beuen wtten leden, tegen senen dy vercrompen syn, ende tegen allen quade gaten. Ende tegen alle sicheiden dy commen wt des mensce licham. Ende tegen alle woermen ende ten oghen. Ende het maket kranck (fol. 52^r) wyn goet, daer men .j. vat wyns verlisen solt, doet men des waters inden wyn. Dyt water hetet 2^m balsamum, want gelick als balsamum het hoft van allen specien is, soe ist dit water het hoft van allen wateren. Ende geeft lange leuen ende gesontheit. Ende oeck ys dyt water goet tghehen .j. sicheyt dy pthisicus hetet, dat is tgen leden dy werstoruen syn.