Liber Magstri Avicenne

[p. 67]

[15]

Artetica es ene ziecheit die men scelt die artetike. oec scelt ment fledercijn. Ende oec heet ment gescot. om dat het sciet van enen lede in dandere. ende om dat gerne comt in die arterien vander hant ende van den voeten. so heet ment artecke. Alse dese ziecheit es in die hant. so scelt ment cyrogra Ende alsi es in den voeten. so heet ment podagra. Gemeinlike so heet ment artetike ¶ Dese ziecheit es van .2. manieren. heet ende cout. Dat van hitten comt es oec van .2. manieren. van coleren ende van bloede Dat van couden comt es oec van .2. manieren van fleumen ende van melancolien ¶ Artetike comt in zenewen ende in adren ende in arterien dat si vol siin ende vloyen van overtullegen humoren ¶ Comt die artetike van overtullegen bloede. so es dorine root ende dicke. die puls slaet dapperlike ende vol ende een luttel zoete of sachte. entie zieke es root int ansichte. Die beste medicine die men doen mach hier iegen dats laten ter adren. ende derna legt dit plaester op die stede ¶ Nemt belde. machtscade. donderbar. oliblade. dit salmen stoten ende mingen in gersten meel. ende een luttel wieroocs ende den lichame met te wederstane die vloyende humoren ¶ Ende comt die artetike van heter colere. so es dorine root of gelu root. die puls es dicke ende hart. Dese sal die materie ripen ende purgieren met medicinen die colera purgieren Ende derna salmen plaestren leggen van dien dat daer voren staet. Of men salre halve af maken. van beilde. van nachtscaden. van donderbar van olibladen. ende was ende .1. deel wieroocs ende mastic. ende

[p. 68]

hier met sal men smeren die stede ¶ Een ander. Nemt mastic. ende opij. elx .1. o. dese salmen pulveren. dan nemt .1. lb. beilde ende oliblade. mastic ende nachtscade ende cocte ende latuwe. ende dit salmen zieden in swinen smoute ende derna purgieren dor .1. cleet daer na salmer in mingen dat pulver. ende zalven daer met. Ende men sal maken baden van ossen die effen ¶ Ende comt die artetike van couder fleumen so es dorine wit ende dicke ende turbel. Men sal die materie ripen int begin ende derna purgieren met medicinen die fleume purgieren Ende als die materie gepurgiert es. so sal men die materie antieren met dingen die daer toe behoren ¶ Ende comet van melancolien so sal men die materie ripen ende derna purgieren met medicinen die melancolie purgieren ¶ Nu suldi verstaen die werken die buten behoren op die coude artetike beide van plaestren ende van zalven. Men sal weten dat die meesteren seggen. eist datmen die stede buten plaestert of smeert datter die humoren toe trecken selen. entie pine salre af meeren entie sweringe. Es die pine gerijpt van binnen ende derna gepurgiert dats best ¶ Men sal nemen euforbium. pertrec. mostert saet elx .1. o. ende stotent herde wel in pulvere Ende derna salmen nemen. savie. rute. cocte averone. elx .2. o. ende dan salmen dat stoten ende doenre toe starken wiin ende swinen smout ende siedent. ende dan salmer in doen .1. luttel was entie pulveren vorseit. ende bevercul wel gepulvert. ende men saelt perssen dor .1. doec. Dit es goede zalve op vercoudde lede. of op zenewen. Ende agrippa. es oec goet gesmeert. ende so es oec marciatom. ende aragon. dit siin alle .3. heete zalven ¶ Olie van

[p. 69]

bayen es oec goet. ende ceronum. dats een plaester geleit op .1. led. Levende calc gestoten met swinen smoute es oec goet ¶ Dits oec goet. Nemt oude orine ende gietse in enen pot. ende legter op .1. hulle met enen gate. ende daer in stect .1. pipe met vele lopens die coperen si. of van iode. ende set den pot opt vier. ende ontfanget dat dore die pipe comt. Ende dat salmen .3. werf dor die pipe doen lopen ende in den pot weder gieten ende in diere manieren aldus disteleren .3. werf. met desen watere salmen devel bestriken. Ende in deser manieren so nemt levende water ¶ Ende en mogen dese dingen niet hulpen so salmen brande maken. Es die artetike in de hant. so salmen enen brant maken vor dled vander hant. Ende es de pine boven den ellenboge. so salmen enen brant setten cruus wijs boven den ellenboge. Ende es die artetike int been so salmen .1. cauterie maken onder dat knie buten of binnen ¶ Men sal weten datmen die materie sal setten so men naest mach onder dongemac om die materie met te treckene nederwert. Ende men sal altoos die materie ierst purgieren eer dat men plaestren of zalve buten leget op dongemac ¶ Galienus seit dat haer dyete sal siin subtijl. alse kiekine. jonge hoendren. limogien. lammeren vleesch van geyten Ende drinken witten wijn claer ende niet te starc ende eten suver tarwen broot