Maatstaf. Jaargang 16

[p. 815]

ida g.m. gerhardt
het tijdschriftenloze tijdperk

Vraag: U hebt altijd geweigerd uw werk voorafgaand aan publikatie in boekvorm te publiceren. De laatste jaren zijn uw gedichten echter regelmatig in Maatstaf verschenen. Wat is de oorzaak van die verandering?

De redactie van Maatstaf heeft mij om een bijdrage gevraagd voor dit laatste nummer; maar door een krom ongeluk is mijn verzoek, duidelijk te zeggen wat men nu van mij verwachtte, op de redactietafel blijven liggen. Later bleek mij, dat men van mij de beantwoording van een vraag had verwacht. Wáárom, zo wilde men van mij weten, had ik vroeger altijd geweigerd aan tijdschriften mee te werken; en waarom werkte ik dan nù regelmatig aan Maatstaf mee?

Had de vraag mij eerder bereikt, hoe graag had ik er op geantwoord! Maar een verantwoording van de wijze waarop men een heel auteursleven (in mijn geval vanaf de dertiger jaren tot op heden) met het eigen werk is omgegaan, is nogal ingrijpend. Men schrijft zoiets niet tussen de bedrijven door. Intussen zal het feit dat ik tot voor enkele jaren altijd de tijdschriften heb vermeden, voor wie mijn werk kent - ik denk hier met name aan de bundel Kwatrijnen in Opdracht (1948) - niet zó onbegrijpelijk zijn. Terwijl ik dit neerschrijf realiseer ik mij, dat zich in ons land middelerwijl alles wat ik toen met grote bezorgdheid heb zien naderen, heeft voltrokken. Al was de huidige lucratieve militaire samenwerking met onze oostelijke naburen toen nog niet te voorzien. Mijn medewerking aan Maatstaf is inderdaad een inconsequentie geweest, zij het een zeer bewuste inconsequentie. Spijt heb ik er nooit van gehad. Veel vreugde heb ik beleefd aan de samenwerking met Bert Bakker. Zijn hartelijkheid, zijn parate

[p. 816]

hulpvaardigheid en zijn oprechte belangstelling voor een goed vers mis ik, reeds nu, meer dan ik zeggen kan.

In dit laatste nummer van Maatstaf wil ik dan gaarne nog een vers plaatsen ter vervanging van de bijdrage. Het legt, op zijn wijze, rekenschap af.

[p. 817]

ida g.m. gerhardt

[p. 818]

studentenkamer

Daar, op de Donkere Gaard,
waar mijn eerste kamer ik had,
diep in de binnenstad,
zat ik te werken: ik las
over het woord quintessens.

En in die Donkere Gaard
strekte ik mijn hand uit; ik at
van de boom van goed en van kwaad:
en het vers werd mij geopenbaard.
Ik zag het neerslaan, ontstaan.

Een vreemdeling ben ik op aarde.
Dit is in haar donkere gaarde
waarvoor ik sedert besta:
het vers - een kristal, een heelal:
quinta essentia.

[p. 819]

Ida G.M. Gerhardt werd op 11 mei 1905 geboren te Gorcum. Zij studeerde klassieke letteren, eerst te Leiden, daarna te Utrecht en promoveerde in 1942 op een vertaling (en een verantwoording daarvan) van Lucretius, De rerum natura, boek I en boek V. Zij was ruim 25 jaar lerares in de klassieke talen, het laatst aan de Werkplaats te Bilthoven. Is tans ambteloos. Zij werkt, tezamen met haar huisgenote, dr. Marie H. van der Zeyde, aan een vertaling van de psalmen uit het hebreeuws.

Voorts verschenen van haar de dichtbundels Kosmos (1940), Het veerhuis (1945, bekroond met de Van der Hoogtprijs), Buiten schot (1947), Kwatrijnen in opdracht (1948), Sonnetten van een leraar (1952), Het levend monogram (1955, poëzieprijs van de stad Amsterdam), De argelozen (1955), De hovenier (1961, poëzieprijs van de stad Amsterdam) en De slechtvalk (1966).

In het voorjaar van 1969 verscheen bij Bert Bakker en Polak & Van Gennep haar vertaling van Vergilius' Het Boerenbedrijf in een tweede druk.

Ida Gerhardt ontving in 1967 de Marianne-Philipsprijs voor haar gehele oeuvre; in 1968 de Martinus-Nijhoffprijs voor haar vertalingen uit het latjjn en een vertaling van tien psalmen uit het hebreeuws.