Lust en Gratie. Jaargang 16

[p. 85]

Marieluise Fleisser
Fragment uit ‘Pioniers in Ingolstadt’
Komedie in veertien scènes

Deze versie is uit 1968, het stuk speelt in 1926.

Personages (in dit fragment):

Fabian - jongen van zeventien

Korl Lettner, Münsterer, Rosskopf, Jäger en Bunny - pioniers

Sergeant-majoor

Twaalfde scène
Donau

Harde wind. Fabian is alleen aan de oever. Het geluid van roeispanen van een pioniersboot. Men hoort stemmen vanaf de boot.

Sergeant-majoor

Een twee. Een twee. Een twee. Stoppen met roeien. Anker laten zakken.

Jäger

herhaalt

Anker laten zakken.

Men hoort het afrollen van de ankerlier en dan een schreeuw. Fabian schrikt op.

Jäger

Man over boord.

Het touw is nog verder afgewikkeld en staat dan stil.

Korl

Zitten blijven! Het is te gevaarlijk.

Münsterer

De sergeant-majoor hangt met zijn voet in de lus. Vanzelf raakt hij niet los.

Korl

Hij is zo goed als dood.

Jäger

Maar we moeten toch iets doen. We moeten hem uit de lus snijden. Er moet iemand naar beneden.

Korl

Als jij zoveel adem hebt, doe het maar. Ik heb niet zoveel adem. Münsterer Dat kan niemand. Het touw is te taai. De golfslag is te sterk.

Korl

Zitten blijven, verdomme. De boot helt te veel over.

[p. 86]

Münsterer

De boot slaat om. Het touw trekt ons naar beneden.

Korl

Kap het touw door. Kap dan eindelijk. Kap het touw door.

Münsterer

Straks verzuipen we met zijn allen.

Het touw wordt doorgekapt.

Fabian

De schoften laten hem daar beneden.

Korl

Naar de kant en als de wiedeweerga d'eruit. Een twee. Een twee.

Ze roeien naar de kant. Enkelen springen eruit en trekken de boot aan land. Iedereen springt eruit. Ze zijn uitgeput.

Fabian

Wat voor een gezicht trekt iemand die zoiets heeft gedaan?

Korl

Wij hebben niets gedaan.

Fabian

Het was te weinig. Jullie zijn in de gaten gehouden.

Korl

Nou en?

Fabian

Zo vlak bij de kant iemand laten verzuipen.

Korl

Daar heb je geen afstand voor nodig.

Jäger

We zouden gedoken hebben, maar we konden niet duiken. De golfslag was te sterk.

Fabian

Jullie hadden het onmiddellijk moeten doen, toen het touw nog gespannen stond.

Korl

Jij zat daar wel lekker op het droge, hè!

Fabian

Jullie hadden de man niet eens hoeven zoeken. Het touw had jullie naar hem geleid. In plaats daarvan kappen jullie het touw.

Korl

We hadden, we hadden! Dan waren wij ook nog verzopen. Het touw trok ons al naar beneden.

Fabian

Ze zullen niet geloven dat jullie de man niet hebben omgebracht. De dode heeft een getuige.

Korl

Er wordt altijd een onderzoek gedaan. Maar zonder burgers.

Fabian

De man is achterwaarts met zijn voet in een lus gestapt, toen heeft het touw hem voorover de Donau ingesleurd. Hij was de gevangene van het touw.

Korl

Dat heeft hij aan zichzelf te danken. Het was toeval. Wij hebben geen lus gelegd voor hem.

[p. 87]

Fabian

Jullie hebben alleen aan jezelf gedacht, hoe het gebeurde. Jullie eigen hachje was je liever.

Korl

Dat is niet strafbaar. We waren er zelf bijna geweest. Het zou nog meer mensenlevens gekost hebben. Wat wil je? Het was toeval. Dat nemen ze van ons aan.

Münsterer

Het is nu eenmaal gebeurd. Er kan altijd iets gebeuren. Wij hebben het water ook niet voor het kiezen.

Korl

Als wij een rivier moeten oversteken in de oorlog, kiezen wij het water niet uit.

Jäger

Als wij bij elk ongeluk het hoofd verliezen, kunnen wij deze harde dienst niet eens volbrengen.

Korl

Het was een ongeluk. Dat is zelfs de waarheid, en wanneer ze ons verhoren, zullen we dat verklaren.

Fabian

Jullie praten me te veel.

Jäger

Het was een ongeluk, dat nemen ze van ons aan.

Korl

Ga ons dan aangeven, als je er het lef voor hebt. Wij hebben het ook.

Fabian

Maar jullie hebben niet alles geprobeerd.

Korl

Alles proberen, het spijt me, maar voor wie? Wij hadden ons leven kunnen verliezen voor de man. Dat vinden we overdreven.

Münsterer

Het gaat nou eenmaal hard tegen hard.

Jäger

De man is nu eenmaal verdronken.

Korl

Bedank de Donau ervoor.

Vertaling Hank Geerts