Los en vast. Jaargang 1866

[p. 161]

Adam Thijssen aan Jan de Wit.

Groningen, 11 Mei 1866.

amice!

Nog vóórdat uwe vriendelijke letteren mij bereikten was mijn besluit genomen, ‘De Zeurende Jongeling’ nooit ofte nimmer naar de drukkerij te zenden, wijl mij in een droomgezicht de uitgave van dit stuk ernstiglijk werd ontraden. Nauwelijks toch had ik u het vers ter beoordeeling toegezonden, of daar verscheen mij des nachts de president van een Jongelings-Vereeniging. Hij bad in hartroerende taal, dat ik mijne parodie in de portefeuille mocht begraven, daar toch, in onze veel bewogen dagen, reeds de titel genoeg zou zijn, om in het vers eene persifflage te zoeken van alle Jongelings-Vereenigingen zonder onderscheid. Natuurlijk wil ik die genootschappen zoo en massa niet bespottelijk maken, te minder daar ik hoor, dat er zijn, die werkelijk iets beters doen dan zeuren.

Maar al had ik die verschijning niet genoten, zou ik

[p. 162]

toch wel tot beter inzicht zijn gekomen. Uw brief zou mij de oogen hebben geopend. Ik begrijp het bij nadere overweging volkomen: dergelijke stukjes als ‘de Zeurende Jongeling,’ al schuilt er eenige vis comica in, doen te zeer aan het bas comique denken, dan dat men ze zonder ergernis gedrukt kan zien. Weet ge, waar mijns inziens, zoo'n parodie nog goed voor is? Om aan het dessert van een vroolijk partijtje als noodhulp te dienen, de hiaten in 't discours aan te vullen en den boel aan den gang te houden, wanneer de stroom van anecdoten langzaam gaat vloeien en aan een gewoon gesprek niet meer te denken valt.

Redenen waarom ik, onder dankzegging voor de gegeven critiek, u vriendelijk verzoek mijne proeve ten brandstapel te verwijzen, en dit te doen, met de troostvolle gedachte, dat ge van mij zulke ketters niet meer te wachten hebt. Neen, parodiën geef ik niet meer. Ik gevoel, dat ik tot wat beters in staat ben. Ik gevoel, dat ik dichter ben. Geen rijmpjes, geen luimige versjes dus. Voortaan versmaad ik al wat aan het platte en alledaagsche grenst. Wel blijf ik natuur en waarheid trouwe zweren, wel schrijf ik op mijne dichtersbanier: ‘Gezond verstand bovenal!’ maar, mijner roeping mij bewust, zal ik me toch boven de nuchtere, burgerlijke opvatting der dingen hoe langer zoo meer verheffen.

Als proeve mijner jongste oefeningen zend ik u hierbij een stukje, getiteld:

[p. 163]

Aan mijnen Martinus,
bij het hervoorschieten van deszelfs eerste kiesje.

Te lang, bestoven lier, laagt g' in d'orkaan te zweven,
Al fladdrend aan den wilg in 't zonnig middaguur;
Mijn vinger rukt u af, blijft aan uw snaren kleven,
Mijn dichtaâr spat uiteen, herzoekend 't oude vuur.
Herteeld, ontwaakt in mij de dichter, half bezweken,
In mijn nog blakend brein ontplooit zich poëzij,
De traan, in 't hart verschanst, geeft vreugdig 't levensteeken,
En heft het hoofd omhoog, bewust van zijn waardij.
Gelijk in 't maagdlijk woud aan d' Afrikaansche stranden,
Wen d' uchtendglans zich tooit met paarlen van azuur,
De bergstroom voorwaarts holt, al murmlend, tuk op banden,
Maar eensklaps wegschuilt, gansch naar d' eischen der natuur,
En zich verborgen houdt voor stervelingen oogen,
Om straks, daar niemand dit van verre zelfs vermoedt,
Als uit der eeuwen nacht, met klaatrend alvermogen,
Te treden weer in 't licht met onverwelkbren spoed, -
Zoo had mijn zangersgeest, weleer zich stout verheffend,
Nu eeuwen lang gerust, gekwijnd, als d' aadlaar bij zijn prooi,
Totdat hij onverwacht, zijn roeping weer beseffend,
De roeste vlerken klept en wikkelt uit heur plooi.
Wat macht hergroende zoo het bruinend herfstgebladert,
Waar schuilt de kaak, die d'asch weer blaast tot vlam?
Wiens machtig' arrem heeft de spranken saam vergaderd
Van 't dichtvuur, sinds een eeuw verouderd, ja reeds lam?
Gij waart het niet, o dartele Najaden,
Die, spartlend bij den walm der vroege najaarszon,
In 't bloemfestoen der lente u trouw gingt baden,
Totdat de maan heur tocht begon;
Uw aanblik was het niet, o eeuwig' Appenijnen,

[p. 164]

 

Wier sneeuwgetopte kruin zich opbeurt in de lucht,

 

Die, toen mijn dichtvuur steeds bleef dommelen en kwijnen,

 

Dien slaap verbroken hebt door uw vermaard gerucht;

 

Noch gij, doorluchte vorst, die aan de spits der dappren,

 

Door schuur en korenveld, een weg baant naar den troon,

 

Hebt, door een frissche bries, de zeilen weer doen klappren

 

Van 't schip der poëzij, dat wacht op uw geboôn.

 

Het vuur, dat mij doorvloeit, ontkiemde niet in 't westen,

 

Geen zandwoestijn van 't zuid spoort mij tot zingen aan,

 

Voor stroomgodin noch nimf geef ik mijn zang ten beste,

 

Geen vorst heeft in mijn ziel dit dichtvuur doen ontstaan.

 

Neen, aan mijn eigen haard heb ik den schok ontvangen,

 

Bij 't wiegje van mijn telg werd ik op nieuw poëet,

 

In 't kiesje van Martijn schuilt d' oorsprong van mijn zangen,

 

Ter eere van die kies heb ik dit vers gesmeed.