Limburgsche sermoenen
(1895)–Anoniem Limburgse sermoenen– Auteursrecht onbekend
Regelnummers proza verbergen
| |
20III. Dets van gesteliken ende van gorde-21nirden leuene.22‘Stephanus autem plenus gratia.’ Dese wort scriuetGa naar voetnoot22, 24 23S. Lucas in der Epistelen ende dese wort spreken aldus:Ga naar voetnoot23 24‘Stephanus was vol genaden ende sterkeden ende dede 25grote teken an den volke.’ 26Hir ane solewi vir dinc merken. Stephanus dat spriket eenGa naar voetnoot26 27regele ogte ene linge. En dinc dar mi bi een ander scept | |
[pagina 197]
| |
1ogte mact, dats || ene linge ogte ene regele. Nu sin twere-Ga naar margenoot+ 2hande regelen: ene hebben geestelike lide ende dandere 3wereltlike lide. Dri denc sin an derre regelen, dar mide es 4al die werelt begrepen. Dats genugde des vlechs endeGa naar voetnoot4 5genugde der oegen ende houerdegheit dis leuens. Ende 6dese regele betekent ene regele daer mi af lest in denGa naar voetnoot6 7Auden Wet. 8Due Her Moyses starf, due wart dat Js[r]erelsche volc 9beuolen Heren Iosue, dat hise vurde in dat heilege lantGa naar voetnoot9 10dat hen Got gelouet hadde. Ende duese op din weg qua-,Ga naar voetnoot10 11men, due geboet hen onse Here datse ene stat uerderueden.Ga naar voetnoot11, 14 12Ende due sise dristont ombegingen, due lit onse Here dieGa naar voetnoot12Ga naar voetnoot12 13mur vallen sonder strit, ende si gingen drin. Nu hadde hen 14Got geboden datse nit en nemen dis datse vonden, ende 15so wi jet rouede, dat mi din steende. Nu was een scalc, 16een bose wegt onder hen, die vant ene gůl||dene regeleGa naar margenoot+Ga naar voetnoot16Ga naar voetnoot16 17ende stalse. Dar na quamense tere ander stat, die suldenseGa naar voetnoot17Ga naar voetnoot17 18oec verderuen. Dar wordense vlugteg. Du ginc der prophete 19tonsen Here ende sprac: ‘Here, wie heste ons dus gehan-20delt?’ Due antwerde onse Here ende seide: ‘Vre een heuetGa naar voetnoot20 21verwart.’ Due worpense dat loet ende vonden din sculdegen.Ga naar voetnoot21 22Due sprac der prophete: ‘Sege, onseleg man, wat hefsteGa naar voetnoot22 23gedaen?’ Hi seide hi hedde ene guldene regele verstolen. 24Due seidense: ‘Onseleg man, du hest ons berouet: nů beroue 25di Got dins liues!’ ende namentene ende steindentene. 26Bi dese regele es betekent wereltlike leuen ende des vlesch 27genugde. Also sprict S. Johannes: ‘Alle dat in der wereldeGa naar voetnoot27Ga naar voetnoot27 28es, dats begrepen met vleescheliker begerten ende der oegen 29genugten ende met houerden dis leuens.’ Alle die in derre 30regelen leuen, die wilt onse Here steinen in din iuncstenGa naar voetnoot30 31dage. Dese regele heft een iamerlike || ende. Also sprictGa naar margenoot+ | |
[pagina 198]
| |
1S. Johannes: ‘Al die werelt ende hare begerlike genugdeGa naar margenoot+Ga naar voetnoot1 2vergaet iamerlike met betterheide.’ 3Dandere regele dats ene regele van gesteliken leuene, 4dar ane sin twe dinc. En sin gebot ons Heren, alse die teinGa naar voetnoot4 5gebot; die es een igelic mensce sculdeg te haldene, hi sie 6geestelic ogte wereltlike. Dise nit en helt, dis en wert 7nemmer raet. - Die andere regele dats die regele dis rades, 8dir nemen sig ane geestelike lide die in volcomen leuen 9willen treden. 10Nu sin menegerhande regelen ende geestelic leuen, endeGa naar voetnoot10 11igelic heft sin gesetten ende sine regele. Mer die utgenomen 12dinc die sin in een igeliken geesteliken leuene gelic, datsGa naar voetnoot12 13armude, kuscheit ende gehorsamheit. Dits ene regele dis rades, 14sonder die mag mi wale behalden bliuen, mer dits 15sekerliker. 16Mi lest in der Ewangelien van enen die ginc tonsenGa naar voetnoot16 17Here ende sprac: || ‘Meester, wi salic din ewege lif ge-Ga naar margenoot+Ga naar voetnoot17 18winnen?’ Due seide onse Here: ‘Du salt die teen gebotGa naar voetnoot18 19halden die in den Wet geboden sin.’ Du antwerde dergene: 20‘Die hebbic van minre kintheit gehalden tot nů.’ Du sprac 21onse Here: ‘Wilte dan volcomen werden, so laet alle dineGa naar voetnoot21 22haue ende volge mi na.’ - Dat was ene regele dis rades, 23die hebben oec geestelike lide die sig alles ontkommeren 24ende volgen onsen Here na. ‘Dats een volcomen leuen,’ 25sprict onse Here. Nu duwi kume aldus, want wi sin so sereGa naar voetnoot25 26an der naturen geswacht van dir sonden onser irster muderGa naar voetnoot26 27dat wi dar af also gerne ane ons trecken. Ende warewiGa naar voetnoot27 28bleuen gelic dat wi in din paradyse waren gemaect, so 29waren alle dinc gemene bleuen. Nu vint mi dir lide veleGa naar voetnoot29 | |
[pagina 199]
| |
1die arm sin, ende also datse gerne gut hadden. Die en sinGa naar margenoot+Ga naar voetnoot1, 3 2nit teregte arm: onse Here sprict in der Ewangelien: ‘Se||ligGa naar margenoot+Ga naar voetnoot2 3sin die willechlike arm sin dor Got, also datse nit en geren 4dan hare notdorfte.’Ga naar voetnoot4 5Dandere regele die geestelike lide hebben, dats kuscheit.Ga naar voetnoot5 6Dats uele sware dan dat ic sonder eigenscap sie. Nu mercket 7wie. Dats buten mins liues; wattan buten mi es, dats mi 8ligter te latene dan dat in mi es. Dat ic dan kus leuenGa naar voetnoot8 9hebbe, dats weder nature. Ende sprict een heilege: ‘Kusch 10leuen in den liue dans nit menschelic leuen, hets hime[e]lchsGa naar voetnoot10 11leuen.’ So secge ic dan, dat ic Gode geue dat in minen 12liue es ende dat iegen nature es, dat dat mere es dan dat 13ic heme late min gut, dat buten mi es. Dat der mensce 14sin lif kasteit met arbeide ende dwinct, ombe dat hi sineGa naar voetnoot14 15nature verdrucke ende sinen lif kuschelike haude, dats eenGa naar voetnoot15 16uele hoger dinc dan der mensce vele guts lite; want dieGa naar voetnoot16 17kuscheit es so werdech || dat der mensce engeen dine GodeGa naar margenoot+ 18en mogte geuen dat heme liuer were dan die kuscheit. 19Ende mogt dat hir bi mercken. Hen es engeen dinc dat derGa naar voetnoot19 20mensce geloft, men neme heme dat wale aue ende setteGa naar voetnoot20 21heme een ander dervore, sonder die kuscheit. Wi so die 22gelouet, die en mag heme enweder abt nog biscop aueGa naar voetnoot22 23nemen; en behelt hise nit, sins en wert nimmer raet. 24Dar ombe es die kuscheit loueliker te merkene dan een anderGa naar voetnoot24 25dogt, ende dar ombe sal der mensce gerne sinen lif arbeiden 26ende kasteien, op dat hine kusch behaude. Ende wi (dat)Ga naar voetnoot26Ga naar voetnoot26 | |
[pagina 200]
| |
1duet, dats ene grote doget, want hets uel swar te dune.Ga naar margenoot+Ga naar voetnoot1 2Also sprict een wis man: ‘Hets vele mogelike dat derGa naar voetnoot2 3mensce sine nature dwenge ende wederstase, want dar ane 4ligt grot loen.’ 5Die derde regele die geestelike lide hebben, dats gehor-6Die es uele wonderne swaer. Hets een || grot dineGa naar margenoot+ 7samheit. dat der mensche sonder eigenscap leuet, hets mere dat der 8mensce kuschs es; hets alremeest dat der mensce gehorsamGa naar voetnoot8 9es. Din en mag engeen dinc geliken. Want der wille dats 10dedelste ende douerste dat in der selen es, ende en mag 11der mensce nit himelrike winnen nog verlisen dan mettinGa naar voetnoot11 12wille, ende dar ombe est oec dmeste werc dat der mensce 13din wille op geft. Ende als ic Gode minen wille op geue, 14so hebbe ic heme gegeuen dedelste dat ane mi was, ende 15dar ombe est oec meest lons wert. Want din mensce en 16wedersteet engeen dinc so sere so dat hi sinen wille in eens 17anderen wille geft ende sins selfs verloegent ende en mag 18dun dan alse een ander wilt. 19Der geestelic mensce sal sig also geheel begeuen dat hi 20sinen wille ane allen dingen late ende sins ouersten wille 21due. Ende hi en sal nit allene din wille laten: || hi sal oecGa naar margenoot+ 22din sen dis willen laten, also dat heme allen tit sins ouer-23sten sen beter duncke dan der sins selfs. Ende alse hi enen 24sen ogt enen wille heft iet guts te dunne ende spreke sinGa naar voetnoot24 25ouerste ogte sin bichtere: ‘Du salt laten, ende salt eenGa naar voetnoot25 26ander dun: dat dunct mi beter,’ dis sal hi ganslike gelouen 27dat heme dat beter es dan ogte hi een beter werc dede na 28sinen senne, ende dat mere loen dar an leget. Entrouwen, 29ets dog vele swaer te dunne. 30Mi lest dat die wonde alreserst dut an din derden dage.Ga naar voetnoot30 31Dar bi es betekent die gehorsamheit. Want die es dat derde | |
[pagina 201]
| |
1deel an geesteliken leuene, ende geliker wis alse die wondeGa naar margenoot+Ga naar voetnoot1 2alremeest swert an din derden dage, also swert die gehor-Ga naar voetnoot2 3samheit din herten alremeest, ende der ouel geest en mact 4din mensce nit so swar so die gehorsamheit. Van derre 5gehorsamheit sprict S. Augustin: || ‘Dats regte gehorsamheitGa naar margenoot+Ga naar voetnoot5 6die nit hars willen en heft; mer die iwet hars willen heft,Ga naar voetnoot6 7dar ligt luttel lons ane. Want wat die mensce gerne dut, 8des es hi gerne gehorsam, mer dat der mensce te din dingenGa naar voetnoot8 9gehorsam es di hi node duet, ende hi dog sinen wille dar 10tue toent dat hit duet dor Gode ende dor gehorsamheit, dar 11ligt groet lon ane. Want die gehorsamheit es allene Gode lif.’Ga naar voetnoot11 12Mi lest in den Auden Wet dat onse Here geboet dinGa naar voetnoot12 13coninge Saul dat hi een lant verderfde, ende wat mi inGa naar voetnoot13 14dat lant vonde, dat dis niman nit en neme. Duese int lantGa naar voetnoot14 15quamen, du vondense scoen vee ende nament. Du wartGa naar voetnoot15 16dis Samuel gewar ende quam tin coninge Saul ende sprac:Ga naar voetnoot16 17‘Heste gedan dat di Got geboet?’ - ‘Ja!’ sprac Saul. 18‘Wat sal dan dit vee?’ sprac Samuel. Du sprac Saul: 19‘Wi willent tenen offere brengen onsen Here.’ Du sprac 20Samuel: ‘En weste nit, Saul, dat onsen || Here die gehor-Ga naar margenoot+Ga naar voetnoot20 21samheit liuer es dan eneg offer?’ 22Dats ons een orconde dat die gehorsamheit Gode alrelifst 23es. S. Paulus sprict: ‘Onse Here was gehorsam ont in denGa naar voetnoot23 24doet ende wolde liuer steruen dan hi ongehorsam worde.’ 25Ende alnog mint hi gehorsamheit so sere dat hi sig nimanne 26en geft dan dengenen die gehorsam sin. 27Also sprict S. Bern.: ‘Dander wort sprict plenus gratia: 28Stephanus di was uol genaden.’ Dats also te verstane.Ga naar voetnoot28 29Also sprict onse Here in der Ewangelien: ‘We al di wereltGa naar voetnoot29Ga naar voetnoot29 30dor mi laet, heme wil ic geuen in derre werelt hondertful-Ga naar voetnoot30 | |
[pagina 202]
| |
1degen loen ende te genre werelde himelrike.’ Nu mogdiGa naar margenoot+ 2spreken: ‘Wi mag dat sin? want die lide die Gode dinen, 3he(n) en geft hi[n] enweder eere nog gut in derre werelde:Ga naar voetnoot3 4hin geft hen nit dan onsailde.’ - Nu mut entweder warGa naar voetnoot4 5sin dat onse Here gesproken heft, ogte niet. Hir op dispu-6teren die heil(e)gen ende die mestere en(de) sprecken: ‘SinGa naar voetnoot6 7wort en velschede || he noit.’ Ende sechgen aldus dat onseGa naar margenoot+Ga naar voetnoot7 8Here din guden mensce dogede geft op ertrike die direGa naar voetnoot8 9ende hoger ende werder sin dan al dat gout dat op ertrike 10es. Ende dar ombe sinse mere dan alle die werelt. Dat merctGa naar voetnoot10 11hir ane. Were een mensce also geweldeg dat hi al die we-12relt onder heme dwengen mogte, dar mide en mogt hi 13himelrike nit gekopen; mer allene met dogeden di Got din 14mensce geft, dar mede koept hi himelrike. Ende dar ombe 15secgen die mestere dat der gude mensce die dogede heft, 16riker es dan ogt hi al der werelde geweldeg were. Ende 17dar mede betugen die heilegen dat onse Here heft waer 18gesproken. Want onse Here en geft dat himelrike ombe 19engeen dinc dan ombe dogede. Die dan dogeden heft, 20hi es wale genaden vol: plenus gratia. 21Dat derde wort es fortitudine, dats sterkede, alse S. 22Lucas scriuet: ‘Ste||phanus hi was uol genaden ende stercden.’Ga naar margenoot+Ga naar voetnoot22 23Regte alse hi spreke: ‘Wie so die drie regelen helt, 24heme geft Got die dogede, ende dar na wert hi mettin 25dogeden gesterket an die drie regelen.’ Dats kuscheit,Ga naar voetnoot25 26dar af lest mer in Libro Sapientie, dar steet also: ‘Wi 27die kuscheit beheldet, di wert Gode alreneest.’ - DerGa naar voetnoot27 28mensce wert oec gesterket ane willeg armude dat hi dat 29vrolike dreget. Mi sprect een sprecwort in der Screft: ‘Die | |
[pagina 203]
| |
1idel gaet ouer dat velt, hi gaet sengende.’ Also dut dieGa naar margenoot+ 2willeglike arme mensce: hi gaet vrolike ende onvrogtelike, 3want hi en heft nit te verlisene. Ende di willike arm es, 4din en mag der ouel geest engene wis also na comen alse 5din riken; want onse Here wilt dir armer helpere sin. 6Also sprict der Prophete: ‘Here, du best een vader endeGa naar voetnoot6 7een helpere der willegliker armen.’ - Der mensce wert 8oec gesterket an der derder re||gelen, dats gehorsamheit.Ga naar margenoot+ 9Wie mogte der mensce sconre gesterket werden dan dat hiGa naar voetnoot9 10also oetmudeg wert dat hi sinen wille verwerpt ende eens 11anders wille dut ende sig also onder enen anderen neigetGa naar voetnoot11 12ende oetmudeget dat hi regte dut als ogte hi noit wille en 13gewonne? Din mensce geft onse Here ie me ende me do-14geden ende genaden. Also sprict S. Jacob: ‘Onse Here wiltGa naar voetnoot14 15din oetmudegen mensce sine genade geuen ende wilt sigGa naar voetnoot15 16met cragte setten iegen dien houerdegen.’Ga naar voetnoot16 17Dat uirde wort scrift hi dat hi grote teken dede ane den 18volke. Nu mercket wie dese teken sulen sin. Mi lest in der 19Ewangelien dat onse Here te sinen iungeren sprac: ‘JnGa naar voetnoot19 20nomine meo: jn minen name suldi die diuele ute driuen. 21Gi sult met nuwen tongen spreken, ende die slangen suldi 22op heffen; ende drincdi uergifnisse, hen sal v nit scaden. 23Ende uwe hande suldi op di siken leegen, ende si sulen ||Ga naar margenoot+ 24gesont werden.’ 25Dese teken suldi geestelike verstaen, want innege teken 26sin nutter dan utterste. Een heilege sprict: ‘So die tekenGa naar voetnoot26 27geesteliker gescin, sose beter sin.’ Mi lest uan menegenGa naar voetnoot27 28mensce die grote teken dede ende dog uerloren wart; ende 29dar ombe gescit wale dat die openbare teken decke scede-30like sin. Dat onse Here hir beuoren grote teken dede ende 31gehencde te dunne, dat dede hi ombe de Kerstenheit te 32sterckene. Due waren teken nutte; nů en eser engene noet 33ende es beter datse der mensce ane heme seluer dun.Ga naar voetnoot33 34Dat erste teken es dat wie die diuele ut sulen driuen. 35Nů merc wie. Gi wet wale, wat die oegen sien, dat bren- | |
[pagina 204]
| |
1gense tehant der selen ende tonent hare, dat si oec datGa naar margenoot+ 2ane sie, ende wat die oren horen ende, kurtelike gesproken, 3wat di vif senne van butene begripen, dat brengense tehantGa naar voetnoot3Ga naar voetnoot1, 3 4der silen, dat si oec dis besuke. Ende alse die sele dan ||Ga naar voetnoot4 5gesmact dat hare die senne toenen, ende der coringen vanGa naar margenoot+Ga naar voetnoot5 6din liue, so wert tehant die sele becort na dis lifs beco-Ga naar voetnoot6Ga naar voetnoot6 7ringe. Want die sele ende der lichgame sin so wale tesamenGa naar voetnoot7 8datse tehant uolget din lighame. Ende alse dit gehencke-Ga naar voetnoot8Ga naar voetnoot8 9nisse van sonden gescit, so es tehant der diuel in din mensce 10ende vuget dan bit sinen bosen raden dat der mensce ilanc meer ende 11meer becort wert. Dan sal der mensce vrome-12like striden ende sal Gode ane rupen. 13S. Gregorius sprict dat onse Here bi wilen gehenge dat 14der mensce in commer ende in noet come dar ombe dat hi 15sig seluer werde erkinnende dat hi so cranc as sonder Gots 16helpe, ende dat hi dan Gode ane rupe, ende datten danGa naar voetnoot16 17Got wilt horen ende heme te helpen come ende geft hemeGa naar voetnoot17 18dan telest himelrike ende heme seluer. 19Mi lest in der Screft dat der euel geest den mensce in 20meneger wis versuct. Bi wilen verter heme in den lif tusGa naar voetnoot20 21chen vel ende vlesch ende ma||ect heme dat blut heet endeGa naar margenoot+ 22driuet heme om dat herte; ende wert dan die mensce 23torneg. Alse heme di mensce dan tornt, so drieft hi heme 24dan dat blut onder die oegen, soe dat hi roet wert: also 25stoect hi den torn. Bi willen vert hi den mensce in den lifGa naar voetnoot25 26ende maectene so swaer dat hi die let cůme op gehefenGa naar voetnoot26 27can, ende dructene allet onder sig; ende die mensce wertGa naar voetnoot27 28dan trege Gots gebets ende alre guder werke: ende alsoeGa naar voetnoot28 29stoect hi tracheit. Ende alse di mensce aldus es beseten metGa naar voetnoot29 30trecheide, so bliuen alle die dogede ende die cregte derGa naar voetnoot30 | |
[pagina 205]
| |
1selen idel staende ende alre guder werke sinse ledeg. -Ga naar margenoot+Ga naar voetnoot1 2Also sprict der prophete Jeremias: Quomodo sedet: wiGa naar voetnoot2 3kompt dat dat die stat vol lide es ende dog idel staet?’ -4Dis besceide ic v. Alse der mensce aldus beseten es mettin 5euelen geeste, so werden alle die cregte ende die dogedeGa naar voetnoot5 6en der selen ledeg staende, so datse nit en wercken, endeGa naar voetnoot6 7sin dog in der selen ende || en wercken dog nit guts. DatsGa naar margenoot+ 8dat volc in der stat. Die dogede in der selen die sin daer 9ende sin idel guder wercke, ende dan staet die besceidenheit 10allene, ende es hare har ingesinne genomen: dat sin dieGa naar voetnoot10 11dogede, die sin hare ontweken, also datse nit en werct,Ga naar voetnoot11 12ende, lesscen also in der selen. Dan sulwi dat irste teken 13dun dat onse Here sinen iungeren hiet, ende sulen din 14euelen geest ute ons seluer driuen di ons beseten heft, ende 15alle sine coringen die sulwi ut ons driuen met guden wercken 16ende sulen die dogede al op wecken met geesteliker arbeitGa naar voetnoot16 17ende sulen wenen ende beden ende disciplinen nemen endeGa naar voetnoot17 18sulen die dogede ufenen so vlitelike dat der euel geest van 19ons vlie. Also sprict S. Jacob: ‘Werpt ut din euelen geest,Ga naar voetnoot19Ga naar voetnoot19 20so vlit hi van v.’Ga naar voetnoot20 21Dat ander teken es dat wi met nuwen tongen sulenGa naar voetnoot21 22spreken. Dat gescit in || der regelen dis rades. So sprict derGa naar margenoot+ 23mensce kussche wort ende segte ende oetmudege ende 24kert alle sine wort te leringen heme seluer ende anderenGa naar voetnoot24 25liden, ende onsen Here te loue. Dat sin nuwe tongen. MiGa naar voetnoot25 26lest van din apostelen datse met mengerhande tongen wor-Ga naar voetnoot26 27den sprekende du der Heilege Geest in hen quam. DueGa naar voetnoot27 28spraken die Iuden si weren druncken. Due antwerde S. Pe- | |
[pagina 206]
| |
1ter ende seide: ‘Wi weten vele wale wat wi spreken: hetGa naar margenoot+Ga naar voetnoot1 2en es nog nit tercietit.’ Also, sprecke ic, so gescit dat teken 3ane ons alse wi onse tongen aldus vernuwen alse wi Gots 4lof spreken ende die lide beteren. 5Dat derde teken es dat wi die slangen op sulen heffen. 6Wie dat es, dis berigt ons S. Augustin, ende gloset die redeGa naar voetnoot6 7ende seit aldus: ‘Jn din paradise, dar die irste sonde ge-8scide, dar waren dri dinc die oec geestelike ane din mensce 9sin.’ Dat was di slange. Wie di ane ons es, dat merct. OnsGa naar voetnoot9 10es ene nature ane geboren || die heit fomes peccati, endeGa naar margenoot+ 11en es dis niman eneg sonder dergene die regte van dinGa naar voetnoot11 12Heilegen Geste draf es gereineget also alse onse Vrowe. 13Dese naturlike bosheit es ons regte van naturen so vaste 14ane geboren datse niman verdrucken en mag. Want derGa naar voetnoot14 15mensce heft sig betten sonden also verscelket ende verbosetGa naar voetnoot15 16datse geren boser dinge ende dis vlesches genugde, endeGa naar voetnoot16, 22Ga naar voetnoot16 17gerent dis so decke van dir naturliker crancheit, sonder disGa naar voetnoot17 18euelen geestes raet. 19Wanneert oec es dis bosen raet dat sech ic v. Der euel 20geest en mag engenen mensce quade gedegten geuen. Hi 21formert een bilde in der gedegten der selen alse hi die seleGa naar voetnoot21 22versuken wilt, ende dat bilde set hi vor die sele, datse dat 23ane sie. So siet sit ane ende sit egter ane ende denct danGa naar voetnoot23 24derna. Si magt oec so lange ende so dicke besien si compterGa naar voetnoot24 25mide in bose begeringen. Din bosen bege||ringen magse soGa naar margenoot+Ga naar voetnoot25 26lange uolgen si compt in bosen wille. Alse dan compt inGa naar voetnoot26 27den wille, vele schire magt uort comen ten wercken. Alse | |
[pagina 207]
| |
1der euele geest aldus versugt ene vromege sile, tehant alseGa naar margenoot+Ga naar voetnoot1 2siet dat hi dat bilde formert, so widersteet sine ende denctGa naar voetnoot2 3ane Gode ende verdrift din euelen geest. 4Nv gescit bi wilen dat die sele sulge forme ontfaet die hareGa naar voetnoot4 5der euel geest vore set, ende en heft dog engenen wille datseGa naar voetnoot5 6dor al die werelt enege sonde dade, ende gaet dog mettin gedegten 7ombe ont dat te quader begerten compt. Alse derGa naar voetnoot7 8euel geest der selen die forme vor set dar hise mede ver-Ga naar voetnoot8 9suket, weder sit ontfaen sule ogt nit, dis en weet hi nit; 10hin weet oec der gedegten nit. Mer alse die sile also lange 11volgt ende ane dat dinc gedinckende wert dat hare der 12euel geest ontworpen heft in der bescheidenheit dasse datGa naar voetnoot12 13so lange ane siet dat sire mede becort wert ende der 14|| lichame die beruringe ontfeet, so weet der euel geeste irst.Ga naar margenoot+Ga naar voetnoot14Ga naar voetnoot14 15Ende alse hi dan dir beruringen gewar wert, so stoect hiGa naar voetnoot15 16ende stoect ilanc so meer. 17Jn ene ander wis wert oec der mensche becort van sins 18selfs bosheit: dat gesciet van dir naturen die heit fomes pec-Ga naar voetnoot18 19cati. Die nature geliect S. Augustin din slange die dat wifGa naar voetnoot19 20verrit in din paradise. Het sin twee begeringen in der selen. 21Di ene es neder gekert ten ertrike wert, die gert erderscher 22dinge; dandere es oppert gekert, dasse Gode besie. Nu reetGa naar voetnoot22 23der slange der onderster gerden dasse sonde due, ende alsGa naar voetnoot23 24die begerde den raet ontfaet van din slange, so es Jue dar,Ga naar voetnoot24 25die oec din raet ontfinc in din paradise van din slange. 26Ende wert dan die begerde die Juen betekent, also berurtGa naar voetnoot26Ga naar voetnoot26 27dat sise tehant biet der ouerster gerden, dats Adame, endeGa naar voetnoot27 | |
[pagina 208]
| |
1so sondeget hi dan met hare; ende alse die twe begeringenGa naar margenoot+ 2dan also || versellen, so gescit die sonde. Aldus gelost S.Ga naar margenoot+ 3Augustin dese rede ende gelict die naturlike crancheit dinGa naar voetnoot3 4slange, ende die onderste begerde gelicter Juen ende die 5ouerste Adame. 6Nu hefter gesegt wie Jue din raet ontfinc van din slangeGa naar voetnoot6 7ende bieten Adame, dats die ouerste begerde, ende sonde-Ga naar voetnoot7Ga naar voetnoot7 8get dan Adam mide. Nu sulder weten die wile dat die 9onderste gerde stille staet also dasse nit berurt en wert vanGa naar voetnoot9 10din slange, so en scaet ons der raet nit; wertse oec berurt,Ga naar voetnoot10 11son magt nimmer gescin die ouerste en neige sig herneder, 12ende gesellen tesamen. 13Nu merket wie. Die sonne scint int water. Di wile datGa naar voetnoot13 14dwater stille staet, so stat oec der sonnen scin stille di opGa naar voetnoot14 15dwater schint. Alse oec dat onderste deel berurt wert, datsGa naar voetnoot15 16dwater, tehant beruret dwater der sonnen schin. Regte alsoGa naar voetnoot16 17gescit din tween begeringen. Di wile dat die onderste be||gerdeGa naar margenoot+ 18stille steet, so steet oec die ouerste stille; want die onderste 19gerde gelict din watere, ende die ouerste dir sonnen schine.Ga naar voetnoot19 20Ende gelic alse der sonnen schin berurt wert van din wa-Ga naar voetnoot20 21tere, also wert oec die ouerste begerde berurt van dirGa naar voetnoot21 22onderster. 23Die naturlike crancheit, die desen raet geft ende allen 24tit din mensce stoert op die sonde, dats der slange din wiGa naar voetnoot24 25op heffen sulen; geliec alse onse Here sprict dat wi teken 26sulen dun dat wi in sinen name die slangen sulen op heffen. 27Dit teken sulwi ane ons seluer began: alse wi gewar werden 28dat ons die nature ten sonden reet ende ons onse begerdeGa naar voetnoot28 29beruren wilt, so sulwi uaste staen onder die begeringe endeGa naar voetnoot29 30sulen onse herte ende onse begerde op heffen te Gode endeGa naar voetnoot30 | |
[pagina 209]
| |
1sulen ons becomberen bit guden werke(n) ende bit guderGa naar margenoot+Ga naar voetnoot1 2begeringen. Also sulwi die slangen op heffen.Ga naar voetnoot2 3Dat uirde teken es: drincdie vergifenisse, hen || sal v nitGa naar margenoot+Ga naar voetnoot3 4scaden. Onse Here sprict in der Ewangelien: ‘Simile estGa naar voetnoot4 5regnum celorum: himelrike es gelic enen nette dat miGa naar voetnoot5 6int meer werpet.’ Gi wet wale, alse een vischere sin netteGa naar voetnoot6 7int meer werpet, so tregt hi ute quaet ende gut ende allet 8dat heme tu comet. Ende alse hit vte brenct ten lande,Ga naar voetnoot8 9so list hi tgude van din bosen ende behelt dat gude ende 10begift dat bose. Also sal di mensce dun alse hi sin herteGa naar voetnoot10 11werpet in die werelt: dar veet hi euel ende guet ende ge-12dencket ane die oppersheit der werelde ende beueet metGa naar voetnoot12 13sire gedegten menge onselecheit die in der werelde es. SoGa naar voetnoot13 14salse der mensce dan vt trecken ane dat lant, dats ane datGa naar voetnoot14 15inneg gebet, ende sal dar sceiden dat gude van din quadenGa naar voetnoot15 16ende sal die werelt ende alle hare oppersheit vte werpenGa naar voetnoot16 17ende sal dencken dat al es ene doet der selen. Ende, also 18alse onse Here sprict, drincdi vergifenisse, hen sal v nitGa naar voetnoot18 19de||ren. Der selen vergiffenisse en es nit anders dan die wereltGa naar margenoot+Ga naar voetnoot19 20ende alle dat die werelt begrepen heft: dat drinct di sele.Ga naar voetnoot20 21Dit vergiffenisse es also: watse hir ane gedenct, dat en salGa naar voetnoot21 22hare nit werren; want si sal tehant vt werpen dat quadeGa naar voetnoot22 23ende behauden dat gude ende en sal hare nit laten werren.Ga naar voetnoot23 24So wert dat virde teken volmaect. 25Dat vifte teken es datse hare hande op die siken sulenGa naar voetnoot25 26lechgen, ende si sulen gesůnt werden. Alse der mensce 27begint te tragene ane Gots dinste, so es hi siec, dan salGa naar voetnoot27 28dit teken ane heme geschien. So sulwi die hande op sigGa naar voetnoot28 | |
[pagina 210]
| |
1leggen, dats also dat wi gude werke sulen vffenen endeGa naar margenoot+ 2sulen dar mide die bose tracheit erwecken.Ga naar voetnoot2 3S. Bern. sprict: ‘Gi wet wale dat der dorpere hertenGa naar voetnoot3 4oderen hebben, van dir gewonheit, datse met arbeide ge-Ga naar voetnoot4 5togen sin; dar af mogense wonder van arbeide liden. LaetGa naar voetnoot5 6 mise rasten, soe datse hars || selues gevulen, so werdenseGa naar margenoot+Ga naar voetnoot6 7alse trege alse een ander mensce.’ Geliker wis est mettinGa naar voetnoot7 8mensche die sig guder wercke ende guts leuens went: diGa naar voetnoot8 9mag wonder arbeiden. Mer din tregen liden die haren lifGa naar voetnoot9 10laten vertregen, din gescit alse din dorperen: alse si be-Ga naar voetnoot10 11ginnen te rastene, so werdense ilanc treger endo treger. DanGa naar voetnoot11 12sulewi dit teken ane ons seluer begaen ende sulen ons 13dwengen te guden wercken ende dar na sulwise vffenen 14ulitelike. Alse der mensche aldus met willen gude werc 15dut, dan es dat vifde teken volbragt ende es der sike ge-16sont worden. Dat es der wille: din wille heft dan der 17mensce erwect met vffeningen guder werke; dan es datGa naar voetnoot17 18teken geschit. 19Nu geue ons Got dese teken also te hebbene ende teGa naar voetnoot19 20dunne dat sine ere sie ende onse selecheit. Amen.Ga naar voetnoot20 |
|