Lust en Gratie. Jaargang 15

[p. 27]

Sabine van den Berg
Spiegels

Hij legt het badpak op zijn bed. Met lange halen strijkt hij de stof glad. Het is niet helemaal nieuw meer, hier en daar zitten lusjes die de fijne gebreide stof een beetje samentrekken. Heeft Greta in de duinen gerend langs doorntakken? Of moest ze misschien plassen tussen braamstruiken? Hij keert het pak om. Daar waar haar billen gevangen hebben gezeten, is de stof ruw en doffer van kleur.

Johan ziet zijn zus op een rots zitten, steunend op haar armen, met haar benen boven de golven. Als een zeester klauwen haar dunne vingers zich vast aan de rots. Traag maar gespannen, dat ziet hij aan de pezige wreef, steekt ze een voet uit naar het water. Geeft hij haar nu een zet dan verliest ze haar evenwicht en valt ze in zee. De wervels van haar ruggengraat steken kwetsbaar onder de rode stof van haar badpak omhoog. Heeft hij haar ooit zien zwemmen? Is haar melkwitte huid ooit van kleur veranderd? De huid die afsteekt bij het badpak, dat eigenlijk veel te vrolijk is voor haar - zo frivool is ze immers niet. Nee, hij kan zich niet herinneren dat hij zijn zus door de duinen heeft zien rennen of zien spetteren in zee. In plaats daarvan ziet hij haar naar hem opkijken. Haar ogen knijpen samen tegen het felle zonlicht, haar witte gezicht vertrekt zich tot een grijns. Gejaagd krabbelt ze op. Ze duwt hem opzij en schiet weg, gebogen, haar armen voor haar borst geslagen, de schaduw in.

Vanmorgen kreeg hij het plan. Hij hielp zijn moeder de was binnenhalen. Dat deed hij wel vaker, maar dit keer kiende hij het zo uit dat hij de was van de achterste lijn haalde, de lijn met het zuurtjesrode badpak van Greta. Hij kneep de wasknijpers open. Zijn handen waren koud en vochtig. Vlug propte hij het kledingstuk onder zijn trui en haalde de rest van het wasgoed van de lijn.

Heel voorzichtig volgen zijn vingers de naden in de stof. Ze eindigen bij de plaats waar ruimte is voor haar borsten. Zijn hand verdwijnt in het badpak, de coupenaden passen precies om zijn vuist. Met zijn andere hand trekt hij zacht aan het bandje waardoor de stof zich spant.

[p. 28]

[p. 29]

In de la van de kast in de hal liggen ze, weet hij. Ze speelt er niet vaak meer mee, dus ze zal ze niet missen. Even voelt hij paniek als hij de zware houten la opentrekt en ze niet meteen ziet liggen. Na wat gegraai tussen mutsen, dassen en een springtouw dat alles aan elkaar lijkt te hebben geknoopt, vindt hij de twee ballen in een hoek.

De gordijnen zijn open zodat de maan naar binnen kan schijnen. Tegen de zijkant van het bed staat een grote verweerde spiegel, waarin hij zichzelf in volle lengte kan zien als hij ervoor staat.

Naakt. Hij stapt in het badpak dat nu, in het donker, grijs lijkt. Hij hijst het op tot zijn dijen. Voordat hij het verder omhoogtrekt, buigt hij een beetje door zijn knieën en grijpt achterlangs tussen zijn benen door naar het puntje van zijn piemel. Hij trekt hem naar achteren en sluit zijn benen. Even blijft hij zo staan met samengeknepen billen. Hij wrijft over de dunne blonde haartjes die onder aan zijn buik groeien, op het driehoekje tussen zijn benen. Hij trekt het badpak verder omhoog en slaat de bandjes over zijn schouders. Als laatste laat hij de kaatsenballen door de halsopening naar binnen glijden. Johan duwt ze op hun plaats. Het badpak van Greta rekt en krimpt precies waar het moet. Hij bekijkt het resultaat lang en aandachtig in de spiegel, van voren, van opzij en met opgeheven borst.

‘Vrouwen kunnen wel nadenken, maar op een gegeven moment is het toch te vermoeiend voor ze,’ zegt haar vader. Hij legt de krant op zijn schoot. Zijn gezicht heeft een milde, ja, zelfs vergevensgezinde uitdrukking.

Het patroon van haar jurk bestaat uit gestileerde enkele bloemen die met elkaar verbonden zijn door wijnrankachtige guirlandes. Als bij een doolhof volgt ze een van de slingerpaden en probeert een uitweg te vinden naar de zoom, naar het open veld. Ze voelt hoe hij haar, zijn dochter, observeert. De stof trekt ze over haar knieën, want hij kijkt naar haar benen.

‘Antoinette.’ Zijn stem klinkt vriendelijk maar daardoor niet minder gebiedend.

Ze kijkt op. Ze moet opkijken, omdat het móet, omdat dit haar vader

[p. 30]

is, de man uit wiens zaad ze is geboren. Daarom kijkt ze op, omdat Hij haar naam zegt en haar recht in de ogen wil zien, in haar ogen wil kijken, die Hij als de Zijne ziet.

Wat ze ziet is een goedkeurende blik, een blik die ze kent omdat Hij die een enkele keer voor haar moeder overheeft of, soms, voor een andere vrouw.

‘Ik ben een gelukkig man met zo'n beeldschone dochter,’ zegt Hij en glimlacht naar haar.

Ze kan zijn lach niet langer beantwoorden. Niet meer. Langzaam staat ze op, strijkt haar jurk glad. Met een lichaam dat niet het hare lijkt, loopt ze naar de boekenkast waarnaast haar vader in zijn fauteuil zit. In het licht van de schemerlamp is zijn gezicht bleek, ziekelijk bijna. Ja, naast de Kast met Kennis is hij zwak. Heel zwak. Ze legt haar handen rond de staanders.

De stellage staat los van de muur, hij is hoog en topzwaar. Ze staat wijdbeens. Met alle kracht die ze in zich heeft, trekt ze de kast naar voren. Het rek wankelt, tolt op zijn poten, nog eens rukt ze, hangt ze, en voelt met stille triomf hoe haar gewicht het gevaarte uit zijn evenwicht brengt. Ze laat los en springt opzij. Kijkt toe hoe de kast van de muur loskomt en valt.

‘Antoinette?’ Zijn stem klinkt schril. Boeken van de bovenste planken vallen het eerst, duikelen voorover met fladderende bladzijden en klapperende kaften. Ze raken de schemerlamp en stuiteren met doffe klappen op de grond. Ze butsen zijn schedel. Hij slaat zijn armen om zijn hoofd en brengt een geluid voort dat ze achteraf zal omschrijven als een hoog vrouwelijk gejammer, vol onbegrip. En zij kijkt. En zij hoort. Tevreden ervaart ze in zijn totale omvang de klap van het neerkomen, het hout dat versplintert, de stoel die verpulvert en haar vader die jankt.

Met een sponsje verdeelt ze de vloeibare make-up over haar wangen, kin en hals. Soms glijdt het sponsje niet over haar huid, maar blijft het haken achter stoppels die hardnekkig terug blijven komen. Het geeft een raspend geluid. Een geluid waar ze verdrietig van wordt, dat haar ook boos maakt soms.

[p. 31]

Illustaties: Sabine van den Berg

[p. 32]

Joan haakt haar bh vast. Echte borsten, heeft ze. Maar geen gevoel in de tepels.

‘Ik heb last van verschillende persoonlijkheden,’ vertelde ze Mirna gisteren. ‘Als ik bij de garage kom voor mijn auto, heb ik de neiging om die jongens daar schuine moppen te vertellen en schunnige opmerkingen te maken over al die geile wijven aan de muur. Ik schrik als een monteur van onder een auto zegt dat hij mijn slipje kan zien, ik schrik als mannen naar me fluiten of met hoge stemmen gaan praten. Achteraf moet ik erom huilen. Zo kinderachtig vind ik dat van mezelf, een grote jongen huilt toch niet?’

‘Je draagt nooit meer een rok,’ heeft haar moeder gezegd. Moet ze zich kleden in een kledingstuk waarin alleen kleine dribbelpasjes zijn toegestaan, moet ze lopen op hooggehakt schoeisel dat haar hulpeloos doet strompelen, moet ze haar gezicht beschilderen waardoor haar ogen groter en dus naïever lijken, moet ze zichzelf besprenkelen met een geur die niet de hare is en volgens biologen gerelateerd kan worden aan een lucht van vruchtbaarheid - moet ze zich verkleden als vrouw?

Een dergelijke aanpassing zou betekenen dat ze bakzeil haalde.

‘Ik wil niet behagen,’ heeft ze afgemeten geantwoord.

Waarom niet, denkt ze nu. Sinds die vraag van haar moeder was er steeds een stemmetje dat vroeg waarom ze de helft van de bevolking jarenlang had genegeerd. Waarom ze door sommige mensen, toevallig allemaal van het mannelijk geslacht, heen keek als ze op straat liep. Goed, ze ontweek ze nog net, alsof het bomen waren, maar veel meer betekenden ze niet. Al die jaren.

Had ze niet liever gefluisterd dan geschreeuwd? Was ze niet liever gestreeld dan geschopt, al die jaren?

Twan wil een man, zeurt het in haar hoofd. Oók zij - of moest ze denken: zelfs zij - werd tegenwoordig week bij het zien van een man met een kinderzitje achterop zijn fiets.