Limburgsche sermoenen
(1895)–Anoniem Limburgse sermoenen–
Auteursrecht onbekend|
Regelnummers proza verbergen
| |
[p. 616] | |
+1XLV. Dets van der heilger selen, ende 2es een guet Sermoen.3‘Anima mea liquefacta est ut dilectus locutus 4est. etc.’ Dese wort sprict de Brut in Der Minnen Buke, 5ende spreken die wort aldus: ‘Min sile es ontoit sent min 6vrint te mi sprac. Jc sugten, ende en vans nit. Jc ripen, 7ende hin antwerde mi nit. Si vonden mi, de huden van 8der stat; si slugen mi ende wonden mi, si namen mi minen 9mantel, de huden van der muer. Dogter van Jherusalem, 10verkundeget minen vrinde dat ic quele van sinre minnen.’ 11Dergene die sermonen sal, hi sal ernstelike sin wort 12besien, ende sal oec besien degene dise hoeren sulen, 13alsoe datter nit en bide dengenen hart spise die te vuden 14+sin met melke, ende dengenen die ‖ hart spise vermogen, 15nit en bide kintsche vudinge. Mar also als mi sculdech 16es te geuene den jungen ende den begennenden ligte ende 17segte leringe, also es mi sculdech onder volkomen lide 18te spreken van groter wisheide. 19Bi dien est dat wi v vor leghen gestelik leringe want 20wi geloeuen dat desulke van v nit en wonen in vlesche 21mar in geste, ende dasse volgen der gesteliker Brut, die 22segt: ‘Min sile es onttoit sent min vrint te mi sprac.’ 23Vrindinne getugt har degene die van haren vrinde sprict. 24Ay sekerlike, die heilge Sile es vrindinne ons Heren; 25want hi sprict: ‘Vos amici mei estis: gi sit min vrint 26als gi duet dat ic v gebide;’ ende noch sprict hi meer: 27‘Jcken heite v nit min knegte mar min vrint.’ Nu 28hebwi dan dat die heilge Sile es vrindinne ende ons Here 29es vrint. 30+In drin ‖ maniren sprict dese Vrint jhegen dese Vrin- | |
[p. 617] | |
1+dinne: hi spricter jhegen ouermits sin predikere ende 2ouermits sinre Scrifturen ende ouermits inge gratie. Ouer-3mits sin predikere sprict hir jhegen, want alse prediken 4van onsen Here, dan sinse nit dit spreken, mar Got hi 5spriket in hen; also als hi seluer getugt in Dewangelie: 6‘Non enim uos estis: dan sidi nit dit sprict, mar der 7geest vrs Vader, di in v sprict.’ Ende S. Paulus sprict: 8‘Sugter prufenisse van Ihesu Cristo, di in mi sprict?’ 9Dende van alle den prophetien dats emmer: ‘Dit sprict 10onse Here Got,’ dats als vele te seghen: ‘Win sins nit 11dit spreken, maer Got hi spriket in ons.’ Dits dirste 12manire dar dese Vrint mede sprict jhegen sin Vrindinne, 13der heilger Silen. 14Dander manire es met sinre Screfturen; want die heilge 15Scrifturen dassin sin wort. Also als Dauid sprict: ‘Jgnitum 16+eloquium tuum,’ ‖ dats: ‘Ontfenct sin din wort.’ De 17wort ons Heren, dats de heilge Screfture, dis ontfenct; 18wantsi verwermet therte dergenre die verkaut sin in der 19minnen, ouermits har rukeloesheit. Want alse hoeren de 20heilge Screft ontbenden ende de grote exemplen vertellen 21van dengenen dinne begerlike minden ende dor sinen wille 22tegenclic denc versmaden, dan begint hare herte terwer-23mene, als Dauid segt: ‘Concaluit cor meum: min 24herte es verwermt in bennen mi.’ Met desen vure waren 25verwermt de herten der twere iungere die in Paschdage 26gingen van Jherusalem Temaus, due hen onse Here 27versceen op den wege gelic enen pelgrime, ende ontbant 28hen die heilge sc(r)efture ende verwermetse, gelic alse 29seluer spraken telest: ‘Nonne cor nostrum ardens 30+erat ‖ in nobis: ons herten wen warense bernende in 31ons van Jhesus, dure sprac tons in den wege?’ Si waren | |
[p. 618] | |
1+bernende want si waren ontfenct metten vure van der 2Screfturen, dise hadden gehort van onsen Here Jhesu 3Cristo. Dat de Screfture vuer es, dis hebwi gelikenisse; 4want also als der lighame van den doden mensche van 5buten verwermt van den naturliken vure, ende saen 6weder verkaut es, also est mettengenen die doet sin in 7dodeliken sonden ende wil hebben dren te bliuen. Al 8hoerense de wort van der Screfturen, en luttel verwer-9mense van buten, mar et durt hen onlange; want alst 10dwort ut es, so es de stat jdel, ende comen tehant weder 11in har vulecheit. Oec sidi wale, als der leuentge mensche 12sich wermt bi den naturliken vure, hi ontfeet wermde 13+buten ende ‖ binnen, ende die wermde behelt hi lange. 14Also est mettengenen die leuen in dogden ende in heilger 15begerden alse hoeren de heilge Screfturen lesen ochte 16sengen: si werden bi wilen soe ontfenct dassit verheln 17en connen, ende mut vt breken, als mi bi wilen 18hoert ende siet van densulken dasse criten ocht rupen 19ochte wonderlic gelaet hebben, van der hitten die in 20hen compt. 21Jn der derder maniren sprict onse Here jhegen sin 22Vrindinne, der heilger Silen, ouermits sin inge gratie. 23Dar Job af sprict: ‘Porro dictum est ad me etc.’, 24dats: ‘Te mi es gesegt tferholne wort, ende min oere 25heuet verstaen alsoe als een dup de adren van sinre 26růningen.’ Met desen verholne worde sal mi verstaen 27dinge gratie, die smenschen herte op helt, ende ver-28drift vleschelike begerde ende vuet de himelsche, 29+ende ‖ duet haten tegancliken vlis ende sugten na den 30gesteliken. 31Met regte heit dit wort verholen wort, want niman | |
[p. 619] | |
1+en weet mer dergene dis cort, ende niman en hoeret mar 2dergene dart weder gesproken wert. Van desen worde 3sprict onse Here seluer: ‘Ego rogabo Patrem meum 4etc.: jc sal bidden minen Vadere, ende hi sal v geuen 5een anderen trostere, den Geest der warheit, din v die 6werelt nin mach nemen.’ Die werelt mint dat vleschelic 7es, ende der Heilge Geest es gestelic, ende dar ombe en 8mags de werelt nit nemen. Ende bi dien es dit wort ver-9holen van der inger gratien want luttel gut lide onttaen 10den Heilgen Geest, die verholentlike plegt te comen ter 11heilger Silen. Dar Job af sprac hir vore: ‘Min oere heft 12ontfaen als een dup de adren van sinre runingen.’ 13+Adren ‖ dassin wege in den menscheliken lighame dar 14der sen dor lit, ende bi desen adren sal mi verstaen de 15wege dar der Heilge Geest mede lit in smenschen herte. 16Want hen eser nit ene mar menge; want sulc stunt rurter 17ons met sinre minnen, sulc stunt met vorgten, sulc stunt 18toenter ons didelheit van ertrike. Dese menge maniren dar 19der Heilge Geest mede compt ten menscheliken herte, dit 20sin adren van sinre runingen. 21Dese gestelic runinge had gehort de Brut, die sprict: 22‘Min sile es ontoit sent mi vrint te mi sprac.’ Mettin 23dasse sprict: ‘Min sile es onttoit,’ so gifse te verstanne 24dasse tevoren beuroren was. Si was oec also; want di 25sile die nit verwermt en es metter gratien Gots, ende 26verkaut ende verhart legt in haren sonden, wat esse 27+anders dan beuroren? Har herte ‖ en es gepint metter 28passien Jhesu Cristi, hen es gesalft met deuocien noch 29gecirt met compunctien noch bedoit met trenen noch 30getrect met geloeue noch veruert met dreigen. Therte dat 31suschedaen es, mach wale beuroren heiten. Mar als ons 32Here compt ende besuket met sinre gratien ende onttoiet 33met sinre minnen, so beginnet gepint te werden met con-34passien ende gesaluet met deuotien, gecirt met compunctien 35ende bedoit met trenen, getrect met geloeue ende veruert | |
[p. 620] | |
1+met dreigen. Hir af sprict Dauid: ‘Emitte uerbum 2tuum: hi sal senden sine wort ende salse duen onttoien.’ 3Ende op dat hit ons bat oploke, so spricter hir na: 4‘Flabit spiritus eius, et fluent aque: sin geest sal 5blasen, ende de water sulen teloepen.’ Dats: ‘De gratie 6Gots sal ruren therte, ende het sal onttoien ende sal 7+vloien van ‖ trenen.’ 8Aldus was S. Peters herte beuroren dure loegende ons 9Heren, ouermits der stemmen van eenre dirnen. Mar 10due ons Here te hem sprac met inger gratien, due ginc 11hi vt ende weinde jamerlike. Due mogter seghen: ‘Min 12sile es onttoit.’ 13Aldus was oec beuroren therte S. Marien Maddalenen 14duse verhart ende verkaut lach in haren sonden; want 15sin eerde Gode noch sin ontsach mensche. Mar due ons 16Here inneglic te har sprac, due lipse ouer die ende dunne, 17ontse te hem quam, ende due wart har sile onttoit; want 18har herte tevloet van trenen. 19Als gi dus berurt wert met inger gratien in uwen ingen 20gebede, dan mogdi seghen dat v sile onttoit es. Mar, al 21est dasse bi wilen onttoit es, het durt onlange dat die 22sile in deuotien mach wesen; ende alsis verloren heft, so 23+blifse in mere jamere ‖ danse tevoren was, ende reict na 24metten armen van begerden. Mar en hilpt nit: hi vlit 25enwech, der Geminde. Want litter sich hauden der min-26nender silen, na haren wille, son sugt sin nit als begerlic 27alse nů duet, ende sin wedercomen en war har nit als 28ontfenclic alst nů es; noch en bleue nit in als groten 29ernste alse nů duet. 30Want van groten ernste sprictse: ‘Quesiuj illum, et 31non inueni: jc sugten, ende in vants nit. Jc ripen, ende 32hin antwerde mi nit.’ Dergene suct Gode di wale werct; 33want di gude werc werct dor Gode, hi toent wale dat | |
[p. 621] | |
1+hin suct ende pint te vendene; ende dinne met ingen 2herten begert, hi rupten. Ende dar ombe sprac onse Here 3te Moyses: ‘Quid clamas ad me: Moyses, wat ruepste 4+te mi?’ Moyses di sweech al stille metten ‖ monde van 5den lighame, mar hi oploec den mont van begerden, ende 6die horde Got. Mar dese minnende Sile sugt haren Vrint, 7ende sin vants nit; si ripen, ende hin antwerde nit. Wie 8quam dat? Quamt dar af dassin nin sugte als werdelic 9alse sculdech was, ende nin rip als begerlic alse soude? - 10Neent, hen quam dar af nit, mar omb dis wille en liter 11hem nit venden noch en antwerde nit tehant ombe dat 12hi woude dasse te blider ware alsin vonde, ende dassin 13stemme tontfencliker gehoert worde alser antwerde. Al 14est datter tehant nin antwert, na der begerden der silen, 15hi sent hare doch enegen trost van bennen, ouermits 16sinre Screfturen ocht sinen predikern ocht inger gratien. 17Mar sore har meer sent, sose meer ontfenct wert. Ende 18+dar ombe sprictse hir ‖ na: ‘Jnuenerunt me custodes 19ciuitatis: si vonden mi, de huden van der stat; si slugen 20mi ende wonden mi.’ Dit mogewi verstaen bi der heilger 21Kercken, geliker wis als Dewangelie orkont, die sprict: 22‘Non potest ciuitas abscondi supra montem po-23sita: die stat en mach nit verborgen sin die gesat es 24op den berge.’ Dats: ‘De heilge Kercke en mach har nit 25verbergen, die geboegt es in onsen Here Jhesum Cristum.’ 26Van dir seluer stat sprict der Psalmiste: ‘Fundamenta 27eius in montibus sanctis: tfundament van dere stat’ - 28dats van der heilger Kercken - ‘sin heilge gebergte’ - 29dassin dapostele. Want si waren de gebergte die de sonne 30der geregtecheit ende dligt van der warheit ten jrsten 31bescheen; ende ouermits hen scheint op ons. Wi dat dellen 32+sin, ouermits ons ‖ nederheit, mar dapostele, die bouen 33ons sin met heilgen leuene, si waren de gebergte dar de 34heilge Kerke in geboegt es, die de Brut betekent metten 35name van der stat. | |
[p. 622] | |
1+Ende de huden van derre stat sin de predikere ende 2de prelate van der heilger Kerken, ende te dien est dat 3onse Here sprict: ‘Speculatorem dedi te domuj Isra-4hel: jc heb di gegeuen huden de maisnide Israhels.’ 5Derre huden was een dergene te din onse Here sprac: ‘Si 6diligis me, pasce oues meas: minste mi, so vude 7min scaep.’ Warlics, die Gode minnen, si sulen huden 8sin stat ende sulen vuden sin scaep, sulc stont met casteien, 9sulc stont met biddene, sulc stont met ontfarmenisse. Dit 10sin degene dise wisen ende leren sulen met prediken ende 11met exemplen van guden werken. 12+Si sulen vuden de silen met ‖ inger spisen ende de 13lighamen met vtterster noetdortten, ende sulen geuen har 14leuen vor degene dise in huden hebben. Want alsoe daden 15degene dar de Brut af sprict: ‘Percusserunt me et 16volnerauerunt me: si slugen mi ende wonden mi.’ 17Dese huden sulen hebben swert darse mede slaen, ende 18gescoet darse mede schiten. Tswert es dwort van der 19Screfturen; als S. Paulus sprict: ‘Habentes gladium 20Spiritus, quod est Uerbum Dei: wi suln hebben 21tswert Schees, dats Dwort Gots.’ Ende die self wort sin 22geschoet; dar Dauid af sprict: ‘Sagitte tue acute: 23din geschoet sin scaerp.’ Als dese wort slaen van bi, so 24sint swert, ende alse ruren vanverrens, so sint geschoet. 25Dese huden si slaen met haren swerde de Brut ouermits 26har predicade, ende manense van bi. Si wondens oec met 27+geschote alse dorgrauen har herte ‖ met vleender minnen 28ocht met dreigenden worden. Met desen geschote was wont 29dergene die segde: ‘Vulnerata caritate ego sum: jc 30ben wont van minnen;’ ende dergene was anders wont 31die segde: ‘Et terrores tuj militant contra me,’ 32dats: ‘Din vorgten vegten jhegen mi.’ Met desen tween 33sal de heilge Sile wont sin, met vorgten ende met minnen, 34ombe dis wille dasse de vorgte sal wederhauden, dasse | |
[p. 623] | |
1+har nit te verre en verlate, ende dat de minne de vorgte 2sal verkunen, dasse har nit te sere en ontsie. 3Mar die clemmen wilt ter hoegheide van volmactheide, 4hi bedarf datter scutde sin hande van erderscer onleden 5ende van wereltliken besittenisse ende sin herte reinge 6van vlescheliker girecheit, ende doch alsoe datter de 7gemeine gebot ten jrsten wale eruulle; dar de Brut af 8+sprict: ‘Tulerunt palli‖um meum custodes muro-9rum: si drugen minen mantel enweg, de huden van der 10muer.’ Bi den mantel, die den mensche omueet ende 11hindert an sin gaen, maech mi verstaen donlede van der 12werelde, die degene becommeren die gaen souden met 13dogden den weg ten ewegen lande. 14Desen mantel nemen de predikere alse manen te laten 15ertsche commer[mer]nisse. Desen mantel hiet onse Here 16nemen den jungelinge dure sprac: ‘Si uis perfectus 17esse: wilte volmact sin, ganc ende vercoep alle daste 18hefs, ende geft den armen, ende volg mi.’ Van den 19nemene van desen mantele sprac S. Paulus te Thymothey 20dure segede: ‘Nemo militans etc.: niman die Gode 21dinen wilt, en sal sich becommeren met wereltliker 22onleden.’ Desen mantel waerp Ioseph in de hant der 23+vrouwen van Egypten ‖ du sin bat te sontgen met hare. 24Bi der vrouwen van Egypten verstawi de minne van der 25werelde, die gewone es te biddene met har te sontgen 26degene die har silen huden willen reine ende in enegheit; 27ende alse siet dasse har ontgaen souden, so bestrict sise 28metter onleden van der werelde, dassis ouermits die onlede 29te sonden brenge. Mar degene die, ouermits ingen rade, 30gewar werden derre treckingen, si werpen donlede van 31der werelt altemale neder ende vlise, gelic als Joseph de 32vrouwe van Egypten vloe. 33Ende degene die susschedaen sin, en sin nit allene stat 34maer mure van der stat; want metter vesten van hare 35starcheide mogense weren de crancheit hars euenkerstens | |
[p. 624] | |
1+van den storme der viende. Dar de Brut nit af en sprict 2dat de huden van der stat haren mantel enwech drugen, 3+mar de ‖ huden van der muer. Want degene die dus 4volmact sin, si sin wegtere ende mure der onuolmacder, 5ouermits har volmact leuen. 6Ende bi dien was dese mantel der gesteliker Brut 7genomen wantse gehegt was in der minnen hars Brude-8gomen ende van har geworpen hadde alle wereltlike 9onlede ende versmaet hadde allen tegencliken troest; als 10der Psalmiste sprict: ‘Renuit consolari anima mea: 11min sile ontsegt getroest te sinne.’ Ets regt dat dergene 12die den wereltliken troest ontsegt, den himelschen troest 13ontfae, ende di sich vremde maect der werelde, datter 14sie heimelic met Gode. Geliec als de Brut sprict: ‘Filie 15Iherusalem, nunciate dilecto: dogtere van Jheru-16salem, verkundeget minen vrinde dat ic quele van sinre 17minnen.’ 18Jherusalem betekent stat van vreden, dar wi mede 19+verstaen thimelsche lant. Vt desen lan‖de sin dese dogtere, 20die ons huden ende troesten in onser arbeit, dassin dengle 21die de bodescap dragen van onser beden tonsen Here ende 22ons weder brengen sinen wille. Te desen dogtren sprict 23de Brut: ‘Verkuntget minen Vrinde dat ic quele van sinre 24minnen. Want, die wile dat ic troest sugte in der werelt, 25en was ic nit werdech dat hem enge botscap van mi 26verkuntget worde; mar nů, sent ic mi onttrect hebbe van 27der werelde ende minen troest allene in hem suke, so 28est regt dat gi hem verkuntget dat ic quele van sinre 29minnen.’ Ende hir mede toent de Brut haren Brudegome 30de grote begerde van hare silen, ende mach seghen metten 31Prophete: ‘Quemadmodum desiderat ceruus ad fon-32tes aquarum: also als der hert di geiagt es, dwater 33+begert, also begert min sile Gode.’ Mar on‖se Here, die 34de begerde wilt laten verwermen in har seluer, hi mert 35onder tiden, ende ontbit hare mettenseluen boden dat hi 36comen sal, al en compt hi nit so hastelike sose begert. 37Ende dan comen die boden weder, ende seghen der silen: | |
[p. 625] | |
1+‘Delectare in Domino: verblidi in onsen Here, ende 2hi sal di geuen de bede van din herten.’ Ende alse dat 3hoert, so wert har begerde gesterct ende har deuotie ver-4meret, ende begint te gereidene de kamere hars herten 5jhegen haren Brudegom, die comen sal. Ende alst onsen 6Here tit dunct, so compt hi al vol gratien ende sutecheide 7ende verblidet therte ende verligtet tfinsternisse. 8Dese sile werpet van hare tragheit ende ontfeet een 9nůheit van jogden ende van nůwer begerden, also dasse 10mag seghen: ‘Hic est quj replet in bonis deside-11rium meum: dese here heft eruult min begerde, ende 12+min jogt es ‖ vernůet als van den are.’ Ende noch magse 13seghen: ‘Sicut adipe et pinguedine: min sile es eruult 14als met smaute ende met vette.’ Dese cominge van desen 15Brudegome brenct mengen trost, want si eruůllet therte 16met sutegheide meer dan der mont mach spreken, si 17verblit de conscientie meer dan redene mach vertellen. 18Ende so ontfenclic es die sutheit der minnender silen 19dasse altoes also bliuen woude; want si waent hebben 20eruůlt dende van hare begerden, ende heft vergeten hare 21broescheit ende der menger gebreken darse bennen es, 22ouermits der groter sutheit diese geuuelt van haren 23Brudegome. 24Aldus hebdi gehort de grote begerde van der minnender 25Brut ende den ernstaggen dinst der engele ende den suten 26troest Sbrudegomen. Nu keert weder tuwen herten, ende 27+en laetse nit bevrisen in ‖ hare tracheit, verwermse metten 28vure der ontfencder deuotien, verweckerse met starker 29compunctien, rigtse op in begertliker minnen, slutse jhegen 30allen wereltliken commer, soe dat v boden mogen seghen 31tuwen Vrinde, metter gesteliker Brut, dat gi quelt van 32sinre minnen. Gereit de kamere van uwen herten jhegen 33dat hi comen sal, op dat hi te hasteliker come. Ende als 34hi comen es, so ontfaten so liflic ende hauten so begerlic 35dat gi hem clagen mogt v noet. | |
[p. 626] | |
1+Want so gin starkeliker mint, so gi hem kunliker 2bidden mogt, Jhesum Cristum onsen Here, die left ende 3rengnert metten Vadere ende den Heilgen Geste, sonder 4ende. Amen. |
|