Lust en Gratie. Jaargang 10

[p. 70]

Koffertje
• Sophia Flecker

Onlangs heeft u, geachte redactie, mij verzocht een bijdrage te leveren voor uw jubileumnummer. Omdat uw blad mij zeer ter harte gaat en ik me doorgaans met plezier aan het schrijven wijd, zou ik popelend in mijn archieven zijn gedoken om een bijou uit de Belle Epoque op te poetsen en te presenteren aan uw lezeressen. Maar zoals ik u telefonisch mededeelde, word ik, zoals menig hedendaags wegwerpdoctor, getroffen door schier alle plagen van Egypte. Laat ik er, zonder in details te treden, mee volstaan u te verzekeren dat het voldoende was om de vleugels te doen vallen en de pen, naar het zich liet aanzien, voorgoed neer te leggen. Enige maanden geleden heb ik besloten dat ik geen wetenschapster meer ben, of zelfs maar een populariserend scribente. Mijn hoofd is te moe.

Ik wijdde me aan het aardse, huisvlijtte vergeefs tientallen sollicitatiebrieven bij elkaar, concludeerde uiteindelijk nu maar eens een ‘ècht vak’ te gaan leren, waarvoor ik me, o schrikbeeld, in de provincie moest terugtrekken. Of er leven was buiten Amsterdam? Daar tobde ik heel wat over af, timmerend en schilderend aan mijn nieuwe woning. Tot ik, twee dagen geleden, na het wegbreken van een foeilelijke schrootjeswand, stuitte op een hardboard plaatje. Dat dekte een loze ruimte onder het schuine dak af, een ruimte die exact groot genoeg zou zijn voor het ritueel begraven van de overgebleven exemplaren van mijn dissertatie en voor het opbergen van de strijkplank. Na een paar ferme tikken was mijn zolder een metertje dieper en ikzelf opeens weer tien jaar jonger; ik herkende de tintelende opwinding, de kloppende keel van de bevlogen onderzoekster die ik was. Want daar, half verscholen in het duister en bedekt met stof en spinrag van wie weet hoeveel jaren zag ik een kleine, elegante koffer liggen. Kent u dat onbeschrijflijke gevoel als je je vingertoppen laat glijden over het droge craquelé van gebarsten leder? Het hield de belofte in, even weggevoerd te worden in de tijd, even weg. Kort en goed: ik trof er stapels papieren in aan, volgeschreven in een gedrongen, puntig en minuscuul handschrift. Dagboekjes, correspondentie, proza, poëzie. Wat wil een mens nog meer? Natuurlijk word ik braaf belastingconsulente - (wellicht kunnen we, zodra ik mijn toko start, een kortingsactie overwegen voor uw lezeressen? dat

[p. 71]

zou mijn zaak, uw blad en uw publiek geen windeieren leggen! wat is de toekomst toch opwindend bij vlagen, vindt u ook niet?) - maar bovenal zal ik me in mijn vrije tijd de komende jaren kunnen buigen over het ontcijferen en savoureren van deze vondst. Balsem voor de ziel. Om maar te zwijgen over het idee dat ik zal wonen in het huis van de auteur, Sophia Flecker, dat me opeens past als een jasje. Als ik door de dorpsstraat loop of bij de bakker of slijter sta, realiseer ik me dat de mensen die ik ontmoet minder saai en grauw moeten zijn dan ze op het eerste gezicht lijken; immers, ze inspireerden haar tot de meest wonderlijke verzen. Ik zal beter moeten leren kijken. Het komt wel goed.

Mijn onderzoek staat nog in de kinderschoenen. Ik zal de paperassen eerst moeten ontcijferen, ordenen, haar huidig adres proberen te achterhalen (ze schijnt jaren geleden met de noorderzon te zijn vertrokken; die minne schrootjes werden door de laatste bewoners aangelegd), eens met de buren en overige dorpsbewoners babbelen om een biografisch kader te reconstrueren. Kortom: ik weet nog niets. Maar ik vind dat ze in uw jubileumnummer over onbekende schrijfsters eigenlijk niet mag ontbreken. Bovendien is het een aardige scoop voor Lust & Gratie. En haar idiosyncrasie is prachtig voer voor wetenschapsters. Ik slaag er nog niet in bijgevoegde kwatrijnen te dateren. Het is pure camp avant la lettre. Pre-Reviaans misschien zelfs. Hoewel? Die matrozen? Interessant is ook de klassieke achtergrond die spreekt uit ‘Vlinderkoning’. En dan het achttiende-eeuwse libertijnse ‘30 april’, terwijl een andere, melancholische weer aan Slauerhoff doet denken. Ook literatuurtheoretisch is het een luilekkerland: intertekstualiteit, subjectvorming, gender-bending, noem maar op.

Het enige probleem is de presentatie. Je kunt anno 1993 niet meer vertellen dat je een koffertje op zolder hebt gevonden zonder met hoongelach overstelpt te worden. En toch: het is niet anders. Wat moeten we daarmee? Jokkebrokken dat het uit de erfenis van een oudtante komt? Dat het op het Waterlooplein lag voor drie kwartjes? Dat is nodeloos gecompliceerd en oplichterij. Misschien verdient het de voorkeur haar poëzie zonder welk commentaar ook tussen de andere bijdragen af te drukken. De rest komt later wel.

Ik heb afgelopen tijd menigmaal overwogen om gewoon maar in de gracht te stappen. Maar sinds twee dagen leef ik weer. Sterker nog: stokoud zou ik willen worden om met dit curieuze oeuvre iets moois te doen! Wie spiritueel niet van gisteren is, weet dat de uitdrukking ‘gered door de bel’ een

[p. 72]

profaan gezegde is. U en ik weten wel beter. Mag ik u noden een toast uit te brengen op het welzijn van mijn beschermengel - hartversterkertje in dit ondermaanse - zonder wie wij allen van Sophia verstoken zouden zijn geweest?

Vele zeeën hebt ge bevaren,
Legt nu aan bij de taveerne
En dolt er met de zoete deerne
Matroos, verspeelt uw wilde haren!

'n Boek is 'n stofnest, ô geleerde.
Gij, bitter ernstig jongeling
Gaat heen, en vangt een fris jong ding
En mint, al is 't met de verkeerde.

Ik droomde u als vlinderkoning
Met wie ik, prinsenkind, mee mocht gaan.
Uw zachte hand bood mij nectar aan,
Zeven maal zoeter dan honing.

Tja, champagne is exquise
Als toast op onze koningin.
Maar grootser nog dan onz' vorstin
Is de lach van la Marquise...

Virginie Sanders