Literatuur. Jaargang 17

[p. 319]

literatuur-nieuws

Vaarwel Negentiende Eeuw!

De manifestatie Vaarwel Negentiende Eeuw! die dit jaar wordt georganiseerd door de Werkgroep De Negentiende Eeuw om de aandacht te vestigen op de eeuw die niet langer ‘de vorige eeuw∙2019 is, zal op 2 december aanstaande afgesloten worden met het symposium De eeuwigheidswaarde van de negentiende eeuw (Aula Universiteit van Amsterdam, 10.00-16.30 uur). De bijeenkomst wordt geopend met een lezing over de cultuurhistorische betekenis van de negentiende eeuw door Gerrit Komrij. Vervolgens zullen Herman Belien (UvA), John Leighton (Van Gogh Museum), Marita Mathijsen (UvA) en Jo Tollebeek (KU Leuven) ingaan op de vraag welke negentiende-eeuwse vernieuwing de meeste gevolgen heeft gehad voor de eenentwintigste eeuw. De kosten voor deelname aan het symposium bedragen ƒ19,99. U kunt zich aanmelden bij mevrouw B. Eijssens-Schoondermark, Finsterwoldepad 74, 6835 BL Arnhem, [e-mail].

Informatie over andere activiteiten in het kader van de manifestatie Vaarwel Negentiende Eeuw! is te vinden op de website www.negentiende-eeuw.nl.

eg

Campert en Kromhout in het Letterkundig Museum

Het Letterkundig Museum/Kinderboekenmuseum in Den Haag (Prins Willem-Alexanderhof 5, tel: [phone]) organiseert dit

Het kleine boek van Merel.(Kromhout/Weve. 1993)

najaar twee tentoonstellingen. De expositie Al die dromen al die jaren over Remco Campert, die plaatsvindt van 7 oktober tot 10 juni 2001, zal op 6 oktober worden geopend door Campert. Gelijktijdig verschijnt een Schrijversprentenboek met bijdragen van onder anderen Ton Anbeek, Martin Reints en Jeroen Vullings.

Op de tentoonstelling worden naast vele foto's en handschriften ook bijzondere documenten geëxposeerd, zoals tekeningen van Remco Campert uit het humoristisch-satirische tijdschrift Mandril, exemplaren van het legendarische tijdschrift Braak, dat door Campert en Rudy Kousbroek in 1950 werd opgericht, en de Jagtlust-koerier, die door Campert en zijn toenmalige vrouw Fritzi ten Harmsen van der Beek werd gemaakt. Voorts zijn er schilderijen en grafieken te zien van beeldend kunstenaars als Lucebert, Hannes Postma en IJsbrant, met wie Campert nauw samenwerkte. In een aparte ruimte wor-

[p. 320]

den tv-films als De sprong, Hotel Atonaal (over de Vijftigers) en Het alfabet van Remco Campert vertoond.

Op zondag 19 november (aanvang 14.00 uur) zal Campert voorlezen en signeren.

Tot en met 6 mei 2001 wordt het werk van de kinderboekenauteur Rinderr Kromhout belicht in de tentoonstelling Rare vogels, vreemde vrienden. De boeken van Rindert Kromhout. Hij kreeg vooral bekendheid met zijn verhalen over het eigenzinnige meisje Merel en zijn boeken over de verschrikkelijke tweeling Ellie en Nellie. Zijn werk werd verschillende malen door de Kinderjury genomineerd en bekroond. Daarnaast ontving hij in 1991 een Zilveren Griffel voor zijn boek over het circusjongetje Peppino.

Inmiddels bestaat Kromhouts oeuvre uit meer dan zeventig boeken, uiteenlopend van realistische (voorlees)verhalen tot fantastische vertellingen, bestemd voor een breed lezerspubliek van beginnende tot gevorderde lezers.

De tentoonstelling geeft een beeld van Kromhouts zeer gevarieerde oeuvre dat zich moeilijk onder een noemer laat vangen maar in ieder geval, of het nu zijn realistische of fantasieverhalen betreft, wordt gekenmerkt door een grote dosis humor.

Aan de hand van boeken, manuscripten, voorpublicaties, foto's, voorwerpen als maskers en ‘afgebeten vingers’ en vele originele illustraties, wordt een echt ‘straattoneel’ gecreëerd waarbij ook de muziek niet zal ontbreken. Net als in Kromhouts boeken is echter niet alles was het lijkt te zijn. De bezoeker wordt regelmatig verrast en zal gaandeweg zelf de geheimen ontdekken die zich in de verhalen verborgen houden.

Wie Kromhout in levenden lijve wil zien, kan op 8 oktober 2000 om 12.00 en 14.30 uur en op 4 maart 2001 om 14.00 uur terecht in het Kinderboekenmuseum: op deze dagen leest Rindert Kromhout voor uit eigen werk, beanrwoordt hij vragen uit het publiek en signeert hij zijn boeken.

Voor informatie: Aagtje Smid, pr, 070-3339620.

Achterbergsymposium

Op 25 november (10.00-17.00 uur, Koninklijke Bibliotheek te 's-Gravenhage) organiseren Het Constantijn Huygens Instituut en het Genootschap Gerrit Achterberg een symposium Fond het verschijnen van de historisch-kritische uitgave van Achterbergs Gedichten. De bezorger, Peter de Bruijn, zal het symposium openen met een inleidende beschouwing. Vervolgens spreken Maarten van Buuren, hoogleraar Moderne Franse Letterkunde aan de Universiteit Utrecht; Lieke Fterichs, bezorgster van de historisch-kritische uitgave van De uitvreter van Nescio; Fabian R.W. Stolk, docent Moderne Nederlandse Letterkunde (UU) en recent gepromoveerd op een dissertatie over Achrerberg en tenslotte Marc Reugenbrink, dichter, romanschrijver en literair criticus.

Tijdens het symposium zal de Gerrit Achterberg-prijs 1999 worden uitgereikt en zal de digitale concordantie op De Verzamelde gedichten worden gepresenteerd.

Deelname is gratis. Voor verdere informatie zie: http://www.let.uu.nl/-Fabian.Stolk/personal/symposium.htm

eg

Dag van het Literatuuronderwijs 2000

Op vrijdag 3 november 2000 organiseren Stichting BulkBoek's Dag van de Literatuur en Stichting Schrijvers School Samenleving voor de vijfde maal de Dag van het Literatuuronderwijs. Het thema van dit symposium is ‘De school als poldermodel?’. Het bevorderen van leesplezier is de belangrijkste doelstelling die docenten met hun literatuur- en fictieonderwijs nastreven. Hoe verhoudt deze doelstelling zich tot de verzakelijking die zo kenmerkend is voor het onderwijs anno 2000? Organiseren, coördineren, samenwerken en overleggen: het zijn sleurelbegtippen geworden in het huidige onderwijs, op elk niveau en in ieder schoolrype. Het polder-model is daarmee ook in het onderwijs geïntroduceerd. De Dag van het Literatuuronderwijs is erop gericht leraren inspiratie en instrumenten te geven waarmee ze het vuur voor de literatuur brandend kunnen houden.

Het symposium is bestemd voor (aankomend) docenten Nederlands, moderne vreemde talen en CKV van het voortgezet onderwijs, (school) mediathecarissen, educatief medewerkers van bibliotheken en medewerkers van andere instellingen voor wie de thematiek van belang is. Voor schoolleiders en

[p. 321]

vakvoorzitters die het proces van incegratie van en de samenwerking tussen deze vakken moeten gaan begeleiden, is een speciaal traject ontwikkeld. Dir jaar is er ook speciale aandacht voor het vmbo.

Aan de orde komen thema's als geïmegreerd literatuuronderwijs, Internet, jeugdliteratuur, smaakontwikkeling bij leerlingen, wereldliteratuur, verfilmde literatuur en CKV.

De locatie is het nieuwe congrescentrum van De Doelen te Rotterdam. Het aantal deelnemers zal rond de 750 liggen.

Verdere informatie: BulkBoek (contactpersonen: Babette Zwitserlood en Marrijn de Graaff); tel.: [phone]; E-mail: [e-mail]; http://www.schrijversnet.nl/bulkboek/dlo.

Louis Paul Boon-lezing 2000

Het Noordbrabants Genootschap en de Faculteit der Letteren van de KUB organiseren op vrijdag 6 oktober (aula KUB, Warandelaan 1 te Tilburg, aanvang 20.00 uur) de tiende L.P. Boon-lezing. Dir jaar zal de Vlaamse auteur Stefan Hertmans de lezing houden. Het thema is, net als de afgelopen jaren, ‘Nederlandse literatuur en aanpalende gebieden’. In zijn voordracht ‘Zich schrijvend de vingers branden - Over de onmogelijke ethiek van het schrijven’ zal Hertmans ingaan op ‘de heropleving van de kwestie van de ethiek van en in de literatuur’. Het onderwerp is gebaseerd op een tekst die Martin Walser onlangs publiceerde in Die Zeit, ‘Über das Selbstgespräch’, waarin hij voorstelde dat de taal van de openbaarheid en de politiek weer zouden moeten worden gemodelleerd naar die van het intieme zelf-gesprek dat een schrijver probeert te hebben.

Toegang tot de lezing kost ƒ25,-. Leden van het Noordbrabants Genootschap betalen ƒ15,- en studenten van de KUB mogen gratis naar binnen. Kaarten zijn te bestellen bij de KUB (073-6139484) of het Genootschap (073-6123546) of via [e-mail]. De tekst van de lezing zal in druk verschijnen en is na afloop voor ƒ10,- te verkrijgen.

eg

Geesteswetenschappen in de eenentwintigste eeuw

Wat is de betekenis van de geesteswetenschappen aan het begin van de eenentwintigste eeuw? Aan deze vraag wijdt het Onderzoekinstituut voor Geschiedenis en Cultuur van de Universiteit Utrecht op vrijdag 27 okcober 2000 een symposium in het kader van het onderzoeksprogramma ‘Scenario's voor geesteswetenschappen’. In het symposium ‘Kennis, schoonheid en moraal. Geesteswetenschappen in de eenentwintigste eeuw’ staat de dubbelzinnige positie van de geesteswetenschappen centraal: aan de ene kant onderzoeken en bewaken ze de cultuur, aan de andere kant spelen ze zelf een rol in het culturele domein.

De bestudering van culturele fenomenen vormt de kerntaak van de humaniota. De veronderstelde reflectieve houding en kritische distantie van de geesteswetenschappers maken hen echter niet tot louter deskundige buitenstaanders. Ze zijn zelf immers ook producenten en consumenten van cultuur. Beoefenaars van de geesteswetenschappen nemen net als anderen deel aan conservering, transmissie en transformatie van cultuur. Wat onderscheidt de geesteswetenschappen van andere krachten in het culturele veld, van andere wetenschappen, van onderwijs, van musea, van massamedia? Aan welke veranderingen zijn de geesteswetenschappen onderhevig? Staan de beoefenaars aan de zijlijn of vervullen ze juist een actieve rol? Deze problematiek zal worden uitgewerkt aan de hand van drie subthema's.

Programma:

-	Opening en korte introductie van het onderzoeksprogramma ‘Scenario's voor geesceswetenschappen’.
-	Key-note lezing door prof. dr. Paul Schnabel, directeur van het Sociaal en Cultureel Planbureau.
-	Thema 1 ‘Kennis en waarden’: bijdragen van prof. dr. Klaas van Berkel (wetenschapsgeschiedenis RUG) en prof. dr. Peter van der Veer (godsdienstsociologie UvA).
-	Lunch.
-	Thema 2 ‘Cultureel erfgoed en avant-garde’: bijdragen van prof. dr. Peter Hecht (kunstgeschiedenis UU) en dr. Frans Haks (kunsthistoricus en voormalig directeur van het Groninger Museum).
-	Thema 3 ‘Conventie en creativiteit’: bijdragen van prof. dr. Lia van Gemert (historische Nederlandse letterkunde UU) en prof. dr. Rosi Braidotti (vrouwenstudies UU).

[p. 322]

-	Samenvatting en afsluiting.
-	Borrel.

Het symposium begint om 9.30 uur en vindt plaats in collegezaal 0.32 van het gebouw Drift 21 te Utrecht. Deelname is kosteloos, wel dient men zich vooraf aan te melden (graag met vermelding van instelling en functie). Schriftelijk: OGC tav dr. J. Vos, Trans 10 3512 JK Utrecht; per e-mail: [e-mail]. Nadere informatie: secretariaat OGC 030-2538239.

Agenda

Zie voor de literaire agenda van het NBLC de Internet-site: http://data.nblc.nl/vandaag.html. Andere interessante sites zijn te vinden via: http://data2.nblc.nl.

Voor inlichtingen betreffende de agenda kan men contact opnemen met Biblion: Frank Hockx (070-3090192) of Dick Welsink (070-3090448), postbus 43026, 2504 AH Den Haag.

Nieuwtjes

∙	De sponsoring van de Generale Bank Literatuurprijs, tot 1996 bekend als de ako-prijs, zal weer worden overgenomen door de AKO. De AKO verloor in 1996 de belangstelling voor de prijs omdat de keten het boekenaanbod in de winkels versmalde. Nu verwacht men juist een stijgende omzet door literatuurverkoop. De prijs blijft bestaan uit een bedrag van 100.000 gulden.
∙	Ambtenaar paul van buitenen kreeg als eerste de bol.com literatuurprijs. Hij ontving ƒ 25.000 van de internetboekhandel voor zijn boek Strijd voor Europa. Juryleden Marjan Berk, Ronald Giphart en Maurice de Hondt noemden het boek ’een buitengewoon gedurfde poging om, zonder eigenbelang te laten tellen, een foute gang van zaken in het Europees bedrijf aan de kook te stellen’. De klanten van Bol mochten een publiekswinnaar uitroepen en dat is geert mak geworden met De eeuw, van mijn vader. De kinderjury honoreerde paul van loon voor Volle maan en jacques vriens voor Achtste groepers huilen niet.
∙	Ook de griffels zijn weer uitgereikt. guus kuijer won de Gouden Griffel voor Voor altijd samen, amen. Zilveren Griffels gingen naar armando voor Dierenpraat, martha heesen voor De vloek van Cornelia,david almond voor De schaduw van Skellig en ceciel de bie en martijn leenene voor het boek Rembrandt. De penselen gingen dit jaar naar annemarie van haeringen, gerda dendooven en liseth zwerger. De Boekensleutel een sporadisch toegekende prijs die wordt toegekend aan een kinderboek dat volgens de maatstaven van zowel de Griffel- als de Penseeljury uitzonderlijk is, pat naar joan steiner voor het boek Je gelooft je ogen niet.
∙	Franse erkenning voor Nederlandse schrijvers: hella haasse werd vereerd met de medaille van ‘Officier de la Légion d'Honneur’ die haar werd opgespeld door de Franse ambassadeur in Nederland, Bernard de Montferrand. harry mulisch werd door de Franse minister van cultuur tot ‘chevalier de l'ordre des Arts et des Lettres’ benoemd, een van de belangrijkste decoraties van Frankrijk.
∙	kees 't hart ontving voor De revue de Multatuliprijs, de Amsterdamse prijs voor literatuur.
∙	hester knibbe ontvangt voor haar dichtbundel Antidood de Herman Gorter Prijs.
∙	De tweejaarlijkse Haagse Litteraire Witte Prijs is toegekend aan kees van kooten voor zijn verhalenbundel Levensnevel.
∙	De Prins Bernhard Cultuurfonds Prijs voor de Geesteswetenschappen die elk even jaar wordt uitgereikt, is dit jaar toegekend aan het tijdschrift kunstschriff dat zich ten doel stelt een zo breed mogelijk publiek in aanraking te brengen met diverse uitingen van oudere en jongere kunst. Volgens de jury streeft de redactie ‘een voorbeeldige wijze van populariseren na’.
∙	De VSB-Poezieprijs (ƒ 50.000) is voor de zevende maal uitgereikt. Winnaar is k. michel met de gedichtenbundel Waterstudies. De bundel werd ‘het werk van een uiterst zorgvuldig dichter met een eigen uniek geluid’ genoemd. Overige genomineerden waren Piet Gerbrandy met Nors en zonder haten, Stefan Hertmans met Goya als hond, C.O. Jellema met Droomtijd, Leonard Nolens met Voorbijganger en als laatste Frank Koenegracht met Alles valt.
∙	hans münstermann is voor zijn roman Het gelukkige jaar 1940 als zevende auteur genomineerd voor de wee-jaarlijkse ECI-prijs die in februari 2001 zal worden uitgereikt. De achtste en laatste geno-

[p. 323]

	Hans Münstermann is blij met zijn nominate voor de ECI-prijs mineerde zal bekend worden gemaakt in het laatste kwartaal van dit jaar.
∙	De Jacobus van Looyprijs die eens in de vijf jaar wordt uitgereikt aan een Nederlandse schilderschrijver is ditmaal naar charlotte mutsaers gegaan. De prijs bestaat uit een bedrag van 5.000 gulden en een penning. Mutsaers ontvangt eveneens de Busken Huetprijs voor essays voor de bundel Zeepijn. Haar werk is tot en met 29 oktober te bezichtigen in het Frans Halsmuseum in Haarlem.
∙	Uit de privécollectie van verzamelaar j. ritman zijn bij Sotheby's in Londen 57 middeleeuwse handschriften geveild. De opbrengst, ruim 12,5 miljoen gulden, wordt geïnvesteerd in de Bibliotheca Philosophica Hermetica.
∙	thomas rosenboom heeft voor de tweede maal de Libris-literatuurprijs gewonnen. De eerste keer, in 1995, kreeg hij de prijs voor Gewassen vlees, ditmaal ontving hij 100.000 gulden voor zijn boek Publieke werken. De jury: ‘Publieke werken is een historische roman met hallucinerende verbeeldingskracht.’
∙	De VU-podium Poëzieprijs rond het thema ‘wetenschap’ is uitgereikt aan thom schrijer voor zijn gedicht ‘Een weten’. De jury bestond uit Ad Zuiderent, Mariëtte Willemsen en Gert J. Peelen. Het was de eerste keer dat de VU een poëzieprijsvraag uitschreef. Wegens ‘onverwacht groot succes’ zal dit volgend jaar herhaald worden.
∙	Dichter willem van toorn heeft de A. Roland Holst Penning ontvangen. De prijs bestaat uit een penning en een geldbedrag van 10.000 gulden.
∙	De C. Buddingh-prijs voor nieuwe Nederlandstalige poëzie is gewonnen door andré verbart. Zijn bundel 98, een gedicht van twaalfhonderd versregels, werd door de jury beloond met ƒ 2500.
∙	De Gouden Strop (ƒ 25.000) is dit jaar gewonnen door peter de zwaan voor zijn boek Het alibibureau. ‘Gortdroge humor verwerkt in sterke dialogen russen kleine criminelen in de marge van de samenleving’, aldus de jury. Sponsor Bruna stopt na tien jaar met de ondersteuning van de prijs. Mediaconcern John de Mol Producties heeft belangstelling getoond om de sponsoring over te nemen.

Openingspagina van Hanegeschrei van Charlotte Mutsaers (1988)

[p. 324]

+++++

∙	Op 6 juni 2000 overleed te 's-Hertogenbosch de journalist en auteur johan van de walle (* 2 maart 1912 's-Gravenhage). Sinds Van de Walle in 1934 als journalist op Curaçao actief werd, heeft hij geschreven over het Caraïbische gebied. Al zijn romans en verhalen - in 1993 in zijn verzameld werk gebundeld - zijn daar gesitueerd, zoals Beneden de wind (1974), De slavenopstand (1956), Wachtend op de dag van morgen (1959), De muggen van San Antonio (1961) en Een vlek op de rug (1963).
∙	Op Pinkstermaandag 13 juni overleed te Nijmegen th.w.a. ausems s.j. (* Culemborg 16 juli 1914). Hij promoveerde in 1953 te Leiden op Klank- en vormleer van het dialect van Culemborg. Meer dan 25 jaar was hij leraar Nederlands, eerst in Den Haag, later in Delft. In 1964 publiceerde hij nog twee artikelen over Elckerlijc, maar zijn verdere leven heeft hij gewijd aan zijn leraar- en priesterschap. DW
∙	In Bangkok overleed op 20 juni de journalist, vertaler en kinderboekenschrijver hans werner (* Amersfoort 17 december 1932). Hij debuteerde in 1965 met Amsterdam ik ben je half vergeten, door hem opgetekende herinneringen van een oude Amsterdammer. In hetzelfde jaar verscheen Per ezel door Griekenland. Mattijs Mooimuziek (1967) werd in 1968 uitgeroepen werd in 1968 uitgeroepen tot Het beste kinderboek van het jaar, voor Verzetsjongen (1983) ontving hij in 1985 de Kluwer-prijs. Werner, die veel van zijn boeken zelf illustreerde, woonde ruim twintig jaar op Cyprus en vestigde zich later in Thailand waar zijn Chinese echtgenote werd geboren. In enkele van zijn laatste boeken speelt dit land een rol: Een ring in Thailand (1992), De Chinese familie (1995) en Misdaad met een glimlach (1998). DW
∙	Op 8 juli overleed te Amsterdam de componist en tekstschrijver pieter goemans (*1925). Hij was vooral bekend om zijn succesnummer ‘Aan de Amsterdamse grachten’ dat in 1956 voor het eerst werd opgenomen. De bekendste vertolker van dit lied was Wim Sonneveld die het voor het eerst in 1962 ten gehore bracht.