Het leven en bedryf van de wyze gek Klaas Nar

Vyfde Deel.
Begrypende veel wonderlyke Kuuren en zeldzame Quinkslagen.

ALs men van schoone Vrouwen sprak, en de eene Hoveling deze en den ander gene den Opperprys toewees: zo begon Klaas dus uit te varen: Wat praatje

[p. 50]

van schoone Vrouwen? Ik weet van schoone Vrouwen te spreeken; want myn Moeder was zo schoon, datze haar handen voor of na de Maaltydt niet wiesch, gelyk andere Vrouwen doen, wanneer zy de Venster-ramen of iets anders hebben aangeraakt; warenze schoon gelyk gy zegt, zo hadden zy zo veel wasschens niet van nooden.

Tweede Toeval.

DEn Vorst boodt aan een Hofraad, uit zyne Credentsbeeker, een genadendronk; doch den goeden hals, pogende zich voor zyn Genade te vernederen, zei: Dat hy te gering was om zo veel eerwaardigheid van zyne Doorluchtigheid te ontfangen. Doch Klaas dit merkende, voer daar op dus uit: Myn lieve Frerik, hoe weigerachtig steld zich dien karel om te drinken; doch wildt gy wel doen zo vereerd hem met den Beeker, hy zal gewis daar tegens zo niet spartelen.

Derde Toeval.

EEn deel schalkze Hovelingen hadden den eenvoudigen Klaas weis gemaakt: Dat de Hertogin dapper op hem verliefd was, en zeer gaern, als hy 't maar verzogt, by hem zou willen slapen. Hy, wanende

[p. 51]

dit de waarheid te zyn, voegt zich terstont by haare Doorluchtigheyd in 't Vrouwetimmer, en begon in 't byzyn van al haar Staatjuffers, dus uit te varen: Genadige Vrouw, is het waar dat gy my zo lief hebt? waarop de Vorstin antwoorde: Ja, lieve Klaas, zoud ik u niet lief hebben, daarje zulk een goelyk Persoon zyt. Hoor, vervolgde Klaas, wilje dan wel één Nacht by my slaapen? Wel, zei de Hartogin, waarom niet? doch wat wilje my voor één Byslapen geven? Ik hang 'er, antwoorde Klaas, myn Paerd aan. Neen zei de Hartogin, dat is te weinig, gy zult my driehonderd guldens aan Geldt tellen. Fluks voegde zich de Nar by de Vorst, en verzogt van hem driehonderd gl. ter leen. Wat zoud gy, vraagde den Hartoog, met zo veel gelds doen? Ik zal het, antwoorde hy, aan de Vorstin voor één Byslapen geven. By pots lever Frerik (vervolgde hy) de Hoer was 'er, die maar geldt had: ô, wat deden wy al wonders! datwe geldt na onzen zin wisten op te zoeken.

Vierde Toeval.

HY voegde zich by een Burger, en verzocht een van zyn Dochters tot een Wyf te hebben. De goede man, werpende de kolf na de bal, stemt zyn verzoek toe, zeg-

[p. 52]

gende: Dat hy moest verklaaren, welk van allen hem het best behaagde. Vraag, zei hy, aan uw Dochters, wie my tot 'er Man begeerd. Ik heb, vervolgde de Man, het voorheen al gevraagd, en verstond datze u alle drie gaern hadden. Klaas dit horende, stond verbaasd, zeggende: Dat kan niet zyn; ook zouden de drie Bruyloften my al te veel geld kosten.

Vyfde Toeval.

EEn vrouw sloeg met 'er Vinger op een Pot, om te proeven ofze ook geborsten was; Klaas zulks ziende, smeet dit te grabbel: Neem een Steen, en slaat daar mede een matiglyke slag, blyft de Pot dan heel zo isze goet; doch breektze, zo zyn de Scharven het beste dat 'er aan is.

Zesde Toeval.

EEn Jonge Dochter had een Klos vol Zyde of Boomwol op'er Wiel gesponnen, en zich daar van in huis, om iets te halen, geloopen; onderwyl komt Klaas, zoekende een entjen Draads, en haspeld het Gespin van de Klos, gantsch in de war. De Dochter dit ziende, vliegd na hem toe, zeggende: Wat doenje Klaas? wat doenje? ik wou dat zint velten u de Broek op bond,

[p. 53]

wat doenje aan myn Wiel? Wel antwoorde hy, vraagje wat ik doe, zo moetje gewis blind zyn: Ik doorzoek uwe arbeid, en bevinde datje van dezen dag niet meer dan eenen draad gesponnen hebt; want hier is drom nog eind, waar aan ik myn Paerd zou kunnen vast maken.

Zevende Toeval.

EEn jonge Juffer voegde zich dagelyks op het allerçierlykst gekleed, aan'er Venster, en liet zich van elk die 'er voorby ging, beschouwen; dies Klaas zich daar by voegende, dus uitvoer: Mejuffer, verçiert gy u dus om uw Man te behagen? zo gaat van 't Venster; want iemant van de Lieden mogt, werpende al gaande op u het oog, over een steen vallen en den hals breeken.

Achtste Toeval.

ZOmmige Hovelingen hadden het zeer drok van een dapper Krygsman, wyl hy veel Heldendaden en groote Eer in verscheide Veldslagen verkregen, en dikwyls over zyne Vyanden gezeegevierd had; zeide Klaas, hebbende al den Lof met gedult aangehoord, eindelyk al lagchende: Zeeker, zulk een Man is'er qualyk aan, want hy zal van een Vrouw noch tot een Gek gemaakt worden.

[p. 54]

Negende Toeval.

RYdende voor by de Voerman, met de Vorstin, die met 'er Staatjuffers in de Koets zat, om een Vermaakje van het eene Gehucht na het ander, zo begon hy t'elkens als de Paerden stalden te fluiten, gelyk men by zulk een werk gewoonlyk doet. Het geschiede dat de Vorstin, doende den Voorman stil houden, uit de Koets een stukje weegs Landwaart in wandelde, en de natuur in het waterloozen voldeê, zonder dat Klaas zich daar over eens liet hooren; des zy in de Koets gekomen zynde, dus tegens hem uitvoer: Wel Klaas, hoe komt het dat men uw Fluitje, terwyl ik in 't Gras gehurkt was, niet eens mogt hooren? daarje toch zo meenigmaal als de Paerden stallen, daar mede doende zyt, of meenje dat ik zo goet niet ben als een Paerd? Fluks gaf de Gek tot antwoord: Genadige Vrouw, het is geen gebruik te fluiten wanneer de Merriën Pissen, en daarom heb ik myn mond, toen gy van de Koets waardt, toegehouden. Dit geviel de Vorstin zeer wel, dies zy tegens haar Staatjuffers zeide: De Gek heeft zo waar als ik leef recht; want hy heeft my een antwoord gegeven, die op myn vraag voegd.

[p. 55]

Tiende Toeval.

OP een ander tyd reed de Vorstin met haar Staatjuffers uit vermeyen; doch het geviel dat de Koets-raders tot aan de asch in het spoor zonken; des begon Klaas luid-keels tegens de Voerman te roepen: Sla hotte uit het water, en hou u aan het ruig; betekenende hier mede het droge Landt. Om dit woord begonnen de Mevrouwen volmondig te lagchen, en Klaas zo te vergrammen, dat hy in drie uuren niet een woord sprak; eindelyk quam men aan het gebergte in zulk een quaden weg, dat de Paarden met 'er vragt niet voort konden. Fluks laat Klaas zich, om het voorgaande te verbeteren, weder hooren, roepende tegens den Voerman: Ry voort, manneke ry voort, en kittel de Paerden op de Eyerkorven, dat u de dooyers om d'ooren springen. Van deeze woorden, die Klaas op zyn Boers uitsprak, wierden de Juffers beschaamt, en hielden de mond, terwyl de oogen nedergeslagen waren, zo dicht geslooten, dat men 'er niet een Pruim zou hebben kunnen inwerpen, daarze over het voorgaande ruig zo gegaapt hadden.

[p. 56]

Elfde Toeval.

EEn stinkende Bok, zynde van de Jongers zeer tot stooten en springen gewend, ging dikwils met Klaas in de Hof-kerk; op een tyd stond dit Beest recht voor een Vrouw, die, al slapende, begon te knikkebollen. Het Dier, wanende dat het hem gold, stoot haar met de horens zo op de borst, datze, achterover vallende, aan elk een liet zien wat op haar schoezoolen geschreven stond; waar over Klaas al lagchende dus uitvoer: Hadden al de Bokken zulk een yver in de Predikatie, wat zouden 'er al Vrouwen achter over raken.

Twaalfde Toeval.

WAndelende met een Vorstin, zei hy: Ik wil met u, en met andere Jonkvrouwen, liever acht dagen uit wandelen gaan, dan een uur met de Vorst ryden. Van haar gevraagt zynde: Waarom? gaf tot antwoord: Gy loopt en jacht zo zeer niet; derhalven kan ik het zonder moede worden langer harden, dan als ik nevens de Vorst loop.

Dertiende Toeval.

HY keerde een Spiegel, daar in hy zyn beeld gezien had, zeer schielyk het ach-

[p. 57]

terste voor, en begon zich, toen hy daar niets vernam, te kruissen en te zegenen, zeggende: Help help, hoe ben ik toch in de Spiegel gekomen? O myn allerliefste Juffers! help my daar weder uit, of ik zal 'er met de kop doorlopen, en myn zelven met gewelt los maken.

Veertiende Toeval.

EEn Maagt, hebbende een bundel Garens te koop, kon met de koopers niet over een komen; des Klaas, zich by haar voegende, zei: Voor hoe veel gelds is het te koop? ik zal het betalen. Doch zy, dit niet achtende, voer daarop dus uit: Weg Gek, waar woud gy het geldt halen? Fluks gaf hy tot antwoord: Uit des Vorsten buidel.

Vyftiende Toeval.

EEn Ruiter, speelende met een brave tasch in Venus Lusthof, wierd daar over van sommige Hovelingen beklipt, en uitgelacht. Doch Klaas, dit merkende, zei: De zaak, ô Zotten! is geen lagchens, maar straffens waard, wanneer 'er anders maar straf geoeffent wierd.

[p. 58]

Sestiende Toeval.

HOorende dat een Weduwe klaagde dat men haar in haar recht te kort deê, zo voegde hy zich by de Vorst, vragende: Hoe staat het met die Vrouw? het antwoord was: Zo als 't Recht is. Fluks vervolgde Klaas: O myn genadige Heer Frederik! zoek het rechte Recht, wat geldt het, gy zult wel anders bevinden. Zyn Doorluchtigheid, dit ter harten nemende, liet de zaak met yver doorzoeken, en vond alzo het rechte Recht: Narratur hoc de Illust. Georg. D. Sax.

Seventiende Toeval.

HY nam, zynde met een Zottin, die garen van hem was gezoent geweest, in 't Badt, een berken garde, en begon daar meê de mallote de Vliegen af te jagen, roepende, terwyl ze niet naliet te huilen: Daar hebt gy Kinderen; wilt gy 'er meer hebben? he! wilt gy 'er meer hebben? ik zal 'er u meer geven.

Achtiende Toeval.

ZIende een Dienstmaagt, met waterhalen bezig, haar Emmeren dikwils neêr zetten en rusten, zo voer hy daar op dus uit: Zie, myn lieve Burgers, zie! wat zyn dat

[p. 59]

twee trage en luye Emmers. Is het geen schâ en schand dat zulk een lustige Deerne haar, met t'elkens te rusten, te wil is, en vertoeft?

Negentiende Toeval.

HEbbende zyn oogen een wyl tyds verlustigt, in 't beschouwen van een Boere Maagt, die lustig door den drek liep, en trouwlyk arbeide, zei hy: Deeze Maagt zal heden meer verrichten, dan drie Juffers die om een kuyertje gaan, of in de koets ryden.

TwintigsteToeval.

TEgens een Vrouw, die in de regen een Tobbe vol waters had vergaart, zei hy: Waarom hebje, wyl 'er regens genoeg gevallen is, geen twaalf Tobbens vol vergadert? doch ik bedenk nu de waarom: wie veel heeft, die moet veel wedergeven.

Een-en-twintigste Toeval.

EEn Pottebakker, dragende een groote mande vol van zyn handwerk over de Markt, liet, stootende zyn voet tegens een steen, een deel uit de mand op de straat vallen; gaande, zonder na de diggelen om te zien, zyner vaarde; des Klaas, dit merkende, begon te roepen: Lieve Vrouwen, dryf

[p. 60]

met dien Pottebakker geen Koophandel, zyn Waar deugt niet; want hy wil ze zelfs van de straat, zynde uit zyn korf gevallen, niet opnemen: wat kan 'er dan veel goeds aan zyn?

Twee-en-twintigste Toeval.

ZIende een Maagt beladen met een grooten hoop Gras, een Bloemkrans, en iet levendigs onder haar voorschoot, zoo zei hy tegens haar: Lieve Gespeeltje, gy hebt te veel vrachts opgenomen; zeper, aan het eene had gy meer als genoeg, waarom dan met driederley dingen geplaagt? leg af wat af te leggen is, en overlaat u niet, dat gy den hals breekt. Fluks smeet d'onnoozele Deerne de Krans weg, en bedekte haar Hair-vlechten met een Huif; lichtelyk had ze anders voortgegaan, en het leven van twee Menschen aan de overtollige last gewaagt.

Drie-en-twintigste Toeval.

VRagende aan een Hoveling: hoe het quam dat men zo veel Mannen, en geen Vrouwen aan de Galgen te pronk hing? kreeg tot antwoord: Wanneer de Vrouwen steelen, dan wordenze al zo wel als de Mans opgehangen. Dat hoop ik niet, zei hy; want was dat waar, wie zou dan onze Hembden wasschen?

[p. 61]

Vier-en-twintigste Toeval.

EEn kroeskoppig Man schold zyn kinderen dikwils voor Duivels kinderen; waarom Klaas, op een tyd dit hoorende, dus tegens hem uitvoer: Zie toe, zie toe, het zal u noch zuur opbreeken, dat gy dus onbedocht tiert en raast; want de Duivel zal, als hy gewaar word dat gy, zyn eer te grabbel smytende, hem voor een Hoerenjager, en Vader van uw kinderen scheld, u met zyn krauwel zo krauwen, datge wel zeven jaren, eer gy verlost word, om genade zult moeten roepen.

Vyf-en-twintigste Toeval.

EEn Kamerspeelder vraagde aan Klaas met wat werk of de Duivel, op die tyd, doende was? hier op gaf de Bootzemaker tot antwoord: Dat weet ik niet; maar als hy u haalt, dan zult gy het zelfs wel gewaar worden.

Zes-en-twintigste Toeval.

HOorende dat een Vrouw van haar Dochters tucht en eerbare stilheid zeer hoog opgaf, zei hy: In de stilste waters zwemmen dikwils de grootste Visschen, betekenende hier meê, dat de Dochter niet garen

[p. 62]

al het geen, datze door ondervindinge had geleert, zou zeggen.

Zeven-en-twintigste Toeval.

ZIende een zwangere Vrouw, zei hy: Ik wil, wanneer het u welgaat, Gevader worden. Wat wilt gy, vervolgde het Wyf met een lagchende mond, tot een pillegift geven? O ho! zei hy, kost het geldt, zo moogt gy my wel voorby gaan, en een ander zoeken.

Acht-en-twintigste Toeval.

EEn Jongeling, vindende den tydverdryver op den weg, zei: Klaas, ik ty uit om myn Bruid te halen; derhalven bid ik u, dat gy myn Bruiloft met de tegenwoordigheid van uw Persoon gelieft te vereeren. Ik wil, gaf hy tot antwoord, dat zeer garen doen, wanneer ik daar voor by de Bruid mag slapen. Wel, vervolgde de andere, gy zult by haar slapen; maar ik zou zulks aan een ander, wyl het onrecht is, niet toestaan. Wat, zei Klaas, voor een ander onrecht is, dat is voor my ook onrecht: en derhalven zyt gy van uwe beloften, in deezen, ontslagen.

[p. 63]

Negen-en-twintigste Toeval.

EEn Zy-dienaar zeide: Klaas ik heb by uwe Zuster geslapen. Fluks vroeg hy: Wie heeft u dat geboden? het antwoord was: Niemand. Ik, vervolgde Klaas, ben daar meê te vreden, en moet het zo laten zyn. Maar zyt verzekert dat uw huit alleen hair zal moeten laten; want niemand is genegen om zich voor u te laten geesselen.

Dertigste Toeval.

ZO haast had hy de konstige Beelden van een vermaart Schilder niet gezien, of hy voegde zich by de Hartogin, zeggende: Kom hier myn genadigste Vrouw, kom hier, en zie wat de Schilder doen kan; hy gaat my, en uw Gemaal, in de konst van Beelde maken, ver te boven. Fluks begon de Vorstin te lagchen; overdenkende, ik mag de Gek niet betrouwen, hy mogt my beschaamt maken, gelyk hy eertyds gedaan heeft; echter zeit ze: Klaas, de Schilder is een deftig meester, dat heb ik dikwils gezien. Hoe kan dat, vervolgde Klaas, mogelyk zyn, wyl hy de Beelden nu eerst gemaakt heeft? Ook heeft 'er noch niemand op zyn Werkplaats geweest, dan een klein Hondje, dat, lichtende het eene been op, het meester-stuk lustig bestruilde.

[p. 64]

Een-en-dertigste Toeval.

HOorende dat sommige Edellieden van drie Juffers zeer hoog roemden, en haar om hunne schoonheid ten hemel toe verhieven, zei hy: Hoe schoon zyn ze dan? Zyn ze schoonder dan des Duivels Dochters? want ze moeten Goddelyk schoon, of Duivels leelyk zyn.

Twee-en-dertigste Toeval.

EEn Ruiter quelde hem dat hy zich zyn Vryster had laten ontvryen; zeggende met een dat hy dezelve moest weder nemen. Fluks geliet zich Klaas, als of hy den Ruiter de hoed van 't hooft wou nemen. Doch d'ander dit merkende, zei: Holla Klaas, ik laat my zo licht niet beroven. Wel, vervolgde Klaas, waant gy dan dat zich iemand zyn Bruid van my zou laten onthalen, en weg-voeren?

Drie-en-dertigste Toeval.

EEn aanzienlyk Persoon, zynde in een oneerlyke plaats van andere gezien, en daar over beschuldigt, zocht zich, na den aardt der Schalken, met woorden daar van te bevryden; waarom Klaas, dit hoorende, dus tegens hem uitvoer: Ik wil het u niet

[p. 65]

nazeggen wat gy gedaan hebt, want ik heb het zo naauw niet gezien: gy kunt in myn plaats daar van spreeken, want gy hebt het gezien, gy zyt daar by geweest, en gy hebt het zelfs gedaan. Vrees derhalven niet voor my, noch voor een ander, gy draagt den verrader in uw boezem, die zal u zo overtuigen, dat lyf en ziel daar door in lyden komen zal.

Vier-én-dertigste Toeval.

GEhoort hebbende dat een Hoveling hem aan een oud Wyf wou koppelen, zei hy: Is de Vrouw ryk, zo geef men haar aan een arm Man; is ze leelyk, gelyk zulke Dieren gewoonlyk zyn, zo geef men haar aan den Duivel, die zal 'er, als hy ze moede is, wel een andere Duivel meê beschyten.

Vyf-en-dertigste Toeval.

TEgens een Vrouw, die om het verlies van haar Man dapper weende, wyl hy zeer vreedig met haar had geleeft, voer hy dus uit: Lieve Vrouw, waar toe dit weenen? neem een ander Man, die zal het lichtelyk beter maken. Och neen, vervolgde de Vrouw, dat kan niet zyn; want myn overleede Man heeft my in 't Jaar geen zes malen geslagen. Ja, zei Klaas, daarom zeg

[p. 66]

ik, neem een andere, die u dikwils slaat; zo word een ding krom en radt, en gy hebt daar aan niets verzuimt, noch verlooren.

Zes-en-dertigste Toeval.

EEn jonge Vrouw, zynde van Klaas gevraagt: hoe 't haar in 't Huwlyk met haar Man al ging? gaf tot antwoord: Niet wel, want hy slaat en handelt my zeer euvel. Dat is, zei Klaas, uw schult, wyl gy zyne wil niet leert gehoorzamen, en uw wil niet leert breeken.

Zeven-en-dertigste Toeval.

EEn vroome Vrouw was gewoon Klaas zeer minlyk te bejegenen, om datze altements een lekker beetje uit zyn hand ontfing; op een tyd sprak ze den Tydverdryver dus aan: Myn lieve Klaas, hebje nu niet een stukje in uw hand voor my over? Fluks gaf hy tot antwoord: Wat, noemje my lieve Klaas? uw Man is uw lieve Klaas; gy moet geen twee Klazen op een tyd lief hebben.

Acht-en-dertigste Toeval.

EEn vergramt Man joeg zyn Vrouw met een stok ter deuren uit, roepende, terwyl ze al schreijende de vlucht nam: Loop,

[p. 67]

daarje loopt, gy zult wel weêr komen. Terstond gaf Klaas, ziende al het bedryf aan, dit tot antwoord: Is ze vroom, zo komtze wel weêr; maar deugtze niet, zo dryft gy 'er na een ander.

Negen-en-dertigste Toeval.

TWee Edel-Juffers, zynde met hem in een vermakelyke Lusthof, hadden garen gezien dat hy zich een weinig vertrokken had; waarom de eene dus tegens hem uitvoer: Klaas, daar ginder onder de Boom staat een Paertje vast-gebonden, zet u daar op, en ry voor uit, wy zullen zachtjens navolgen. Doch Klaas, hebbende hier toe geen ooren, bleef geduurig aan haar zyde; waarom de Juffer gedwongen wierd een weinig om eenig noodzakelyk werk te doen, neder te hurken, invoegen dat de Gek, de snof in de neus krygende, besloot haar met gelyke munt te betalen; betrararende ten dien einde, daar na zyn broek zo heerlyk, dat het slordigste daar van hem by de beenen neêr-liep, en een drollige lucht veroorzaakte.