Limburgsche sermoenen
(1895)–Anoniem Limburgse sermoenen– Auteursrecht onbekend
Regelnummers proza verbergen
| |
10II. Dets van der sonnen ende van den 11mone ende van haren teken.12‘Erunt signa in sole et luna.’ Due onse Here opGa naar voetnoot12, 14 13ertrike wandelde in menscheliker naturen, du spraker dese 14wort: ‘Het sulen teken gescin in der sonnen ende in den 15mane ende in den sterren.’ S. Johannes sprict in ApocalipsiGa naar voetnoot15Ga naar voetnoot15 16hi sag vire engele vligen vt enen altare, ende || ulogen dorGa naar margenoot+Ga naar voetnoot16 17himelrike; ende der erste engel blis enen horen, ende tehantGa naar voetnoot17 18uerlois die sonne ende der mane ende die sterren terde deelGa naar voetnoot18 19hars ligtes. 20Dit mogewi merken ane onsen Here, de die gewarege 21ende di ewege sonne es. Also es van heme gescreuen dat hi 22es ene sonne der regtecheit. Nu sulwi mercken dri dinc an 23der sonnen dar onse Here wale der sonnen bi gelict. DersteGa naar voetnoot23 24es dat die sonne scone es ende es die scoenste creature die 25Got din ertrike noit gescup. Dander es dat engene vrogt vanGa naar voetnoot25 26ertrike vrogtberch sin en mag sonder der sonnen hitte. Terde 27es dat der sonnen ligt gemeine es al der werelde, din armenGa naar voetnoot27 | |
[pagina 190]
| |
1alse din riken, din ouden alse din iungen, din bosen alse dinGa naar margenoot+ 2guden. Hir ane es onse Here der sonnen gelic. 3Dat onse Here scone es, dat sprict S. Peter: ‘Jn quemGa naar voetnoot3 4desiderant angeli prospicere: hi es also scone dat heme 5die engle lustelike ende onuerdri||telike tallen tiden ane sien.’Ga naar margenoot+ 6Also sprict S. Augustin: ‘Al sulde en mensce dusent dusen-Ga naar voetnoot6, 27 7tech iaer leuen in al der urouden die sin herte erdincken 8conste, die solde der mensce al uersmaen op dat hi Gode nit 9dan tenen male en sege in sine sconheit, al en solde hine 10oec nimmermeer dar na gesien.’ Ende nog sprict hi mee: 11‘Ende were dat een mensce also lange leuen mogte ont dat 12ene duue dis mers griet ut gedrvge, ende ten dusenteg iaren 13een gritken ut druge, al di iaer sulde der mensce in arbeide 14leuen in din dat hi Gode tenen male sege in sin anscin. 15Een mensce was beseten mettin bosen geste, ende een gut 16man quam te heme ende begonste met heme te redene endeGa naar voetnoot16 17uragede heme uan din himelrike ende uan din engelen endeGa naar voetnoot17 18uragede wie scone onse Here were. Due sprac der euel geest: 19‘Owi, du hefs mi te vele geuraget: wi scone Got si in sinre 20gotliker herscapheit, dan mog||ten alle tongen teuollen nitGa naar margenoot+ 21geseggen. Mer op dat ickene tenen male sulde sien also als-22icken eens sach, dar ombe woldic al die arbeit liden die alle 23menscen leden hebben ogte liden sulen die ie geboren wor-24den ogte geboren sulen werden ont an din iunsten dag. 25Ende dar ombe en dogt mi noit dir so domp so der mensce, 26dat hi met corter vrouden verlist also grote bliscap alse datGa naar voetnoot26 27gotlike anschin.’ - S. Augustin sprict: ‘Liuer woldic sin 28in der hellen dat ic Gots anscin sege, dan ic in himelrike 29were ende ics nit en sege.’ 30Dander es dat engene vrogt volkomen en mag sonder derGa naar voetnoot30 31sůnnen hitte. Geliker wis est metter eweger sůnnen Gots vanGa naar voetnoot31 32himelrike: sonder sine genade en mag niman engeen gut 33geduen. Wi mogen in die sonden wale vallen sonder ons 34Heren helpen, mer win mogen nimmer weder te genaden | |
[pagina 191]
| |
1comen sonder ons Heren genade. || Nu mogdi sechgen: ‘SoGa naar margenoot+Ga naar voetnoot1 2en darft ons oec Got nit witen dat wi nit wale en dun, sent 3wi nit guts 4en mogen dun sonder sine genade.’ Neen, wiGa naar voetnoot3 en mogen ons nit ontsculdegen. Onse Here es allen tit bereit 5den sondere tontfane ende sine genade te geuene. Also sprictGa naar voetnoot5 6S. Gregorius: ‘Die hant ons Heren es allen tit bereit te 7geuene din mensce die van guden wille es.’ Nu sprict der 8Prophete: ‘Domine, preuenisti etc.: ay Here, du uoruerstGa naar voetnoot8 9mit dinre genaden den ouelen wille an den mensce.’ Op 10dat wort sprict S. Augustin: ‘Oy sute Got, mit dinre ge-Ga naar voetnoot10 11naden vorverste din ouelen ende brengestene ten guden willeGa naar voetnoot11 12ende dan te guden werken.’ 13Terde es dat dat die sůnne gemene es: also es onse Here 14Got gemene al der werelde, den sonderen ende den guden 15liden. Onse Here es so gemene ende es so ontfermeg dat hiGa naar voetnoot15 16beit bet groter geduldegheit dis sonders bekeringen. ‘Oy 17Here,’ sprict hi, ‘du en beits sins nit || allene, wanttu rup-Ga naar margenoot+ 18stene degelics ende maenstene dat hi weder come.’ Nu 19mogdi spreken: ‘Wi rupt ons Got?’ - Hi rup ons bet allen 20creaturen. Dat mag ons wale en rup sin dat engene crea-21ture en es sin du here regt, sonder allene der mensce: dieGa naar voetnoot21 22es Gode ongehorsam. Ende heftene dog Got also wert dat 23hine tallen tiden maent dat hi wider kere, ende sprict: 24‘Sondere, kere wider ende gedenc dat ic din sceppere ben 25ende din erloshere. Kere herweder, liue mensce, ende seg 26mi tenen male ane: ic late di te hvlden comen.’Ga naar voetnoot26 27Also sprict S. Bern.: ‘So der mensce bosliker sondeget, 28so heme Got gutliker na geet.’ Ende sprict egt: ‘Oy Here, 29du magt walle en gut Got sin, daste din sondere ontfeestGa naar voetnoot29 30wanner so hi comet, ende vergeuest heme alle sine sonden, 31alsoe dasture heme nimmermee en vermanes ende werts alsoGa naar voetnoot31 32gut sin vrint alse ogte hi noit sonde en hadde gedaen.’ | |
[pagina 192]
| |
1Nu merket wie dese leuende || sůnne terde deel hars ligtesGa naar margenoot+ 2verloes. Dve onse Here Ihesus Cristus, Gots son, op ertrike 3quam dor din sondere, du warder ongetruwelike ter doetGa naar voetnoot3 4gegeuen ende wart gebonden an ene columpne ende wart 5geslagen also sere dat sin heileg lif al bit blude begoten was. 6Du gauense heme sin cruce op sinen ruchge, ende hi drugtGa naar voetnoot6 7an die stat dar hi gemartelt wart. Due namen sine due ende 8slugenten an dat cruce. Dar verloes die sůnne terde deel 9van hare cragt du hi iamerlike an dat cruce starf. 10Nu merket wie dat derde deel verdonckelde. Die gotheitGa naar voetnoot10 11en wart noit ueruert, die heilege geest en starf nit, die 12mensceit Ihesu Cristi die verstarf an dat cruce, dat was terde 13deel der eweger sonnen. Dar af sprict S. Bern.: ‘Oy, die 14leuende sonne hadde wale terde deel hare cragt uerloren due 15sin edel houet verwondet wart ende sin minlike oegen, dieGa naar margenoot+ 16lut||ter waren alse die sonne, an den cruce verstoruen.’ 17Ende also lest mi uan onsen Here Ihesu Cristo dat sine 18ogen also scone ende also minnentlike waren dat sine iun-19gere regte gewullike worden ane herten ende ane liue alseGa naar voetnoot19 20hise ane sag. ‘Owi,’ sprict S. Bern., ‘die minlike ogen die 21storuen ane din cruce, ende die sute mont die allen tit dieGa naar voetnoot21 22warheit sprac ende lerde, di wart gespiset mettir gallen ende 23gedrincket mettin edeke, ende die selue hande die himel-24rike ende ertrike gescupen, die worden dorslagen mettin 25nagelen.’ 26Nu mogdi spreken: ‘Wi mag dat sin? Got en was nog 27due nit geboren due himel ende erde gemaect worden.’ Dis 28willic v berigten. Onse Here Got, der ewege vader, die 29hadde sinen enegen son Ihesum Cristum gebildet in hemeGa naar voetnoot29 30seluer uore beginsel der wereltde. Dis willic v orkundeGa naar margenoot+Ga naar voetnoot30 31geuen. Due onse Here die engele gescup, du || scup hi oecGa naar voetnoot31 32Lucifere ende gaf heme meer sconheide. Want also spreken 33die heilegen dat heme die engele alle te sirne waren ge-Ga naar voetnoot33 | |
[pagina 193]
| |
1geuen. Ende dar ombe want hi sconre was ende werdegerGa naar margenoot+ 2dan die andere, so was hi oec Gode nare ende sagene clar-3liker dan die andere engele. Du sag hi een menschelike 4bilde in din gotliken spigele: dat was die menscheit ons 5Heren Ihesu Cristi. Du dagte Lucifer: ‘Dit bilde ben ic. 6Want also scone ende also werdeg en es niman alse ic, ende 7dar ombe heft hi mi in heme seluer gebildet. Nu willic minen 8stul neuen heme setten, so ben ic heme gelic.’ Ende due 9hi dat dagte, tehant viel hi. Dits een orkonde dat die 10menscheit van beginsele gebilt was in die gotheit. 11‘Owi,’ sprict S. Bern. ende claget heme, ‘die hande die 12himel ende erde macden, die worden dorslagen! Owi, dat 13sute herte, dat vol was alre wisheit ende utin alle || wisheitGa naar margenoot+ 14uloide, dat wart dorstoten mettin spere, ende al sin lif ende 15sin lede worden gedent ende gemartelt onwerdelike!’ DarGa naar voetnoot15 16sprict hi dat die sonne verloes terde deel hare sconheit ende 17hare cracht. 18Ane din mane sulen oec teken geschin. Dats onse Vrouwe, 19want an drin dengen es si din mane gelic. Derste es: wat 20hi ligtes heft, dat heft hi van der sonnen. Dander es: hi esGa naar voetnoot20Ga naar voetnoot20 21ligt in der nagt. Terde es: his gemene. 22Geliker wis es onse Urouwe een mane, want watse genadenGa naar voetnoot22 23ende dogeden ende salegheit heft, dat heftse van dir leuenderGa naar voetnoot23 24sonnen. Also sprict si selue: ‘Onse Here heft mi besien alseGa naar voetnoot24 25sine dirne.’ Op dat wort spreken die heilegen ende die 26meestere ende seggen: ‘Win onse Here besiet, din besiet hi 27also, wat ane heme gebrect, dat uolmact hi met sinre ge-Ga naar voetnoot27 28ende bestedegten dan in dogeden.’ Want si wart regteGa naar voetnoot28 29eruolt mettin ouersten gude. 30|| Dander es datse ons es gegeuen tenen troste ende tenenGa naar margenoot+Ga naar voetnoot30, 31 31ligte dat ons sonderen erligten sal, datse ons leede met harenGa naar voetnoot31 32ligte ut desen ellende. Want si es dat ligt dat ons sonderen 33erligten sal met hare genaden. Also sprict S. Bern.: ‘Oy 34Vrouwe, dv best een gewareg mane di ons ligtet in der nagt. | |
[pagina 194]
| |
1Oy Urowe, du gefs din engelen ende din heilegen uroude,Ga naar margenoot+Ga naar voetnoot1 2din regten mensce(n) mereste hare genade, din sonderenGa naar voetnoot2 3werftste aflat hare sonden, ende mettire genaden bliuenseGa naar voetnoot3 4in guden leuene.’ Hi sprict oec meer: ‘Oy sondere, com 5onueruerlike vort! du macht wale cunlike vort comen. Want 6du hefst die Muder vor din Sone, din Son vor din Vader. 7Die Muder toent din Sone hare bursten, die hi soec, ende 8haren scoet, dar hi op sat; der Son toent sinen Vadere sine 9side ende sine wonden; ende aldus biddense vor di.’ Owi 10sondere, rup ane di gude Vrouwe! Want si es der || maneGa naar margenoot+ 11di din sondere verligt, ende si es ons sonderen tenen troste 12gegeuen. Nu rupse ane, want het es ommugelike dat tkint 13der muder iet versegt. 14Terde es dat hare genade gemene es al dengenen dise ane 15rupen. Also sprict S. Johannes: ‘Oy Vrouwe, du best derGa naar voetnoot15 16mane die gemeinlike ligt: du en verseges nimanne din ligt.Ga naar voetnoot16 17War es die mensce di di noit ane gerip, dun deilest dineGa naar voetnoot17 18genade met heme? War es die mensce di di betien mag 19daste heme noit dine genade versegest?’ S. Bern. sprict:Ga naar voetnoot19 20‘Owi Vrouwe, du best geset in dis conincs hus ons tenenGa naar voetnoot20 21vorspreke.’ Bit hare datse onsen Here bidde dat hi onsGa naar voetnoot21, 22Ga naar voetnoot21 22genedeg sie. Si dut ende si dut gerne, want datse ons gut 23dut, dats hare nutte ende oec ons. Want so si meer geft,Ga naar voetnoot23 24so si mer heft. Ende werter hare vroude mide gehoget endeGa naar voetnoot24 25hare ere gebreidet, beide in himelrike ende in ertrike. 26Entruwen, si dut teregte, want || en dede sis nit, si dedeGa naar margenoot+Ga naar voetnoot26 27onre[e]gt.Ga naar voetnoot27 28Nu merct war ombe. So wat di mensce verlist, wi so dat 29uint, hi salt dengenen weder geuen dist was. Geliker wis est 30met ons ende onser Vrouwen: si heft uonden dat wi ver- | |
[pagina 195]
| |
1loren hebben. Wats dat? - Hets die genade. Due onse ersteGa naar margenoot+ 2muder Iue ongehorsam wart, due uerloese allen menscen diGa naar voetnoot2 3genade. Die genade heft Maria vonden. Nů hort wie. Du 4der engel te hare quam ende gruetse ende sprac: ‘AueGa naar voetnoot4Ga naar voetnoot4 5Maria, gratia plena: Got grute v, vol der genaden,’ du 6uantse die genade. Due an dire seluer stont ontfincse got 7ende mensce van din Heilegen Geeste. Warlike, dar vantseGa naar voetnoot7 8die genade die Jue verloes. Due wart verwandelt Jue in 9Aue. Ende liset mi van hare datse erscoet du der engel teGa naar voetnoot9Ga naar voetnoot9 10hare quam. Due sprac hi hare tue: ‘Ne timeas, Maria: 11en [en] eruere di nit, Maria! Du hefs di genade uonden dieGa naar voetnoot11 12Jue ver||loes.’Ga naar margenoot+ 13Sent dat wise nů vertuget hebben datse vonden heft dat 14onse es, so es dat regt dat sis ons weder geue. Also sprictGa naar voetnoot14 15een heileg man: ‘Oy Vrouwe, gi hebt die genade uonden 16die wi verloren hadden! Vrouwe, nů est regt dat gi ons die 17genade wider geft.’ 18Der mane es dat neste gesterte din ertrike; also sprekic: 19‘Onse Vrouwe es die genedegste ende die neeste din sondere.’ 20Jc sprect mettir heileger orloue. Die heilegen sin alle genedeg 21ende gut, dog es Maria genedeger dan eneg heilege. EndeGa naar voetnoot21 22dans din heilegen engene confusie, want Got gaf hare dieGa naar voetnoot22 23genade geheelliker dan al den heilegen van himelrike. 24Dese mane verloes terde deel van sire cragt an dir stonden 25due har lif kint ane din cruce hinc. Want due was hare 26also wee also ogte hare een swert dor hare herte ginge; 27want si mindene van menscheliker naturen || mee dan noitGa naar margenoot+ 28muder kint minde, ende si sagene in meren dogene dan 29oit muder kint sag. Ende dar ombe mogte hare teregte we 30sin due sine so jamerlike sag hangen uore hare oegen.Ga naar voetnoot30 31Ende dar ombe spreken die hei(le)gen ende die mestereGa naar voetnoot31 | |
[pagina 196]
| |
1dat hare regte were alse enen mensce din een swert dor sin herteGa naar margenoot+ 2ginge, ende dat enweder steruen noch leuen en mogte endeGa naar voetnoot2 3alsodane quale hadde. Also sprekense dat hare were in din 4tide duese hars herten blut vor hare ogen sag hangen antGa naar voetnoot4 5cruce also iamerlike. Owi liue Urouwe, sege ons wie dinen 6herten ende dire selen were. - ‘Owi, van innentliken leide 7was mi so wee, dat mi so regt na was, dat ics nit en can 8geseggen wie hertelike we mi was! Jc en conste enwederGa naar voetnoot8 9gesteruen nog geleuen, ende was mine quale also groet datGa naar voetnoot9 10engeen herte denken en mogte.’ 11An dir stont verloes der mane terde deel sire || cragtGa naar margenoot+Ga naar voetnoot11 12duese hars herten blut verloes ende si van din leide harsGa naar voetnoot12 13selfs cragt verloes. Nu sulwi bidden dir genedeger ende dirGa naar voetnoot13 14guder Urouwen datse ons helpe tir vrouden dar dusent iaerGa naar voetnoot14 15sin alse een dag die gesteren was. Also sprict der Prophete: 16‘Jn din himmelsce lande es die uroude also groet datGa naar voetnoot16 17daer dusent iaer sin alse een dag die vergangen es.’ 18Nu geue ons Got dit te vercrigene, also dat sine ere siGa naar voetnoot18 19ende onse selegheit. Amen. |
|