Lust en Gratie. Jaargang 16

[p. 65]

Pauline Slot
Doornroosje

Edu stelde nooit iets uit. Post maakte hij onmiddellijk open, en hij borg elk document op in een van zijn talloze laatjes, vakjes en mapjes. Een formulier vulde hij meteen in, en hij retourneerde het nog dezelfde dag. Voor elke kwitantie, elk afschrift, elk overzicht en elke polis had hij een plaats. Na een vakantie nam hij altijd zijn post door nog vóór hij zijn bagage had uitgepakt. Maar het was pas op de maandag nadat hij terugkwam van Halki, toen Maria naar haar praktijk was vertrokken en Isabel op school zat, dat hij naar zijn werkkamer liep met de stapel post die op het tafeltje in de hal had gelegen.

Zelfs Maria had haar aandeel al uitgezocht, al betekende dat niet meer dan dat zij de enveloppen openscheurde, de inhoud vluchtig bekeek, het vel weer terugduwde in de envelop en deze voegde bij de stapel post in de linkerhoek van haar bureau. Eens in de paar maanden, wanneer de berg omviel en het hele bureau bedekte, ging zij ervoor zitten en verrichte die handelingen waar zij alleen op straffe van een dwangbevel of een afsluiting niet omheen kon. Daarna gooide zij alles weg. Het maakte hem razend, al moest hij toegeven dat er nog nooit iets ergs was voortgekomen uit haar systeem.

Hij aarzelde toen hij voor de deur van zijn werkkamer stond.

Dit wordt te gek, dacht hij, en stapte binnen met een bravoure alsof hij zijn entree maakte op een feest waar hij niemand kende en waar iedereen zich al uren kostelijk vermaakt had zonder hem.

Het pak lag op zijn bureau, in het licht van de ochtendzon. Het geel spatte in zijn oog. Toen hij er naartoe liep, zag hij Doornroosje op de grens van bewustzijn (of was het extase?), met half geopende ogen. Zij werd gekust door de prins. Dit beeld was met regelmatige tussenruimtes op het gele papier afgedrukt.

Rianne, ik doe je wat, dacht hij.

Hij ging op zijn bureaustoel zitten. Het pakket kon van niemand anders zijn. Rianne had haar ontwaken in het ziekenhuis, na haar ongeluk, altijd beschouwd als een sprookje, en hem als haar prins.

[p. 66]

Door elke middag aan haar bed te zitten was hij haar redder geworden. Jaren later, op de ochtend dat zij in Rome onverwacht voor zijn deur stond, vertelde hij haar eerlijk - en dus wreed - dat hij eigenlijk op bezoek was bij zijn moeder, bij wie net een borst was afgezet. Hij had uitgelegd dat het gemakkelijker was geweest aan haar bed te zitten dan aan dat van zijn moeder.

‘Ik heb je als excuus gebruikt om daar niet langer dan vijf minuten te blijven,’ zei hij. ‘Snap dat dan.’

Hij probeerde door Rianne's verleden te veranderen haar voor te bereiden op de toekomst; een toekomst waarin hij geen rol meer wilde spelen.

Hij was de blik in haar ogen nooit vergeten. Zijn woorden deden haar pijn, maar maakten geen verschil. Hij mocht haar niet verlaten, zei ze. Ten slotte moest hij haar wel de deur uitzetten, en in een straatje achter de Piazza Navona, niet ver van het armoedige hotel waar ze ooit op hun schoolreis logeerden, de deur achter haar dichtslaan. Maar niet voordat hij afscheid van haar nam met een laatste wreedheid. ‘Pensione Navona ligt hier twee straten vandaan,’ zei hij. ‘Daar hebben ze vast plaats, en je bent er al eens geweest. Je hebt toch wel een retourtje? En geld?’

Ze knikte.

‘Veel plezier in de eeuwige stad,’ zei hij. ‘Ciao.’ Hij deed de deur dicht.

Was het verhaal dat hij haar die dag vertelde waar? Edu wist het ook nu niet. ‘Ze is een klasgenoot die in coma ligt,’ had hij tegen zijn moeder gezegd, toen hij hoorde dat Rianne in hetzelfde ziekenhuis lag.

‘Ga maar gauw,’ antwoordde zij, precies zoals hij verwachtte.

Zijn moeder had hem niet nodig. Ze kon alles aan. Edu vroeg zich wel eens af of zij ook zo was geweest toen zijn vader overleed, vier maanden voor zijn geboorte. Of was zij toen veranderd in een verscheurd omhulsel dat zich dubbelvouwde van verdriet en de baby in haar buik bijna verbrijzelde? Had hij haar in de baarmoeder horen huilen, haar schokkende spieren gevoeld en de versnelde hartslag van

[p. 67]

haar wanhoop beluisterd? Het leek hem onwaarschijnlijk. Ze had misschien wat stille tranen gelaten, niet eens genoeg om het zout op haar zondagse eitje te lozen, en zou dan zijn overgegaan tot de orde van de dag. Net zoals ze achttien jaar later deed toen er borstkanker werd geconstateerd, en ze geopereerd en bestraald moest worden. Edu had zijn moeder niets te bieden omdat zij niets nodig leek te hebben.

Dus zat hij elke dag aan het bed van Rianne. Daar voelde hij zich nuttig. Hij wist al een tijd dat zij verliefd op hem was. Haar vriendin Thea had dat laten doorschemeren. Sinds die tijd bekeek hij Rianne met een welwillend oog als hij haar tegenkwam in de gang. Zij zat een klas lager dan hij en ze zagen elkaar alleen in het voorbijgaan. Hij vond het leuk om haar op weg naar Latijn een knipoogje te geven en te weten dat zij de hele middag in de wolken zou zijn. Zelf was hij verliefd op zijn klasgenote Henriëtte Vogelenzang, die het snelst van hen allen Grieks kon vertalen, met gebruik van modieuze uitdrukkingen die de lerares deden fronsen maar die zij toch niet wist te verbeteren met een net zo trefzeker, maar minder tijdgebonden alternatief.

Toen Rianne door een auto werd geschept en in coma in het ziekenhuis terechtkwam waar ook zijn moeder was geopereerd, kocht hij in de ziekenhuiskiosk een bosje bloemen voor haar.

Haar ouders kwamen nooit voor zes uur 's avonds op bezoek, en al gauw zat hij er elke middag. Zodra hij zijn moeder had begroet, liet hij haar en zijn zus Margreet achter op de vierde verdieping en daalde af naar de kamer waar Rianne lag.

Net zoals hij had aangenomen dat elke blik van hem op het schoolplein of elke groet in de gangen tussen de leslokalen hoogtepunten in haar leven waren, zo ging hij er nu van uit dat zijn aanwezigheid haar kon genezen. Als hij haar onderbewustzijn liet geloven dat hij ook verliefd op haar was, zou zij wel wakker worden. En dus praatte hij tegen haar. Zachtjes, maar onafgebroken. Over wat hij altijd al in haar had gezien, en hoe hij van slag raakte als ze elkaar tegenkwamen bij de jassen. Over de hoop dat ze zijn liefde zou beantwoorden. Over wat ze zouden doen als zij weer beter was.

[p. 68]

‘Word wakker,’ fluisterde hij. ‘Dan ligt het leven voor ons open en zijn we altijd bij elkaar.’ Hij begon er zelf in te geloven en keek elke dag met meer hoop naar haar witte gezicht. Maar hij schrok zich wild toen hij op de achtste dag zoals gewoonlijk haar kamer binnenging en een zuster op hem af kwam lopen.

‘Ze is bijgekomen,’ zei ze. ‘Je kunt nu niet bij haar. Ik heb haar ouders gewaarschuwd. Ze komen zo.’

Daarna had Edu een uur bij zijn moeder aan het bed gezeten. Hij had geen woord gezegd. Zijn zus Margreet praatte aan een stuk door over de problemen met haar studie. Zij had altijd problemen met alles. De volgende dag werd zijn moeder ontslagen uit het ziekenhuis. Hij ging niet meer terug om Rianne te zien, en duwde de herinnering aan zijn monologen aan haar bed ver weg. Hij had er zich zo voor geschaamd dat hij het nooit aan iemand had verteld, ook niet aan Maria. Vooral niet aan Maria.

Twee maanden later kwam Rianne terug op school. Hij zag haar voor het eerst bij de jassen, na het zevende lesuur.

‘Ik wilde wachten tot ik helemaal beterwas,’ zei ze. ‘Maarnu ben ik er weer. Kom je vanavond naar mij toe?’

Zo was het begonnen. Alsof hij met zijn woorden aan haar ziekbed een nieuwe werkelijkheid in het leven had geroepen. Was het de prins in het sprookje ook zo vergaan? Zag hij Doornroosje toevallig liggen in dat bijna ondoordringbare bos, kuste hij haar in een impuls en wilde hij toen weer weggaan, op zoek naar nieuwe avonturen? Of ging hij doelgericht op zoek naar de prinses, in het woud dat rond haar honderdjarige slaap was ontsproten? Edu wist het niet. Hij wist alleen dat hij zelf de weg terug niet meer had gevonden. Een maand later gingen Rianne en hij met de vierde en de vijfde klas op schoolreis naar Rome. Ze maakten een excursie naar Pompei. En op die dag was het beslist: Rianne en hij moesten samen nog lang en gelukkig leven.

De zon was verdwenen achter donkere wolken. Alleen het terrarium van de Haverkates aan de overkant gaf nog licht. Het geel van het

[p. 69]

pakpapier op Edu's bureau zag opeens grauw. Hij maakte het pakket open en trok zelfs nu nog zorgvuldig het plakband los en voorkwam scheuren.

Terwijl hij het papier telkens tot een kleinere rechthoek vouwde, totdat zijn vingers er pijn van deden, bekeek hij wat Rianne hem had gestuurd. Het waren kopieën van de brieven die hij haar ooit schreef, en nieuwe afdrukken van oude foto's. Er zat een kaartje bij. Ze hoopte dat hij een fijne vakantie had gehad, en dacht dat hij het leuk zou vinden om kopieën van zijn eigen brieven te hebben en afdrukken van de foto's die zij destijds met haar nieuwe camera, een geschenk van haar klasgenoten na haar herstel, had genomen. Vooral de foto's van Rome en Pompeji waren volgens haar aardig om weer eens te zien.

Edu trok een laatje open en haalde een plastic tas te voorschijn van een antiquarische boekhandel in Den Haag. Daarin deed hij het pakpapier, en gooide dat in de prullenbak. Toen schoof hij de onderste lade van zijn archiefkast open en pakte uit de rij kartonnen archiefdozen een doos die gemarkeerd was met ‘RV’. (De ‘V’ had hij pas jaren later toegevoegd, in een iets andere kleur blauw. Dat was toen hij met Renée had gebroken en twee archiefdozen de aanduiding ‘R’ dreigden te krijgen.) Hij opende de doos en liet de inhoud van Rianne's pakket erin glijden. Toen borg hij de doos weer op. Daar hoorde het materiaal thuis: bij al zijn andere aandenkens aan voorbije liefdes. Als archeoloog kwam het nooit in hem op de voorwerpen die getuigden van zijn eigen geschiedenis weg te gooien, zelfs als hij hun aanwezigheid voelde als een last.