Liter. Jaargang 20

[p. 47]

Leeflijst [2]
Drie vragen aan docent Nederlands Hermen Hoek

- Welk boek doet ertoe en welk juist niet? In de rubriek ‘Leeflijst’ beantwoorden docenten Nederlands drie vragen aan Christely van Mourik. Hermen Hoek (27) schrijft en geeft boeken uit, maar staat bovenal voor de klas. Op de Guido de Brès, een locatie van het Wartburg College Rotterdam, doceert hij Nederlands aan onderbouw vmbo, havo en gymnasium. -

Welk boek heeft je leven veranderd?

Op nummer één, waar heel mijn leven in het teken van boeken schatplichtig aan is, staat Abeltje van Annie M.G. Schmidt. Dat is het eerste boek dat ik zelf gekocht heb en één van de eerste boeken die ik bewust zelf gelezen heb. Ik herinner me nog precies wanneer ik het las en ik heb het daarna nog ontelbare keren gelezen. Het was een soort existentiële leeservaring: in mijn ééntje nam ik een verhaal tot me, waar ik mij in kon verplaatsen, waar ik om kon lachen en waar ik heel lang mee bezig was omdat ik nog niet zo goed kon lezen.

Later, op de middelbare school, kwam Remco Campert ter sprake - en niet per se in positieve zin. Ik zat op de Pieter Zandt, waar het literatuuronderwijs toen voor een groot deel bestond uit het negeren van belangrijke schrijvers. Veel waarschuwingen ook, voor de tijdgeest en voor wat er allemaal mis is in de moderne literatuur. En daar raakte ik als recalcitrante jongeman natuurlijk door getriggerd. Dus heb ik Het leven is vurrukkulluk gelezen. En dat was zo volstrekt anders dan dat ik tot die tijd gelezen had. Toen ik Campert ontdekte, las ik voor het eerst een boek waarbij de stijl een heel bepalende rol in het boek heeft. Een boek dus, waarbij niet het avontuur van een zestienjarige jongen belangrijk is, maar waar stijl en de jaren '60 - inclusief seks en wilde feesten - centraal staan. Ik ervoer voor het eerst, niet zozeer wat lezen vermag, want die ervaring had ik al eerder opgedaan, maar meer wat literatuur vermag. Ik voelde me door elkaar gerammeld. Eigenlijk een beetje te vergelijken met mijn Abeltje-ervaring.

Er is niet één boek dat mijn leven veranderd heeft. Er zijn meerdere boeken die mijlpalen vormen. Recent las ik De zelfmoord van de meisjes van Jeffrey Eugenides, een Grieks-Amerikaanse schrijver, die ook weer zo iets absurds geschreven had, dat ik niet eens kon bevroeden dat dat bestond - zo'n verhaal! Op zo'n waanzin-

[p. 48]

nige manier verteld, dat je hele perceptie van literatuur weer eventjes in elkaar frommelt. Dat ervoer ik ook, op mijn zestiende, dankzij een cadeau van mijn vader. Als hij naar de stad ging, bracht hij vaak een cadeautje voor ons mee - eigenlijk waren dat altijd boeken. Op een gegeven moment lag er ook iets voor mij op de keukentafel. Ik pakte het uit en het bleek een bloemlezing van gedichten van Leo Vroman te zijn. En dat was een goede gok van mijn vader. Ik vond het zo fascinerend: dat ook gedichten verhalen kunnen vertellen die je mee voeren naar andere werelden. Zo werd aan de keukentafel mijn liefde voor poëzie geboren, die uiteindelijk misschien nog wel groter is dan die voor proza.

Welk boek had je liever niet gelezen?

Lastige vraag. Er zijn wel boeken waar ik gechoqueerd door ben. Voor mij zijn dat juist niet de boeken waar ik spijt van heb. Integendeel, dat zijn boeken die ik zou aanraden. Ik heb veel boeken gelezen die matig waren. Die waren zo matig dat ik ze me niet meer herinner. Er zijn ook boeken die ik me nog wel herinner, misschien wel omdat ze tegenvielen. Tirza van Arnon Grunberg bijvoorbeeld. Met zijn typetjes die allerlei lagen van de moderne samenleving vertolken, maar altijd om het failliet van onze tijd aan te tonen, lijkt hij een soort Nederlandse Houellebecq te zijn - maar dan wat te gewild; het ligt er allemaal te dik bovenop, als een al te dramatische slapstick.

Welk boek raad je je leerlingen aan?

Wat ik leerlingen aanraad verschilt erg per leerling, leerjaar en niveau. Ik vind het al fijn als leerlingen überhaupt lezen. Als ik een brugklasleerling aan het lezen kan krijgen met Jan Terlouw ben ik daar heel gelukkig mee. Van mij hoeft niet elke leerling Mystiek lichaam te lezen.

Literatuur is bij uitstek een goed medium om allerlei zaken gedoseerd tot je te nemen: drank, drugs, politieke ideeën. Kinderen van nu weten donders goed wat er allemaal te koop is in de wereld. Alle kinderen hebben een smartphone, alle smartphones hebben een toegang tot open internet. Je weet dus dat alle kinderen in aanraking komen met zaken als drank en drugs. Wat mij betreft horen ze het dan liever op een mooie manier. Door het te vermengen met een mooi verhaal voorkom je een overdosis.