Maatstaf. Jaargang 22

[p. 70]

René Appel Geen gezicht

‘Weet je dat ik eigenlijk wel jaloers op je ben... op je wimpers bedoel ik. Ik wou dat ik zulke mooie lange wimpers had.’

Hij keek verstoord op van zijn werk. Zij zat aan de andere kant van de blank gelakte huiskamertafel en was bezig met een soort tangetje haar wimpers te krullen.

‘Laat nog 'es zien.’

Hoewel er niets van het geschrevene tot hem doordrong, bleef hij in het boek kijken en antwoordde niet.

‘Toe nou, schat, laat nog eens zien, die mooie wimpertjes van je.’

‘Godverdomme nog an toe, je ziet toch dat ik zit te werken, wat zeur je dan?’

Ze zei niets. Hij boog zich weer over zijn boek, wilde zich daar alleen op concentreren, maar hoorde toch hoe ze met allerlei spullen rommelde, flesjes openschroefde en af en toe eens diep zuchtte of zachtjes in zichzelf vloekte als er blijkbaar iets misging. Hij deed net of hij zat te studeren, maar realiseerde zich dat hij teveel werd afgeleid. Hij onderstreepte iets met potlood, las het nog eens over en bedacht dat de passage alleen onbelangrijke informatie bevatte. Er lag geen vlakgum op tafel en hij had geen zin om op te staan.

Hij keek naar Anke, die bijna klaar was. Ze trok nog een paar lijntjes door met een penseeltje dat uit een lucifer-dun stokje met slechts één haar aan het uiteinde leek te bestaan.

‘Ook 'es proberen?’

‘Ach, doe niet zo vervelend, je weet wel dat ik het niet doe.’

‘Waarom niet?’

‘Moet ik dat nou echt voor de duizendste keer zeggen? Ik zie het nut niet en ik heb er trouwens ook geen zin in. Het is voor mij geen enkel punt van discussie, want je weet dat ik... dat het voor mij... nou ja, ik wil het gewoon niet.’

‘Ik begrijp het niet, waarom je het niet wilt... kijk nou niet zo kwaad, schat... toe nou... ik zou het alleen maar leuk vinden als je je ook 'es op zou maken, gewoon om te kijken hoe het staat.’

‘Lieve Anke, dat heb je me nou al ik weet niet hoe vaak gevraagd, maar ik peins er niet over. Ik zie eruit zoals ik er uitzie, en...’

‘Maar,’ onderbrak ze hem, ‘je hoeft voor mij ook zo de straat niet op. Je moet niet bang wezen dat ik je als vrouw wil zien of zo, om je bij voorbeeld onschadelijk te maken, maar je hebt gewoon ontzettend mooie bruine ogen en prachtige lange wimpers. Nou, die kan je nog mooier maken. Dat is toch hetzelfde als wat ik doe als ik me opmaak.’

‘Je kunt praten wat je wilt, maar ik doe het niet. Lange wimpers of geen lange wimpers, het interesseert me allemaal geen moer en dat ik er vrouwelijk of flikkerachtig uit zou zien, kan me ook niks schelen. Dat jij het doet, moet je zelf weten, maar mij krijg je zo gek niet.’

Hij ging demonstratief in zijn boek zitten bladeren alsof hij op zoek was naar een gedeelte dat hij absoluut nog moest bestuderen.

‘Ron...’

‘Mmmm...’

‘Ronnie, kijk 'es...’

‘'t Is er?’

‘Ronnie, je bent toch niet kwaad.’

‘Natuurlijk ben ik niet kwaad.’ Hij probeerde een verstandige-vriendelijke intonatie in zijn stem te leggen. ‘Als je me nou maar gewoon even met rust laat.’

Ze keken elkaar aan, glimlachten, en bogen zich precies gelijktijdig, alsof een derde persoon een teken had gegeven, ieder over tafel om elkaar een zoen te geven. Hij vroeg zich af, of zij zich ook realiseerde, dat het, speciaal in

[p. 71]

dit soort situaties, een gebaar was, dat het laatste jaar zo tot gewoonte was geworden, dat het eigenlijk niets meer had te betekenen. Hij proefde haar zoetige lippenstift en nam een grote slok bier om de wat weeïge smaak weg te spoelen.

‘Ik zal stil wezen.’

‘Nog vijftien bladzijden, dan ben ik klaar. Gaan we lekker naar bed. Pak nu nog maar even een pilsje voor me.’

Ze liep op een sukkeldrafje naar de keuken en was in recordtijd terug met pils, wijn en kaasblokjes. Nog steeds met een vage glimlach op haar gezicht ging ze weer zitten.

Zo vrolijk hoeft het nou ook weer niet, dacht hij.

Hij had net twee pagina's doorgenomen, toen ze weer zo hevig met flesjes, tubes en potjes begon te rommelen, dat hij zijn aandacht niet langer bij het boek kon houden. Hij zag zwijgend toe hoe ze uit een tasje een blikje met Nivea haalde. Ze smeerde er iets van op een watje en maakte haar ogen ermee schoon, waarna het ritueel van het opmaken opnieuw begon. Hij bleef in eerste instantie sprakeloos. Terwijl ze weer met het penseeltje bezig was, keek ze hem aan.

‘Vind je dat nou niet een beetje belachelijk, Anke? Het is al twaalf uur geweest, we gaan bijna naar bed, en jij zit je zomaar voor de kat z'n kut nog 'es wat op te maken.’

‘Wat is daar nou voor geks aan? Ik wil gewoon wat uitproberen, kijken hoe 't staat.’

Ze deed haar best rustig te blijven, maar aan de driftige manier waarop ze het penseeltje in het flesje eye-liner doopte en vervolgens naar haar ogen bracht, kon hij duidelijk zien dat zijn kritische opmerkingen haar niet zinden. Hij wist dat hij nu beter zijn mond kon houden.

‘Kijk, het zou me een rotzorg wezen, als je...’ ‘Je bedoelt dat het je niks uitmaakt hoe ik eruit zie,’ viel ze hem in de rede.

‘Nee, natuurlijk niet, dat weet je verdomd goed dat ik dat niet bedoel, ik wil alleen maar...’

[p. 72]

Ze liet hem weer niet uitspreken.

‘Ik moet toch altijd zonodig je mooie vrouwtje wezen, je zeer toonbare echtgenote, je lekkere stuk wezen, hè?’

‘Anke, luister nou...’

‘En als ik 'es wat uit wil proberen, is het weer niet goed, als ik wil kijken hoe ik er nog toonbaarder, nog lekkerder, nog geiler uit kan zien, want dat wil je toch zo graag?’

‘Anke, als je me nu eens even rustig uit liet praten, dan kan ik gewoon zeggen, wat ik wil zeggen. Wat denk je, zou dat gaan?’

Hij voelde zich steeds kalmer worden, ijzig bedaard. Het hinderde hem al nauwelijks meer dat ze hem had gestoord. Er was alleen een misverstand dat uit de weg moest worden geruimd. Hij moest haar slechts even in eenvoudige bewoordingen uitleggen dat ze het weer eens bij het verkeerde eind had. Voordat hij verder ging nam hij een blokje kaas en een slokje pils.

‘Kijk, ik zit hier te werken, ik ben met moeilijke stof bezig, probeer me te concentreren, en wat doe jij? In plaats van dat je rustig een boekje zit te lezen of zo, ga je met potjes en flesjes rotzooien, zit je een beetje in jezelf te mopperen als er een streepje te dik of te dun is. Terwijl ik hier toch ook niet voor m'n eigen lol 's nachts na twaalf uur nog zit te studeren, ben jij met iets bezig wat mij in de eerste plaats afleidt van m'n werk en dat in de tweede plaats op dat moment volkomen nutteloos is, gewoon totaal, compleet nutteloos.’

Hij keek haar al aan met de voldane glimlach van iemand die net gelijk heeft gekregen, maar moest tot zijn schrik constateren dat ze nu pas goed kwaad werd.

‘Nutteloos, godverdomme... nutteloos... ik zal zelf wel uitmaken wat goed is voor me. Wat is dat nou voor gezeik.’

‘Anke, ik zei alleen “op dat moment”,’ wierp hij tegen, maar ze deed net of ze hem niet had gehoord en ging gewoon door met haar verwijten die ten slotte uitliepen op de hem al lang bekende tirade over het eigen leven dat ze wilde leiden, de manieren waarop hij de baas over haar speelde en haar dwong te leven en zich te gedragen naar zijn wensen, zijn ideeën en idealen.

Hij probeerde haar te kalmeren, maar ze wond zich steeds meer op, trok zich niets aan van wat hij zei, praatte maar door, en schreeuwde ten slotte met een schelle wanhoopsstem dat ze maar uit elkaar moesten gaan, als zij toch nutteloos en waardeloos was. Hij wilde haar hand pakken om haar tot bedaren te brengen (fysiek contact wilde nog wel eens een driftbui smoren), maar ze rukte zich zo hevig los dat ze haar glas wijn omstootte. Ze keek er even ontdaan naar en vluchtte toen langs hem via het halletje naar de slaapkamer.

Dat wordt huilen, dacht hij, en niet zo'n beetje ook. Handiger om haar voorlopig even te laten uitj anken. Niet mee te communiceren voorlopig, geen verstandig woord mee te wisselen, niet meer voor rede vatbaar.

Hij probeerde te werken, maar gaf het op na een bladzij van moeizame pogingen om losse zinnetjes en daarna hele alinea's te lezen, te interpreteren en in zich op te nemen. Hij keek naar de troep voor zich op tafel. Eigenlijk moest hij een beetje opruimen, vooral de wijn en het kapotte glas. Hij had geen zin om een vaatdoekje te halen uit de keuken die alleen via het halletje te bereiken was, omdat ze de deur van de aangrenzende slaapkamer misschien wel open had laten staan.

Hij verzamelde de glasscherven, kon eerst het voetje niet vinden omdat het van de tafel was gerold, gooide ze in de prullenmand en probeerde vervolgens zo goed en zo kwaad als het ging de gemorste wijn met zijn zakdoek te deppen. Hij merkte dat dat nauwelijks hielp, omdat sommige flesjes en tubetjes midden in het vocht lagen. Het was handiger die eerst te drogen en daarna op een schone hoek van de tafel bij elkaar te leggen, zodat hij met een dot watten de hele tafel goed zou kannen schoonmaken. Ook nu nog was hij verbaasd over de verscheidenheid van make-up artikelen waarover Anke beschikte: vijf soorten crèmes, negen kleuren lippenstift, van bijna wit tot blauw-

[p. 73]

paars (hij draaide bij een paar de stift omhoog, en moest - net zoals wanneer Anke het deed - weer onverbiddelijk denken aan de eikel van een pik in erectie), een vierkant, plat doosje met negen verschillende kleuren oogschaduw. Nadat hij het doosje had schoongemaakt, probeerde hij er iets van op zijn vinger. Eerst groen, wat een gemene kleur. Dat had hij nog nooit gezien bij Anke; kon wel kloppen ook, want het tabletje kleurstof was nog in het geheel niet uitgehold, zoals bijvoorbeeld het grijs-blauw. Hij wreef met een vingertop over het brokje kleurstof tot hij helemaal grijsblauw zag. Net biljarten, dacht hij, krijt op tijd, en voordat hij het zelf eigenlijk in de gaten kreeg, had hij iets van de kleurstof op zijn rechterooglid gesmeerd. Hij haalde de spiegel naar zich toe, die met hetzelfde hulpstuk als een portretlijstje schuin omhoog gezet kon worden. Vreemd gezicht, één blauw oog. Werktuiglijk bewerkte hij nu ook zijn linkerooglid. Hij keek tevreden in de spiegel; hoewel een beetje slordig, stond het toch al beter dan zonet. Hij vroeg zich af welke kleur lippenstift hier het beste bij zou passen. Niet te uitbundig, het mocht niet te wild of te extravagant zijn. Iets tussen rose en rood in? Het was moeilijk, dan waren er nog drie keuzemogelijkheden. Hij probeerde zich voor de geest te halen hoe Anke er uitzag als ze zich had opgemaakt, maar kon zich nu alleen de vtr doorgetrokken streepjes onder en boven de ogen herinneren. Hij pakte één van de drie lipsticks, draaide hem omhoog (kreeg weer de bekende gedachte) en begon voorzichtig de zoetig smakende staaf tegen zijn lippen te drukken en heen en weer te bewegen. Het was moeilijker dan hij gedacht had. Even schoot hij uit bij zijn linkermondhoek; een rode streep was het gevolg. Voordat hij verder ging, haalde hij met wat Nivea op een watje het litteken weg. Toen hij klaar was, drukte hij zijn lippen op elkaar, zoals hij Anke altijd zag doen.

Wat nu? Ach, stomme klootzak, stoppen natuurlijk, dacht hij. Hij pakte al een watje en keek nog eens in de spiegel. Of nu juist doorgaan? Hij had het vage gevoel dat hij het nu ook af moest maken. Bovendien was hij verrast door het effect. Het verbaasde hem dat hij er zo uit kon zien. Het was niet vrouwelijk of nichterig, alleen vreemd. Hij was een beetje bang van zichzelf, had bijna het idee dat hij het gezicht van iemand anders aan het beschilderen was. Hij probeerde de gedachte dat dat juist het opwindende van het opmaken was van zich af te zetten.

Maar wat was er eigenlijk tegen om ermee verder te gaan? Werken lukte toch niet meer. Hij vroeg zich af wat er nu eigenlijk eerst moest: mascara of lijntjes trekken met het dunne penseeltje. Hij besloot tot het laatste. Hij begon met de onderkant van het ooglid. Jezus, wat was dat lastig. Hij stak zich bijna in zijn oog. De streep werd wel iets te dik. Toch maar doorgaan. Nu de andere kant nog. Dat werd te dun, veel te dun, het streepje op zijn andere ooglid was veel dikker. Dan aan deze kant nog maar een beetje erbij. Uiterst voorzichtig en gespannen probeerde hij het lijntje even breed te krijgen als dat boven zijn andere oog. Met het puntje van zijn tong uit zijn mond zat hij op net tien centimeter afstand van de spiegel. Hij werd zo in beslag genomen door het opmaken dat hij niet hoorde dat achter zijn rug de deur werd opengedaan. Haar aanwezigheid merkte hij pas op toen haar behuilde, opgezette gezicht in de spiegel verscheen: de lippenstift zat om haar hele mond, en de mascara, eye-liner en oogschaduw had ze in grote strepen over haar wangen en rond haar ogen geveegd.