Het leven en bedryf van de wyze gek Klaas Nar

Elfde Deel.
Begrypende veel wonderlyke kuuren, en zeldzame quinkslagen.

WAnneer men ten Hove, of op andere plaatsen speelde, en d'eene aan d'ander geboodt vry toe te steeken, zo liep Klaas, stilzwygende, en zocht al de messen op; vrezende altyd dat het jok tot ernst zou veranderen.

Tweede Toeval.

HOorende dat men van Hercules, Hanibal, en andere Doorluchtige Vorsten sprak, en verhaalde wat kloekmoedige lieden zy geweest, en wat voor groote daden zy gedaan hadden; zo zei hy: Mijn Barbier, gy Edele Heeren, is ook een goedt en vermaart Man; want hy heeft goed verstant om de baarden weg te nemen, en daar beneven

[p. 154]

kan hy noch, op het Hakkebort, ten dans kleppen.

Derde Toeval.

OP een tyd zei de Keurvorst tegens hem: Wy willen uit te veld ryden, om lust en vreugde te zoeken; wilt gy meê, zo maak u vaerdig? Hier op was het antwoord: Neen ik wil niet meê; doch wilt gy tot morgen wachten, zo zal ik u met myn gezelschap vereeren.

Vierde Toeval.

HOorende dat een Monnik, in zyn Predikatie, die hy voor de Vorst dee, veel van Christus sprak, en hem ten Hemel toe verhief, zo zei hy: Deze Monnik moet veel gemeenschap met Christus gehadt hebben, wyl hy zo bescheidelyk van hem weet te spreeken; doch ik geloof dat het een goedt man geweest is, nadien men over al niets dan Deugt van hem weet te zeggen.

Vyfde Toeval.

EEn Hof-schryver was noch zo bloode en onnozel, dat hy geen nul achter een één dorst zetten, schoon het in 't slot van rekening voor hem zeer wel te pas quam; waarom Klaas, dit merkende, dus tegens hem uitvoer: Hebt gy den Brief niet gevonden, zo zult gy hem haast vinden; doch gy moet met naarstigheid omzoeken.

[p. 155]

Zesde Toeval.

EEn schatryk man genoegde, om dat zyn stoep altyd met Bedelaars was bezet, zeer euvel; des Klaas, dit gewaar wordende, dit van zyn tong liet springen: Hoe stelt gy u zo zot aan? het behoorde u lief en aangenaam te zyn dat deeze menschen hier zitten; want zy weten dat gy hebt en geven kunt. Ook is het voor u beter dat zy voor uwe, dan dat gy voor hunne woning zit.

Zevende Toeval.

ZYnde te Veldt, zo begon hy van zo groot een honger te geeuwen; dat een Hoveling, dit merkende, zei: Wel aan Klaas, gy hebt een groote honger, eet naerstig dat gy verzaadt wordt; want wy moeten noch een lange wyl ryden eerwe komen daar wy wezen moeten. Hierop gaf de onnozele tot antwoord: Ja, trouwen, ik eet lustig, en laat het gewis aan my niet schorten. Ook heb ik in lang een tyd zo wel, en met zulk een smaak, als ik nu doe, niet gegeeten. (Zie hier d'eenvoudigheid) want hy waande dat hy, toen men hem tot eeten vermaande, een goed maal deê, schoon 'er zout noch broodt voor handen was.

[p. 156]

Achtste Toeval.

ZIende een Huis met een gebroken dak, zo zei hy: Daar zyn veel vensters; derhalven kan het geluk tot het eene in, en terstond tot het andere weêr uitvaren.

Negende Toeval.

OP een avond zei de Keurvorst tegens hem: Sta morgen ochtend vroeg op; want ik wil u na Torgauw zenden. Des anderen daags stont hy met de kriek des daags op, en voegde zich na de voornoemde plaats, by de Vorst, die terstond begon te vragen: Wel Klaasje, van waar komje, en wat brengje ons goeds? Ik kom, gaf hy tot antwoord, van Wittenberg, zonder iets meê te brengen; doch gisteren zei Heer Fredrik tegens my: Dat ik vroeg opstaan zou, en hier heen loopen. De Vorst, merkende den handel, zei: Het is wel, morgen zal ik u iets geven, dat gy aan onzen Heer Broeder brengen zult. Des anderen daags langde men hem een zak met kaisteenen daar meê hy weêr wel vernoegt na Wittenberg ging.

Tiende Toeval.

HEbbende des Kelder-bewaarders sleutels gevonden, en nevens zyn tasch gehangen, zo begon de Kelder-bewaarder, dit merkende (hoewel hy eerst gewaant hadt

[p. 157]

datze hem van een ander ontschuilt waren) hem dus aan te spreken: Myn lieve Klaasje, doe zo wel, en leen my uwe sleutels eens, op dat ik de myne, die in de kelder gesloten zyn, weder kryg; ik zal u daar voor weder leenen al wat gy begeert. Fluks greep Klaas de gantsche reeks, zeggende: Hou, daar is al den hoop, ik weet niet wie op- of wie toe-sluit; die dan niet wil opsluiten, gebie die toe te maken. Hoewel ik my niet kan inbeelden dat 'er een by is die verhindert, of toemaakt; want het zyn al te zamen opmaak-sleutelen. Ja zy kunnen deeze konst van opmaken zo fix, dat 'er in de kelder, in het vat, noch in het gantsche Landt niets over blyft.

Elfde Toeval.

EEn Hoveling wierd van de Vorst tot een loflyk Ampt verheerlykt, en vermaant, dat hy recht handelen, en met geen mensch bedrieglyk omgaan zou. Zo haast hadt Klaas dit niet gehoord, of hy zei: Kan hy niet bedriegen zo doogt hy niet. Doch men zal, wanneer men een jaar de hoedt voor hem heeft afgenomen, wel zien hoe vroom hy is.

[p. 158]

Twaalfde Toeval.

OP een tyd voegde hy hem by de Keurvorst, en begon dus uit te varen: Lieve Heer Frederik, gy hebt veel Hovelingen en Adelyke Dienaren; maar zeg my doch, welke hebt gy onder hen allen het liefste? Fluks gaf de Vorst tot antwoordt: Zy zyn ons alle lief; doch de vroomste en getrouwste zyn ons het alderliefste, en wy zyn hen genadig en gunstig. Dat is, vervolgde Klaas, goedt; en men behoordt zulke lieden te lieven en te looven. Doch wilt gy my gelooven, zo zyt vry verzekert, dat den Raadt, die het goede en beste raadt, ook waardig is, dat men hem lief heeft.

Dertiende Toeval.

TErwyl men in den Raadt, over een hoogwichtige zaak bezig was, zo voegde zich Klaas daar by, zeggende: Gy raadt al fyn en wel; maar ik zie niemandt die warm of koudt water schept, om daar meê den brandt te Koburg uit te gieten. Hoewel dit niet geächt wierdt, zo bevond men dat het Slot, en de Stadt Koburg, op die tydt door 't vuur vergaan was.

Veertiende Toeval.

ZIende een Docter in een nieuw kleedt braveeren, zo ging hy heen en trok zyn

[p. 159]

nieuwe rok ook aan, en voegde zich alzo by den Geleerden, zeggende: Lieve Heer: willen wy met onze rokken een ruiltje leggen? Wel, begon den Docter met een gefronste tronie te vragen, wat zou dat beduiden? Om dat gy, vervolgde Klaas, voor een Zot, en ik voor een geleert Docter zou geschat worden.

Vyftiende Toeval.

EEn Dief (zynde, terwyl de Henker met hem doende was, van de Galg gevallen, en alzo verlost) ging tot boete voor zyn zonde met de strop om den hals na Romen, of tot St. Jacob. Als men hier van veel sprak, en oordeelde dat hy, hier door gewaarschouwt zynde, zich voortaan voor 't steelen wel wachten, en eerlyk leven zou; zo zei Klaas: O lieve vrienden, het is niets, de Dief zal tot Romen niet beter zyn dan hier. Hy zal niet weg blyven; want hy is aan een Duitsche Galg verlooft, en zal derhalven, het zy dan op een Donder- of Zaturdag, daar aan voort vast raken. Gelyk ook daar na, volgens het zeggen van Klaas, is geschiet.

Sestiende Toeval.

ZIende dat een Priester, zynde met Mis-doen bezig, den kelk in beide zyn han-

[p. 160]

den nam, en al het geen dat 'er in was uitdronk, zo begon hy, wanende dat de kelk van Wyn zo zwaar was, dat hy hem qualyk aan de mond kon brengen, luitkeels te roepen: Heertje hoor, hou, myn lieve Heertje hoor; wanneer u de Beeker te groot valt om alleen uit te drinken, zo zyt echter niet verlegen; want hier achter u staat een Paapje, dat ook wel wat doen kan; en als hy gedaan heeft, zo kom by my, ik wil u, om een klein gelt, wel een kroes helpen leeg maken.

Seventiende Toeval.

TEgens een Ruiter, die, hebbende zeer groot een dorst, aan geen drank kon komen, zei hy: Hebt gy dorst, zo proef hoe het Bier smaakt. Ja, vervolgde de Lands-knecht, myn lieve Klaas, dat wil ik gaeren doen, wys my maar waar ik drank bekomen kan. Fluks zeide hy: Ry in de Stads-herberg, daar is voor u en uw Paert, Wyn en Bier; drink wat gy het liefst meugt, en best vergelden kunt.

Achtiende Toeval.

TEgens zommige wel-hebbende lieden, die onder elkander klaagden dat zy arm, en boven hun vermogen bezwaart waren, zei hy: Lieve mannen, zyt gy arm, dat

[p. 161]

moet u kort aangekomen zyn; want gisteren zag ik u noch als ryke lieden pronken, schoon gy nu in oude lompen te voorschyn komt.

Negentiende Toeval.

EEn eenvoudig Man met eenige euveldaad beticht, kon zich voor den Amptman niet verantwoorden; des Klaas, dit merkende, dus tegens hem uitvoer: Ga te rug, en bespreek u met u zelven, zo vind gy misschien een goede antwoord; doch is ze niet goed, zo is ze zo veel te beter voor u.

Twintigste Toeval.

EEn gierige Zot wenschte dat hy zo lang, tot dat hy een Tobbe vol gelds had vergadert, mogt leven. Dit gewierdt hem. Toen wenschte zyn Erfgenaam, dat hy niet eer, voor dat hy dien geërfden schat verteert hadt, mogt sterven. Dit gewierdt deeze ook; des Klaas dit hoorende, zei: Den eenen Zot heeft met kommer de weg gebaant, daar op den anderen al danssende, den hals is komen te breken.

Een-en-twintigste Toeval.

HOorende een boze Boef voor een jonge Duivel schelden, zo zei hy: Laat hem niet oudt worden; maar smyt hem in de

[p. 162]

Elbstroom, gedenkende hoe den oude Duivel woedt, en aan niemandt rust gelaten heeft. Is men dan voor d'oude nergens zeker geweest, waar zal men zich dan voor de jonge en radde vogel versteken.

Twee-en-twintigste Toeval.

POgende uit het Zaal-venster tot op de Hof-plaats te reiken, zo bevond hy dat hem zulks onmogelyk was; des hy met een groote verbaastheid begon te roepen: Help Frederik, help; en leen my uwe armen om myn hoed van de plaats op de rapen; want ik kanze met de myne niet bereiken, en gy kunt meer dan zeven duitsche mylen met den uwen bevamen.

Drie-en-twintigste Toeval.

EEn Priester der Roomsch-gezinde (hebbende, om den Dienst te doen, Ostiën en Wyn gereedt gemaakt) raakte, terwyl hy bezig was om de heimelyke Preculas te spreeken, zo vast in 't slapen, dat hy door zyn snuiven de Ostia uit de Patina blies. Zo haast wierd hy niet wakker, of hy, missende het Heiligdom, vraagde aan zyn Custodem, waar het Ostia gebleven was? Doch deeze, schoon hy het broodje in een hoek zag leggen, wou den Priester niets te wille zyn, zeggende: Lieve Heer, waarom zou ik zeg-

[p. 163]

gen waar de Heer is? Eenmaal is hy om dertig Zilverlingen verraden; des wil ik het de tweedemaal niet doen, al mogt ik daar voor veertig van u ontfangen. Zo haast had Klaas dit niet beluistert, of hy smeet dit onder het Volk te grabbel: Nu bevinde ik dat 'er onder honderd Schelmen noch een vroom Mensch kan schuilen.

Vier-en-twintigste Toeval.

ZIende dat een Ruiter zyn Paerdt met de spooren dapper noopte, zonder dat het zich te spoediger voorspoede; zo begon hy den Lands-knecht dit toe te roepen: Stop het Paerd het oude gat, en maak geen nieuwe, wat gelt het, of het niet lustig voortdraven zal.

Vyf-en-twintigste Toeval.

ZYnde beschuldigt van dat hy een Stink-roos in een schoone plaats hadt gezet, zo zei hy, dat hy het niet gedaan hadt. En, vervolgde hy, geloofje my niet, zo vraag het de verworpeling zelfs; zeit en bekent hy dat ik het gedaan heb, zo moogt gy den Balzem zieden, of den Thiriacus braden, na dat hy u het oorbaarlykst zal zyn.

Zes-en-twintigste Toeval.

KOmende met eenige Hovelingen in een Vorsten-Herberg, of Meijer-hof, zo

[p. 164]

zag hy dat de onderworpe Boeren, met vorken en hooy-harken in de handt, al danzende en zingende, wyl zy des Heere dienst voldaan hadden, na huis gingen; des hy, wanende datze quamen om hem te vangen, en in den Tooren te sluiten, verbaast na de Poort liep, en dus uitvoer: Sluit toe, sluit toe, dat ik het ontloope, en daar van koome; want koom ik daar niet van, en vangen zy my, zo moet ik hangen, of ik word aan spaanderen gekapt, dat weet ik gewist, en daar voor zal my geen Vrouw vryen noch behoeden.

Zeven-en-twintigste Toeval.

HOorende een jong Hoveling (die men om zekere euveldaat, daar meê hy was beschuldigt, dapper geesselde) zeer deerlyk roepen: Och, ik heb het niet gedaan. Zo voegde hy zich by den Tucht-meester, zeggende: Waarom slaat gy den onschuldigen Boef? hoort gy niet dat hy roept, en zweert dat hy het niet gedaan heeft; zal men zulk een getuige, die zo wel van de zaak weet, niet gelooven en aannemen?

Acht-en-twintigste Toeval.

ZIende een zeer hooge Spits, zo vraagde hy: Of dat een Ladder aan den Hemel was. Was dan het antwoordt ja, zo ver-

[p. 165]

volgde hy: Nooit zag ik daar by iemant ten Hemel klimmen; ook hoorde ik niet dat'er iemandt afgevallen is. Doch een ding mogt ik noch wel weten; dat, wanneer dit de Ladders zyn daar by men na den Hemel klimt, waar die dan staan, daar by men, van den Hemel op de Aarde komt.

Negen-en-twintigste Toeval.

ZIende een deel Ezels, met lange Mout-zakken geladen, van een Molenaar na de Brouwerye dryven, zo week hy, wanende dat het vreemde Ruiters waren, in een stoep. En dewyl het op die tydt vry regenachtig weder was, zo docht hy dat de Ruiters, om het nat worden te schuwen, in de zakken waren gekropen; des nam hy zyn hoed af, boog en beweegde zich al eens of hy hen eerbiedig verwelkoomde, zeggende: Zo waarlyk als mij … help, dat zyn verstandige Ruiters, die, als het regent, in de Mout-zakken weten te kruipen, om niet nat te worden. Wy moeten hen deeze konst afleeren, en ons, wanneer wy in regen en onweêr uitryden, in de Wagen-kleden winden, dan behoeft men onder geen Bomen of verdek, om voor het nat bevrydt te zyn, uit den weg te ryden.

[p. 166]

Dertigste Toeval.

OP een tydt vraagde hy: hoe het quam dat men de Nek der Kerken, en Tooren-transsen, met zulke scharpe pennen bezet hadt? Hier op was het antwoord: Om te verhinderen dat de Oyevaars daar niet op rusten, en het dak beschyten zouden. Wat is dat, vervolgde Klaas, een Badt maakt het al te zamen weder schoon; maar wat dunkt u, wanneer het nu eens Paarden en Ossen regende, blevenze daar boven niet hangen? en wie zou raadt weten om 'er los te maken en af te helpen?

Een-en-dertigste Toeval.

VErnemende dat men een Persoon (die, van een Monnik een Glazemaker was geworden) zeer prees, van dat hy zyn handtwerk wel geleert hadt, en voor een Meester bestaan kon; zo zei hy: Het is waar, ik heb 'er op gelet, hy kan wel Venster-flikken, en oude gaten toestoppen.

Twee-en-dertigste Toeval.

WAnneer hy uit vermeyen reedt, en hongerig begon te worden, dan quam hy gewoonlyk dicht by de Vorst, zeggende: O wee! myn Paart hinkt. Bestelde men hem op een ander, dat was vernagelt. Nam

[p. 167]

men hem op de Wagen, die was niet wel gesmeert. Kort, hy vondt geen ding in zyn schik, voor dat hy in de Kooken met een Hamele-zop, en een goeden dronk wyns gesterkt was.