|
| |
[1458]
Hier naer volght hoe de ambachten ende neeringhen van Gend staet hielden ende vierden, ende oec someghe ghebueren te gadre, niet jeghenstaende de groete riclijcheyt ende costelicheyt, ghedaen by heere ende wette, ende oec diversschen poorteren, notablen insetenen ende welwillenden, ghelijc ghi voren gehoert hebt.
In den iersten vierden de Vleesschouwers up 't vleesschuus an de Vischmarct, ende in Pickardyen in den Hoyaert, daer sy haren staet hilden, in deser manieren: Up de vorst van den Vleesschuuze lancx duere an elc capitielkin stont eene tortsse, up elke veinstre van den vleesschuuze boven stont eene tortsse, an
| |
| |
bieede zyden van den vleesschuuze, lancx duere stonden groete meenichten van tortsschen; ten hende van den vleesschuuze voer den ghevele stont een gheraemte up sparren ghemaect van der heerden, boven den ghevele hute, daer met allen veele tortssen in stonden, ende boven dien waren ten selven ghevele ende ten veinsteren van den vorseiden vleesschuuze, an de syde ter Vischmarct, uutghesteken up sperren xij croenen, daer over veele tortssen up stonden; ende 's avons vierden zy in Pickardyen, daer zy haerlieder teneel hilden, wel met Lxxx. tortssen, somme dat sy den iersten avont hadden: iiijc ende Lxxxvij tortssen. Boven desen was 't vleeschuus rondsomme behanghen met lakenen van diversschen colueren, daer up dat gesait waren 't stael ende viersteenen ende 's ambachs wapenen met hoskins, ende in 't voernoemde geraemte, staende voer den ghevele was gehicht een schoen costelic ende rikelijc blasoen van mijns gheduchts heeren wapenen met sinen tymbre ende ordene daer omtrent, zeere rikelic ghestoffeert van schilderyen, ende hilden de vorseide vleeschouwers 's avons staet hoverende met den vj. trompetten van der steede.
Item, up den houc van der Curtter Munten, naest der Meerminnen, vierden de Vischcoepers met xxxvj. tortssen, vijf stagien hooge; 't huus voren behanghen met roeden lakenen, daer up dat stonden mijns gheduchts heeren wapenen, 's ambachs wapenen, ende was dlaken besaidt met dalphins al van schilderyen.
Item, in de galeye up de Vischmarct, vierden de Makeleers, met xxviij. tortsschen vier stagien hooge; 't huus voren behanghen met zwartten ende grauwen lakenen, daer up gehicht een blazoen van mijns gheduchts heeren wapenen zeer rykelic gemaect van schilderyen.
Item, de neeringhe van den Backers vierden up den houc van der vorseider Curtter Munten, met xxxj. torts- | |
| |
sen, vier stagien hooge, 't huus voren behanghen met zwartten lakenen, daer up de wapenen van der selver neeringhe, ende alomme besaidt met stalen ende viersteenen, devize mijns gheduchts heeren.
Item, de Brouwers vierden up de Leye by der Vieebrugghen met xlviij. tortssen, vive stagien hooge, 't huus voren behangen met zwartten lakenen, daer up mijns gheduchts heeren wapenen ende der vorseide neeringhe wapenen.
Item, de neeringhe van den Sciplieden vierden heerlic ende hilden groeten rykelyken staet, beneden der Vieebrugghen in de Leye achter 't Vleeschuus in eene groete pleyte in deser manieren: Eerst was 't selve schip ghefautschonneert ende ghemaect naer de maniere van eenen groeten zeecogghe, met twe casteelen, d'een up de vorderplicht ende d'andre up den achterplicht, ende boven up den mast stont eene mersse, dat men heet 't sopcasteel, al omhanghen met groenen lakenen, daer up gehicht de wapenen van minen gheduchten heere, ende sijn devize, stael en viersteenen ende de wapenen van der steede, 't selve 't sopcasteel gestoffeert met veele glaviotten, een man daerin wonderlijc gehabilliert, neffens hem twe balsanen, d'eene van mijns gheduchts heeren wapenen ende 's lands van Vlaenderen, ende d'ander van der steede ende der selver neeringhe wapenen, up 't bordt van dien tsiopcasteele stonden rondsomme xiij. tortssen, ende an den mast in de steede van den seyle hinc een groet dryehouct schilt al groene gevaruwt met den scharpen upwaert, daer up stonden Liij. tortssen, vier stagien hooghe; in midden den schilt hinc, up een cleedt zwart ende grau, de wapenen van minen gheduchten heere met den tymbre ende ordene daer omtrent zeer costelic ghestoffeert van schilderyen ende in 't casteel up de voerplicht was de figure van Abraham,
| |
| |
die naer 't gebodt hem ghedaen van Gode hem sacrificie doende, offerde hem, sinen properen eenighen sone Isach, waer voren dat stont ghescreven: Abraham! Abraham! Qui respondit: Adsum. Dixitque ei: Non extendas manum tuam super puerum, neque facias ei quidquam, nunc cognovi quod times Deum et non pepercisti filio tuo unigenito propter me. Ende voer dese figure stont eene heerlyke balsane van der wapenen mijns gheduchts heeren; voort up 't casteel up de achterplicht was de figure van Moyses ende drye van der kinderen van Yzrahel, daer hy toe sprac segghende, alsoe in de rolle, die hy in sijn hant hilt ghescreven stont: Omnia quae locutus est dominus, faciemus et erimus obedientes ei. Exodi. 24o, ende voer dese figuere stont eene heerlyke balsane van der wapenen van der selver neeringhen. Neffens dboort an bieeden zyden in dat schip waren knielende, te wetene, an elc bort xl. notable mannen van der selver neeringhen vercleedt in 't zwartte, blootshooves, elc met eender barrender tortssen in de handt, ende 't selve boort stont an bieden zyden van voren tot achtere al vul tortssen, up eenen voet naer elcanderen, an elke zyde L. tortssen ende was 't selve boort al behanghen tot an 't watre an bieden zyden, van voren tot achtere, met groenen lakenen, daer up dat waren gehecht de wapenen van minen geduchten heere, der steede ende der selver neeringhen wapenen. Beneden in 't watre eene groete scharde van den selven schepe, waren an bieeden zyden van voren tot achtere ghemaect, staende berrende up eenen voet naer d'een den anderen, alsoe veele tortssen als 'er goelijcx staen mochten, an elke zyde Lxxx. buten. Buten dien rondtomme 't schip waren gemaect vlotende zeeriddere, ende eene merminne gheformeert up twe jonghe kinderen, die de maniere maecten daer toe dienende ende de contenancie zeer wel ende ghenouchelijc,
| |
| |
ende omtrent dien twe figuren waren gemaect oec vlotende xxv. tortssen, beloept de gehielle somme van den tortssen, up ende omtrent desen schepe, iiijc ende xxxj. tortssen; 't schip binnen was al oversoldert ende verchiert, te weten, tusschen den mast ende de voerplicht al bestroit met groenen ghersse, ende tusschen den mast ende der achterplicht waest overdect met allen hooghe al met groenen lakene, in manieren van eenre schoender salen, daer in stont eene schoene dretsoer, ghedect met veele costelyken ende rykelyken vergulden ende silveren juweelen, als cannen, potten, coppen, croezen, schalen, enz., ende eene schoene langhe taefle ghedect, daer de goede lieden van der selver neeringhe an saten, etende, drinkende, goede chiere makende, ende hilden heerlyker staet met trompers ende speelden ende bedreven groete uutnemende ryckelyke feeste ende ghenouchte om minen gheduchten heere te verblydene.
Item, de neeringhe van den Schipmakers vierden voer den Stuer an de Vischmarct met xiij. tortssen, drye stagien hooge, 't huus voren behanghen met zwartten lakenen, daer up de wapenen der selver neeringhe.
Item, de neeringhe van den Hudevetters vierden voer den Roelandt an de Vischmarct, met xlvj. tortssen, vijf stagien hooghe, 't huus voren behanghen met zwartten lakenen, daer up de wapenen van minen gheduchten heere, boven ende ondere de wapenen van der selver neeringhen.
Item, de neeringhe van den Smeden vierden voer haerlieder Capelle in sente Loyshuus gehieten, up eene rade lancs voer 't huus met xvj. tortssen ende boven die noch drye stagien, elc met vj. tortssen, maken xxxiiij. tortssen, 't huus voren behanghen met persschen, roeden ende grauwen lakenen, up 't perssche de wapenen van minen gheduchten Heere, up 't roede de wapenen van der
| |
| |
Steede, ende up 't grauwe de wapenen van der selver Neeringhen, ende voer 't selve huus stont een schoen vier van blocken ende fassielhoute tusschen vier yzerin roeden, hooghe xxv. voeten.
Item, de neeringhe van den Grauwerkers vierden te haers dekins in de Onderstrate, up den houc van der Saysteeghe met xiij. tortssen, drye stagien hooghe.
Item, de Lammerwerkers vierden voer den Keghelare in de Curtte Munte, met xxiiij tortssen, vier stagien hooghe. 't Huus voren behanghen met grauwen lakenen, daer up de wapenen der selver neeringhe.
Item, de neeringhe van den Cordewaniers vierden voer haer huus, gehieten den Wulf, an de Vrydachmarct met xxxiij. tortssen, vier stagien hooghe. 't Huus behanghen met witten lakenen, daer up gehicht de beelden van sente Crispin ende van sente Crispiniane, ende daer onder de wapenen der selver neeringhe zeer costelijc van schilderyen.
Item, de neeringhe van den Scheppers, vierden voer de Rebbe an de Vischmarct met xlv. tortssen, drye stagien hooghe. 't Huus voren behanghen met blauwen lakenen, daer up de wapenen van minen gheduchten heere, onder dblau hinc zwart ende persch laken, daer up de wapenen van der selver neeringhe ende onder an de torssen hanghende schildekins van der neeringhe wapenen, de lakenen besait met stalen ende viersteenen.
Item, de Varuwers ende Blauwers vierden t'samen voer den Inghel in den Hoyaert met xvj. tortssen, twe stagien hooghe. 't Huus behanghen met roeden ende blauwen lakenen, up 't roede hinc de wapenen van den Varuwers ende up 't blauwe de wapenen van den Blauwers.
Item, de neeringhe van den Moleneers vierde up de Hooghstrate buter Torrepoorten up den houc van der
| |
| |
Peperstraten met xxxij. tortssen, vier stagien hooge. 't Huus behanghen met groenen ende zwartten lakenen, daer up een beelde van Sente Victor met twe schilden van der selver neeringhe, ende boven up 't huus stont eene wintmolen en drayde.
Item, de neeringhe van den Goudtsmeden vierden voer den Horen up de Vischmarct met xlij. tortssen, vier stagien hooge. 't Huus behanghen met zwartten lakenen, daer up de wapenen der selver neeringhen.
Item, de neeringhe van den Witten Leedertauwers vierden vore den Cleenen Papegay, up de Leye by der Crane met xxiiij. tortssen, vier stagien hooghe. 't Huus voren behanghen met zwartten, roeden ende blauwen lakenen daer up gehecht de wapenen van minen gheduchten heere, der steede wapenen ende der selver neeringhe wapenen.
Item, de plaetsse, te wetene: de Temmerliede, de Metssers, de Plaesterers, de Ticheldeckers, de Saghers ende Stroedeckers vierden up 't Beellefroit van Gendt ende voer der Temmerlieden-huus an senter Claus kerchof in deser manieren: Eerst waren ghestelt up den Drake van den Bellefroite vj. vierpannen, de eene in sinen mule, d'andre vive up sinen rugghe drayende, voer elc van den xij. veinsteren, die staen in de cappe, soe stont eene tortsse ende drye platte lantheernen verwapent met mijns gheduchts heeren wapenen, dat sijn xij. tortssen ende xxxvj. lantheernen; voort an elc van den viij stilen daer de cappe up staet hinghen viij platte lantheernen, alle verwapent als voren, ende was dbelefroit boven der metselryen, behanghen rondsomme met lakenen van diversschen colueren, ende up elc van der vier torren stonden ghestelt viij tortssen ende rondsomme hinghen xl. van den vorseiden lantheernen, ende voort stont voer der Temmerliedenhuus een rade met xxv. tortssen, somme
| |
| |
van al den tortssen Lxix. tortssen ende xcvj. lanthernen, ende stont voer 't selve huus gemaect een vier up een schavot, ende up den vorseiden Drake was een persoen als mer vierde, drye daghe ende drye nachte lanc, die de vorseide vierpannen bewaerde.
Item, in Pickardyen up den Hoyaert vierde de neeringhe van den Houtbrekers met xiij. tortssen, drye stagien hooge. 't Huus voren besait met swartten ende roeden lakenen daer up een sent Andries Cruus, stael ende viersteenen, daer up ghesaidt ende de wapenen van der selver neeringhen al van schilderyen.
Item, de neeringhe van den Ouden Cleedercoepers vierden in den Wingaert aen de Vischmarct met xl. tortssen, vier stagien hooghe. 't Huus voren behanghen met blauwen lakenen, daer up gehicht twe rikelyke blasoenen van der wapenen van minen gheduchten heere ende beneden ter rechter hant de wapenen van der steede, ende ter luchter handt de wapenen van der selver neeringhe.
Item, de neeringhe van den Wapemakers vierde voer de Merminne up de Vischmarct met xxij. tortssen, drye stagien hooge; 't huus voren bahanghen met swartten ende grauwen lakenen, daer up de wapenen van der selver neeringhen.
Item, de neeringhe van den Tijcwevers ende van den Tappijtwevers vierden t'samen up den houc van den Hoyaerde up de Leye met xlj. tortssen, voren ten Hoyaerde vijf stagien hooge ende ter syden ter Leyen waert vier stagien hoeghe; 't huus voren behanghen met costelyken tapyten, daer up dat stonden de wapenen van minen gheduchten heere ende der selver neeringhen wapenen.
Item, de neeringhe van den Meersseniers vierden voer haerlieder huus, beneden den Sandtberghe met xxxiiij. tortssen, vier stagien hooge.
| |
| |
Item, de neeringhe van den Crudeniers vierden te Lauwereyns Boels in de Curtte Munte met xxij. tortssen, drye stagien hooge; 't huus behanghen met groenen lakenen, daer up gehecht een beelde van sente Maryen Magdaleenen, ende daer onder de wapenen van minen gheduchten heere al zeer rykelijc ende costelijc gemaect van schilderyen, alsoe 't behoert.
Item, de neeringhe van den Kaescoepers vierden in de Mane in de Curtte Munte, met xix. tortssen, drye stagien hooghe; 't huus behanghen voren met zwartten lakenen, daer up gehecht de wapenen van minen gheduchten heere, ter rechter zyden de wapenen van der steede ende ter luchter zyden de wapenen van der selver neeringhe.
Item, de neeringhe van den Fruteniers vierden voer haerlieder huus an senter Claus kerchoff met xlj. tortssen, te wetene, up den tiop ende up elc kertiel van den ghevele eene tortsse, ende d'andre up drye stagien d'een boven d'andre ende met twe vierpannen, staende vore de duere, ende 't huus voren behanghen met blauwen lakenen, daer up de wapenen van minen gheduchten heere, der steede ende 's ambachs wapenen zeer costelijc ghedaen van schilderyen.
Item, de neeringhe van den Wijnmeters ende Wijnsegghers vierden vore den Groeten Arndt, met xix. tortssen, drye stagien hooge.
Item, de neeringhe van den Scroeders vierden voer haerlieder huus up 's Gravenbrugghe met x. tortssen, twe stagien hooghe.
Item, de neeringhe van den Kuypers vierden voer den Tholleneere up de Hooghpoort vore den ghevele met xlv. tortssen, drye stagien hooge, ende boven up den ghevele stont eene croene van houte, vercleedt met roeden lakenen, daer up dat stonden ix. tortssen, ende up den
| |
| |
ghevele van den huus, te wetene: up de kartieelen stonden vij. tortssen, ende an den ghevele van den voorseiden huus hinghen C. Lxxxij. platte lantheernen, alle verwapent met mijns gheduchts heeren wapenen, ende vore 't selve huus up 't strate was gemaect een groet vier wel xxx. voeten hooghe van groeten blocken ende fassielen, al met houpen oft riepen ommeloken van beneden tot boven, als 't oft al een Rijnssche lagle ghesijn hadde, ende was den vorseiden ghevele zeer wonderlijc om sien als alle de tortssen ende lantheernen barrenden ende lichten.
Item, de neeringhe van den Schilders vierden te Pauwels Faute in den Hoyaert, met xxxvj. tortssen, ende was tac van den huus al over ende overe verselvert ende 't huus van beneden tot boven ten carthiellen al verguldt ende daer up ghesayt schildekens met 's ambachts wapenen, ende boven jeghen den ghevele stont een schoen blazoen zeer rykelijc ghedaen van mijns gheduchts heeren wapenen ende daer ondre een van 's ambacts wapenen met den timbre, ende de vensteren van den vorseiden ghevele waren ghevaruwt groen, ende het was zeer rykelic om sien.
Item, de neeringhe van den Causmakers vierden up de Hooghpoort up den houc van der Saysteeghe met xiij. tortssen, ende 't huus behanghen met zwartten lakenen, daer up gehicht de wapenen van minen gheduchten heere, der steede ende der selver neeringhe wapenen.
Item, de neeringhe van den Barbiers vierden naest den Gulden Cop voer 's Gravensteen, met xiij. tortssen, twe stagien hooge, ende tusschen elke tortsse eenen lantherne van papiere.
Item, de neeringhe van den Wielmakers vierden an de Vischmarct in den Cleenen Stuer met x. tortssen, twe stagien hooge; 't huus behanghen voren met Peersschen
| |
| |
lakenen, daer up gehicht der selver neeringhe wapenen.
Item, de neeringhe van den Scrijnmakers vierden in Hollandt up de Vieebrugghe, met xxvij. tortssen; 't huus voren behanghen met blauwen lakenen ende daerup de wapenen der selver neeringhe met stalen ende viersteenen daer up gesait, naer de divize mijns gheduchts heeren.
Item, de neeringhe van den Olislagers vierden voer haer huus an den Corenart, met xxj. tortssen, drye stagien hooge.
Item, de neeringhe van den Tinnepotgieters vierden vore den Coghe an de Vischmarct met xiij. tortssen, drye stagien hooghe; 't huus voren behanghen met grauwen lakenen, daer up gehicht der selver neeringhe wapenen.
Item, de neeringhe van den Coremeeters vierden voer haerlieder huus up de Corenleye, met xx. tortssen, drye stagien hooge, ende 't huus voren behanghen met blauwen lakenen, daer up gehicht der selver neeringhe wapenen.
Item, de neeringhe van den Riemakers vierden t' Sanderswalle in den Wildenman, met xxx. tortssen, drye stagien hooge, ende 't huus voren behanghen met zwartten lakenen, daer up der selver neeringhe wapenen.
Item, de neeringhe van den Viltenen Hoedemakers vierden in de Curtte Munte met xiij. tortssen, ende 't huus behanghen voren met roeden lakenen, daer up der selver neeringhe wapenen.
Item, de neeringhe van den Ouden Schoumakers vierden t' Sanderswalle an de plaetse voer den Papegay met xvij. tortssen, drye stagien hooghe, ende 't huus voren behanghen met grauwen lakenen, daer up der selver neeringhe wapenen.
Item, de neeringhe van den Zwartten Ledertouwers vierden vore de Lelye up de Vischmarct, met xxix. torts- | |
| |
sen, vier stagien hooghe; 't huus voren behanghen met zwartten lakenen, daer up een rykelic blazoen van mijns gheduchts heeren wapenen, der steede ende der selver neeringhe wapenen.
Item, de neeringhe van den Pijnders vierden voer haerlieder huus, up de Corenleye, met xiij. tortssen, drye stagien hooge, ende 't huus behanghen voren met blauwen lakenen, daer up der selver neeringhe wapenen.
Item, de Droghscheerders vierden in de Lange Munte in 't Vaghvier, met xviij. tortssen, drye stagien hooghe, ende 't huus voren behanghen met zwartten lakenen, daer up gehicht de wapenen van minen gheduchten heere ende der selver neeringhe.
Item, de Platijnmakers vierden voer de Hooghbrugghe, met xiij. tortssen, drye stagien hooghe, 't huus behanghen met blauwen lakenen, daer up gehecht een zeer rykelic beelde van sent Adriane, ende de wapenen van minen gheduchten heere.
Item, de goede liede van der Weveryen vierden voer d Werregaren, up de Hooghpoort, met xciiij. tortssen, te wetene, up elc carteel van den ghevele twe tortssen, ende d'andre up raden, vier stagien hooge, ende den selven ghevele was al behanghen met strijpten lakenen, te wetene: wit, perssch ende groen ende roedt strijpt, daer up waren gehecht twe schilden van mijns gheduchts heeren wapenen ende hilden daer de selve costelyken, heerlyken ende rykelyken staet, by daghe ende by nachte.
Item, ende veele meer andere personen, poorteren ende andere vierdden ende theerdden met allen rykelijc ende costelic met veele tortssen, vierren, lantheernen ende andersins te veele diversschen plaetssen binnen Gendt, dat veele te lanc ware om scriven, want de costelicheeden ende chierlicheeden, diere ghedaen waren, up den avondt, doen mijn gheducht heere inquam, in
| |
| |
't verdicken van den vierrene, 's anderdaghs 's avons ende 's derddedaghs avons, altijdts soe lanc, zoe meer vierrende, theerrende, cost doende ende goede chiere makende, ne soude gheen mensche wel connen begripen om te stellene in ghescrifte, ende waren alle de plattiellen, daer de tortssen in stonden al Gend duere thennin plattiellen, sonder de plattiellen van den schiplieden, die waren houtin ghevaruwt groen; ende waren den iersten avondt binnen Gend wel verbarrent al te hoepe gesleghen xxijm vc ende xvij. tortssen.
Item, de heeren van der capitren, prochianen ende ghebuers van Sente Verhildenkerke, hadden up de lakenen, van aen 's Gravenbrugghe totter Hooftbrugghe, an bieeden zyden van der straten, behanghen met schilden van mijns gheduchts heeren wapenen, met stalen ende viersteenen, naer de divize, ende rollekins van schilderyen, daerin dat ghescreven stont: Loetetur cor quaerentium Dominum. Psalmo 104. Ende hadden Sente Verhilden-plaetse verchiert ende hilden daer staet in deser manieren: Eerst comende van 's Gravenbrugghe ter selver plaetsen waert, soe stont eene groete stellagie van voren de poorte van den Gulden Coppe tot den houke, gehieten Cranenborch, daer up dat waren drye manieren van personagien, afgesloten d'een van den anderen; in d'eerste waren twe joncffrouwen, comende elc anderen te ghemoete, met hanghenden hare, daer up dat stonden schoene ende costelyke gulden hoeden, ghehabitueert met witten sydenen mantels van lakenen van Damas, voer d'een stont ghescreven: Misericordia, ende vore d'andere: Veritas, ende an 't rabbat van der gordinen stont ghescreven: Misericordia et veritas obviaverunt sibi. Psalm. Lxxxiiijo. Item, in midden der selver stellagien waren viij. maghden knielende, elke oudt omtrent ix. jaer, zeere schoene ende soetelijc gheab- | |
| |
billiert, d'eerste viere begherende ghevizentheert te sine met payse ende d'andre viere als om blijsschap te vercrighene met vulmaecter hertten, midts dat sy gesien hadden ontfarmicheeden ende waerachticheeden elc anderen ghemoeten, ende vore d'eerste viere stont ghescreven: Veni, Domine, visitare nos in pace. Ende voer d'ander viere stont ghescreven: Ut laetemur coram te corde perfecto. In 't derdde der selver stellagien, ghesien de begherte van den vorseiden viij. maghden, soe stonden daer twe andre schoene joncffrouwen, met hanghenden hare,
gheabitueert met costelyken mantels van groenen samite ghefigureert, ende van persschen fluwielle zeer costelijc ende rikelic verchiert, ende waren dese twe joncffrouwen staende zeer gracelic ende vriendelic elc anderen helsende ende waren ghenaemt, d'eene Justitia ende d'andere Pax, ende stont boven an 't rabat van der gordinen ghescreven: Justitia et pax osculatae sunt. Psalmo. lxxxiiij. Voort van der baellien van 's Gravensteene, tot Symon Otterspoers poorte hadden de vorseide capitreheeren, prochianen ende ghebuers doen stellen een groete stellagie, rykelic behanghen ende verdect met blauwen lakenen, daer up langhe siegien ende banken ende eene schoene langhe taefle wel ghedect, zittende waren, zeer blye ende goede chiere makende, etende, drinkende ende andersins Gode lovende waren, daer oec vierrende met xvj. tortssen ende twe vierpannen, ende up 't selve stellagie stont een dretssoir, ghedect met rikelyken ende costelyken faselmente van goude ende van silvere, als kannen, potten, coppen, nappen, schalen ende crouzen; boven dien dretsoire stont ghesrceven: Hoc tibi erit signum à Domino. Ysaiae. 38o; ende ten hende van dien woerden boven der vorseide taefle stonden vier schilden van wapenen, den eenen van minen hardde gheduchten heere, den an- | |
| |
deren van myre hardde gheduchte vrouwen, den dardden van minen heere van Charloes, ende den vierden van myre vrouwen van Charloes, 's hertoghen dochtere van Borbon, ende t'henden den wapenen stont ghescreven: Loetentur omnes, qui sperant in te, domine. Psal. 5.
Item, ten hende van diere stellagie streckende ter Hooftbrugghe waert, hadden de selve van Sente Verhilden doen maken noch eene stellagie, daer up dat stont de historye van Maryen, de sustre van Aaron met veele joncffrouwen, daer su princhersse ende leedtsvrouwen aff was, die su doer de Roede Zee leedde uut Egipten, spelende up diverssche instrumenten van musyken, ende bracht se alsoe in 't Landt van Beloeften ende waren in dese figuere xj. personagien, de vorseide Marie staende in de middewaert; su was gehabytueert met eenen blauwen zydenen kuerse, daer up een costelijc ondergorddel, daer boven eenen roeden keerle van fluwielle, daer up gegordt met eender dwalen; om haren hals een zeer rykelic verguldt collier, beset met veele costelyken dieren steenen; an de hoeren costelyke ringhen naer de joedssche maniere; up 't hoevet eene torke van eender dwalen, ghestoffeert met kerspenen hellekins wayende, ende waren ommegaens der vorseide torke gestelt costelyke hexellen, met dierbaren ghesteente, in de hant houdende eenen tambuere verdect met witten lakenen van damast, intsghelyke alle de andre stonden an bieede zyden van hare, an elke zyde vive, alle zeer costelijc gehabitueert met sydenen habyten van diversschen colueren, verchiert elke naer haer toebehoeren, som met collieren, som met dueysinghen, som met halsbanden, alle silveren verguldt, ende met veele ringhen an de handen, ende an de hoeren, schinende of syre dore ghesteken waren, stonden oec som met hanghenden hare, som met torken, dat men 't haer niet en sach ende som met torken ende
| |
| |
met den hanghenden hare daer onder uutkiekende met veele anderen dierbaren juweelen van goude ende van ghesteente omtrent haerlieder hooefden ende lichame, verchiert nar de jodssche maniere, ende hilden elc in haerlieder handt een instrument van muzyken, als santheryen, luyten, tamboeren, quintheernen, veedelen, harpen, simbalen ende andere dierghelyke ende 't gheent dat Maria vorseit met haren vrouwen sanc stont ghescreven, in eene rolle, die de vorseide Maria hilt in hare hant: Cantemus domino, gloriose enim magnificatus est. Exod. 15. Ende boven an 't rabbat van der selver stellagien stont ghescreven: Sumpsit Maria prophetissa soror Aaron tympanum in manu, egressoeque sunt omnes mulieres post eam, cum tympanis et choris, quibus proecinebat dicens: cantemus domino, gloriose enim magnificatus est. Ende als mijn gheducht heere lyden soude voer de stellagie, soe toghde men dese figuere, ende dan sloet men widdere de gordine ende soe behaghde hem soe als dat hy ze selve daer naer vier warven dede updoen om dat hy ze wel sien wilde.
Item, in midden van Sente Verhildenplaetssce stont een zeere schoen vier al van yekenen houte, vier stapels wijt ende alsoe recht upgaende hooghe xlv. voete, ende ten cartheelen van 's Gravensteene ter vorseide plaetsen waert, stonden groete meenichte van lantheernen van papiere met barrenden keerssen.
Item, by der poorten van den Walle was ghespannen dwers over 't strate eenen dobbelen riep, daer an dat hinc eenen witten hemele waer ute dat Manna nederquam, tusschen twe inghelkins al wit ghecleedt, ende voeren widder up te hemele, zeer properlijc gemaect.
Item, de ghebueren omtrent de Vrydachmarct vierden ende hilden staet up de selve marct in der manieren hier naer volghende: Eerst hadden sy doen maken in midden
| |
| |
der selver marct een overgroet vier, tusschen vier yzeren roeden xl. voeten hooge, te midden van dien viere laghen groete langhe houten cruuswijs, elc xx. voeten lanc, daer up stonden vier groete vieren, elc xx. voeten hooghe, ende boven dien noch vier vieren, in elken houc van der selver marct een, ende dese stonden up wielen, up hooghe staken, elc van x. voeten hooghe, tot welken vieren waren bet dan xxijc fasseelen, ende de selve ghebueren hadden doen maken eene stellagie xl. voeten lanc, ende xx. voeten breedt, al up groete wijntonnen, daer ane dat stonden ghericht groete langhe upgaende houten ghelijc masten, ende daer waren ane ghemaect vier raden, d'een boven d'andre; up de upperste raden stonden manieren van drye torren, ende stonden die torren ende raden, alsoe vul tortssen als sy staen mochten tot den ghetale van ijc tortssen ende x. vierpannen, ende boven dien stonden tusschen den tortssen alsoe veele papieren lanthernen, ende buten onder de nederste rade hinc wit laken, ende de tweeste ende dardde rade hinghen schoene ende costelyke tappyten, ende was 't vorseide stellagie binnen hardde heerlyken ende rykelyken vercleedt met tappyten ende roeden lakenen onderschoten, ende daer in stonden drye costelyke beelden van Marien, d'eene in den houc ter rechter hant, d'andre in den houc ter slinker hant, ende de dardde in midden van der stellagie ende stont daer een dretssoer zeer rykelijc ghestoffeert met silverwerke, ende daer aten ende dronken de ghebueren, hilden staet ende maecten uutnemende goede chiere.
Item, de ghebueren van der Drapstraten vierden voer Jacops van Melle in de selve strate up eenen mast Lx. voeten hooghe, roedt ghevaruwt, besait met stalen ende viersteenen al van schilderyen, waer up dat stonden in cruce vier wiele, ende boven den vier wielen in den tsop
| |
| |
van den maste noch een wiel ende dat behanghen met gheluwen lakenen, d'eene twe ondere met groenen lakenen ende d'andere twe met zwartten lakenen, ende up al gehicht 't stael rykelijc met den viersteenen al van schilderyen, ende up elc wiel stonden x. tortssen, ende beneden den vijf wielen rondsomme den mast stonden v. croenen van houte gemaect, ende up elke croene stonden vj. tortssen, comt al te gadre Lxxx. tortssen.
Item, de ghebueren van der Buerchstraten hadden doen maken vijf schoene vieren, lancx ghedeelt in de selve strate.
Item, de ghebueren van den Steendamme tusschen Poorten, hadden doen maken drye schoene vieren gedeelt lancx der zelver straten.
Item, de ghebueren up den Coerenardt hadden ghedaen maken drye groete vieren up wielen.
Item, de ghebueren van der plaetssen achter de Vrydachmarct hadden ghedaen maken een schoene vier, bet dan xx. voeten hooghe.
Item, Pietre Verrekin, proofst van den Mortiere up Senter Verhildenplaetsse, hadde voer sijn huus an de Vischmarct voren ende ter zyden doen maken schoene stellagien, zwart ghevaruwet, daer hy sinen staete up hilt, verwapent met haenkins naer sine devize, de stellagien bedect met zwartten lakenen, daer an dat gehecht waren de wapenen van den Dalphin, van minen gheduchten heerc, ende van minen heere van Charlois, ende oec van der steede van Gendt, met groeter meenichten van papieren lantheernen staende up 't bordt van der selver stellagien, ende in de middewart van der selver stellagie hadde hy ghestelt eene stomme personnagie, representherende sinen persoen, vercleedt met den selven vlieghere, cappe, habyte ende ghewaden daer hy onlancx, daer te voren mede comen was van sent Jacops in Galissien, ende bilt dit stomme personnagie vorseit eene barrende tortsse in de handt.
| |
| |
Item, ten selven incomene van minen herden gheduchten heere ende prinche, ende al dien nacht overe luidde men zeer feestelic in alle de kerken van der steede, men speelde ghenouchelijc in alle wyken ende straten met trompetten, claretten, tambueren, harpen, luyten ende anderen instrumenten van muziken, ende waren alle de insetene al den nacht in goeder hueghen ende blyde chiere makende.
Item, voort meer es te wetene dat men 's maendaghs, doen mijn gheducht heere inquam sondaghs, ten x. hueren voer der noenen in 't Scepenhuus van der kuere, quam loten om naer de pryzen te spelene, ende de loetten daer naer vij. loten, te wetene: die van Sente Barbelen, t' Sente Pieters, den Groenen Briel, de Vierweghscheede voer den Augustinen, die van der Fonteynen, de Vrydachmarct, die van der Ketelpoorten ende Jan de Cuelenare, de welke alle wel speelden ghenouchelyke misteryen ende spelen nieuwe gemaect, up 't vornoemde beroup, ende onder d'andere toghde Jan de Cuelenare in sijn spel, dat hy ghemaect hadde, eene figure, hoe dat de coninc Alexandre gheleghen hadde voer de stadt van Cyten; doen quam Sarabal in oedtmoedicheeden buter vorseide steede jeghen hem ute met V.m mannen van der steede, ende Alexander aensiende haerlieder oedtmoedicheede gaf Sarabal eenen bezeghelden brief in tiekene dat hy te vreden was, ende haerlieder beede concentheerde, ende voer 't rabat daer men dese figure toghde stont ghescreven aldus: In oeternum non irascetur dominus, sed adhuc recordabitur misericordiae. David. Nemende comparacie van deser figuren, up onsen voernoemden hardde gheduchten heere, dat hy oec alsoe doen soude, ende van den anderen spelen en maect hier de actoer gheen briedere verclaers, midts dat hy ze niet en heeft konnen ghecryghen, ende dese misterye began men
| |
| |
te spelene 's mandaghs, de clocke viere naer noene, maer eer men begonste, soe was ghespeelt der steede spel van Gendt, dwelke was de propere interpretacie van alle den figueren, die heere ende wet van der steede van Gendt hadden doen stellen in de voornoemde intree, ende was al vulspeelt 's dicendaghs 's avons, nochtan toghde men s dicendaghs 's achternoens alle de selve figueren van der clocke twe tot den vij. van den avonde allen den gheenen, die ze sien wilden, ghelijc ende in der manieren, dat sy sondaghs ghetoght waren onsen hardde gheduchten heere; ende dien van Oudenarde was gheconsentheert te speelene, sonder loten, om dat sy van buten comen waren, als 't hemlieden ghelieven soude; ende up den tweesten avondt wordden de vorseide esbatementen ende speelen widder alle herspeelt in de presencie van minen hardde gheduchten heere voernomt ten Scepenenhuuze vorseit, ende sonderlinghe de exposicie van de vorseide figueren in walssche, midts dat mijn gheducht heere doe daer comen was, om die te anhoerene.
|
|
Auteursrechtvrij