Volksboek van Margarieta van Lymborch (1516)

Hoe die coninc van armenien siec lach te bedde. ende hoe hi sterf. ende hoe die heydenen bestormden constantinobele.

Dat. LXXXVIJ. capittel. [ 33 ]

DIE coninc van armenien cloudus die seer oudt was van daghen, wert slaende in een natuerlike sieckte so dat hy te bedde moste gaen ligghen. Hi maecte sijn testamente ende begheerden aen die heeren des landes dat si etsijtes sinen neve daer hi oom af was ontfaen wilden nae sijn doot als gheweldich coninc van armenijen Die heeren beloofden den coninc cloudus dat si dat doen souden also haest als hi over leden ware souden si om hem scriven. Die coninck was doen wel te vreden. ende sijn huysvrouwe die coninghinne begheerde een clooster ende daer in te gaen van sinte claren orden. datmen haer dat wilde doen maken ende hi besette daer toe alle iaer

[p. 87]

eeuwelijc duerende hondert merc voor. XIIJ. susteren. Die heeren waren allen daer in wel te vreden. ende si droeghen daer allen consent toe. ende si vraechden die coninghinne oft ooc haer begheren was oft si oock in een clooster wesen wilde. Sy antwoorde den heeren ende seyde. ic bidder om. want nemmermeer en sal ick nae mijns heeren doot nemen eenigen man. Die heeren dit horende verblijden hem allen te samen dat die coninginne also ghesint was. ende si droeghen in allen saken haer consent. Als die coninc hoorde die goetwilligheyt vanden heren was hi seer wel te vreden ende seide. doet comen mijnen capelaen ende mijn kerckelijcke gherechte. mijnen tijt is hier ic en sal niet langhe leven. Die heeren ghinghen te samen om den capelaen. ende om dat weerde heylighe sacramente ende om dat heylighe olycen. Ende men gaf den coninc alle sijn kerckelike rechten alsomen schuldich is elc goet kersten mensche te ghevene. Als die coninc alle sijn kerckelike rechten hadde. so offerde hi hem selven in den handen gods. ende nam orlof aen sijn wijf. ende aen alle sijn heeren. ende hi verspooch die lose bedriechlike werelt. ende al haer geselscap haren schonen tooch ende haer valsche bedrog. ende hy riep sinen hemelschen vader god almachtich aen ofte hy hem oyt sijn leef daghe in woorden ofte in wercken ofte in ghedachten vertorent hadde dat hijt hem vergave door sijn waerde heylighe passie ende door sinen swaren bitteren doot. die hismaeckte aen die galghen des crucen. Met desen woorden sloech hy sijn oghen ten hemel waert met grooten berouwe ende leedt wesen sijnder souden. ende leyde sijn handen te samen ende seyde. In manus tuas domine commendo spiritum meum. Ende daer met schiet hi vander werelt. daer om dat groten druc was int hof. ende die coninghinne was onsprekeliken seer bedrukt. also men wel dencken mach om haren heere die si verloren hadde. Men suverde den doden lichame. ende men balsaemde hem met costeliker balsamen nae sijnder weerden. ende daer lach hi drie daghen op een bedde met conincliken cleederen ghecleet. dat hem alle die werelt soude comen besien also si oock deden. Ende als hi al dus drie daghen gheleghen hadde so was hi seer chierlic ende eerliken ter aerden ghedaen in een loden vat. ende dat ghestelt in een tomme van albasteren Daer was een schoon wtvaert ghedaen nae sijnder coninckliker weerden. Als dwtvaert ende alle sijn kerckelike rechten ghedaen was. so dede men maken dat clooster alsoot die coninclijcke maiesteyt begheert hadde. ende dye coninghinne die trac daer in. ende si begaf haer daer in. Binnen desen tijde so quam die mare aen eenen ruese die Polyphenus hiet. ende woende in barberijen ende was een maech van desen coninck. ende hi woude dat coninerijcke van armenien aen hem trecken. ende hi ontboot sijn ondersaten wat si hem rieden. Si seyden waer ic als ghi si souden mi ontfaen als coninc oft het soude hem lieden leet sijn. Doen ghinc hi ordineren eenen brief om te senden aen die van armenien oft si hem als coninck obedieren wilden. Doen den brief ghescreven ende geordineert was so ghinc hi bi die heeren ende lieten hem lieden lesen om te sien ofte hy wel gheordineert was. Die soudaen ende die ameralen lasen den brief over. ende doen si hem over gesien ende ghelesen hadden so seyden si het is seer goet. roept uwen bode ende doeten draghen int landt van armenien. Men riep den bode ende men gaf hem den brief om te draghen aen die heeren van armenien. ende dat hy antwoorde brenghen soude vanden brieve. Die bode seide ic salt doen. ende daer met schiet dye bode van hem lieden. ende ghinc nae die haven om al daer over te schepen Nu ic laet den bode daer. ende wil scriven vanden turcken hoe dat si constantinobele bestormden ende meendent te winnen. mer die kersten heeren die waren op haer hoede so ghi horen sult Daer was die coninc van asia. ende die coninc cleaphas wilden den soudaen die stadt van constantinobele leveren ghewonnen in sijn handen. Doen seyde demofoen ghi heren siet wel wat dinghe dat ghi doet haer macht die sal u lieden veel te sware sijn. want daer is in die stadt die coninc van vrancrijc. die coninc van arragoen. ende dan die macht vanden keyser. ende die twee ridders die ons die scade beraden hebben. Doen seyde die coninc van asia ic

[p. 88]

acht dat al cleene. die coninc ende ic met onser beider macht sullense bestormen. comer datter af comen mach. Aldus so ghinghen si met groten gheschutte aen die mueren. die si een deel afschooten ende meenden die stadt te winnen. Etsijtes ende heyndric die maecten haer volck ghereet. ende die coninc van arragoen. ende si sloeghen tot een ander poorte wt. Der wylen dat die heydenen die stadt bestormden so quam etsijtes ende heyndrick van lymborch ende evac die coninc van arragoen ende sloeghen van achter inden hoop der heydenen die si seere te niet deden. ende vermoordense als honden. Dese twee coninghen dyt siende dat haer lieder volc van achter bestoten was saghen bijsterlic toe. ende si en wisten niet wiet hem lieden dede. Si lieten dat stormen staen. ende si meenden die kerstenen te weder staen. maer haer lieder macht was seer gheschent. ende dat bi den kerstenen heeren die hem vromeliken ter weer stelden. want die sarasinen en consten tot gheender weren ghecomen Daer bleeffer wel. XX. duysent. ende beyde die coninghen die hem lieden so hoghe vermeten hadden die blevender beyde doot Aldus hadden die kerstenen die victorie. ende si trocken met groter blijschapen in die stadt. ende quamen by den keyser die seer crane was ende lach op sijn sterven. Mer eer dat hi sterf so maecte hi heyndrick van lymborch bewaerder vant landt van griecken ende van sijnder dochter eresebia. Heyndric dancte hem der groter eeren die hem die keyser dede. mer het was hem een verblijdinghe. want hi des keysers dochtere groote liefde droech. so men noch wel horen sal. Aldus so liet die keyser sijn leven. ende beval sijn siele gode van hemelrijcke. ende maria die moeder gods. ende dat hemelsche heyr seggende. Heer in dijnen handen beveel ic mijnen gheest ende daer met sceyde die siele vant tlichaem. dies alle die heren seer bedroeft waren. ende ooc sijn dochter boven al. Men balsaemde den lichaem. ende deden chierlic ter aerden in sinte soffijen kercke daer was hi eerlic ghetommet alsoot sulcken princen wel behoorlick is. Die heeren die vertroosten des keysers dochter. ende margrieta steldese te vreeden met soeten woorden Ende al waren si bedroeft door den keiser nochtans waren si verblijt bi der victorien die hem gheschiet was teghens die heydenen, ende dat si haer vianden also ghemijneert hadden dies dancten si god der gracien.