Literatuur Zonder Leeftijd. Jaargang 14

[p. 328]

[Nummer 53]

Over feiten gesproken
Redactioneel

‘What I want is, Facts’ laat Dickens de schoolmeester in Hard Times keer op keer herhalen. ‘You can only form the minds of reasoning animals upon Facts; nothing else will ever be of any service to them. This is the principle on which I bring up my own children, and this is the principle on which I bring up these children. Stick to Facts!’ Thomas Gradgrind is absoluut zeker van zijn zaak, twee en twee is vier, niet meer en niet minder. Emoties, fantasieën, allemaal onzin. ‘In this life we want nothing but Facts!’ om na tweehonderdvijftig pagina's rekenen en wegen tot de conclusie te moeten komen dat de feiten hem niets opgeleverd hebben. ‘A white-haired decrepit man, bending his hitherto inflexible theories to appointed circumstances; making his facts and figures subservient to Faith, Hope and Charity.’

Een themanummer over adolescentenliteratuur waarin nog lang niet alle feiten boven tafel zijn gekomen. Geen sluitende definitie, geen geschiedenis van de adolescentenliteratuur, geen sociologische duiding van het verschijnsel, geen... en zo kan ik nog wel een tijdje doorgaan. Nooit zeggen wat er niet is, leerde ik van Gomperts. Concentreer je op wat er wel is:

- een aantal beschouwingen over het lezen van mensen in dat schemergebied tussen tafellaken en servet,

- vergelijkingen van romans geschreven met het oog op een publiek van volwassenen met boeken geschreven voor een publiek van jongeren tussen de 15 en 20 jaar,

- pogingen tot nadere omschrijving van het begrip adolescent, tegenwoordig deelwoord van adolescere = volwassen worden, samengesteld uit ad [tot] en olescere [groeien] dat weer verwant is aan alere [voeden]. Niet verwant aan idool [schim, spook, afgodsbeeld], hoewel adolescenten vaak idolen hebben,

- besprekingen van boeken, series, zoenen,

- poëticale uitspraken van auteurs die voor adolescenten schrijven.

Feit is dat er de laatste jaren meer boeken worden uitgegeven waarop het stempel ‘adolescentenroman’ gedrukt is.

Feit is dat adolescenten op school boeken moeten lezen die doorgaans niet speciaal voor hen geschreven zijn.

Feit is dat heel wat adolescenten zelf fanatieke schrijvers zijn en dat hun schrijfsels soms ook gedrukt, verspreid en verkocht worden.

Feit is dat de aandacht voor het kinder- en jeugdboek in de media een totaal ander karakter begint te krijgen. De gedegen rubrieken van NRC-Handelsblad,

[p. 329]

Trouw, Volkskrant, Algemeen Dagblad, Vrij Nederland hebben allang plaats moeten maken voor zo af en toe wat opmerkingen van steeds wisselende personen, vlugge trendy beschouwingen over prijswinnaars, Pottertjes en andere bestsellers. Op de vergadering van de werkgroep kinderboekenschrijvers van de VVL heeft men zich daarover bezorgd getoond. Ah, vandaar al die acties en ingezonden brieven van verontruste schrijvers, uitgevers en boekverkopers!

Feit is dat de Stichting ter Bevordering van de Studie van de Kinder- en Jeugdliteratuur samen met de afdeling Opleiding tot Docent Literaire Vorming van de Hogeschool voor de Kunsten in Utrecht, mede dankzij de steun van de Stichting Lezen, terug kan blikken op een eerste, succesvol verlopen cursus ‘oordelen over kinder- en jeugdboeken’ en dat de vervolgmodule over adolescentenliteratuur al bijna vol is. Kennelijk een onderwerp dat de gemoederen bezighoudt.

Maar zijn dit feiten? En dragen deze bij aan ons inzicht in en kennis van de literatuur voor adolescenten? Het najaar van 2000 stond in het teken van driftkikkers, feestvarkens en andere eigenzinnige types, maar Vrij Nederland besteedde aandacht aan ‘cross-over’-boeken, Rindert Kromhout werd tentoongesteld in het Letterkundig Museum, Max Velthuijs in Kasteel Groeneveld, Tonke Dragt verjaarde, Jant van der Weg promoveerde op de Friese kinderpoëzie in de 20ste eeuw en Literatuur zonder leeftijd reikte bouwstenen aan voor het lezen van jongens en meisjes tussen de 15 en 20 jaar. ‘Give me the Facts!’

Joke Linders