Volksboek van Margarieta van Lymborch (1516)

Hoe die grave van Athenen dat houwelijc maecte. ende margrieta begheerde voor etsijtes sinen sone in duechden ende in eeren.

[p. 140]

Dat. C.XVIJ. capittel.

ALS den dienst der heyligher kersten kercke gedaen was ende dat elck ghebeden hadde voor sinen vrient dier ghebleven waren voor dat kersten gheloove van die sarazijnen. so ghinc die keyser heyndric te hove met sinen vader ende die grave van athenen. die coninc van vrancrijck ende die coninc van arragoen volchden hem van achtere. ende daer nae etsijtes die coninc van armenien ende demofoen ende hertoghen ende graven ende die ander princen ridders ende exkuwiers al met haren state Daer nae quam heyndricx moedere metter iongher keyserinnen ende met margrieta van lymborch. ende veel ander vrouwen ende maechden elc nae sinen staet. Die heren ontfinghen die vrouwen in die sale ende deden hem eere ende reverencie alsoot wel betamelic was. Die keyser heyndric ghinc sitten ter tafelen ende sijn vader. daer nae alle die ander heeren ende vrouwen stelden hem te sittene elc nae sinen staet alsoot costumelic is tot alsulcken hoven van eeren. Daer waren die heeren ende die vrouwen ghedient van alderhande gherichten die daer planteyt waren. si aten ende si droncken ende maecten goede chiere. Als si aldus aten ende vrolic waren so sprac die grave van athenen totten keyser heyndric ende seide mijn keyser ende mijn heere ic brenghe u eenen vroliken dronc ende ic bidde u voor uwen vader ende u vrou moeder. ende ic bidde u dat ghi my consenteren wilt een bede die ic aen u begheren sal behouwen eere ende eedt. Die keyser ende sijn vader die antwoorde soetelic. heer grave dat wachten wi vriendelick op alsulcken condicie als voor verclaert is eere ende eedt behouwen. wi consenteren u die bede die ghi begheren sult ter eeren van alle goede kerstenen die hier vergadert sijn. ende op dese condicie so droncken si elc eenen vroliken dronc. Ende als si ghedroncken hadden so seide des keysers vader die hertoghe van limborch. heer grave van athenen wat is die bede die ghi aen mi ende aen mijnen sone begheert sulc mach si wesen si en sal u niet ontseyt sijn aldus bid op laet horen wat u bede wesen sal. Die grave seide ghi heeren ende princen ende die overste van desen lande ic danc u seer dat ick sal ghehoort sijn. Ende aldus bi orlove so sal ic beghinnen ter presentacien van alle dese machtighe eerweerdighe lieven heeren alle gader. ortsa heer keyser heyndrick ende u beminde vader hertoghe otto al te voren ghenoemt. ende sijnder weerdigher beminde vrouwen der hertoginnen van limborch u is al te samen wel kennelijc hoe dat mijn sone etsijtes die coninc van armenien met allen sijnder macht u trouweliken by gestaen heeft in allen bataelghen ende in allen nooden ende sijn lijf oock dicwijls in perikel des doots ghestelt heeft om te stercken ende te onderhouden dat salighe kersten ghelove. ter liefden van god almachtich schepper hemelrijcx ende aertrycx ende van u ende ooc voort ter eeren margrieten van lymborch uwer weerdigher dochter daer hi vele om gheleden heeft ende haer bi ghestaen heeft in allen noden daer si in gheweest is. dies niet te minne wat hy gedaen heeft in uwen dienst ende inden dienst van gode ende ter eeren van haer. hi soude noch duysent werf meer om u ende om gods willen doen ende des gelijcx ooc noch door haer. aldus so spreke ic als sijn vader wten monde van hem als sijn prokeruer ende taelman aen u eerweerdighe heeren al te samen beghereude ende oetmoedeliken biddende om die over schone maecht margrieta van lymborch u dochter des keisers heyndricx suster om te nemen teenen wetteliken wive also verre alst u belieft ende uwer ghenaden. hi salse maken een gheweldighe coninghinne van armenien. Dit is die begheerte van mi ende van mijnen sone den coninck etsijtes hier sittende in uwer presencien so haken wy van u eerweerdighe heeren om te hebben een goede antwoorde. Als die hertoghe van lymborch dit hoorde so seyde hi ortsa keyser heyndric wat segt ghy hier toe ende hoe sidy gemoveert het is waer hy heeft u vele vrientschappen ghedaen ende veel eeren bewesen ende ghetrouwelic bi ghestaen metten live in al uwen nooden. aldus mijn weerdighe dochter margrieta u suster is hi wel weerdich. want hijse wel verdient heeft met wercken ende met daden. aldus beminde sone heer keiser heeft hi uwen wille ende consent hi heeft ooc den mijnen. Als

[p. 141]

dit die keyser heyndric van sinen vadere den hertoghe hoorde so was hi self seer blijde dat hi daer mede te vreden was ende seide. O eerweerdighe vader heer ick kent altemael hi heeft mi menighen getrouwen bistant ghedaen. aldus nae dien dat ghijt te vreden sijt so ben icker ooc in ghepayt ende wel mede te vreden met ganser herten behouweliken dattet mijnder suster margrieten lief is. ende si daer toe gheneycht is dat houwelijc met hem aen te gaen. Ter stont so was daer die overschone maecht margrieten gevraecht hoe si ghesint ende beraden was ofte si etsijtes die coninc van armenien hebben wilde in houweliken state tot eenen ghetrouden man. dit vraechde haer haer beminde vader ende haer weerdighe moeder die hertoghinne. Daer margarieta van limborch op antwoorde ende seyde. o eerweerdighe vader heere ende mijn wtvercoren lieve moeder ende keyser heyndrick beminde broeder in al dat gheen daer mi eer ende duecht in gheleghen mach sijn daer ben ic met ganser herten wel toe bereyt ende u tallen tijden ende alle mijn leven lanck onderdanich ende tuwer begheerten te sijn. ende soude ic ooc schier oft morghen eenen man trouwen. so en begheer ic ghenen anderen. dan die om mijnen wille dicwils sijn lijf ghewaecht ende in aventueren gheset heeft in stormen ende in strijden. Die vrienden al te samen dit horende haer soetmondighe tale die seer ghenoechliken om horen was verblijden inden gheeste omdat si haer vader ende moeder aldus ghehoorsaemliken eerende was. Ende etsijtes die coninc was wtnemende blijde ende hy schoot op van groter blijschappen ende van grooter reyner vierigher liefden die hi haer langhen tijt int herte ghedraghen hadde ende seide. o margarieta van limborch ghi sijt mijn hope mijn troost ende mijn toeverlaet Doen nam hi eenen alten costeliken gouden rinck met eenen dierbaren steene die welcke hi stack margrieten aen haren vinger aen die rechterhant. aldus o mijn wtvercoren weerde bloeme boven alle vrouwen. die nu ter tijt op die aerde leven. siet daer voor allen u weerdighe lieve vrienden. ende voor alle dese grote machtighe eerweerdighe heeren al te samen so presenteer ic u daer mijn trouwe als voor mijn eyghen echte wijf. Doen sprac die over schone margrieta weder om tot etsijtes den coninc mit blijder herten ende met een teeken van liefden hout daer ooc etsijtes weerde vrient mijn kersten trouwe des ghelijcx. daer waren si doe te samen int herte verblijt so wel margrieta als etsijtes. want si beide langhen tijt hier nae verlangt hebben den dach te comen dat si te samen in houweliken state ende met tghebot der heyligher kercken vergaderen mochten. ende dat met consente ende toe laten haer beyder lieder ouders ende vrienden. daer sy god af loofden ende dancten. des ghelijcx so waren ooc alle die ander heeren ende vrouwen verblijt elc bi sonder om dat die brulocht ende dat houwelic so godlic ende eendrachtelic toe gheslaghen was van beyde siden harer alder lieven vrienden. Doe men gheten ende ghedroncken hadden so ghinghen alle die machtighe heeren ende weerdighe vrouwen wandelen in den vergier ende boomgaert. daer bedreven si alderhande ghenoechten die men verdencken conde tsi van eten ende van drincken van hoveren ende van bancketeren. Sy speelden op herpen op luyten op sanctorien ende fluyten op alderhande instrumenten den speele aen gaende. sy songhen ooc muysike alsomen in alsulcken hoven van eeren costumelic pleech te doen. Die iongers worpen den steen. ende sommighe caetsten. ende die sommighe cartten ende sommighe spraken haer amoruese toe van liefden die ontsteken waren met venus brant. Etsijtes die brudegom ende margrieta die bruyt bedreven onderlinge seer grote ghenoechte ende spraken altemet van liefden die si malcanderen int herte ghedraghen hadden langhen tijt Die keyser heyndric ende sijn vader die hertoghe ende die coninghen metten anderen ouders waren te hove in die sale te rade om haer dooden in te halen ende om eerliken doen begraven die daer int velt ghebleven waren vanden payiennen den heydenscher honden. dier wel doot laghen verslaghen over. XXX. duysent. behalven die hem selven verdroncken hadden van groten anxte des doots ende waenden also ontloopen ende ontgaen die vrome strijbaerlike mannen han-

[p. 142]

den der kerstenen. die overmits godes gracie vercreghen overvloedige victorie dat sise al te samen versloegen Ende die op tvelt verslaghen waren die begroef men in ses ofte acht grote putten die die kersten daer groeven Mer die kersten die daer verslaghen waren brochten sy eerliken in die stadt ende begroevense op tgewijde seer devoteliken elck nae haerder weerden. ende si lieten daer misse over doene alsoot wel behoorlijcken was. want si al te samen ghestorven waren voort heylighe kersten ghelove gode ter eeren.