Genius
• Gertrude Stein
Kritiek, literaire of persoonlijke, had op haar werk geen invloed. Maar ze stelde zich er wel psychologisch tegen te weer. Zo besloot ze al vroeg dat ze een genie was. ‘A genius’, in het Amerikaanse Engels wordt het woord gemakkelijker gebruikt dan in het zuinige Nederlands. In de Amerikaanse middenklasse komt in elke familie wel een ‘genius’ voor. Dus zo bijzonder was dit nou ook weer niet. Onbeschaamd kon ze zichzelf in het openbaar met haar genie-zijn feliciteren. Het had allerlei voordelen om een genie te zijn: een genie kwam vanzelf waar ze moest wezen, een genie hoefde eigenlijk niets te doen, want het feit dat ze bestond was al genoeg.
Een genie legde liever niets uit en hield er ook niet van iets uitgelegd te krijgen. Ze noemde Ezra Pound ‘een dorpsuitlegger, uitstekend als je een dorp was, maar als je het niet was, niet’. Toch nam ze zichzelf erg serieus. Toen ze een lezing hield aan de Universiteit van Chicago, vroeg een student haar wat ze nu precies had willen zeggen met haar inmiddels beroemde zinnetje ‘A rose is a rose is a rose’, een zinnetje overigens dat door Alice B. Toklas uit de vuilnisbak schijnt te zijn gevist. Toen schoot ze eventjes uit haar slof. ‘Moet je eens luisteren,’ zei ze, ‘het valt me op dat jullie dat zinnetje allemaal kennen. Jullie moeten erom lachen, maar jullie kennen het. Nou zal ik je eens wat zeggen. Ik ben niet gek. Ik wéét dat wij in het dagelijks leven niet in het rond lopen te praten van “is een... is een... is een...”, ja dat weet ik. Maar ik weet ook dat in die regel voor het eerst in honderd jaar in de Engelse literatuur die roos weer rood is.’
Marja Brouwers
Auteursrechtelijk beschermd
