Maatstaf. Jaargang 41

[p. 58]

Willem Jan van Wijk
Bomarzo

Juf was kwaad op me:
ik had Jet onder haar rokken gekeken.
Voor straf werd ik vastgebonden
aan een boom, losjes, maar toch.
Dat het allemaal anders was gegaan
hielp me niets.
‘Blijf jij daar maar staan’ snauwde juf.
Na een poosje kwam een man aanfietsen.
Alsof het om een geslaagde grap ging
riep ik ‘Leuk hè?’
Hij scheen me niet te horen.

Tjeeses, wat ging Juinbol tekeer.
De jongen lag al op de grond
en meester bleef maar schoppen.
Acht klassen keken glazig
naar wat zich onder de linde voltrok.
In snot en tranen
hinkte de jongen terug naar zijn rij.
Het sloeg twee uur.
Op een kort, droog teken
schuifelde onze klas naar binnen.
We hadden schrijfles.
Ik maakte al meteen een vlek.

Het huis is oud
en het bed dat me wacht
- hoog als een praalwagen -
rolt krakend door de nacht

de maanbrug over
langs dorpen in dozen
en verder
door stille zomers aan de wand
steeds hoger klimt de wagen,
ik hou wat dunne draden
als teugels in mijn hand

de wielen raken los
ik hoor ze lijzig draaien -

zes vadem naar de overkant.

Armen vol hooi schreven oogst
in heggen en laaghangende takken.
Op een middag mocht ik mee.
Vanaf de platte kar keek ik
naar de plukken in de populieren.
Zo hoog zouden we tegen vijven terugkomen.
Lui lag ik later op de wagen,
onder me deinde en geurde
een moederlijk torso.
Opeens riep de boer ‘Blijven liggen!’
Hachelijk schoven we onder
een slappe hoogspanningskabel door.
Overal voelde ik mijn knekels.

Tegen donker kropen ze te voorschijn.
De hele en halve zwervers
aangevoerd door de katten
die inmiddels bij de boerderij hoorden.
Hun bakjes met melk stonden al klaar,
roestige etensblikken, nog van soldaten
uit de oorlog.
Sommige hadden hun jongen meegebracht
wat heel onverstandig was
want ik wist wat er dan kon gebeuren.
Op een avond had ik het gezien.
Het was iets van niets

[p. 59]

 

beweerde de boerin toen ze

 

de sok in het lauwe water liet zakken.

Zodra het paard
als in een oude sage
blauw briesend het erf op komt
wens ik dat Dries een ridder is
en Jan zijn jonge page.

Een man in harnas
tilt eerst mij dan Jet
naar tinnen van de tijd:
onder ons draaft Beyaart
een hoef op twist, een hoef op krijg

maar wankel blijft de draf
en nergens doemt een poort of toren.
Terwijl Jet al vervaagt
blaas ik - te laat - de horen.
Voor bij de straat springt een lantaren aan.

Ze vertelt in half stads, half dorps
verhalen die ik niet kan volgen
maar op het eind komen de wolven
en grijpt opeens een rimpelige hand.

Winters vallen over zomers,
herfst krimpt en lente barst.
Moeder Zeeuwen is weer achttien -
ik de lang verwachte gast.

Moegepraat glijdt ze in slaap.
Ik glip de kamer uit naar boven
en tel de deuren op gevaar:
twee keer groen gaat niet meer open.

De trap naar zolder kraakt, er blaast een kat
en stap na stap zakt weg in spinrag.
Bits valt het luik - een olielamp wankelt.
Tussen de binten klinkt een schorre lach.

Dwars door damp en stoom
riep ik mijn boodschap.
Marie was aan het wecken.
Overal stonden potten met snijbonen
en ketels met thermometers.
Alles in de druipende keuken
balanceerde op het randje
van een ramp.
Marie was al bijna doorzichtig.
Nog even en ze zou als een vage nevel
opstijgen uit haar gloeiende ketel.
Voor het laatst schreeuwde ik mijn boodschap.

De dag begint slecht:
boven de metworst op mijn brood
zweven opgeknoopte poten.
Buiten gilt een varken voor de slacht.

Bloed staat lobbig in de ochtend
als ik voorbij de slager loop.
Op de mestvaalt dampen darmen,
het slootje naast de weg kleurt rood.

De auto stond voor:
een slappe, zwarte hoed op wielen.
Ik hoorde de toverwoorden ‘traction avant’.
Jet was gekomen om afscheid te nemen.
Zin na zin brokkelde weg.
Op het laatst zwegen we maar.
Zacht geronk verbrak de avondstilte.
‘Dag Wim’
‘Dag Jet’
Een stad en twee dorpen verder
wachtte vijf jaar kostschool.