Los en vast. Jaargang 1866

[p. 30]

Dokter Jozef Blom aan Jan de Wit.

Mispelen, 4 Februari 1866.

amice!

Als ik geweten had, dat er hier zoo spoedig eene vacature zou komen, en ik dus zou moeten meedoen bij die beroepings-historie, 'k had nooit de benoeming tot diaken aangenomen. Maar ik dacht destijds, dat ik dit postje zou kunnen waarnemen, zoo ongemerkt, zonder er veel voor te doen of te laten. Wie had ook kunnen denken, dat die goede Stroom zoo onverwacht zou uitstappen! Wij verliezen veel in hem. Hij was een brave, hupsche man. Nu krijgen we hier een proponentje; waarlijk, ik zie er tegen op, want die eerstbeginnende domine's zijn dikwijls lastige kwanten. Zij meenen gewoonlijk, dat er nu eerst voor de gemeente een goede tijd aanbreekt, nu zij komen om te hervormen en oude, ‘ingekankerde’ misbruiken af te schaffen. In dat vertrouwen laten ze dan soms op den dag der intrede de gemeente zingen:

Dit is de dag, de roem der dagen.

[p. 31]

Inmiddels wilde ik wel dat die roem der dagen maar gekomen was, en we dus die drukte en dat gehaspel van het ‘op beroep preeken’ enz. achter den rug hadden. Daar er niet voor eene weduwe of minderjarige kinderen behoeft gepreekt te worden, kunnen we met de beroepingszaken zonder verwijl aanvangen. Daags na de begravenis kwam Meester Slender dan ook reeds mij uitnoodigen tot het bijwonen van eene vriendschappelijke samenkomst, waarin we vast eens over 't een en ander van gedachten zouden wisselen.

‘Nademaal de bijeenkomst geen officieel karakter zal dragen, doch slechts in officieusen zin zal dienen verklaard te worden, zoo heb ik gemeend mij zelven daaraan niet te kunnen onttrekken, wat meer zegt, ik heb, met gemeen overleg, besloten het gezelschap te mijnent te ontvangen.’ Zoo sprak de waardige onderwijzer, en hij heeft dan ook niet slechts de eerste, maar ook de twee volgende samenkomsten bijgewoond, en telkens een groot woord gevoerd.

In de eerste bijeenkomst werd de vraag aan de orde gesteld: ‘of men bij de keuze van een nieuwen leeraar al dan niet te rade zou gaan met de behoeften der gemeente,’ en bij eene volgende gelegenheid spraken wij lang en breed over het kritieke punt: ‘of een kerkeraadslid volgens zijne overtuiging mag stemmen.’ Deze laatste quaestie is bij meerderheid van stemmen aldus uitgemaakt: dat men het aan een iegelijks personeele overtuiging moest overlaten, of hij al of niet naar zijne overtuiging zou stemmen. Wat we omtrent het eerste punt hebben vastgesteld heb ik niet recht begrepen. Misschien heeft onze goede Slender mij op het dwaalspoor gebracht, daar

[p. 32]

deze toch bij kris en kras beweerde: dat men bij eene beroeping niet moest vragen, welke de geestelijke behoeften der gemeente zijn, maar alleen: Hoe worden onze medeburgers best opgevoed voor hooger leven? Het meest echter heeft mij verveeld de discussie over het: Apostolisch of Modern. Onze goede boeren weten op mijn woord de beteekenis niet, noch van de eerste noch van de tweede benaming. Gelukkig, dat het voorstel van broeder Snurk bijval vond, toen deze meende, dat men de kat eens uit den boom moest kijken, daar 't er vooral op aankwam, dat wij hier te Mispelen een fermen, knappen domine krijgen. ‘We moeten,’ zei Snurk, ‘maar goed uit de oogen zien, want de beste lijkent ons best, en als er nou onder de Apostolischen zoo'n beste is, dan nemen we dien, maar is er onder de Modernen een die hem de baas is, dan nemen we dien. Want,’ zoo eindigde Snurk, die tevens president-kerkvoogd is, zijn betoog, ‘nu wij er vijftig gulden bovenop gezet hebben, zoodat het tractement bijna negen honderd gulden bedraagt, nu mag het dan ook wel een van het bovenste plankje wezen.’

Nu is het twaalftal gemaakt, en aanstaanden zondag preeken N^o. 1 en 2. Bij het opmaken van de nominatie heb ik kennis gemaakt met den Consulent, die zwaar redeneerde over ‘de waardigheid des kerkeraads’ en in een gebed, dat precies elf minuten duurde, onzen lieven Heer op de hoogte bracht, hoe 't hier tegenwoordig te Mispelen gesteld is.

Dat genoemde Consulent veel van vergrooten en overdrijven houdt, had ik lang geweten, maar dat die zucht hem zelfs onder het bidden bijbleef, dat had ik niet durven verwachten. En toch, waarlijk, hij kleurde veel te

[p. 33]

sterk, want om onzen lieven Heer te bewegen de runderpest te doen ophouden, herinnerde hij onder anderen, dat er ook hier in deze gemeente nog ongeveer zeven duizend waren, allen knieën die zich voor Baäl niet gebogen hebben. Nota bene, ons goede Mispelen telt nog geen zes honderd zielen.

Alle proponenten komen bij uw oom Stork logeeren. Nu, daar zullen ze 't goed hebben. De goede majoor is niet slechts een getrouw en ijverig ouderling, maar ook een uitmuntend gastheer. Trouwens, dat weet gij beter dan ik. Ik stel mij voor, dat oom u wel een getrouw en breedvoerig relaas zal geven van de preeken der onderscheiden candidaten, en van den indruk, dien zij preekende en pratende maakten. 't Is opmerkelijk zoo geheel als de oude heer, sinds hij zijn pensioen heeft genomen, voor kerkelijke zaken leeft. Gelukkig, dat hij een man is, die wars van alle partijzucht met eene geheel eenige onbekrompenheid het goede weet te waardeeren in orthodoxen zoowel als in liberalen.

Onze mooie Antje van den smid ziet er tegenwoordig niet te best uit. Dat droge kuchje bevalt me niet. 'k Wou dat ik, zonder ontijdige zorg te verwekken, haar aan 't verstand kon brengen, dat ze niet naar de kermis moet gaan. Maar 'k zie er geen kans toe.

Nu moet ik er weer op uit, want ik zie daar Jan Stevens het hekje binnen komen. Die komt zeker vragen, of ik eens naar zijn vrouw wil zien. Ik eindig dus, en noem mij more maiorum

t.t.

jozef blom.