Limburgsche sermoenen
(1895)–Anoniem Limburgse sermoenen– Auteursrecht onbekend
Regelnummers proza verbergen
| |
13V. Dits wie S. Paulus getrect wart 14en den derden himel.15‘Scio hominem in Cristo, et cetera.’ Dese wort 16+sprict S. Paulus ende ver‖condeget ons een deel der genaden 17die heme onse Here tonde du hi bekert wart ende hi op 18din wege neder vil. Due was hi dri dage ende dri nagt 19sonder eten ende drincken ende en sag nog en sprac, ende 20wart getrect in din derden himel, dar hi Gode sag gelic 21datten die heilege silen sien di nů te himelrike sin; ende | |
[p. 224] | |
1+dar leerde hi al dat hi der Kerstenheit leerde. Ende dat 2hi also getrect wart, dat sprict hi, wedert in din lighame 3ogte in den geeste gescide, dis en weet hi nit: dat weet 4Got wale. 5Hir ane sulwi mercken dat wi oec getrect sulen werden 6alse der edel S. Paulus. Wi sulen getrect werden in twe 7maniren: onder ons ende bennen ons. Jn drin maniren 8sulwi onder ons getrect werden. Derste es dat der mensce 9sal gedencken an sine sonden ende wi decke hi Gode ver-10belget heft, ende sal heme dat leet sin ende salt Gode 11+innentlike clagen met ruwegen herten ‖ ende met bitter-12heide, alse der Prophete sprict: ‘Recogitabo tibi etc.: 13ay Here, alle mine dage, alle mine iaer ende alle minen 14tit wil ic v weder geuen met bitterheide mins herten.’ 15Dander es dat der mensce sal gedencken an die werelt 16ende sal hare ondogt ende hare quatheit merken ende salse 17drumme versmaen ende vlien. Want die werelt es gelic 18eenen ramegen ketele. Want gelic alse dat onbilic es dat 19een mensce decke gae ende sich wriue ane enen romegen 20ketel ende nit beulect en werde, also est onbillike dat iman 21der werelde heimelic es ende onbeulect blift van hare. Der 22Prophete sprict: ‘Cum sancto sanctus eris etc.: mettin 23heilegen wertste heileg ende mettin verkerde verkert.’ Dats 24als vele gesproken: ‘Di der werelde ende din quaden 25mensce heimelic es, hi verderft met hen.’ 26Terde es dat der mensce sal gedencken an die helle, 27op dat hi te meer vrogte ende sich te vliteliker hude vor 28+al din dengen dinne dertue mogen brengen. ‖ Job sprict: 29‘Alse decke als mi gedenct der hellen, so beft mi alle 30mine cragt ende min lighame ersceit van bitterheit der 31hellen.’ | |
[p. 225] | |
1+Wi sulen oec bouen ons getrect werden in drin himelen, 2gelic dat S. Paulus getrect wart. Der erste himel es onse 3sile. Dat betugic v metter Heileger Screft dat ene jgelike 4sile een himel es. Onse Here sprict in din prophete Ysaiase: 5‘Der himel es min stul ende ertrike min vuetscemel.’ Din 6antwert der coninc Salomon ende sprict: ‘Die rechte sile 7es een stul der wisheide.’ Dar mide es betuget dat die sile 8een himel es. Jn desen himel sal onse sile getrect werden 9also dat wi ons seluer trecken, dats also dat der mensce 10alle sine vtterste sinne in sich seluer trecke ende sal sich 11binnen besien. Also sprict S. Augustin: ‘Die heme seluer 12sich seluer nit en nimpt ende die vtterste sinne nit en 13trecht in sich, di en mag nit in sich seluer getrect werden.’ 14+Want also grot es ‖ die minne die die sile heft tin lifliken 15dingen datsire rechte tue gelimpt wert: gelic dat mi twe 16denc tesamen limpt, also limpt die minne di sile mettin 17lifliken dingen. Want wat tin oegen ende tin oren ende 18tal din vttersten scnnen in vlit in der begriplicheit der 19silen, dat nemptse, ende dar ombe bedorfwi wale dat wi 20onse sinne in trecken. Want si brengen die sile en erringe, 21alse weent datse dat denc sie darse tue gelimpt es. Dat 22gescit ouermits din vttersten sennen dat in der silen vliten 23houertge denc die sinlike sin ende lustelike ende begerlic 24ende vrolic; daer tue wert die sile so sere gelimpt metter 25minnen datse weent datse die creature sie dise mint, van 26din invlote der sinne. Also sprict S. Augustin: ‘Dats der | |
[p. 226] | |
1+silen erincheit datse hare also limpt ter vtterstheit dat sise 2+vor hare seluer nimt, ende dar mede crencse hare ‖ seluer 3datse onstedege ende teganclike denc meer mint dan hare 4seluer, want hare nature es eweg.’ 5S. Bern. sprict: ‘Ay gude mensche, du salt vlitelike 6huden din gehelecheit ende dine conscientie lutter ende 7claer, ende salt decke spreken in di seluer wie na ogte 8wie verre du Gode sis, wie gelic tu Gode sis an dogeden 9ende wi ongelic an ondogeden, wie daste tu nempts an 10innecheit ende wiste af nempts an volcomenheit.’ Also 11reet S. Bern. dat gi v seluen besiet an desen ses dengen die 12v getelt sin. 13Een wis man, hit Seneca, di sprict: ‘Mensche, du salt 14al din leuen in drin deilen: du salt ten ersten dencken an 15dat leuen dat leden es, ende an din iegenwerdegen tit, 16ende ane dat comen sal; dat sin dri deel.’ Nu sprict hi 17dat gi dar umbe sult gedencken an dat leuen dat leden 18es, op dat gi Gode claget met rowegen herten dat gine noit 19+verbelget met enegen dengen. Hi sprict oec ‖ dat gi dar 20ombe sult gedencken an din iegenwerdegen tit op dat gi 21altoes wislike in der minnen ende in den dinste ende in 22den loue ons Heren besceidelike ende ordelike blift. Gi 23sult oec an dat tu comende leuen gedencken ende vor sien 24ende vor warnen, wat v tue compt, dat gi dat met Gode 25dogentlike dragt, ende sult v herte also vfenen ende sterc-26ken dat v engeen denc van Gode en moge gesceiden, wat 27so Got ouer v henge. | |
[p. 227] | |
1+Salomon reet oec dat der mensche sin herte hude, ende 2sprict: ‘Mensche, du salt huden din herte in al dinen leuene 3vlitelike, want dar ane ligt al din geestelic leuen.’ So sprict 4S. Bern.: ‘Alle din geestelic leuen en es anders nit mer 5daste allen tid din herte vlitelike huts, want dar ane ligt 6al din geestelic leuen.’ S. Augustin sprict: ‘Nit en es dat 7din mensche so wale vuge ten himelscen dengen so dat 8+hi den vttersten den‖gen onheimelic es ende sin sinne der-9vore beslute ende dar af trecket.’ Want die vtterste denc 10en mag mi nit wale vfen mettin innegen, nog die jnnegen 11mettin vttersten. Ende dar ombe sprict hi: ‘Ic rade dat wi 12die vtterste denc laten ende sluten onse sinne ende ons 13van binnen trecken dat wi die geestelike dinc binnen 14gripen.’ S. Bern. sprict: ‘Ay sile, hutdi ende vlie ane 15eene einode, op dat hi di allene vinde din du tenen liue 16hefs vercoren vore al der werelde, ende oec dar ombe dat 17tin vttersten sinnen nit in en vlite datti van Gode verdriue. 18Want Ihesus, din brudegom, es so scemelch dat hi nit dan 19dogentlike ende heimelike die sile en wilt minnen.’ Dits 20der himel dar wi getrect sulen werden. Nu sprict S. Bern.: 21‘Der mensche sal ten minsten tenen male dis dachs in 22desen himel getrect werden.’ Dats der himel dat der mensche 23+sine sile ende sin innecheit sal besien ‖ wise met dogeden 24sin bewart. 25Der ander himel dats der iegenwerdge himel, din wi 26sien ende kinnen an sinre herscapheit, an der sunnen ende 27an den mane ende an den sterren. Jn desen himel sulwi 28oec getrect werden also dat wi dencken an din Got di 29iegenwerdeg es in sinre gewaut, ende an sin eersam inge-30sinne, dat tehant vroude met heme ende van heme heft. | |
[p. 228] | |
1+Jn desen himel sulewi onse gedechten decke sinden, dar 2umbe dat onse begerde te meer gecreit werde ende dat wire 3te vliteliker na weruen dat wi tir geselscap comen. Van 4dir geselscap sprict S. Augustin: ‘Ay, dat heilege ende 5selege ende dat ondodelike volc louen v, sute Got, die nit 6en bedoruen datse die Screft lesen op datse v werden erken-7nende, alse wi arme lide můten suken ende lesen in der 8Screft op dat wi v en deel werden erkennende. Ay,’ sprict 9+hi, ‘dis en bedoruense nit, want ‖ gi siet hen allen tit 10open, ende si bekennen v ende lesen in v, dat leuende 11buc. Ay,’ sprict hi, ‘dats dat leuen ende dat gotlike buc 12dat hen nemmer besloten en wert. Ay, wie seleg ende wie 13vrolike v lof es in haren monde dar hen nit en eert engen-14rehande beswernisse sin sulen v louen ewelike sonder ende! 15Ay,’ sprict hi, ‘wi ellendege menschen die nog in desen 16ellendegen dal derre ellendeger werelt sin verdroncken, 17owi, wi verre wi gesundert sin van dir vrouden! want win 18mogen v nit gelouen sonder beswerde nog gedinen sonder 19verdrit! Ay,’ sprict hi, ‘liue Got, wanneer sulwi comen 20tin heersamen ingesinne, dat wi v louen mogen sonder 21arbeit ende verdrit, mettin di v nů sien van oegen toegen?’ 22Jn desen himel sulwi getrect werden also dat wi gedencken 23an dis himelrikes ingesinne. Also sprict S. Augustin: ‘Wi 24+sulen dog gedencken meest an din minliken Got, die ‖ altoes 25iegenwerdeg es, van dis anschine alle vroude ende alle 26sutecheit vlit: in dien sal die sile gedencken, wi scone, wi 27minlike ende wi gut di es dar al gut ute vliet.’ Alse dan 28die sile ane Gode als vele schonheide, sutecheide ende 29guden vint, so wert sine minnende. Want die sile heft dat 30van naturen datse gude denc minnen mut. So es Got dan 31dat betste gut, dat ouerste gut ende es sins selfs gut, ende | |
[p. 229] | |
1+en es anders nit dan gut. Ende daer ombe muten die sile 2minnen van hare naturen datse gude denc mint. Ende 3onder enen igeliken guden mintse dat be[e]tste. Sint dan 4Got dat betste gut es, so mut sine minnen vor allen dengen. 5Nv sprict S. Bern. dat die volkomene sile drirehande 6minne te Gode hebben sal. Derste minne heit amor. Dats 7also dat ic enen groten wille hebbe Gode te minne ende 8die wille rechte geloit van minnen, dat ic Gode also sere 9+minne met enen groten ‖ wille. 10Dander minne heit dilectio adherens, dat sprict ene 11hastende minne. Die minne es groter dan die irste, want 12tin irsten hebbic enen bernenden ende enen groten wille 13Gode te minne; darna hastic mine sile ende minen wille 14ane Gode, also dat tuschen mi ende heme ene vaste hegt-15tinge es also dat mi nit van heme gesceden en mach; ende 16din groten wille din ic ten irsten hadde ter minnen, din 17hebbic ane Gode gehecht also dat ic ewelike met heme 18bliuen wille. 19Die derde minne heit caritas; dats die ouerste. Die 20minne es also dat ic gelust hebbe na Gode, dat mi sute 21es na heme te denckene, van heme te sprekene ende van 22heme te horne, ende ane engenen dengen genugde en hebbe 23dan allene ane heme, ende ic engeen dinc en minne dan dor 24heme; ende alse uele als ic Gode geminnen mag ende vinden 25+mag ende bekinnen mag, alse vele salic een ‖ jgelic dinc 26minnen in Gode. Ende alsic Gode also minne, so heit die 27minne caritas. Dan hebbic volkomene minne ende minne 28Gode altemale alsic alle dinc dor heme minne, alse di minne 29an Gode begint ende ane heme ent. Min ic oec eneg dinc 30dor sins selfs gutheit dat ic ane heme versta, ende ic dbe-31ginsel nit ute Gode en[de] neme, dan al gut comen es, | |
[p. 230] | |
1+son minne ic Gode nit allene. Jc sal Gode ongedeelt min-2nen also dat ic alle dinc minne dor heme ende ic ane 3engenen dingen genugde en suke nog en neme dan enech-4like ane Gode. So minnic Gode allene ende ongedeelt. 5Nu sprict S. Bern.: ‘Alse die sile aldus Gode mint, so 6wert Got ende die sile een geest.’ Dats also dat min wille 7in Gode geuuget wert, so dat ic nit en wille mer dat sin 8wille es. Ende in din gehelen wille ende in din reinen herte 9geuuget sich Got also sutelike ende also alinelike in dir 10+silen dat ‖ dir silen begerde met heme eruollet wert. Dan 11mag dog nit in desen liue geschien. Jn der silen es ene 12doget die heit begerde; di begerde en mag nit eruolt wer-13den dan met Gode in himelrike: dar geft sig Got geheel 14ende ongedeelt in die sile, want die sile es also edel dasse 15engen dinc eruollen en mag dan dat edelre es dan si. 16Also sprict S. Gregorius: ‘Die sile es van der Gotheit 17geuloten ende dar ombe en magse nit eruolt werden dan 18met gotliker naturen, ende wat menre es dan Got, dan 19mag die sile nit eruollen.’ Ende dar ombe sal Got der 20silen begerde eruůllen met heme seluer in himelrike. Dar 21sal sig onse Here eenre igeliker silen geuen geheel ende 22ongedeelt ende dar heft sins ene igelike als uele allene alse 23og sins niman mer en hedde. Ende geft heme dog altemale 24enre igeliker silen; want Got es alse eueldeg ende alse 25+geheel ‖ dat hi nit gedeelt en mag werden. 26Een heilege sprict dat sig Got in himelrike te enre jge-27liker silen sonderlike ende als heimelike ende alse gutlike 28vuge alse of hi engene andere en kende ende nit mer lifs 29en hedde, ende sprict oec dat hi sich in die gemeinde also 30gemeinlike gewugt also och hi sonderlike nimanne en kende. 31Dar ane suldi verstaen dat sig Got geheel ende ongedeelt 32geft enre jgeliker silen in himelrike; aldus wert Got ende | |
[p. 231] | |
1+di sile een geest. Minwi nů Gode also dat ons nit genug-2like nog vrolike en es dan Got allene ende dat wi alle dinc 3minnen dor Gode, so wert die sile ende Got en geest na 4desen leuene, ende in desen liue alse vele alse mugelic es 5Gots tontfane in desen dotlike leuene, nit allene Gode met 6sinre genaden mer oec met sinen heilegen lighame. 7Der derde himel dar wi in getrect sulen werden, di heit 8+jntellectualis, dats een verstende‖nisse. Dat merct also 9dat der mensce sin senne ende sine besceidenheit sal trec-10ken in Gode ende sal verstaen wat Got sie. Nu vraget 11S. Bern. wat Got sie, ende sprict also: ‘Ay, wi segt mi wat 12Got sie?’ Nu antwert hi heme seluer ende sprict: ‘Hi es 13die lencde ende die breide, di hogde ende die dipde. Dese 14vir dinc sin ane Gode. His die lencde an der ewelecheit, 15want ane sine ewelicheit en es eweder begin nog ende, 16ende dar ombe heit hine die lencde. His die breide an der 17minnen, want hi heft sig metter minnen gebreit in himel-18rike ende in ertrike. His oec die hogde ane der gewaůt, 19want sine gewaůt es onbegriplic eneger creaturen. His oec 20die dipde an sire wisheit, want sin wisheit es sonder gront 21ende dir en can niman ten ende comen.’ Dese vir dinc 22sprict hi dat Got sie. 23Nu sprict hi vort ende seit: ‘Ay, wi sulwi dengenen 24+begripen die al die werelt eruul̊t ende ‖ din al die werelt 25nit begripen en mag? Ay wi arme menscen, wi ellendege 26menscen, wi mogewi din begripen? Ay,’ sprict hi, ‘ic 27hadde mi dis regte getrost dat icken nimmer en mogte 28begripen, mer dat mi een wort troest dat spriet der grote 29predikere S. Paulus: dat geuet mi enen trost, anders en 30dorstic nimmer gedencken dat ickene begripen mogte.’ 31Wat sprict nů S. Paulus? - ‘Gi sult Gode vaen metter 32heilegheit,’ dats also gesproken: ‘Gi sult Gode vaen metter 33heileger vrochten ende metter heileger minnen’: dat sin 34der silen arme darse Gode mede vaen sal, ende dar binnen | |
[p. 232] | |
1+sal sine vaste hauden. War af sal nů die heilege vrochte 2an ons meren degelics? - ‘Ay mensce,’ sprict hi, ‘wat es 3meer te vrogtene dan die gewaut allene die niman en mag 4wederstaen ende dir alle dinc open sin ende dar heme 5niman vore ontsculdegen en mag nog en sal?’ Sprict dan 6+S. Bern. dat Gode alle dinc open sin ende dat wi ‖ nit so 7clene en mogen dun met gedechten, met worden nog met 8werken, hen sie al openbare vor Gode? - ‘Jaet, hets alet 9openbare,’ sprict S. Paulus, ‘vor Gots oegen, al dat wi 10noit gedaden. Win mogen nit so heimelike gepensen nog 11gespreken hen si heme al openbare vor sin oegen.’ Es dat 12waer, entruwen, so es hi wale te vrogtene: en gewaut dir 13alle dinc openbar sin, die sal mi met regte vrogten. Ende 14hir af sal die heilege vrogte degelics ane ons meren. 15Nu hebwi enen arm dar wi Gode mede vaen sulen. Der 16ander arm es die heilege minne[n]; wat sal die an ons 17meren? Bern., dat lere ons wiese degelics ane ons wassen 18sule! Jc secge di: wat es beter te minne dan dergene di 19gemint es ende di mint ende van din du gemint best? 20Dats der grote Got, der gude Got: din sulwi sutelike ende 21stedelike minnen, so hebwi twe arme dar wi Gode mede 22+sulen ‖ vaen. Ende als wi aldus Gode begripen cregtelike, 23so sulwine vaste hauden, dat hi ons nit en ontflie, ende 24sulen ons vlitegen der heileger vrogten ende der heileger 25minnen. Want alse wi die arme verlisen, son mogewi 26Gode nit behauden. Vlite di, liue mensce, daste Gode vor 27allen dengen lif hebs; so lefste allen tit in dogeden. Wan-28neer oec die menscen die dogede nit en vfen[t], so verder-29uense scire. Der loen wert oec gemeten na der minnen, 30ende hedde een mensche alle dogede sonder minne, hin 31ontfinger nimmer lon af. Ende dar ombe sulwi ons met 32cragte hauden ane die minne; so wert al onse arbeit een 33lon. Want dar minnen gebrect, dar sal lons gebreken. 34Nu geue ons Got dese heilege minne ende dese heilege 35vrogte also te hebbene ende te haudene dat sin ere ende 36onse orber si. Amen. |
|