Maatstaf. Jaargang 11

[p. 445]

Jan Wit
[Gedichten]

Kleine poëtische kenleer

De hond bleef een hond
en de haan bleef een haan,
of hij Adam verstond
of niet kon verstaan.

Maar de mens werd gewaagd
aan het nieuwe verbond,
werd bewaard, werd verjaagd,
want de wereld ontstond.

Zij licht op. Zij vergaat
in rook en in mist,
als de mens in zijn praat
zich maar even vergist.

En het levende licht,
het aanvankelijk woord,
houdt het jongste gericht,
waar de taal wordt gehoord.

[p. 446]

Volhandig

Twee handen meer dan wij heeft de aap,
maar geen zakken om ze in en geen mouwen om ze uit
te steken

Vier handen op éne buik. In plaats
van zelfkastijding, zalig de eigen
zoutkristallen.

Zo blijft zijn voorhoofd laag en hij
hoog in de bomen, omdat hij geen grond
onder de voeten kan krijgen.

Hij duikelt, hij wentelt zijn lijf, stuit over kop,
want nooit ofte nimmer zal hij het wiel
uit kunnen vinden.

Twee handen meer dan wij heeft de aap.
Intussen wonen Faber & Faber
kuis en veilig te Londen.

[p. 447]

Antileus

Wat moeten we met de gelukkigmakers,
vredescorpsen van heinde en ver,
de één met een record, de ander met een dharma,
Bolletje eierbeschuit voor de ziel en
hogere logarithmen voor het lichaam?

Wat moeten we met de vooruitgangbazuiners,
welingelichten van over en weer,
met handen aan de ploeg, met handen aan de wijzers,
handen aan de klokketouwen der tijden,
al weten ze niet recht waar de klepels hangen?

Wat moeten we met

wij moeten niets.

Zij moeten en willen ons laten moeten
vooruit en omhoog en ondersteboven
van links en van rechts met de moed in de schoenen.
Wij hebben alleen maar het hart om te mogen.

Onmachtig, onmondig, hoogmogend vermogen:
wij mogen de aarde, wij mogen het leven,
wij mogen de mensen, wij mogen de minne,
beminnen de moeters zelfs. Ieder zijn meug.
Maar moeten doen wij niet. Wij hebben het hart.

[p. 448]

Talent

Bewaren, sparen, zonder het heilloos recht

van eigendom en zonder de zatte zorg

van willen hebben en behouden,

zonder de hongrige hang naar voordeel:

De karavaanweg in de gewenste stad

gedenken en de haven in volle zee,

de sneeuwval van verleden jaren

niet meer herroepen bij zon en zomer.

De argloos prille kus wordt tot zegel van

schuld en verzoening, schending en maagdlijkheid.

De wijzen uit de kinderkamer

blijven gebeden en danklied dragen.

Rentmeesterschap der oudste herinnering

en van de ongehoorde vergetelheid

laat hen die in de aarde rusten

weerloos geworden in alle dromen.

Wat niet gezaaid is oogst men te rechter tijd,

wat niet gestrooid is zamelt men onverhoopt;

want wie getrouw is over weinig

zal zich verbazen over veel verblijden.

[p. 449]

Epithalaaf

Slapende, slapende, dood gelijk
een man en een vrouw in twee hulzen alleen-zijn.
Een kou en een kou en samen een kleine
warmte;
maar:
zij weten niet wat zij doen.

Zijn zij het dan? Hoe snel is het aanzijn
- het dan en het nu en huid voor huid,
één huid en één vlees, één buitenste binnen
van adem en bloed, van geven en nemen,
osmose van meervoud tot eenheid gevouwen -
ten halve gekeerd van de andere lust,
van lusten, van proeven.

Hoe snel is het aanzijn

ten hele gedwaald in de eigen eenzame
rust.

Slapende, slapende, dood gelijk
een man en een vrouw in zichzelve gewenteld,
inwendig met blinde papillen en dove
neteligheid van een nutteloze
huid die weer ingewand is geworden.
Een kou en een kou en een kleine warmte
die langzaam verschrompelt.