Literatuur Zonder Leeftijd. Jaargang 25

[p. 8]

In Memoriam
Peter van den Hoven (1945-2011)

Op 6 september kregen wij het trieste bericht dat Peter tijdens zijn vakantie in Italië plotseling was overleden. Direct komen dan de gedachten boven aan wat hij persoonlijk voor ons betekend heeft. Peter was een man bij wie we altijd terecht konden voor een goed gesprek, meestal tijdens een gezellig etentje. Hij kon ongelofelijk goed luisteren om dan vervolgens met een mooie analyse te komen van het probleem dat hem voorgelegd werd. Altijd ging je bij hem weg met het gevoel dat je weer veel geleerd had. Peter nam een speciale plaats in binnen de discussies over jeugdliteratuur en de reacties van collega's uit de jeugdliteratuur op zijn plotselinge dood bevestigen dit. Wat maakte Peter zo bijzonder?

Vanaf de jaren zeventig liet Peter veelvuldig van zich horen. In 1975 publiceerde hij een artikel over taalonderwijs, ‘Kindertaal en maatschappelijke werkelijkheid’, met een inleiding over kinderliteratuur. Uit deze inleiding en de vele beschouwingen die hierop volgden, bleek dat Peter in die tijd van mening was dat kinderboeken vooral moesten aansluiten bij de lééfwereld van de lezer, bij de maatschappelijke realiteit. De overdracht van maatschappelijke normen was voor hem een belangrijk criterium bij het beoordelen van kinderboeken. Het belang van de realiteit was ook zichtbaar in de kinderboeken die hij zelf in die jaren schreef, zoals zijn boek De andere kinderen uit 1977 of Storing uit 1979. Dit laatste boek was, zoals een criticus het omschreef ‘een zeer eigentijds verhaal met een realistisch beeld van het wel en wee van de commerciële showbusiness’, om vervolgens te concluderen: ‘Goede voorlees- en diskussiestof’. In die tijd uiteraard geschreven in de alternatieve spelling. Later ging Peter de maatschappijkritische benadering van het kinderboek minder belangrijk vinden en werd hij een groot pleitbezorger van een literaire benadering van jeugdliteratuur. In zijn bundel Grensverkeer uit 1994 heeft hij verschillende artikelen samengebracht, waarin hij een literaire analyse geeft van het werk van belangrijke auteurs als Imme Dros, Tonke Dragt, Peter van

[p. 9]

Gestel en lenne Biemans. Zijn gedachten over het beoordelen van kinderboeken vormen elk jaar weer het uitgangspunt bij de cursus ‘Oordelen over kinder- en jeugdboeken’, een cursus die al meer dan tien jaar gegeven wordt.

‘Het gebeurt me vaak dat ik, als ik aan een recensie begin, nog geen vaststaand oordeel over het betreffende boek heb, maar me nog in een wik-en-weeg-positie bevind. Tijdens het schrijven, op basis van woordkeus, formuleringen, compositie, vormt zich een mening die uitgewerkter, toegespitster en duidelijk is doordat gedachten op een bepaalde manier worden geordend. Op deze manier is recenseren veel meer een schrijfavontuur waarvan de uitkomst niet bij voorbaat vaststaat, maar zich gaandeweg vormt.’

Peter was jarenlang een zeer gewaardeerd redactielid van ons tijdschrift Literatuur zonder leeftijd. Tijdens redactievergaderingen had hij de teksten die geredigeerd moesten worden altijd heel gedegen bekeken en van kanttekeningen voorzien. Hij was uitermate kritisch, maar altijd opbouwend kritisch. Hij hield van een constructief debat en wilde graag meer discussie tussen de mensen die over jeugdliteratuur schreven.

Peter heeft ook zelf vele boeiende artikelen voor ons tijdschrift geschreven. Vanaf jaargang 4 (1990) schreef hij bijdragen over onder meer Thea Beckman, over Henri van Daele, over leesbevordering en literatuurkritiek en over adolescentenliteratuur. En dan natuurlijk was hij de motor achter de special die verscheen in 1994 over ‘Dramatiseren op papier’, met daarin ook veel primair werk van zijn leerlingen van de cursus ‘verhalen schrijven’. En ook voor nog komende afleveringen zou hij bijdragen leveren, over bijzondere jeugdboeken. Schrijven en recenseren, was naast lezen zijn passie.

Wie de publicatielijst van Peter bekijkt kan alleen maar enorm onder de indruk zijn. En die publicatielijst zal nog groeien, want zijn hoofdstuk over adolescentenliteratuur voor de nieuwe geschiedenis van de kinder- en jeugdliteratuur die eind 2012, begin 2013 moet verschijnen, had hij al ingeleverd.

[p. 10]

Het afgelopen jaar hebben we erg veel contact met Peter gehad. Hij vroeg ons of we de hoofdstukken voor zijn nieuwe boek Jeugdliteratuur bestaat niet wilden lezen en wilden voorzien van kanttekeningen en dat hebben we met veel plezier gedaan. Peter wilde heel graag zijn visie op jeugdliteratuur zo duidelijk mogelijk naar voren brengen. Van ons wilde hij weten of hij die visie wel voldoende onderbouwd had of soms meer moest nuanceren. We voelen ons bevoorrecht dat we met hem over zijn boek hebben kunnen spreken.

Het laatste mailtje dat we ongeveer twee weken voor zijn dood kregen was de uitnodiging voor een etentje bij hem thuis, want hij wilde ons graag zijn nieuwe boek persoonlijk overhandigen. Het etentje zal er helaas nooit meer van komen. Zijn boek kwam één dag voor de crematie van de drukker en het eerste exemplaar is tijdens de crematie bij zijn kist geplaatst. Het is een boek waarvan Peter hoopte dat het de discussies zou oproepen die hij al veel eerder binnen de jeugdliteratuur had willen voeren. Het boek zal een blijvende herinnering zijn aan zijn deskundigheid en aan zijn bijzondere visie op jeugdliteratuur. De wereld rondom de jeugdliteratuur heeft erg veel aan hem te danken en zal Peter als deskundige en als mens enorm missen.

Helma van Lierop-Debrauwer

Toin Duijx