iemand uit de toneelwereld, iemand die al op de oever - de enscenering - stond waarheen het stuk neigde. In mijn geval was het Simone Benmussa. Zij ontving mij en moedigde me aan. Ik denk dat je niet voor het toneel kunt schrijven zonder de ander, de andere kant die roept en bij je komt.
Als ik mezelf zo lees, valt mij op dat het eerste ‘toneelstuk’ dat ik ontleend, zoniet ontfutseld heb aan mijn eigen tekst, een portret van een vrouw is. Een onzekere, verwarde, bijna niet-vrouw. Dus misschien een vrouw.
Ongetwijfeld kon ik haar niet vermijden, was zij mijn noodlot.
Zonder Dora te zijn kende ik haar goed: ik had een latente Dora in me, die ik voor mijn eigen zekerheid op afstand hield. De hysterica is een poreuze persoonlijkheid, die gemakkelijk de scène van de ander wordt. Misschien dat elke toneelschrijver een mogelijke Dora herbergt, of deze poreusheid of aanleg voor verandering heeft. Wat Dora daarentegen niet heeft, is de mogelijkheid werk te scheppen.
In elk geval is er, of was er, Dora in elke vrouw die vastzit in de grote oude klassieke familiescène. Wat Freud betreft: hij is mijn oudoom bij benadering. Mijn familie van moederszijde is van Oostenrijks-Duitse oorsprong. Ik hoef maar een fotoalbum open te slaan bij mijn moeder en hij is daar. Ik ken zijn jeugdverhalen en zijn codes, zijn taal en zijn manieën.
Ik heb Portret van Dora niet geschreven: het is een rib die uit het lijf van Portrait du soleil genomen is, terwijl ik sliep. Ik beschouwde me niet als een toneelschrijver. Ik moet zeggen dat ik toen dan ook niet op de specifieke problemen van het schrijven voor het toneel ben gestuit: het maken van personages ‘uit een stuk’. Of waar ik later mee te maken kreeg, toen ik echt een stuk probeerde te schrijven: het scheppen van een groot aantal personages van wie ik, bovendien, in alles, taal, cultuur, sociale klasse et cetera, ver verwijderd stond.
Dora, dat was mijn familie zo'n honderd jaar geleden, het meisje dat mijn grootmoeder was.
Toch was ik toen bezig - hoewel niet uit berekening, zoals ik nu weet-een mythe te bewerken: de geschiedenis van Dora en Freud is in feite een van onze hedendaagse mythen. Net als die van Kafka en Felice. Of die van de familie Nehru. Welnu, om theater te maken moet je de verborgen mythe terugvinden. De mythe verleent aan elke menselijke situatie een poëtische dimensie.
Als je een toneelstuk schrijft, dan zou je via de personages die je aan het
Auteursrechtelijk beschermd
