Liter. Jaargang 20

[p. 60]

Leeflijst [4]
Drie vragen aan docent Nederlands Roeland Smith

- Welk boek doet ertoe en welk juist niet? In de rubriek ‘Leeflijst’ beantwoorden docenten Nederlands drie vragen aan Christely van Mourik. Roeland Smith (39) staat voor de klas op het Coderius College in Amersfoort, een gezellige school waar literatuur wordt besproken in kringgesprekken. Hij doceert Nederlands en robotica: ‘Robotica is eigenlijk ook een taal, maar dan met een heel precies luisterende, domme gesprekspartner.’ -

*

Welk boek heeft je leven veranderd?

Toen ik een jaar of acht was, heb ik Het neefje van de tovenaar van C.S. Lewis gelezen. Ik weet nog dat ik dat als een droom heb ervaren. Dat was de eerste keer dat ik ontdekte dat een boek je echt naar een heel andere wereld mee kan nemen. En dat je daar later dan ook naar terug kan verlangen. Die allereerste magische leeservaring kwam niet meer terug. Maar het boek bleef mooi. Ik was er te oud voor geworden. Een aantal jaar geleden las ik van de Israëlische schrijver Meir Shalev Een duif en een jongen. Dat opende weer een nieuwe deur naar literatuur. Ik werd opnieuw betoverd. Ik maak veel muziek, maar door Shalev merkte ik dat het lezen van een echt mooie tekst me meer doet dan het horen van mooie muziek. Shalevs boeken hebben op iedere bladzijde een heel mooie zin, het vertelde verhaal is tegelijkertijd gestoord en realistisch, en er is altijd een plot. Een open einde zie ik gewoon als luiheid van de verhalenverteller. Kom op, knok tot je een einde hebt! Je moet iets afronden. Wordt het dan plat? Als schrijver moet je je best doen om het niet plat te laten worden. Dat kan Shalev erg goed.

Welk boek had je liever niet gelezen?

Laatst heb ik Het smelt gelezen, van Lize Spit. Dat was eigenlijk een erg goed boek. Het klonk nog een aantal dagen door in mijn hoofd. Maar het verhaal is heel rottig. Dus of ik het nu liever niet had willen lezen, dat weet ik niet zeker. Het is heel fatalistisch. De personages komen niet in actie. Bij boeken van Griet Op de Beeck erger ik me daar ook aan. Er wordt heel natuurgetrouw beschreven hoe het dan misloopt. Treurig, treurig, treurig. Kom in actie, laat iets gebeuren! Ik mis de vonk, de spanning. Bij dit soort boeken ga ik bladeren, tot er weer iets gebeurt. Bij Shalev doe ik dat niet, omdat ik zijn taal heel mooi vind.

[p. 61]

Welk boek raad je je leerlingen aan?

Bij Tommy Wieringa blader ik ook niet. En dan bedoel ik vooral Dit zijn de namen. Ik raad dit boek aan leerlingen aan, en ik heb nog nooit een leerling gehad die het niet geslaagd vond. Wieringa schrijft hele mooie zinnen, en ook hij werkt toe naar een plot. Dat is voor leerlingen heel bevredigend. Leerlingen die aanvoelen dat de verhaallijnen bij elkaar gaan komen, worden beloond en andere leerlingen krijgen een verrassing. De detectiveachtige twist aan het einde vind ik knap gedaan. Dan heb je een goed boek geschreven.

Het is belangrijk dat leerlingen lezen bevredigend vinden. Aan het eind van de opleiding moeten leerlingen ervaren hebben dat lezen mooi en bijzonder is, en dat ze het ook kunnen. Leesplezier kun je snel afbreken. Vandaar dat wij ook niet toetsen met leesverslagen maar met kringgesprekken. En als een boek leerlingen bevalt dan kopen we dat in. Laatst bijvoorbeeld Geronimo van Leon de Winter. Heb je dat gelezen? Literair is het slecht. Een personage is somber en een alinea later zit datzelfde personage vrolijk op de bank. Dat soort slordigheden. Maar er zit wel een extra verhaallijn door het boek heen verweven. En jongeren vinden de complottheorie spannend.