Maatstaf. Jaargang 22

[p. 6]

Jaap Harten De groeten aan Truman Capote, 25 jaar na ‘Other voices, other rooms’

Om eerlijk te zijn: de twee belangrijkste attributen van Coca-Cola-Coba waren een vliegenmepper en de gerafelde zwartkanten waaier, die haar vader voor haar gekocht had in New Orleans, misschien wel 25 jaar geleden. Ook toen moet ze al een lelijke vrouw geweest zijn, een haaiebaai met een wrat op haar neus, die nog nooit een lik poeder geproefd had.

Maar ze was een invloedrijke vrouw in Moon City, die vanachter de tapkast van haar Hot Dog Saloon (de enige bar in het dorp) dat handjevol inwoners, waaronder veel boeren en plantagewerkers, aardig onder de duim hield. Het enige levende wezen dat zich tegen haar aan mocht nestelen was haar kat, Crazy Toy, die soms op haar schouders sprong en haar nog meer het uiterlijk verleende van een heks dan ze al bezat.

Eenmaal in haar leven (waarvan niemand precies wist wanneer het begonnen was) had ze sinds haar aankomst in Moon City het dorp verlaten, en dat was geweest voor de begrafenis van haar stakige vader, die zelf zijn leven als begrafenisondernemer had doorgebracht. Ze had achter zijn door muilezels getrokken lijkwagen gelopen met de bitse gelaatsuitdrukking van iemand die te lang op zijn geld heeft moeten wachten; maar diezelfde avond zat ze alweer op haar veranda, die uitziet op Hollow Street, de enige werkelijke straat die het dorp rijk is, en rookte onverstoord een havanna, waarvan de as af en toe op haar ouderwetse rouwjapon viel.

Miss Melanie Plankton, die de kwartjesbazaar dreef maar onder alle omstandigheden een dame bleef, noemde haar een vrouwelijke bruut, een roddelaarster en een koppelaarster. Nou, wat dat laatste betreft had ze absoluut gelijk; Coca-Cola-Coba deed niets liever dan bemiddeling verlenen in amoureuze zaken, en men fluisterde in het dorp dat zij op deze maniet probeerde wraak te nemen voor haar eigen mislukte liefdesleven.

Want de combinaties die Coca-Cola-Coba tot stand trachtte te brengen waren uiterst ongewoon. Sheriff Hank had ze laten trouwen met een wulpse Creoolse, die hem sinds hun huwelijksnacht geen dag trouw was gebleven, en Scarlet Thompson had ze een veel te oude man in de maag gesplitst, die alleen op haar geld uit was om het te verzuipen.

Aan het eind van Hollow Street stond een groot huis, je kon het wel een landing noemen, waarin Idabel en Florabel Skinner woonden, twee zusters van in de zeventig, die er hoog van op gaven Gertrude Stein en Alice B. Toklas gekend te hebben, en hun nadagen doorbrachten met patience spelen. Idabel en Florabel zaten dan ieder aan een muskaathouten tafeltje en hielden beurtelings kindse monologen tegen hun papegaai, die in een kooi aan de serrewand hing.

De dag waarop dit verhaal begint was het bloedheet in Moon City. De honden lagen lui voor hun hokken, de mussen vielen van de daken zodat je nog over die vervloekte beesten struikelde, en in de Hot Dog Saloon werden meer bier en whisky op de rotsen omgezet dan 's winters in welgeteld een heel weekeind. Zelfs in de schaduw van de pijnwouden buiten het

[p. 7]

dorp was het verstikkend, en de dampige moerassen verderop geurden kwalijk - men zei dat je van die dampen zelfs een dodelijke ziekte kon oplopen.

De enige die geen last scheen te hebben van de hitte was Billy Boy, een blonde, bruinverbrande jongen van 19, die als stand-in van James Dean (in de goede vijftiger jaren, toen J.D. nog leefde, natuurlijk) geen gek figuur geslagen zou hebben. Dezelfde vragende wenkbrauwogen, hetzelfde sensuele wimper- en lippengebruik, dezelfde nachtelijk-hese manier van spreken. Voor een farmerszoon was Billy Boy behoorlijk bij de pinken, al wist het hele dorp dat hij lui was als een hoer op leeftijd, die haar schaapjes op het droge heeft.

Op een augustusmiddag in 1973, een jaar waarin de Coca-Cola-fabrieken een duizelingwekkende omzet maakten, slenterde Billy Boy door Hollow Street, van achter de half gesloten blinden nagestaard door jonge meisjes met strikken, vrouwen die wel pap van hem lustten, en één van de meest bescheiden knapenminnaars van Moon City, Mr. Ibsen.

Harold Ibsen was - hoe kan het anders - de dorpskapper. Zijn barbierszaak was een centrum voor de stoere mannen uit de streek, die 's ochtends, wanneer hun vrouwen in de kwartjesbazaar inkopen deden en roddelden, bijeenkwamen om in de achterkamer van het houten huis met aan de gevel zo'n fallusvormig barbiers-embleem (‘Ibby's Prick’ in de volksmond), stiekem te pokeren. Onbewust genoten de mannen van de zachte handen waarmee Mr. Ibsen hen inzeepte, zijn moederlijke manier van redderen in de altijd gezellige en homofiel-verfijnde zaak.

Die augustusmiddag echter was er niemand bij onze barbier van Moon City en hij verveelde zich dan ook danig. Je kon hem geen stoere verschijning noemen, eerder een kleine Falstaff met vetringen, en een paar zachte bruine ogen, die vaak liefkozend over de ingezeepte mannenkoppen blikten. Hij kwam uit Salem, Massachusetts, de stad van de beruchte 18de eeuwse heksenjachten. En men had in die tijd niet alleen op heksen gejaagd, wist Mr. Ibsen. Ook Zij Die Uit Sodom En Gomorra Kwamen waren vaak levend geroosterd als speenvarkens aan het spit.

Hoe dan ook: door de halfgesloten blinden zag Mr. Ibsen de blonde Billy Boy door Hollow Street slenteren, en het werd hem groen en geel voor de ogen van verlangen. Zonder het zich bewust te zijn likte hij zijn lippen toen zijn blikken de welvende curven van Billy Boys Blue Jeans volgden, en hij wist niet wat hij opwindender vond: de voorkant of de achterkant. Er was echter voor alles een tijd: zolang de jongen de barbierszaak tegemoet liep had Mr. Ibsen een royaal zicht op de voorkant; wanneer de knaap zich evenwel verwijderde kwam de achterkant aan bod.

‘De lange hete zomer,’ mompelde Mr. Ibsen. Hij krabde zich achter zijn rechteroor, streek over zijn gladgeschoren kin en greep naar de rumfles. ‘Dit kan zo niet doorgaan,’ vervolgde hij in zichzelf. ‘Billy the Kid is een killer; een lady-killer, een man-killer, een almachtige sun-of-a-bitch-killer. Een schot in de roos van de Schepper, een...’ Zijn monoloog ging over in delirisch dronkemansgemompel, waar hij zelf niet meer naar luisterde.

De zon stond boven Moon City als een super Jupiterlamp, waar zelfs Metro Goldwyn Mayer jaloers op kon zijn. Onder de zon hingen dunne wolken, die de atmosfeer nog drukkender maakten. Wat kon je beter doen dan slapen? Idabel en Florabel Skinner deden dan ook hun middagtuk (en droomden van een kus van de snorharige mond van Alice B. Toklas); Coca-Cola-Coba lag met Crazy Toy in haar armen, en de mussen bleven maar van de daken vallen, zodat de wilde tuinen weldra een vogelkerkhof werden.

Het was, om kort en goed te gaan, een dag om vreemd te gaan, een dag waarop een vreemde en hitsige nacht moest volgen. Lezen wij dus aandachtig verder.

Toen de schemering over Moon City kwam, ontwaakte Coca-Cola-Coba uit haar logge

[p. 8]

roes en greep naar de zwartkanten waaier om zich een beetje koelte te verschaffen. Ramses Quick, haar negerbediende, was in de Saloon al bezig met het spoelen van de glazen, en het gekwek van de klanten drong tot haar nog half verdoofde hoofd door.

Mr. Ibsen stond voor zijn spiegel, kamde met zorg zijn grijze Shirley Temple-krullen en bracht een geurige after shave lotion aan op zijn gezicht. Vanavond zou het er om spannen; vanavond zou hij de gevarenzone overschrijden en de duizenden zeepbellen van zijn wensdromen doorprikken. Geen gefantaseer meer, maar - voor het eerst - het volle leven. Want, hoe onmogelijk het ook klinken mag, Mr. Ibsen was nog een maagd. (Gedachtestreepje, vraagteken, dubbele punt: ja lezer, een maagd.) Een lobbige dromer met grijze Shirley Temple-krullen, en dat kon niet zo blijven.

Hij begaf zich naar de Hot Dog Saloon, nam plaats aan de bar en raakte weldra in een gesprek verwikkeld met enkele van zijn klanten. ‘Destry rides again,’ gromde een baviaan van een cowboy. ‘Er zit wat in de lucht, mannen.’ ‘Laat Destry maar komen,’ riep Sheriff Hank met zijn rasperige keelgeluid. ‘Ik lust hem rauw’.

Miss Blanche, de plaatselijke hoer waarover ik nog niet gesproken heb, maar die geen avond in de Saloon ontbrak, gaf Sheriff Hank wat zij noemde ‘de Dietrich-blik’, d.w.z. ze probeerde door half geloken ogen geil en minachtend te kijken. Zij had geen hoge dunk van Sheriff Hank als man - en God en de Duivel weten dat ze gelijk had. Die Creoolse was hem niet voor niets geen dag trouw geweest. Trouwens, als ze zo de rij eens langskeek, wat was er eigenlijk de moeite waard aan mansvolk in Moon City? De jongens nog het meeste. Hete katers die haar meetrokken in een hooiberg of achter de schaapskooi buiten het dorp. Maar betalen - ho maar!

Voor Mr. Ibsen was dit een belangrijke avond. Hij was matig met de whisky, at verdacht veel eitjes en selderie, en keek alsmaar schichtig naar de klapdeuren van de Saloon. Waar bleef

[p. 9]

Billy Boy? Hij zou nog uren moeten wachten, maar zeg dat zo'n verhitte man eens vantevoren, daar zouden gekke dingen van kunnen komen.

De maan stond boven Moon City als een goedkoop stuk glas. De dode mussen begonnen te stinken, in de moerassen hoorde je wanhopig geklapwiek en het leek wel of de nacht onheil zou brengen.

Niet voor Mr. Ibsen echter, die na drie glazen whisky de bar had verlaten. Spiedend door de straten begaf hij zich in de richting van Paradise Chapel, een kerkje dat hoog tegen een heuvel lag. Waarom ging hij deze kant op? Hij kon het niet verklaren. Zijn lippen mompelden de naam van zijn idool. Zwarte magie, dacht Mr. Ibsen. Ik roep de jongen op. Hij moet zich aan mij manifesteren. Moet. Nu of nooit.

En jawel, in de schaduw van de kapel ontwaarde hij een silhouet. Was het B.B.? Zijn hart hamerde. Hier had hij sinds zijn puberteit naar verlangd. De opening naar de hemel, die tot dan voor hem gesloten was gebleven als een bankkluis voor een dilettant-inbreker.

Billy Boy (want het was hem) bewoog nauwelijks in het goedkope maanlicht. Waarvoor ook? Hij merkte dat ‘Ibby's Prick’ hem al in de smiezen had - nou, het zou tijd worden. Die man had er wel lang over gedaan.

Hij accepteerde de sigaret die Mr. Ibsen hem met trillende vingers aanbood. Hij inhaleerde de Egyptische tabak, streek over het zijden vest en de Shirley Temple-krullen en begon zich uit te kleden in het maanlicht, dat hem als een paradijselijke mantel omhulde. Mr. Ibsen wist weer niet welke kant er aantrekkelijker aan hem was: de voorkant, die hem aan de barbiersstaf aan de gevel van zijn zaak deed denken, of de achterkant: zulke billen had zelfs Grandma Moses nooit op het doek weten te krijgen. De barbier hijgde, gooide zijn sigaret in het dorre gras en wierp zich op de jongen. Er schoten sterren door zijn hoofd, ratelslangen bewogen in zijn buik, en de rest laat zich door iedere lezer boven de 18 jaar gemakkelijk raden. Vanuit Moon City zag Sheriff Hank op naar de heuvel van Paradise Chapel. Was er een engel neergedaald? Wonderlijke lichten schoten heen en weer, er gebeurde daar iets bovenmenselijks. Kwam het door de whisky dat hij dit waarnam? Vanwaar kwamen deze visioenen?

Achter hem begon de alarmklok van Moon City te luiden. Natuurlijk weer een grap van één van die cowboys, dacht de Sheriff, tot hij de bevende oudedamesstemmetjes van Florabel en Idabel Skinner achter zich hoorde, die ‘Brand!’ riepen als in een heel oud hoorspel. Coca-Cola-Coba rende met een tas vol flessen water de heuvel op en ook andere dorpelingen trachtten vloeibare waar aan te dragen om het vuur te bedwingen.

Toen de brandweer op de heuvel was aangekomen, lag Mr. Ibsen veilig met Billy Boy in zijn eigen bed. Eén keer is geen keer, was voortaan zijn wapenspreuk. En waarom zou hij helpen een vuur te blussen dat juist zo machtig was aangewakkerd!

Billy Boy kreunde als een krolse kater. Hij voelde hoe de handen van de barbier hem kundig masseerden, en hij zag een toekomst voor zich met rijen whiskyflessen, pyramides van Egyptische sigaretten en luie middagen in de hangmat, terwijl zijn Meester schoor en knipte. ‘Wie de liefde niet heeft is een hol klinkend vat,’ mompelde hij.

‘Al zou ik de taal van de mensen en de engelen spreken en de liefde niet hebben, dan zou ik een vals klinkend metaal of een luidende schel worden,’ verbeterde Mr. Ibsen hem.

In de verte luidde nog steeds de alarmklok en door het slaapkamerraam was een ander licht te zien dan dat van de maan. Het deerde onze barbier niet in het minst.

‘De paradijselijke heuvel heeft zijn zegen verplaatst naar mijn poppenhuis,’ dacht Mr. Ibsen, en sliep in met de glimlach van een engel der wrake op zijn lippen.