Maatstaf. Jaargang 36

Steegherf
Kermis

Die avond had hij doorgevist totdat het stikdonker was geworden. Gedurende de uren vanaf het einde van de middag had hij tot tweemaal toe de boot verlegd, moeizaam met de boomstok werkend, tot hij er ten slotte zeker van was dat hij het allerlaatste licht van de dag nog op het fel oranje uiteinde van zijn dobber zou vangen. Het water van het grote ven was stiller geworden naarmate de dag ten einde liep. Nu en dan bewoog zijn boot omdat hij moest reiken naar zijn drinken en eenmaal omdat er een forse voorn te vroeg van de haak viel en onder de planken op de bodem belandde. Toen duurde het even voordat hij het stuk plankier had vrijgemaakt van allerlei spullen

[p. 58]

die hij onontbeerlijk achtte, en het vervolgens kon optillen om de sterke vis de vrijheid te hergeven. Verder bleef alles stil. De eerste schreeuw van de bosuil, voor wie de nachtjacht nu begon, vermengde zich met de late krijs van een van de talloze meeuwen die hier vroeger bijna niet voorkwamen. Omdat er zo weinig wind was drong het geluid van de kermis in de verte slechts nu en dan door tot het rietomrande water. Er was één geluid dat het min of meer regelmatig wél haalde. Hoge tonen, gillend als een sirene. In het stikdonker wrikte hij rustig, bedreven en ondanks zijn geringe postuur snel de twee lange palen los, die als anker dienden en die diep waren weggezakt in de modderige bodem.

Zijn gevoel van tevredenheid met deze vakantiedag werd snel weggevaagd toen hij zijn bromfiets door het poortje had geduwd en, even omkijkend, het gezelschap zag en hoorde dat in de kleine woonkamer onsamenhangende geluiden maakte. Iemand zag hem binnenkomen, de keukendeur zwaaide open en een halve-krat-bier-stem schreeuwde hem iets toe. Hij woog zijn kansen af en bedacht dat het geen zin had, in het geheel geen zin, om een poging te doen zijn kamer te halen. Zijn twee zwagers waren oppermachtig aanwezig en evenmin vrij van alcohol als hun vrouwen en zijn moeder. Ze waren overduidelijk bezig met de tomeloze opbouw van een tweede kater op één dag en dit was hun kans om hem erbij te betrekken. Zoals zo vaak zou hij ook nu hun bliksemafleider worden omdat alles beter was dan dat die twee op hun grote vuisten gingen, ruziënde vrouwen aan hun armen. De eerste twee flesjes bier kon hij als dorstlessers nog kwijt. Daarna maakte het voor hem al snel niets meer uit.

Zijn ongetrainde oren konden het enorme lawaai achter in het café niet verwerken. Het dreunde in hem door, galmde in zijn borstholte, verlamde zijn spieren, zijn keel werd droog ondanks de niet aflatende stroom bier die voortdurend voor hem op de morsige tafel verscheen. De grote vrouw naast hem stootte hem aan, schreeuwde iets waarop zij antwoord leek te verwachten, stootte hem weer aan en hief haar glas. Achter in de twintig moest ze zijn en vaagweg herinnerde hij zich de door niemand betwiste uitspraken van zijn zwagers over deze zus en de redenen waarom zij niet aan de man was geraakt. Er was iets in zijn gedachten dat er eerder was geweest maar hij kon het niet te voorschijn halen. Het was iets met zijn vader, wiens postuur hij had, iets dat hij gezegd had niet lang voor ze zijn fiets thuisbrachten, of wat daarvan over was nadat de trein ook het frame had gekraakt. Het werd geleidelijk mistig in zijn hoofd, flarden muziek drongen nog in hem door en nu en dan herkende hij zijn eigen zingende stem in het verder onherkenbare koor van zangers. Toen waren er handen die hem aanraakten, optilden, steunden terwijl hij wist dat hij op straat wankelde en

[p. 59]

er was de warmte van de dag die in de kleine woonkamer hing en waaronder alles leek te bezwijken. De vrouw naast hem stootte geluiden uit maar hij kon ze niet in woorden omzetten, er werd aan zijn kleding getrokken. Blote huid, zware borsten, iets in hem wist dat hij in een zwart gat ging vallen. Hij gaf zich over, er was geen keus.

Het duurde even voor hij helemaal was waar hij zich bevond en dat ook wist en kon benoemen. Toen overviel hem eerst en vooral schaamte om zijn gedeeltelijke naaktheid, om zijn her en der verspreide kledingstukken. Hij lag nu half onder de bank, zijn benen tegen de muur erachter en hij zag het zware vrouwenlichaam in een bijna onnatuurlijke pose op aanraakafstand op de kunstlederen bank. Het maakte de geluiden die hij zich herinnerde van zijn moeder toen hij, een mensenleven geleden, bij haar moest slapen omdat zijn vader éénmaal dronken was thuisgekomen en door de drie vrouwen werd verbannen naar het jongensbed in de afgetimmerde zolderkamer. Hij had toen uren, of was het minder, geluisterd en gekeken en hij herinnerde zich vooral de geuren die uit de andere bedhelft opstegen en die hem misselijk maakten. Hij had zich muisstil gehouden aan de rand van het bed, met één hand om de bedrand geklemd, totdat de slaap hem overmande.

Moeizaam schoof hij nu onder de bank uit, raapte wat rommel bijeen en verdween naar de keuken waar hij zijn hoofd onder de straal uit de geiser hield. Daarna haalde hij nog net de wc waar hij in één vreselijke kramp en met donderend geweld zijn maag omkeerde. Het moest in het hele huizenblok te horen zijn en in elk geval verscheen het halfnaakte vrouwenlijf half over hem heen om hem schor grinnikend met zware slagen op zijn rug deelneming, of was het leedvermaak, te betuigen.

Hij bracht de dag door op zijn bed. Beverig had hij de vlizotrap beklommen en omdat hij besefte dat die alleen vanaf de overloop te bedienen was en hij dus voor iedereen bereikbaar zou zijn, had hij zich berustend neergelegd. Een oude handdoek naast zijn bed voor noodgevallen. Beneden nam het lawaai toe naarmate de dag vorderde. De vakantieweek zou nog dagen duren. Soms herkende hij de stem van een van zijn zwagers, dan weer was het hem duidelijk dat er achter het huis lege flessen per krat tegen volle werden omgewisseld. Even overwoog hij opnieuw gebruik te maken van het stekje waar hij gisteravond voor zijn vertrek nog een nieuw voerplaatsje had aangelegd, maar half overeind gekomen viel hij onmiddellijk krachteloos terug.

Pas tegen het einde van de middag, toen hij zijn aandrang niet meer kon bedwingen, sloop hij naar beneden. Op voorhand wist hij vrijwel zeker niet onopgemerkt te kunnen blijven en binnen enkele minuten barstte zijn kop opnieuw van alle

[p. 60]

harde stemmen en sloeg hem de rook van shag in zijn gezicht. Er werd op hem gedronken, op zijn kerel-zijn. Harde stemmen vertelden schuine moppen, het grote vrouwenlijf vormde het middelpunt van dijenkletsende mannen en zijn moeder boerde achter haar hand terwijl zij in een grote pan roerde die op het theelichtje midden op tafel stond. Hij werd betrokken bij het gesprek, hoorde zich zelf antwoorden, had niet de kracht steeds het bier te weigeren en zette het derde en vierde flesje aan zijn mond zonder dat hij zich dat nog bewust was. Op een wat stiller moment was er iemand alleen aan het woord, zijn moeder haakte erop in met harde stem als om van alles voor iedereen te bezweren, hij hoorde zich zelf opnieuw antwoorden, het gezelschap ging staan, er werd gezongen, hij werd overeind getrokken en het grote vrouwenlijf perste zich tegen hem aan.

Aan de rand van het bed klemde hij zich vast. Hij wist dat hij dit moest volhouden, niet lang, tien minuten, niet meer. Dan zou ze naast hem in een dreunende slaap wegzakken, pruttelend, sissend, zich nu en dan woest draaiend. Dan kon ook hij wegzinken in vergetelheid, dan was tijdelijk alle gevaar verdwenen. Soms stond hij dan nog even op, opende het raam wat verder en snoof de nachtlucht in. Goed weer voor de snoekbaars, bedacht hij soms, of de paling zal vannacht lopen.

Die middag had ze toegestemd. Hij had het haar zo vaak gevraagd maar ze had slechts schamper gelachen. Er was niemand op het water toen hij de boot had losgemaakt. Het bomen viel bar tegen nu er een enorm onhandig gewicht in de platbodem op de bun zat. Toen hij eenmaal wat vaart had kreeg hij het bootje toch goed vooruit, langs de rietkraag om de bocht. Hij voer verder dan hij gewend was tot bijna aan het einde van het water. Daar pootte hij de twee lange palen in de modderige grond onder de boot, hielp haar de klapstoel, die ze had geëist, dwars in de boot zetten, rommelde met zijn visspullen, reikte haar een vrouwenblad aan en weigerde te horen wat ze verder zei. In de verte drong nu en dan het geluid van de kermis door. Om het avondlicht beter te benutten, legde hij haar uit, ging hij de boot iets verleggen. Mokkend was ze ten slotte bereid de zware paal met twee handen vast te houden terwijl hij de andere moeizaam uit het water haalde, het druipende water afschudde en voor de boot door naar rechts zwaaide. Hij trof haar juist onder haar imposante schouderbladen met alle kracht die hij bezat. Een hoge toon waaide op de zomerbries over het vennewater, een hoge toon als een sirene van de kermis.