Limburgsche sermoenen
(1895)–Anoniem Limburgse sermoenen– Auteursrecht onbekend
Regelnummers proza verbergen
| |
[p. 243] | |
1+VIII. Dets van onser Vrouwen wiese 2Got macde.3‘Plantauerat autem Dominus paradisum et ce-4tera.’ Dese wort lest mi in din ersten buke dir Heileger 5Screft, ende sprict Her Moyses: ‘Got heft geplant een para-6dis van beginsele der werelde ende in din paradyse hefter 7gesat enen mensche ende din mensche heft hi sunderlike 8gescapen.’ Dese wort sin wale te merckene ane die selege 9Maria, die dat gewarege paradis was dis ouersten Gots. 10Nv merct dri denc an den ersten worde dat hi sprict: 11‘Got’. Wi horen dicke Gode nůmen ende horen vele van 12heme sechgen, mer wat Got sie, dis en wetewi nit. Got 13heft drie bedidenisse: der bernende Got, der crechtege 14Got ende der erlichtende Got. 15+Ende wanneer es hi der bernen‖de Got? - Dat es hi 16alse hi in dis menschen herte compt ende der mensche sig 17seluer begint terkenne ende der innege gest berespet die 18besceidenheit. Entrowen, dan es der bernende Got in din 19herten. Der Prophete sprict: ‘Judica me, Deus, et dis-20cerne etc .’ Hi bat onse Here dat hine berigtde ende dat 21hi heme were der bernende Got. Hi sprac: ‘Here, berigte 22mi van din liden die nit heileg en sin.’ ‘Die lide die nit 23heileg en sin, dat sin sonden,’ sprict die gelose. Nu bidter 24Prophete onsen Here dat hine berigte van sonden, regte 25alse of hi spreke: ‘Here, weest in mi der bernende Got 26ende berigt mi dat ic nit en sondege, ende geft mi terkenne 27din weg der heileger lide.’ 28Aldus sal der mensche heme seluer sig seluer vore leggen 29ende sal heme besien mettin innegen oegen. Also sprict | |
[p. 244] | |
1+S. Augustin: ‘Der mensche di den geest der berigtingen 2wilt bekennen, di mut sig in sig seluer trecken ende mut 3+sich sonderen van allen vtter‖sten dengen; want die innege 4denc en mag mi nit behauden mettin uttersten dingen.’ 5Ende dar ombe sal sig der mensche din vttersten dingen 6ontrecken ende sal hen onheimelike sin ende din gest dis 7berigtenis op dun: so wert heme Got der bernende Got 8ende toent heme din weg der heileger lide, dats der weg 9der dogede: dis heileg. So scheit sig dan der mensche van 10din liden die nit heileg en sin. Also sprict der Heilegest in 11din Lofbuke: ‘O pulcra inter mulieres: oy schoenste 12alre wiue, erkenne dine werdecheit ende kere van din wege 13dis vees.’ Hir mede maent hi der silen twere dinge: dasse 14schonre es dan enege creature ende werdeger, ende dasse 15regte geert es ouer al die werelt, want si es gescapen van 16hoger dingen; ende sprict: ‘Oy sile, bekent vwe schonheit 17ende uwe werdecheit ende en gaet nit an den weg dis vees.’ 18Der weg dis vees es die quaetheit der quader werelde, 19+ende di mettir werelt ombe gaet, hi ‖ gaet in din weg dis 20vees. Want der werelt leuen en es nit menschelike: hets 21velike. Nu maent der Heilege Geest die sile dasse sig seluer 22en sig seluer trecke ende sig seluer bekenne ende sig kere 23van din wege der sondere. ‘Oy,’ sprict hi, ‘schonste alre 24wiue, kere di van din veliken wege op din dogentliken 25weg ende trec di in di seluer; so magte verstaen wi sute 26dat ouerste gut sie.’ Also sprict een heileg man: ‘Hen sie 27dat der mensche heme seluer in sig seluer trecke ende 28decke heme seluer vore legge, son can hi nit verstan der 29sutecheit der ouerster dogt.’ Ende dar ombe sal sig der | |
[p. 245] | |
1+mensche hem seluer decke vore leggen ende sal besien dis 2gestes berespinge ende wat ane heme es te beterne: so es 3der bernende Got in din geeste ende bernt die sile, soe 4dasse na der bekennissen sig berespt, ende :na der beres-5pingen vfentse hare in guden wercken. 6Dander es dat onse Here es der megtege Got. Wanneer 7+es hi der megtege Got? ‖ - Dat es hi alse hi din mensce 8stercket ane guden wercken. Der Prophete sprict: ‘Oy 9Here, gi sijt min Got, der megtege Got.’ Wat magte 10mogtewi hebben, wat dogeden mogtewi wercken sonder 11Gots cragt? - Nit, want alt gut dat wi dun ogte dencken, 12dat compt al van sinre cragt; want hi es al onse cragt. 13Alse der mensce opt ferderuen es in den coringen ogte in 14andere arbeit, so compt dan der megtege Got ende sterc-15tene met sinre genaden also sterckelike dat hi verwint alle 16sine arbeit. 17Terde es dat onse Here heit der erligtende Got. Dan 18es hi der erligtende Got alse hi den mensce van binnen 19gift te bekenne die gotlike warheit. Der Prophete sprict: 20‘Emitte lucem tuam etc.’: hi bidt onsen Here dat hi 21in heme sie der erligtende Got. ‘Oy Here,’ sprict hi, 22‘sende mi din ligt ende erligt mi, dat ic bekinnen moge 23die warheit.’ Also sulwi bidden onsen Here dat hi in ons 24+sie der erligtende Got, soe dat onse herte ‖ erligt werde, 25dat wi mogen bekinnen die gotlike warheit ane sinre ge-26loueden. Sin gelouede es dat hi al dengenen himelrike ende 27heme seluer heft geloeft di heme dinen totten ende. Die 28warheit sulwi leren kennen daer ane dat hi sine wort noit 29en velschde. Sent hi dan die warheit es, son sulwi nemmer 30dis getwiuelen hin geue ons himelrike ende heme seluer te 31lone. Entrowen, alse ons dan darbeit swaer es ende ons 32dis leuens verdrit, so sulwi dencken an din loen ende sulen 33bekinnen die gotlike warheit an sinre geloueden: so wert | |
[p. 246] | |
1+dan der mensce na din bekennisse vfeninde gude werc. So 2es dan onse Here der erligtende Got ende der trostende Got 3alse hi met sinre genaden din mensce erligt ende die sile 4dregteg mact van allen dogeden. 5Nu merct vort dander wort, dat sprict: ‘Got heft geplant 6+een paradis.’ Paradys dat sprict een boegart der ge‖nuchden. 7Dat wort suldi verstan an die selege Maria, die onse Here 8heft geplant vor din beginsele der werelt. Si es geheiten 9een bogart alre genugden. War ane esse een boegart der 10genugden? - Dat suldi also verstaen dat hare der Vader 11van himelrike begerde, hars begerde sin liue son Ihesus 12Cristus, hars gerde der Heilege Gest, hars begerden die 13engele, der mensce: alle dat dat noit besceidenheit gewan, 14dat begerde hars. Der euel geest en begerde hars nit, want hi 15es so quaet dat hi nit guts en begert: hi en begert oec der 16ercorenre[n] nit. Ende dar umbe dat Marien begerde al dat 17dat ie gut wart, so heitse met regte een boegart der 18begerden. 19Nu sprict hi datse Got heft gemaect van beginsele der 20werelde; ende suchse dog van den ersten mensce, Heren 21Adame, tote Heren Joachime, haren vadere. Dar vant hi 22die sute Marie die hi meneg hondert jaer gesucht hadde. 23+Eer Got je ‖ mensce gescup, so hadde hi Marien leuen 24gordenert ende hadse ercoren tenre muder. Der prophete 25Ysaias hadde lange vore gesproken: ‘Egredietur virga 26etc.’ Ende dat hi sprict: ‘Het sal vte gaen’, dar bi es te 27merckene datse vtin wege es gegangen din alle hare 28voruaren gingen ende din al har moscap ginc. Van din 29wege esse ute gegangen enen sonderliken weg di vor hare 30noit gegangen en wart. Willeg was dese weg? - Entrowen, 31het was der dogentlic weg der kusheiet, dis magdumen, | |
[p. 247] | |
1+die vore hare noit behauden en wart. Dit was der weg der 2oetmudecheit, der geduldecheit, der mildecheit, der sech-3mudecheit ende der gotliker minnen. Want si was alre 4tochte ende alre selecheit eruolt metten Heilegen Geeste. 5Desen wech ginc die selege Maria. 6Het were een harde wonderlic dinc dat mi op enen dorne 7plantde edele ende sute vrogt. Nog wonderliker wart die 8+edele Maria geplant van ‖ den dornen. Want si was die 9lylie die onder den dornen wart geplant. Welc was die 10vrogt die op desen twige wijs? - Dat was die lylie hare 11liue son Jhesus Cristus: die was die leuende vrogt die op 12Marien, din edelen twige, wijs. Dits der twig di onder din 13dornen wijs, ende dese twig bragte ons der wonden gesonde. 14Het en wart noit mensce geboren hin druge wonden ende 15artcetrie der wonden: die patriarken ende die propheten 16ende alle die vor haren tiden waren, die drugen alle die 17wonden. Ende der prophete Dauid riep op onsen Here 18ende bat dat hi heme sine wonden heilde. ‘Here,’ sprac 19hi, ‘eruarme di ouer mi, want ic ben sere wont. Nů 20heile mi, min Got!’ Also sulwi bidden onsen Here dat hi 21ons onse wonden heile. War es die mensce die dat spreken 22dorre dat hi noit wont en wart van sonden? Sent wi dan 23alle wont sin worden van sonden, so sulwi bidden den 24+liuen Gode dat hi ons onse wonden ‖ heile. Wi sulen oec 25bidden der suter Marien datse ons onse wonden heile, 26sentse dat heil der wonden drug. Ende nit allene dasse dat 27heil der wonden drug, mer si es oec seluer artcetrie die 28onse wonden heilen sal; want si es een sonderlic troest ons 29armen sonderen. Want onse Here hi plantetse sonderlike 30te troste allen sonderen. Dits der edel twig die geplant 31wart onder din dornen, dar der prophete af sprict: ‘Si es 32ute gegangen van der wortelen Heren Iesse, darse Got af 33plande.’ | |
[p. 248] | |
1+Dese twig en wart nit geplant van menscen hant: het 2plantdene die gotlike hant, ende hi bragte oec gotlike vrogt. 3Want si was de lylie di onder den dornen geplant wart, 4dar der Prophete af sprict: ‘Si es oec vte gegaen vte al 5haren geslechte den edelen weg.’ Want si was vercoren 6tenen paradyse ende was dat edele paradys dar Her Moyses 7+aue sprac: ‘Got heft geplant een paradys der lus‖techeit.’ 8Jn din paradyse waren dri denc die harde wale betekent 9sin ane der liuer Marien, die Gots paradys was. 10Ten irsten was tparadys altoes bloyende ende met ligte 11beuaen ende was altoes in ureden. Die drie denc waren oec 12ane onser Vrouwen. Want si was altoes bloyende van 13dogeden ende van allen tochten, ende regte gelic alse dat 14paradys gecirt was met blumen ende met grase ende met 15edelen smake, also was Marien herte ende har sile ende 16har lif gecirt ende gebloyt met dogentliken wercken, met 17reinre begerden ende met edelen wille. Aldus was dit edele 18paradys gebloyt tallen tiden. Ende dese blumen en val-19weden nit ane der edelre Marien, want si was dorvloten 20meten Heilegen Geeste. Also leest mi in din Lofbuke: 21‘Veni Auster: stant op, Nortwint, ende com, du Osterwint, 22ende derweie minen boegart! so werden vlitende mine 23+‖ petmen.’ - War es die mensce die spreken dorre datten 24Nortwint noit en beweide, dan Maria allene, die een 25leuende paradys was? Want der Heilege Geest hadse al 26dorwait ende dar af worden hare petmen vlitende: dat 27waren hare dogeden die waren tallen tiden vloyende ende 28bloyende. 29Bi din Nortwinde sin betekent sonden. Nu wentsent die | |
[p. 249] | |
1+sile ende sprict: ‘Stant op, Nortwint, ende vlie!’ Dar 2mede maentse Got datse die sonden verdriue ende hare 3reinege van alre nederheit. Alse nů die sile gereineget es 4ende sonden verdreuen sin, so compt dan der Osterwent 5ende dorwaitse. Der Osterwint dats der Heilege Geest: die 6compt dan met sinre genaden ende dorvlichtse; so werden 7dan vloyende alle hare dogede ende wert dan der mensce 8begerende ende vfnende gude werc. So wert der mensce 9gelic din bluyende paradyse, want hi wert bloyende ane 10+allen dogeden. Van binnen blůyt die sile met guden ‖ pen-11singen, met reinen wille, ende van butene met guden 12wercken, met sconre togt ende met allen guden seden. 13Dander dat in den paradyse was, dat was dat altoes 14erligt was. Geliker wis was die reine Maria erligt metter 15gotliker warheit, want dat leuende ligt was besloten en 16haren kusschen liggame. Oec wasse met dogentliken wercken 17van buten erligt, want hare liue Son, di dewege ligt es, hi 18hadse erligt binnen ende butene met alre selecheit. Got 19was met hare, bouen hare was Got, onder hare was Got, 20ombe hare was Got. Ende dar ombe wasse met regte erligt 21mettin gewaren ligte ende met dogetliken leuene. 22Aldus sulwi ons erligten met dogeden ende met reinecheide 23beide binnen ende buten, also dat een igelic mensce den 24anderen erligte met sinen dogeden; ende alse wi aldus 25+leuen, so es Got met ons ‖ ende erligt al onse werc. Dan 26siwi gelic din paradyse, dat allen tit erligt es. 27Terde dat in din paradyse was, dat was vrede. Geliker 28wis was die sute Maria een leuende paradys, want si was 29allen tit in vreden. Want si hadde din eweliken vrede 30ombevangen ende gauen ons. Want der onurede di van 31Heren Adaems tide was ment dat Got mensce wart, di 32onurede en mogte noit gesunt werden eer si ons den vrede 33bragte. Ysaias rip lange na desen vrede ende dis en wart | |
[p. 250] | |
1+heme nit. Der vrede dar hi na riep, dat was der sute 2Ihesus, di een vrede was tusschen Gode ende den mensce. 3Din vrede bragte ons die sute Maria, ende mettin vrede 4wartse geuret, also datse engenen onurede en hadde enweder 5ane herten nog ane liggame. Want si was geuret met allen 6dengen ende was volcomen in allen dogeden, so datse van 7+engenen dengen onurede ‖ en hadde. 8Aldus sulwi vrede maken met allen dengen. Ten irsten 9met Gode. Sulwi met Gode vrede hebben, so sulwi leren 10sinen wille bekinnen ende sulen din bekinnisse also volgen 11dat wine eruollen met guden wercken. - Dar na sulwi ons 12seluer vreden. Dat ligt dar ane dat wi sunden ende ondo-13gede haten, nit allene dor scade ende dat wi thimelrike 14dermide verlisen, mer wi sulense haten ombe datse quaet 15ende onscone sin; dander dat wi gude werc dun ende 16dogede minnen: dan sulwi nit allene dun ombe dat wire 17himelrike mide winnen mer ombe datse gut ende dogentlike 18sin: al en suldewi nemer loen van dogeden ontfaen, so 19sultwise dog minnen ombe hare gutheit. Behaudewi dese 20twe, so hebwi allen tit vrede met ons seluer. 21Wi sulen oec vrede hebben met onsen euenkerstene. Di 22+ligt dar ane dat wi geduldechlike toren ende ‖ wedermude 23verdragen, ende nit allene verdragen mer oec ouel met 24gude gelden, ende sulen haet met minnen gelden. Alse wi 25desen vrede hauden, so sin wi gelic din paradyse, so es 26onse sile een boegart ende ene lustecheit ons Heren. 27Nv mercket dat hi heft gesproken: ‘Got heft geplant een 28paradys der genugden van beginsele der werelde ende in 29din paradyse enen mensce, ende din mensce heft hi ge-30scapen sonderlike.’ Nu merct wi der mensche sie din hi 31sunderlike gescapen heft. Hets onse Here Ihesus Cristus: 32din heft hi sonderlike gescapen want hi Got ende men-33sche es. 34Nu suldi vier sunderlike saken mercken dar Got mensche | |
[p. 251] | |
1+ombe wart. Dirste dat hi ons gelike worde ende wi del-2agteg met heme worden sinre gotheit, dat wi got met Gode 3ende heme gelic worden. Want ane onser mensheit wart 4hi onser deilagt ende wi sins. Ende dats ons di meeste 5+vrowede die wi in himelrike mogen gewin‖nen, dat wi 6Gode gelic sin an gotliker naturen ende hi ons ane men-7sceliker naturen. Dar af sprict S. Bern.: ‘Hets een denc dat 8wale es ene sechtecheit ende ene sutecheit ende ene luste-9like vroude dat mi dengenen sal sien mensce di den mensce 10gescapen heft; ende di vader was ende here, es worden 11knegt ende geselle.’ 12Dander es dat hi geselscap met ons woude hebben; ende 13spreken die mestere ende die heilegen dat die menscen dar 14af sonderlike sin te berespene di sich gerne sonderen in 15gesteliken leuene also datse gerne iet sonderlics duen ogte 16sonderlike gewonheit hebben. Die dit sin, die sal mi sere 17berespen: sent dat Got mensce wart ombe dat hi die ge-18meinde met ons behilde, so sal sig oec een igelic mensce 19gerne ende sere vlitegen gemeins leuens ende gemeinre 20gewonden, want onsen Here en es engeen dinst so lif so 21der gemeine dinst. 22+Terde es dar Got mensche ombe wart, dat hi ‖ onse 23wonden heilde. Want der mensche was so sere wont dat 24noit mensche so wale en conste gedun dat hi vor sinen 25dode te himelrike quame, ende met sinen wonden heilder 26onse wonden. Also sprict S. Augustin: ‘Oy Here, douerste 27orconde dat gi noit getoent ane der minnen, dat was dat 28gi vwen eenboren son Jhesum Cristum ter doet gaft ombe 29dat gi onse wonden heillet met sinen wonden.’ 30Die virde sake dar Got mensche ombe wart, dat was 31dat hi sinen Vader toentfermecheide dwonge ouer die mens-32heit, want hi maent ende bid sinen Vadere alle dage vor | |
[p. 252] | |
1+din sonderen; ende sprict S. Augustin dat hi sine wonden 2toent sinen Vadere ende bidde dat hi heme ontfarme ouer 3din mensche. 4Nu geue ons Got dese vier saken mettin anderen also te 5haudene dat sine ere sie ende onse selecheit. Amen. |
|