Limburgsche sermoenen
(1895)–Anoniem Limburgse sermoenen–
Auteursrecht onbekend|
Regelnummers proza verbergen
| |
[pagina 182]
| |
I.Ga naar voetnoot+1‘Et uos similes hominibus etc.’ Dese wort sprictGa naar margenoot+ 2onse Here te sinen jongeren ende teen igeliken mensche,Ga naar voetnoot2, 12, 15 3ende spreken de wort aldus in Ditschen: ‘Gi sult gelic sinGa naar voetnoot3 4dien menschen die beiden hars heren, die geuaren es ter 5brulogt, dassin gereet in laten.’ Dese brudegoem es Got, 6ende die brut es sin menscheit, die hefter te himel geuůrt, 7ende in den iuncsten dage so wilter herweder comen. EndeGa naar voetnoot7 8sprict onse Here in der Ewangelien: ‘Siet dat gi bereet sijt,Ga naar voetnoot8 9want gin wet nit wanner nog welges dags des menschen kintGa naar voetnoot9, 10, 11, 18 10compt.’ Dats dar bi want wi alle tweere menschen kinder sin, 11ende hi en es nit dan eens menschen kint ende Gots. Ende 12daer tue dwangen die minne dassich Got mensche macde, 13ende die menschen te gode, als dar vore steet, dar onse HereGa naar voetnoot13 14sprict dat wi gode werden. Dat macde allene die minne, 15want minne es so edel ende so werdech dasse den mensche 16ane allen dengen || Gode gelic mact, jn der maten dat hiGa naar margenoot+ 17heme gelic mag werden. Nu sprict hi dat wi gelic sulenGa naar voetnoot17 18wesen dien menschen die beiden hars heren, die geuaren es ter 19brulogt, als hi weder compt, dassin gereet in laten; ende 20die dus hars heren beiden, si sulen drie denc hebben, wil-21lesis wale beiden. 22Dirste es dasse waken sulen; ende sulen waken dor drie 23denc. Dirste darse ombe waken sulen, dats dat hen nit ver-24stoln en werde. Dander es dat hen tfůr nin verlessche, op 25dasse heme ligt eniegen brengen. Terde es dasse bereet sin 26den brudegoem in te laten. 27Si sulen ten jrsten waken dat hen der scat nit verstoln | |
[pagina 183]
| |
1en werde. Dar af sprict S. Paulus: ‘Wat maech ons verstolenGa naar margenoot+Ga naar voetnoot1 2werden dan die sile?’ Derre wacht der diuel tallen tiden 3datter ons die verstele, ende bi dien steet ons vlitelic te waken 4dat wi die behuden. 5Wi suln oec waken op dat || tfur nin lessche. Dit fur en esGa naar margenoot+ 6anders nit dan die genade ons Heren, ende dir genaden sal 7der mensche dogentlike wagten ende plegen, ende sal telkenGa naar voetnoot7 8tiden dir genaden tu leghen met guden werken. Mi lest inGa naar voetnoot8 9den Auden Wet dat Got geboet dat elken tijt een vur bernde 10in den altare, ende der hude van den wette sult dat vurGa naar voetnoot10 11maken ende altoes tu leghen, dat nin verleschde. Geliker 12wis es ons geboden, dien de genade ons Heren in den her-13ten bernt; ende der hude van den wette - dat es des men-Ga naar voetnoot13 14schen bescheidenheit - die sal dat vur der genaden stoken 15met guden werken ende sal die dogde vffenen vlitelike die 16heme Got gegeuen heft, met singene, met lesene, met bedene 17ende met eenre jgeliker guder arbeit, als vele als hi ver-18mach, ende na dien dat heme Got genaden heft gegeuen, 19die sal hi heme weder geuen. Want en wilt hi die ge||nadeGa naar margenoot+ 20nit vffen, so menretse in Gode. Alsoe sprict S. Paulus: 21‘Geft weder die genade Gode: gi verlisse anders.’ Onse Here 22sprict oec in der Ewangelien: ‘So wi die genade verbergt 23dire van Gode heft, ende nit en vffent, die nempt hi heme 24ende gifse een anderen darse nutter es.’ Die Prophete sprict:Ga naar voetnoot24, 28 25‘Jn wil nemmer rasten eer ic come in die heilecheit Gots,Ga naar voetnoot25 26ende an hare dat juncste.’ Alsoe sprict hi seluer in Apoca-27lipsi: ‘Ego sum alpha et o: jc ben begen ende ende.’Ga naar voetnoot27 28Ende also sprict der Prophete dat hi nemmer en raste hin com 29ten begenne ende ten ende, dat Got es. Hi sprict oec meer: 30‘Memor fuj: jc gedagte ane Gode, ende mi wedervuren 31drie denc: due ic ane Gode dagte, due losts mi, ende bi dienGa naar voetnoot31 32vffendic gude werc, ende mi tevloet min gest van dir sute-33cheit die ic in minre gedechten ane Gode vant.’ 34Mi lest van der coninginnen Hester, duse vor den conincGa naar voetnoot34 35Assuerum sulde gaen, due erueretse hare sere, want || derGa naar margenoot+ | |
[pagina 184]
| |
1coninc had dien sede, wi vor heme quam ongerupen, hiGa naar margenoot+ 2must den doet liden. Ende tenen male must die coninginne 3vor heme comen ongerupen, ende due ciretse hare met edelen 4clederen, ende duse vor heme sulde gaen, due vurtse eneGa naar voetnoot4 5joncfrouwe met hare, die hare die cleder op ligde. Ende 6duse den coninc ane sach, due dogt hare dasse der coninc 7een deel verbolgelic ane sege, ende verscoet alsoe sere dasse 8al bleec wart ende neigde sich op die joncfrouwe. Bi den 9coninge Asswero es betekent onse Here Jhesus Cristus, endeGa naar voetnoot9 10bi der coninginnen Hester es betekent die sile. Want als die 11sile begint te gedenckene ane Gode ende ane die schoenheit 12dis himels, son rast die sile nemmermeer eerse met hare 13gedegten come vor Gots stul; ende stict dan har oegen inGa naar voetnoot13 14din godeliken spigel. Ende alsoe als mi lest van der conin-15ginnen dasse verscoet due har dogte dasse der coninc verbol-16gelic ane sege, || alsoe geschiet der silen alse met haren ge-Ga naar margenoot+ 17degten vor Gode compt, ende sich Got an sulker maten geft 18te bekenne also dasse sin anschin bekent; ende van dien 19anschine verschit die sile. Ende bi dien dat der coninginnen 20dogte dat har der coninc een deel verbolgelic ane sege, bi 21dir bolgescap es betekent ene wandelinge dis anschins. Die 22wandelunge geschiet als die sile hare oegen stict in Gode, 23ende sich Got har geft terkenne. So verscit die sile, ende der 24lighame verlist al sine cragt, ende trect sich dbluet alletGa naar voetnoot24 25enwert, want therte heft so grote beruringe ontfaen dat der 26mensce bleec wert. Ende neigt sich dan der geest op denGa naar voetnoot26, 27 27lighame, ont der mensce wider te sich seluer compt. 28Terde darse ombe waken sulen, dats dasse gereet sin den 29brudegoem in te latene als hi compt. Alsoe sprict onse Here: 30‘Jc sta ende cloppe tes menscen herten. Selech sinse die miGa naar voetnoot30Ga naar voetnoot30 31in laten: met hen willic hogetide hebben.’ Hi sprict oec in 32Der Minnen Buke: ‘Du mi op, min || liue suster ende tortel-Ga naar margenoot+Ga naar voetnoot32Ga naar voetnoot32 33duue, ende laet mi hogetide hebben.’ 34Dander es si sulen wale gesiert sin als danschin stempels. | |
[pagina 185]
| |
1‘Ornauerunt faciem templi.’ Mi lest in den Auden WetGa naar margenoot+Ga naar voetnoot1 2van den temple dat was gecirt met guldenen cronen ende met 3guldenen scilden, ende waren ane die orde des tempels om-4behange op geslagen met guldenen vingeren. Geliker wis salGa naar voetnoot4 5der mensce gecirt sin. Dat sprict S. Paulus: ‘Onse lighameGa naar voetnoot5, 22, 23, 29 6es een tempel des leuentgen Gots.’ Sent wi nů een tempel 7Gots sin, so sulwi gecirt sin met eenre guldenre cronen. 8S. Johannes sag ene vrouwe, die hadde die sonne tenenGa naar voetnoot8Ga naar voetnoot8 9cleede ende den mane tenen vutscemele ende was gecroentGa naar voetnoot9, 13 10met twelf ligten sterren. Hi sprict oec: ‘Jc sach een teken anGa naar voetnoot10, 17, 28 11den himel, dat was wondergroet, ende was ene vrouwe.’Ga naar voetnoot11 12Det mogewi beteken ane onser Vrouwen. Want si hadde 13wale die sonne tenen cleede duse die ewege sonne ontfine 14ende si ende Got enen ge||meinen son tegader hadden. SiGa naar margenoot+ 15hadde oec den mane tenen vutscemele: dat was die bose 16werelt: die hadse versmaet. Si was oec gecroent ende es noch 17gecroent in himelrike met twelf sonderliken eren. Ende dat 18hi sprict: ‘Ene vrouwe, een wif,’ dat meint hi dar mede 19dasse muder ende magt es. 20Wi mogen oec dese betekeninge keren ane ene jgelic sile 21die Gots tempel es. Die sonne dar die sile mede es gecleet, 22dats die gracie die onse Here den guden mensce geft in denGa naar voetnoot22 23gebede. Die mane dats die bose werelt: die sal der mensceGa naar voetnoot23 24versmaden ende vlien, als S. Paulus sprict: ‘Mi es die wereltGa naar voetnoot24 25te meste worden vor min oegen.’ Regte als of hi spreke: 26‘Jc hebbe die werelt so verworpen ende versmaet dat ic nit 27meer op hare en agte dan ofse een mest ware.’ Dar na wert 28die sile gecroent met eenre cronen, die heft twelf sterren, 29dassin twelf gemein sterren des himelrics die een igelic mensceGa naar voetnoot29 30heft; dire oc nin heft, || hi gewint ses sunderlike uroude endeGa naar margenoot+Ga naar voetnoot30, 31 31gecirde an din liue ende ses an dir selen. Aldus sal die seleGa naar voetnoot31 32gecronet sin die Gots tempel es. | |
[pagina 186]
| |
1Wi sulen oec gecirt sin met guldenen scilden, alse datGa naar margenoot+ 2tempel. Also sprict Dauid: ‘Domine, ut scuto: oy Here 3du hest mi gecroent metten scilde dins guden willen.’ An 4den scilt sin drie orde. Dar bi es ons dit betekent. En ort 5dat sin ons Heren gebot ende sin leringe: die sal der mensceGa naar voetnoot5, 14, 15, 17 6vlitelike hauden ende sinen rade na volgen. Dander ort es 7ene igelicke regele. Terde es die settinge die mer ons setGa naar voetnoot7 8ende heit: dat sal der mensce gutlike ende vrolike behaudenGa naar voetnoot8 9ende sal sin herte dar tu ordeniren dat willeglike gehorsam 10sie sinre meesterscap ende sire ordenen. Alse der mensce 11dese drie ort heft, so es hi wale gecirt vore Gode ende es 12een tempel des leuende Gots. 13Dat tempel was oec gecirt met vir ombehangen, dat sinGa naar voetnoot13, 14 14vir dogede die der mensce sal hebben die || Gots tempel es.Ga naar margenoot+ 15Der erste es ontfarmecheit die der mensce sal hebben ouer 16enen igeliken mensce, alse nerre alse hi mag. Ende sal met 17enen igeliken mensce dragen wat so heme mescomt, het si 18an liue ogte an selen ogte an herten, ende sal uor heme 19bidden. Der ander es gehorsamheit, die sal der mensce 20willeglike lesten met herten ende met liue. Der derde es 21geduldecheit: der mensce sal geduldeglike sine bordene dra-22gen ont in den doet. Der uirde ombehanc ende der leste dats 23otmuet: der mensce sal oetmudelike alle sine werc uolbren-24gen ende sal ontfarmecheit, gehorsamheit ende geduldecheit 25ciren met der oetmudecheide. Met desen vier ombehangen 26sal dat tempel Gots gecirt sin. 27Ende dese ombehange sulen op geslagen sin met guldenenGa naar voetnoot27 28uingeren. Also sal der mensce alle sine dogede op hefenGa naar voetnoot28 29metter minnen ende sal sine sele ende Gode tesamen nech-Ga naar voetnoot29 30gelen metter minnen. Ende geliker wis alse een vingeren 31ront || es sonder ende, also es die minne[n] sonder ende.Ga naar margenoot+Ga naar voetnoot31 32Want alse alle dogede tegaen, so bliftse stedeg, want sisGa naar voetnoot32 33eweg. | |
[pagina 187]
| |
1Mi leset van Moyse di wart geworpen in een water endeGa naar margenoot+Ga naar voetnoot1 2wart vonden op din watere, ende mi bragte dat kint der 3coninginnen, ende si hilt drie dage. Bi din es ons betekent 4een igelic geestelic mensce. Moyses spriet een mensche di vtGa naar voetnoot4 5enen watere es getrect: dat sin geestelike lide: die sin utijn 6watere getrect derre vlitender werelt. Want geliker wis alseGa naar voetnoot6 7dit water ulit ende onstedeg es, also es die werelt allen tit 8ongetruwe. Also sprict ene wise urowe: ‘Wi uliten henneGa naar voetnoot8 9alst dat water.’ Also sprict die Screft: ‘Een igelic dine ilt 10dat werde, ende dat sins oec nit meer en sie.’Ga naar voetnoot10 Also es die 11ongetruwe werelt alse dat water. 12Vt din watere sin gestelike lide getogen in geestelikenGa naar voetnoot12 13leuene. Dar in sulense dri dage weiden gaen iegen dat himel-Ga naar voetnoot13 14rike. Der erste dag es gans ende regt || ruwe. Der ander dagGa naar margenoot+ 15es ganse ende regte bigte al der sunden. Der derde dag es 16stedege bvte toten ende. 17Mi liset in den Auden Wet dat onse Here gebot dat miGa naar voetnoot17 18een tempel macde ende dat cirde met drin uarwen: met 19witter ende met roder ende met himelvarwen. 20Bi der witter uarwen es betekent die kuscheit ende ges-21telike scame. Dar af sprict S. Bern.: ‘Jc weet ene harde sconeGa naar voetnoot21 22doget, si es geheten geestelike scame. Si es harde guet ge-Ga naar voetnoot22 23weten, weten, si es een heimelic vrint Gots. Si es een behutingeGa naar voetnoot23 24der kuscheit ende een stuel ende en beginsel der dogede endeGa naar voetnoot24 25ene bereidinge des herten ende ene ouergulde alre dogedeGa naar voetnoot25 26ende alles gudes.’ 27Bi der roder uarwen es betekent gedenenisse ons Heren 28martelen. Dar sal der mensce bedinken al dis dat hi dor ons 29leden heft, ende wie grote minne hi ons dar mide toende. 30Ende dar sal sich die sele uerwen mettin blude dat ut sinen 31herten uloet. Also sprict S. Agnete: ‘Ons He||ren bluet esGa naar margenoot+ 32mi ene uarwe an minen wangen.’ Hofsce urouwen plegentGa naar voetnoot32 | |
[pagina 188]
| |
1sich te verwene met witter varwen ende met roder. Also salGa naar margenoot+ 2sich di sele verwen met kuscheide ende met gedenckenisse 3ons Heren martelen. 4Dat tempel was oec gecirt met himelvarwen. Dar mide es 5betekent begeringe ende minne die wi sulen hebben tin 6himelsce lande ende die minne salt ons toenen ende mit 7Gode verbinden. Also spriet S. Paulus: ‘Die minne es eenGa naar voetnoot7 8bant dar onse Here bitter selen mide wilt gebunden sin.’ 9S. Agnes sprict oec: ‘Die minne es een sute bant: si bintGa naar voetnoot9 10Gode ende die sele sutelike tesamen. Hi sprict oec: ‘Oy 11minne, du best ene edele doget ende best die nit en begers 12allene te hebbene: du deelst di al dengenen die in der minnen 13sin.’ So sprict dan S. Paulus: ‘Die minne es edel, ric endeGa naar voetnoot13 14geweldeg,’ ende stat also metter minnen si mact den rikenGa naar voetnoot14 15arm ende den armen rike. Ende wi sonder minne es, die 16es arm al ware oec alle die werelt || sin, ende wie oec dieGa naar margenoot+ 17minne heft, di es rike. - Aldus sal di sele gecirt sin met 18drin uarwen, alse dat tempel. 19Terde es wie degene dun sulen die hars Heren beiden, 20die ter brulogt es geuaren. Dats dat si sulen geduldechlike 21beiden, also dats hen nit en verdrite of hi te lange mert. 22Si sulen geduldechlike beiden dor dri dinc. Die gedul-Ga naar voetnoot22 23decheit meret din loen. So der mensce geduldeger es inGa naar voetnoot23 24sinen beiden, so sin loen mere es vor Gode. Dander es si 25hoget die werdecheit. So der mensce merre werdecheit heft, 26so hi hoger wert vor alt himelsce her. Terde es si breit dieGa naar voetnoot26 27uroude des himelrikes. So der mensce merre geduldecheit 28heft, so sine uroude mere es vor Gode ende an heme seluer 29ende an alt himelsce her. 30Also list mi van S. Mertene die was also geduldeg dat hi 31seide: ‘Here, wiltu, ic leue; wiltu, ic sterue. Wat gi wiltGa naar voetnoot31 32dat willic, v wille gewerde an mi.’ Mi lest van enre urou-Ga naar voetnoot32 33wen, die || hit Rebecca, die drug twe kindere, ende die kintGa naar margenoot+ | |
[pagina 189]
| |
1cregen in der muder onder sig. Bi dir vrouwen es betekentGa naar margenoot+Ga naar voetnoot1, 2 2der gude Sente Merten: die drug twe willen die cregen onder 3sig, dat was doet ende leuen, wat Gots wille ware, dat dat 4oc sin wille were. Were dat Gots wille dat hi leuede, so 5wolde hi leuen Gode te dinste; wolde oec Got dat hi storue, 6so wolde hi gerne steruen, op dat hi ter himelscer gelorienGa naar voetnoot6 7queme. 8Got geue ons guden wille, ende din also te haldene datGa naar voetnoot8 9sin ere ende onse orber sie. Amen. |
|