Kronyk van Vlaenderen

verantwoording

gebruikt exemplaar

exemplaar universiteitsbibliotheek Leiden, signatuur: 1124 C 7 en 1124 C 8

 

algemene opmerkingen

Dit bestand biedt, behoudens een aantal hierna te noemen ingrepen, een diplomatische weergave van de twee delen van Kronyk van Vlaenderen, in een editie van C.P. Serrure en Ph. Blommaert uit 1839-1840. Het originele werk dateert uit de vijftiende eeuw.

 

redactionele ingrepen

In het hele werk zijn koppen tussen vierkante haken toegevoegd.

In het origineel staat op elke pagina in de koptekst welk jaartal op die pagina besproken wordt. Om deze informatie niet geheel verloren te laten gaan bij het vervallen van de koptekst, is in deze digitale versie op de plekken van een witregel een kop ingevoegd met het besproken jaartal van de betreffende pagina.

 

Bij de omzetting van de gebruikte bron naar deze publicatie in de dbnl is een aantal delen van de tekst niet overgenomen. Hieronder volgen de tekstgedeelten die wel in het origineel voorkomen maar hier uit de lopende tekst zijn weggelaten. Ook de blanco pagina's (deel 1: p. II, VI, XIII en XIV; deel 2: p. II, VI en 280) zijn niet opgenomen in de lopende tekst.

 

[Deel 1]

[pagina I]

MAETSCHAPPY

DER

VLAEMSCHE

BIBLIOPHILEN.

N.^o 3.

 

[pagina III]

KRONYK

VAN

VLAENDEREN.

 

[pagina IV]

100 Afdruksels zyn voor den Boekhandel bestemd.

 

[pagina V]

Kronyk

VAN

VLAENDEREN,

van 580 tot 1467

EERSTE DEEL.

GENT,

Drukkery van D.J. Vanderhaeghen-Hulin. Onderstraet n 18

1839.

 

[pagina 251]

INHOUD.

Liederic van Buc.	Bl. 1
Liederic trekt naer Engeland	2
Verwint den reus Finaert en verlost zyne moeder	3
Huwt met Idonea, koning Lotharijs dochter	5
Lotharijs keurt dezen echt goed	8
Anthonijs	11
Bosschaert	11
Esthoreyt	12
Liederic van Haerlebeke	12
Inghelram	13
Andacre	13
Boudewijn de Yzeren.
Ontschaekt Judith, Karels Kaluwen dochter	14
De Franschen door Boudewijn verslagen by Atrecht	14
Boudewijn als graef van Vlaenderen erkend	15
Boudewijn de Kale.
Huwt met Eltrude van Engeland	16
Arnoud de Oude	16
Boudewijn de Jonge, huwt met Machtilde van Saksen	17
Arnoud de Jonge.
Huwt met Suzanne van Lombardie	17
Boudewijn met den Schoonen Baerde.
Huwt met Ogive van Luxemburg	18
Boudewijn van Rijssel.
Huwt met Adele van Frankrijk	18
Keizer Hendrik komt met een machtig leger in Vlaenderen	19
Slag by Kassel door Boudewijn gewonnen	19
Robrecht de Vries wint het kasteel te Nijmegen	20
Boudewijn van Bergen huwt met Richilde van Henegouwen	20
Boudewijn van Bergen.
Boudewijn schenkt zynen broeder, Robrecht den Vries, Walkeren, de Vierambachten en 't land van Aelst	22
Hy sticht het klooster te Hannon	22

 

 

[pagina 252]

Arnoud de Simpele.
Krijg der Vlamingen tegen Richilde van Henegouwen	Bl. 23
Robrecht de Vries wint de stad Lessene	25
De koning van Frankrijk komt met een leger Richilde te hulp	26
De Vlamingen winnen de stad Rijssel op Richilde	29
Robrecht de Vries doet Vlaendren's grenssteden versterken: Rijssel, S. Omaers, Belle, Bergen en Cassel	29
Vereenigt eene groote heirmacht te Cassel	30
Het fransche leger verschijnt voor Cassel	30
Robrecht de Vries trekt het te gemoet, en jaegt de Franschen op de vlucht	31
De graef Arnoud sneuvelt in den slag en Richilde wordt gevangen	31
De koning van Frankrijk versamelt een ander leger te Vitry	32
Boudewijn de Onnozele.
Boudewijn roept die van Henegouwen, Picardie en Artois onder de wapens tegen de Vlamingen	32
Robrecht de Vries vergadert de Vlamingen te Cassel	33
Tusschen S. Omaers en Cassel worden de legers handgemeen; de Walen worden er door de Vlamingen verslagen en graef Boudewijn blijft in den strijd	33
Robrecht de Vries huwt met Gertruide van Saksen	33
Robrecht de Vries.
Robrecht wordt als graef van Vlaenderen erkend, door den keizer en den koning van Frankrijk, by het vredeverdrag van Ments	35
Richilde wordt in vryheid gesteld en bekomt de casselry Audenaerde als douarie	35
Richilde vertrekt zich in het klooster te Hannon, waer zy sterft	36
Robrecht de Jonge.
Robrecht trekt te Antiochie en Jerusalem, met Godefried van Bouillon	37
Hy sterft in 1111	37
Boudewijn Hapkin.
Rechtspleging van Boudewijn te Wynendale op Hendrik van Caloo en deszelfs gezellen, die eenige kooplieden bestolen en vermoord hadden	39
Hy doet den heer van Orscamp, die twee koeyen eener weduwe ontnomen had, gelaersd en gespoord in een ziedend verwketel werpen	43
Hy wordt Hapkin genaemd, om dat hy steeds een bijlken in de hand droeg	44
Hy wordt gekwetst in het beleg van Rouaen en sterft aen deze kwetzuer te S. Bertins in 1118	44
Hy schenkt Poperinge aen de abdy van S. Bertin	45
Karel de Kale.
Hy wint de kasteelen Saint-Pol en Avennes, en doet dezelve slechten	46

 

 

[pagina 253]

Vrouw Clementia, moeder van Boudewijn Hapkin, komt met een groot getal Franschen in Vlaenderen, neemt Oudenaerde in, en doet het in brand steken	47
Karel trekt met zijn leger op de fransche grens; neemt Hesdin, Bonen (Boulogne), Coucy en S. Venant	47
Hongersnood in Vlaenderen	47
Mildadigheid van graef Karel	48
Lambrecht Van Straten, Bertolf, de proost van S. Donaes en Bosschaert Van Straten koopen al het graen op	48
Graef Karel doet dit koorn ten matigen pryze verkoopen, en behandelt Lambrecht en Bertolf als woekeraers; hy doet het geld dat er van gekomen was den armen deelen, op raed van Tammaert, zijn almoessenier	49
Bosschaert Van Straten verstelt de palen van Tammaert's boomgaerd te Orscamp, en doet er de rype kerssen wegnemen	50
Bosschaert en Lambrecht Van Straten vereenigen eenige macht, trekken te Orscamp, verwoesten Tammaert's boomgaerd, werpen zijn kasteel aldaer om, en in het gevecht wordt Tammaert's oom verslagen	51
Karel geeft bevel aen Lambrecht Van Straten van het fruit aen Tammaert wedertekeeren, de boomen te herstellen en het kasteeltjen te herbouwen	52
De abt van S. Bertins verschijnt op Dertiendag (Drie Koningendag) voor den graef, en klaegt hem dat Bosschaert Van Straten de tienden, welke hy in pacht had, niet betaelde	52
De graef ontbiedt Bertolf, den proost van S. Donaes, en beveelt hem deze tienden binnen de acht dagen te betalen, op de verbeurte zyner officie	54
De familie Van Straten vereenigt zich te Ypre, en besluit zich op graef Karel te wreken	54
Bosschaert Van Straten slaet den graef dood in S. Donaeskerk te Brugge	55
Tammaert en andere dienaers des graefs worden mede vermoord	55
Lambrecht Van Straten en deszelfs medepligtigen versterken zich in den burcht en het Gyzelhuis te Brugge	56
Des graven lichaem wordt in S. Christoffelskerk begraven	56
Willem van Loo, oom des vermoorden graefs, versamelt eenige krijgsmacht om de dood zijns neefs te wreken	57
Willem van Loo wordt als graef van Vlaenderen gehouden	57
Lambrecht Van Straten wordt gevangen en onthoofd	59
Isaac, een der saemgezwoornen, wordt te Terenborch (Terouanne) gevangen en te Arie door paerden van een gescheurd	60

 

 

[pagina 254]

De proost Bertolf Van Straten wordt te Watene uit het klooster gehaeld en te Ypre gerecht	61
Bosschaert Van Straten wordt te Rijssel aengehouden en opgehangen	62
Lodewijk de Grove, koning van Frankrijk, komt in Vlaenderen; te Brugge dwingt hy de saemgezwoornen den burcht over te geven	64
Het lichaem van den vermoorden graef wordt uit S. Christoffels naer S. Donaeskerk vervoerd	64
De koning schenkt het graefschap Vlaenderen aen zynen zwager Willem van Normandie; Willem van Loo, die zich van zyne hoop vervallen ziet, maekt toebereidselen ten oorloge	65
Willem van Loo valt te Ypre in des konings handen en wordt gedwongen manschap te doen aen Willem van Normandie	65
Willem van Loo vlucht in Engeland, en verkrijgt aldaer het graefschap Kent	65
Na 24 jaren kwam hy in Vlaenderen terug en stichtte het kanoniks kapittel te Loo	65
Willem van Normandie.
Moedwillige regeringswijs dezes graefs	66
Willem van Loo komt met Engelschen in Vlaenderen tegen Willem van Normandie	66
Arnold van Denemerken staet het recht, dat hy op Vlaenderen mocht hebben, aen Willem van Normandie af	67
De standen van Vlaenderen zenden boden naer Diederijk van Elzaten, om hem het graefschap aen te bieden	67
Diederik wordt als graef ontvangen in de drie groote steden van Vlaenderen: Gent, Brugge en Ypre	68
Vereeniging der vlaemsche staten op het stadhuis te Gent, waer Willem van Normandie, als graef van Vlaenderen, wordt afgesteld	68
Willem van Normandie belegert Aelst; een schutter, genaemd Cazijn, treft den graef in den schouder, en zeven dagen naderhand sterft hy aen deze wonde	69
Diederik van Elzaten.
Diederik staet aen Clementia, de weduwe van den jongen Robrecht, het derde deel van Vlaenderen af, voor hare byleving	69
Diederik van Elzaten trekt op kruisvaert naer Jerusalem	70
Hy huwt met Sibille, dochter van Fulco, koning van Jerusalem	71
Het heilig bloed wordt naer Brugge gezonden	73
Diederik sticht het klooster te Watene, waer hy zyne laetste dagen slijt en sterft in 1170	74
Philips van Elzaten.
Hy huwde met de gravinne van Vermandois	75
Floris van Holland bezet het eiland Walcheren, dat tot Vlaenderen hoorde	75

 

 

[pagina 255]

Floris trekt in Elzaten met eene machtige heirbende; Philips van Elzaten trekt hem met een leger van 15,000 mannen te gemoet; strijd voor Amerstein, waer de graef van Holland gevangen wordt in 1178	75
Philips schenkt, als bruidschat, aen zyne nichte, die met den koning van Frankrijk in den echt trad, de steden Arie, S. Omaers, Calais, Gysen	76
Philips voert oorlog in Normandie, op welkers kusten de vlaemsche schepen worden aengevallen	76
Vrede tusschen Floris van Holland en Philips, den graef van Vlaenderen, waerby Floris beloofde nimmermeer de wapens te dragen tegen Vlaenderen	77
De dijk te Damme doorgestroomd, wordt door Hollanders vermaekt en de stad voert sinds den naem van Hondsdam	78
Philips besluit tot eenen kruistocht naer Jerusalem	79
De graef Philips komt te Akers in Syrie aen	81
Philips komt te Jerusalem	82
De graef wordt by zijn wederkeeren door Nobiliter aengevallen	83
Philips randt buiten Cesarie Nobiliter aen, en daer worden meer dan 3000 Sarrasynen verslagen; de graef zelve verwint Nobiliter, en neemt deszelfs schild, waerop een klimmende leeuw van sable was afgebeeld, dat sinds Vlaenderen tot wapen verstrekte	85
Tweede gevecht buiten Cesarie; Philips behaelt andermael de zege op een leger van 12,000 Sarrasynen en komt behouden te Akers binnen	87
Philips trekt naer Creten	88
Philips by zyne terugkomst uit Palestine, houdt zich te Lissabon op, en huwt er Machtilde, de koninginne van Portugal	89
Philips keert naer Vlaenderen te lande, Machtilde langs zee met 16 rijkgeladen schepen	89
De zeeroovers van Cherbourg slaen 13 schepen der koninginne aen	90
Philips van Elzaten vaert met eenige Hollandsche en Pruissensche oorlogsschepen naer Cherbourg, zyner echtgenote ter wrake	91
Hy verovert de stad Cherbourg en neemt de voorname der genen, die zich aen strooptochten plichtig gemaekt hadden, gevangen	93
De koning van Frankrijk dit vernemende, doet den grave bannen en legt deszelfs drie graefschappen: Vlaenderen, Vermandois en Artois, te zyner tafel	94
Toen Philips dit vernam, dede hy, ten byzijn van 's konings afgevaerdigden, onthoefden de bastarden van Rouaen, van Harcourt, van Monfort, met ontellyke andere voorname ridders, en de lichamen op wielen stellen langs de vlaemsche zeekusten, van Biervliet tot Bologne	95

 

 

[pagina 256]

De graef Philips maekt een verbond met den bisschop van Keulen, den graef van Ardenen, van Henegouwen, tegen den koning van Frankrijk	99
De fransche koning vlucht van Amiens naer Compiegne terug, en roept op nieuw de heeren van Normandie onder de wapens	99
Philips versterkt zich te Choisy, niet ver van Compiegne, en valt de Franschen aen, die eene volkomene nederlaeg lyden	100
De vrede tusschen Vlaenderen en Frankrijk getroffen	103
De Sarrasynen verwoesten Jerusalem, Caffa en bedreigen Akers in 1188	104
Philips van Elzaten snelt den koning van Akers ter hulp. De stad wordt ontzet	105
De stad Akers andermael door de Turken belegerd en ingenomen in 1191	107
Philips van Elzaten verwint den koning van Abeline, en neemt deszelfs schild, waerop een Leeuw van sabel was afgemaeld, tot wapen aen, welk sinds aen Vlaenderen is gebleven	107
De Christenen verliezen het veld voor Akers en Philips van Elzaten sterft kort nadien van zyne wonden	100
Boudewijn van Henegouwen.
Boudewijn moet Arie, S. Omaers, het land van Gyzen en van Bonen (Boulogne) aen Frankrijk afstaen, eer de koning hem als graef van Vlaenderen erkenne	111
Boudewijns echtgenote, Margareta van Elzaten, sterft te Brugge	112
Boudewijn van Bergen.
Groote feest in het hof te Parijs	112
Boudewijn belooft aldaer op den pauw, nimmer wapenen tegen Christenen te voeren, voor hy zijn oom, Philips van Elzaten, door de Turken voor Akers verslagen, gewroken had	112
Boudewijn, aen het hoofd eens talrijk legers, trekt naer het Oosten	113
Beroerte te Constantinopel. Alexius ontneemt zynen broeder de kroon en doet zich als keizer erkennen	114
Het christenleger sluit Constantinopel in, en vechtender hand dringt het in de stad	115
Boudewijn wordt keizer te Constantinopel gekozen in 1202	118
Boudewijn sneuvelt in een strijd voor Andrinopel in 1205	121
Heindrik, Boudewijns broeder, wordt in zyne plaets, tot keizer van Constantinopel aengesteld	122
Eenigen beweren dat graef Boudewijn voor Andrinopel niet bleef, maer ontkwam; en dat hy in Vlaenderen wederkeerde, waer Joanna hem te Markette deed ophangen	123

 

 

[pagina 257]

Joanna van Constantinopel.
Zy huwt met Fernant van Portugal	123
De Gentenaers vallen in Kortrijk en Fernant is gedwongen de vlucht te nemen	124
Graef Fernant doet den keizer Otto manschap van Vlaenderen	125
Hy eischt van Frankrijk de steden weder, die voormaels tot Vlaenderen behoorden: S. Omaers, Arie, Calais, Gyzen, Orchies, Rijssel, Bethune en Douai	126
De koning van Frankrijk verschijnt met eene talryke vloot te Damme, en bezet Brugge en Ypre	126
Graef Fernant maekt een verbond met den koning van Engeland, en verwoest Gascogne en Guianen tot digt by Orleans	127
De koning van Frankrijk roept al zyne leenhouders te wapen en bedreigt Vlaenderen	127
Fernant vraegt den duitschen keizer hulp, die zelf, met eene aenzienlyke krijgsmacht, en door de Engelschen ondersteund, te Mortaigne, by Doornijk, nederkwam	128
Slag te Bouvines	129
Fernant valt in de handen der Franschen, die hem 11 jaren gevangen houden	131
Fernant sterft te Rijssel in 1229 en wordt te Markette begraven	131
Gravinne Joanna treedt in tweeden echt met Thomas van Savoyen	131
Joanna sterft in 1244	132
Margareta van Constantinopel.
Was eerst met Bouchard van Avennes gehuwd, later met Willem van Dampierre, en had kinderen by beiden	132
Twist tusschen de afstammelingen van Bouchard en die van Willem, nopens de graefschappen Vlaenderen en Henegouw	133
Jan en Boudewijn van Avennes, als natuerlyke kinderen, worden tot het erven van leenen niet toegelaten	133
Zy dagen hunne moeder voor de marmeren tafel van koning Lodewijk te Parijs	134
Koning Lodewijk's vonnis had tot gevolg dat Guido van Dampierre, graef van Vlaenderen werd, en Jan van Avennes, graef van Henegouw	136
Willem van Dampierre vergezelt koning Lodewijk in Barbarie, wordt daer gevangen en sterft by zijn terugkomst	136
Margareta van Constantinopel sterft te Flines in het klooster in 1278	137
Guido van Dampierre.
Huwt met Fokaert's dochter van Bethune, na hare dood met Isabelle van Luxembourg	138
Guido belooft zyne dochter Philippina aen den erfprins van Engeland	139

 

 

[pagina 258]

Koning Philips van Frankrijk hierover zeer vergramd	139
Philippina wordt te Parijs vastgesteld, en de Franschen bedreigen Vlaenderen met een talrijk leger	141
Philippina wordt door vergift omgebracht in 1296	142
De Vlamingen verliezen den slag te Veurne, door het verraed van den bailliu van Veurne	144
De Franschen overmeesteren Rijssel en krygen Kortrijk en Brugge by verdrag	146
Bestand van twee jaren tusschen Vlaenderen en Frankrijk	146
Graef Guido trekt te Parijs om over de vrede te handelen; hy wordt daer verraderlijk in boeyen geslagen en met zijn gevolg vast gehouden	147
Koning Philips de Schoone komt in Vlaenderen, en toen hy vertrok, liet hy alhier Jacob van Sint-Pol als opperbestuerder	150
Willekeurig bestuer van Jacob van S.t-Pol	151
De fransche huerlingen worden te Brugge Snackaerts genaemd	151
Pieter De Coninc, de deken der Wevers, vertrekt zich te Ardenburg, door eene groote menigte ambachtslieden gevolgd	152
Jan Breydel versamelt volk te Sluis en te Damme	152
Brugge weigert de belastingen te betalen	152
Jacob van S.t-Pol besluit hierover wraek te nemen, maer toen hy Brugge naderde, verliet het grootste deel der bevolking de stad en ging zich by Pieter De Coninc en Jan Breydel vervoegen	152
Des anderdaegs kwam P. De Coninc met eene gewapende krijgsschaer de Kruispoort, en Jan Breydel de Speypoort binnen, onder 't geroep van: Schild en vriend, wat Waelsch is, valsch is, sla dood!	153
Al de Franschen worden te Brugge omgebracht, ter nauwer nood ontsnapt Jacob van S.t-Pol	154
De koning van Frankrijk zweert hierover wraek te nemen, en roept al zyne leenmannen te wapen	155
Vlaenderen stelt een machtig leger te been	157
Slag te Groeninge, by Kortrijk, waer de Franschen door de Vlamingen worden verslagen	159
Daer bleven meer dan 15,000 fransche edelen op 't veld	160
Namen der voorname Franschen, die in het klooster van Groeningen begraven worden	161
Kloekmoedigheid van broeder Willem van Saeftingen	162
De koning van Frankrijk ligt een nieuw leger tegen Vlaenderen, maer keert moedeloos naer Parijs terug	163
Zeeslag voor Zierikzee	164
Slag te Mons en Puelle, waer 8000 Franschen sneuvelen	164
De Vlamingen verwoesten het land van Artois	166

 

 

[pagina 259]

De koning van Frankrijk belegert Rijssel	167
Vrede tusschen Vlaenderen en Frankrijk	168
Graef Guido, uit het gevang te Parijs verlosd, wordt met vreugde in Vlaenderen ontvangen	169
Hy sterft den 22 maert 1304	169
Robrecht van Nevers of van Bethune.
Verwint Meinfroid en Corradin in Pouille (Apulië)	170
Hy huwt, in tweeden echt, met de gravinne van Nevers	170
De Templiers worden uitgeroeid in 1307	i 170
Koning Lodewijk van Frankrijk koomt met een machtig leger in Vlaenderen	171
Robrecht verslaet de fransche legermacht in de omstreken van Kortrijk; koning Lodewijk neemt de vlucht	172
Vrede tusschen Vlaenderen en Frankrijk gesloten in 1319	172
Lodewijk van Nevers huwt met de konings dochter van Frankrijk	173
Lodewijk van Nevers, door het toedoen van Robrecht van Cassel, wordt te Rupelmonde vastgehouden	174
Lodewijk van Nevers uit de vangenis verlosd	177
Lodewijk van Nevers sterft in 1321	178
Graef Robrecht van Nevers sterft te Ypre in 1322	178
Lodewijk van Nevers.
Lodewijk van Nevers, graef Robrecht's kleinzoon, wordt, als graef van Vlaenderen, ingehuldigd	179
Mattheus, graef van Lorreinen, en Robrecht van Cassel beweren recht op Vlaenderen te hebben	180
Het graefschap van Vlaenderen wordt, door Frankrijks genoten, aen Lodewijk van Nevers toegewezen	181
Het bailliuschap van het water ter Sluis staet graef Lodewijk aen zijn oom Jan van Namen af, waeruit groote onlusten te Brugge ontstaen	181
Gevecht voor de stad Sluis. De Bruggelingen krygen Jan van Namen gevangen, in 1323	184
De Bruggelingen verwoesten de stad Sluis	184
De graef Jan van Namen ontsnapt uit het gevang	186
Beroerte in Vlaenderen ontstaen, door 't vermeerderen der zettingen	187
Graef Lodewijk verblijft meest te Nevers	188
De onlusten hernemen met meerder woede. Die van het Noordvrye kiezen Zeger Janssone tot hun hoofdman en die van het Oostvrye Lambrecht Bouwin. Vele kasteelen worden ingenomen en geslecht	188
Graef Lodewijk koomt in Vlaenderen, en doet Ardenborch, Oostborch en Gistele versterken en bezetten	189

 

 

[pagina 260]

Zeger Janssone belegert Gistele en Lambrecht Bouwin Ardenborch	189
Te Brugge wordt Clais Zannekin, een der rijkste van Veurneambacht, tot kapitein aengesteld	190
Zannekin verovert Veurne, Bergen, Brugborch, Cassel, Belle en Duinkerke, op den graef	190
Graef Lodewijk tracht zich te Kortrijk tegen die van Brugge te versterken, maer willende vluchten, wordt hy door de inwooners van Kortrijk vastgezet	191
Graef Lodewijk wordt naer Brugge gevoerd op een klein paerdeken en in de Halle opgehouden	192
Clais Zannekin wordt te Ypre heerlijk binnengelaten	193
De Bruggelingen stellen Robrecht van Vlaenderen als ruwaert aen, en bedreigen Gent en Oudenaerde	193
Strijd by Deinze. De Gentenaers moeten wyken, Willem Wennemaer blijft in den strijd	194
Gent door Robrecht van Vlaenderen beleid	195
Mislukten aenval op Geraerdsbergen	196
Zeger Janssone neemt Kortrijk	196
Robrecht van Vlaenderen heft het beleg van Gent en Oudenaerde op, en houdt zijn winterkwartier te Eecloo	197
Gevecht te Assenede door de Bruggelingen verloren	197
De vrede gesloten; graef Lodewijk uit het gevang verlosd in 1325	198
Andermael ontstaen er beroerten in 't Westvrye	199
De koning van Frankrijk koomt met een machtig leger te Cassel; de Vlamingen moeten wyken (1328)	199
Lambrecht Bouwin en andere aenleiders worden levende op raderen gesteld, Zeger Janssone vlucht in Zeeland	199
Zeger Janssone verschijnt aen het hoofd van 300 krygers te Oudenborch, verliest het veld, wordt gevangen en met zijn zoon onthoofd en op wielen gesteld	200
Geboorte van Lodewijk van Male	200
In het zelfde jaer 1330 sterven Jan van Namen en Robrecht van Vlaenderen	201
Graef Lodewijk koopt de stad Mechelen in 1332	201
Oorlog tusschen Frankrijk en Engeland	201
Philips van Valois wordt koning van Frankrijk gekozen	202
Eduard, de koning van Engeland, verwoest Frankrijk	203
De graef van Vlaenderen houdt de party van Philips van Valois, waer door de handel en nyverheid in Vlaenderen te niet gingen	203
Die van Gent stellen Jacob Van Artevelde tot kapitein aen, en maken een handelverbond met de Engelschen	203
Artois, Vermandois en Picardie, door de Engelschen en Vlamingen verwoesd	204

 

 

[pagina 261]

Zeeslag van Sluis in 1342. De Engelschen, door hulp der Vlamingen, verwinnen de fransche vloot	204
Jacob van Artevelde belegert Doornik	204
De vrede wordt gesloten (1343); graef Lodewijk koomt in Vlaenderen terug	205
Die van Ypre verwoesten Poperinge, om dat men aldaer wolle lakens begon te maken	205
Jacob Van Artevelde stelt voor den prins van Waels, tot graef van Vlaenderen aen te nemen; hy wordt door de party der Wevers doodgeslagen, die zijn huis afbreken	206
Slag te Cressy in 1346; koning Eduard van Engeland behield de victorie. Daer bleef graef Lodewijk, die de fransche zyde hield, verslagen	206
Lodewijk van Male.
Hy doet den koning manschap van de graefschappen Vlaenderen, Nevers en Rethiers	208
Koning Eduard, na den slag van Cressy, belegert Calais	208
De Engelschen verwoesten Terenburch (Terouanne), uitgezonderd Onzer Vrouwenkerk	209
De bruiloft van graef Lodewijk en Isabella van Engeland wordt te S. Winoksbergen besloten	210
Het huwelijksfeest moest te Gent gehouden worden, na Paesschen; weinige dagen, voor den vastgestelden dag, vlucht de graef uit Vlaenderen, en begeeft zich by koning Philips van Frankrijk	210
Graef Lodewijk huwt met Margarita van Braband	211
De groote veldslag voor Cassel, waer de Franschen door de Vlamingen verwonnen worden, in 1347	212
De stad Calais, na ongeveer één jaer belegering, geeft zich aen de Vlamingen en Engelschen over	217
Aelst, door de Gentenaers belegerd, wordt door graef Lodewijk ontzet	219
Vrede te Duinkerke gesloten tusschen den graef en de steden Gent en Ypre, door tusschenkomst van den hertog van Lancaster	220
De Kruisbroeders in Vlaenderen, in 1349	221
Groote bedevaert naer Rome, om den aflaet in 1350	221
Koning Philips van Frankrijk sterft	222
Graef Lodewijk trekt, met een groot gevolg, naer Parijs, om den koning manschap te doen	222
Graef Lodewijk verzoekt den koning ten feestmale, en maekt een vuer van pladenen en maderenen nappen (palm- en eikenhouten drinkbekers)	223
Zeegevecht te Zwartenwalle; graef Willem van Holland behoudt den zege op zyne moeder	224

 

 

[pagina 262]

Margareta, graef Lodewijks echtgenote, doet eene byzit van haer man dooden	225
Lodewijk verwint de Brabanders by Brussel en bezet die stad	226
Veldslag te Santvliet door Lodewijk op de Brabanders gewonnen	227
Veldslag digt by Poitiers, door de Franschen verloren	227
Het dak van S. Salvatorskerk te Brugge door een brand in asschen gelegd	228
Vredetractaet, tusschen Frankrijk en Engeland te Brugge gesloten in 1360	228
De hertog Philips van Bourgondie huwt met Margareta van Male in 1369	230
Mirakel van de geconsacreerde hostien te Brussel	230
Veldslag te Baerswilder, in Gelderen, waer de Brabanders de nederlage hadden	231
De dansers in Vlaenderen (1374)	231
De hertoginne van Lancaster bevalt te Gent van eenen zoon, die Jan van Gent wordt genaemd	232
De dijk te Biervliet breekt door, in 1376, en 15 parochien verdrinken	232
Twist der twee pauzen: Urbanus van Rome en Clemens van Avignon	233
Oorlog tusschen Gent en Brugge om 't gedelf van de Lei, in 1379	234
Philips van Artevelde wordt hoofdman te Gent gekozen	241
's Graven kasteel te Male verwoesd	241
Gent door den graef belegerd, maer haest ontzet	242
Veldslag te Beverhout, door de Gentenaers op 's graven leger gewonnen	243
Philips van Artevelde overmeestert Brugge	244
De koning Karel van Frankrijk koomt met een groote heirkracht in Vlaenderen	246
Philips van Artevelde trekt hem te gemoet	246
Slag te Roosbeke, waer Philips Van Artevelde sneuvelt in 1382	240
Francois Ackerman wordt te Gent tot hoofdman aengesteld	246
Francois Ackerman neemt Ardenburch in, en koomt te Brugge, waer hy de versterkingen naer Gent tee, dede slechten	247
De Engelschen ondersteunen de Vlamingen, die gesamentlijk Ypre beleggen	249
De koning van Frankrijk verschijnt aen het hoofd van zijn leger in Vlaenderen, en ontzet Ypre	249
Francois Ackerman wint Oudenaerde	249
Bestand te Lilleghem, by Calais, gemaekt	249
Graef Lodewijk wordt door het volk van den hertog van Berry, te S.t Omaers, vermoord (1383)	250

 

 

[Deel 2]

[pagina ongenummerd (p. I)]

maetschappy

der

vlaemsche

BIBLIOPHILEN.

N.^o 3.

 

[pagina ongenummerd (p. III)]

kronyk

van

VLAENDEREN.

 

[pagina ongenummerd (p. IV)]

100 Afdruksels zyn voor den Boekhandel bestemd.

 

[pagina ongenummerd (p. V)]

Kronyk

van

VLAENDEREN,

van 580 tot 1467.

tweede deel.

gent,

Deukkery van D.J. Vanderhaeghen-Hulin, Onderstraet n. 18.

1840.

 

[pagina 281]

INHOUD.

Philips de Stoute.
De heer van Schorisse maekt zich meester van Oudenarde, den 17 mei 1384	Bl. 1
Francois Ackerman, Hoofdman van Gent, wint de stad Damme den 8 van Hooimaend 1384	2
De stad Damme wordt door Karel, koning van Vrankrijk, en den hertog van Bourgondie, belegerd	3
Vredeverdrag der stad Gent met den hertog van Bourgondie te Doornik gesloten, op S. Luciendag 1385	4
Het kasteel te Sluis door den koning van Vrankrijk gesticht en bezet	5
Intrede van Philips van Bourgondie te Gent	5
De koning van Vrankrijk verzamelt eene groote vloot te Sluis om naer Engeland over te steken, maer wordt in dit ontwerp door het aenhoudend onweder verhinderd	5
Men sloeg in 1388 te Gent Roosbekers, waer Vlaendrens en Brabands wapenen op stonden	6
Twist in Vlaenderen ter oorzake der twee pausen: Urbanus van Rome en Clement, paus van Avignon; het land hield de zyde van Urbaen en de hertog van Bourgondie wilde het dwingen Clement te erkennen	6
De Turken in Hongarie. Jan, hertog Philips oudste zone, trekt daer henen	8
Henrik van Lancastre, koning van Engeland, 1399	8
Acht walvisschen voor Oostende gevangen, 1404	9
Hertog Philips van Bourgondie sterft te Ruisbroek, tusschen Brussel en Halle, in 1404	9
Groote overstrooming in Vlaenderen, Zeeland, Holland	9
Den 21 van maert 1404 sterft vrouw Margriete van Male, gravinne van Vlaenderen	10
Jan van Dijon.
De Engelschen te Sluis en in Cazand, 1405	10
Jan van Bourgondie bereidt zich om Calais te belegeren	11

 

 

[pagina 282]

De Engelschen rooven de omstreken van St. Omaers	12
De hertog van Orleans dood geslagen te Parijs, 1407	12
Beroerten te Brugge. Schepenen gebannen, 1408	12
De bisschop van Luik, Jan van Beyeren, wordt afgezet	13
Jan van Bourgondie en Willem van Holland trekken te zyner hulp; de Luikenaers verliezen den slag by Tongeren en zijn gedwongen Jan van Beyeren te aenvaerden	13
De Vlamingen trekken in 't land van Vermandois om den hertog van Orleans te bevechten	15
De Vlamingen verjagen de Franschen en winnen Haen	15
Beroerte te Brugge, nopens de calliote	15
Slag te Blangy, door de Engelschen gewonnen, den 25 october 1415	16
De heer van Lilledam wint Parijs den 12 van Wedemaend 1416	17
Handeltractaet tusschen Engeland en Vlaenderen te Calais gesloten	18
Mislukten aenslag op Brussel door hertog Jan van Braband	19
Coucilie-generael te Pise beroepen door keizer Sigemond, om over den twist der twee pausen te beslissen	22
Hertog Jan van Bourgondie wordt op de brugge te Montereau-Faut-Yonne, op bevel en in de tegenwoordigheid van den dauphin van Vrankrijk, verslagen in 1419	23
Philips van Bourgondie.
Inhulding van hertog Philips te Gent, Brugge en Ypre	24
Melun op de Seine door de Vlamingen ingenomen	24
Strijd te St. Ricquier, door de Vlamingen op de Franschen gewonnen, in 1421	24
Kruisvaert naer Praeg	25
Vrouw Michiele, hertoginne van Bourgondie, sterft te Gent, in 1422	25
Hooge vloed in Vlaenderen in 1423	26
Vrouw Jacoba van Beyeren in Holland ingehuldigd	26
Hertog Jan van Braband neemt Braine stormenderhand in	27
De zelfde hertog overmeestert Bergen in Henegouwen in 1424	29
Vredetractaet te Delft, gesloten tusschen vrouw Jacoba van Beyeren en hertog Philips van Bourgondie, in 1427	29
Hertog Philips treedt in tweeden echt met vrouw Isabella van Portugal in 1428	30
Beroerte in Casselambacht, 1429	30
Karel van Valois te Riemen gezalfd als koning van Vrankrijk	30
Hertog Philips wordt graef van Namen	31
Oorlog tegen Luik ter oorzake van Bovincs	31
Beroerte te Gecraerdsbergen in 1431	33

 

 

[pagina 283]

Wapening te Gent, den 12 van Oogst 1432	33
Vrede-tractaet te Atrecht gesloten, tusschen Vlaenderen en Vrankrijk, in 1435	34
Oorlog tegen Engeland. Beleg van Calais, 1436	37
Beroerte der Oosterlingen te Sluis	39
Het beleg van Calais wordt opgebroken	42
De Engelschen verwoesten de kusten van Vlaenderen	43
De Bruggelingen te Oostburch, Ardenburch en Sluis tegen de Engelschen	45
Twist tusschen Brugge en Sluis, in 1436	47
Het magistraet van Brugge beveelt dat al de Haegpoorters, de steden van wetten onder Brugge gelegen en die van den Vryen, gewapend met hunne standaerden te Brugge zouden komen	50
Tusschenkomst van Gent en Ypre, op dat de hertog het recht, dat Brugge op Sluis en 't Vrye had, zou bezegelen	52
Gezantschap der stad Brugge by den hertog, die te Damme groote krijgsmacht verzamelde	56
Brieven van remissie en vernieuwing der privilegien aen Brugge toegestaen	61
De oorlog tusschen Brugge en Sluis herneemt	62
De drie staten van Vlaenderen vergaderen te Brugge	65
De hertog komt met 700 Pikarden te Brugge	66
Wapening te Brugge	70
Koning Jacob van Schotland, door het toedoen van Robrecht de Greel vermoord, 1437	71
Wapening te Gent	72
Hertog Philips komt in Brugge met een leger van 4000 mannen, en houdt stand op de Vrydagsmerkt	74
De hertog met zyne Pikarden valt de borgers van Brugge aen en tracht zich gewapender hand meester der merkt te maken	76
De Bruggelingen grypen de wapens, verslaen de Pikarden en jagen den hertog uit de stad	77
De hertog staet den stapel der koopmans-waren aen Sluis toe	79
Dagvaert der drie staten te Gent vereenigd, om aen den twist van Brugge en Sluis een einde te stellen	79
De hertog wilt Brugge door fransche troepen bedwingen, maer by het vertoog van Gent en Ypre wordt hy in dat besluit verhinderd	82
Wapening der ambachten te Gent, zy trekken te Mariakerke en ontbieden daer al de dorpen en de steden der casselry	84
Verbond tusschen Gent en Brugge te Eecloo, den 9 november 1437	85
Gezantschap van Brugge naer Atrecht by den hertog, om over de vrede te handelen	91

 

 

[pagina 284]

De voorwaerden der vrede worden door de Bruggelingen aengenomen	93
Voetval der Bruggelingen te Atrecht voor den hertog, den 17 february 1437	95
De vrede van Atrecht te Brugge gelezen, den 19 maert 1437	98
Dobbele assysen op wijn, bier, en cailloetrecht op het graen te Brugge	103
Heerlyke betering der Bruggelingen, by de intrede des hertogs in Brugge den 11 december 1440	105
Vreugdebedryven te Brugge, by de inkomst des hertogs aldaer	107
De vier leden van Vlaenderen weigeren den hertog eene zetting op het zout	111
De hertog hier door op Gent vergramd, betwist hun de wijs van schepenen te kiezen, het recht op de Haegpoorters, enz.	112
Daniel Sersanders, voordeken, L. de Potter en L. Sneeuvoet, schepenen, door den hertog uit Vlaenderen gebannen	112
Beroerte gesticht te Gent, door P. Tinke, L. de Hamere, L. Coelbrandt en L. Wicke, officiers des hertogs	112
P. Tinke en L. de Hamere op de Hooftbrugge onthoofd, 1451	115
Lieven Willemets wordt gekozen in de plaets van den hoogbailli, die de stad had verlaten	115
'Er wordt eenen raed van 12 personen aengesteld	115
Gezantschap der prelaten, edelen en casselry by den hertog	116
Lieven Boone vervangt L. Willemets als bailli	116
Jan van Everslaghe wordt deken der Witte Caproens genaemd	116
Vredevoorstellen des hertogs worden door de drie leden der stad verworpen	117
Er worden drie Hoofdmannen en zes raedslieden gekozen, die het hooger bestuer der stad en der casselryen er onderstaende in handen namen	117
Men ontvangt antwoord van de stad Luik	119
De Hoofdmannen overzien stadsprivilegien in het Belfort	119
Vele borgers in ballingschap gezonden, wier goederen worden aengeslagen	120
De Hoofdmannen zullen het volk van alle voorname zaken verwittigen; wanneer men kleppen zou, moest men zich ter merkt begeven ongewapend; zoo men luidde dan zou men 'er gewapend heen snellen	122
Het goed der vluchtelingen wordt ten profyte der stad verkocht	123
Het doodvonnis op Boudewijn de Vos uitgesproken wordt gewyzigd	124

 

 

[pagina 285]

De tol op den haring en de wol, die de hertog zonder toestemming van 's lands staten doet ontvangen, als alle andere onredelyke zettingen, wordt afgeschaft	125
Het volk ter merkt verzameld den 29 february 1451 (O.S.), aldaer wordt besloten dat de stad in conincstavelryen van 15 mannen zou verdeeld worden en dat men by gebuerte zou uittrekken	127
De bailli van Waes, die het land van Waes van het ressort van Gent wilde scheiden, wordt gevangen opgebracht en ter dood verwezen	128
Algemeene processie te Gent op dat men vrede met den hertog bekomen moge	128
Het gezantschap trekt by den hertog op Goeden Vrydag, maer vruchteloos	128
Pamele zendt naer Gent om onderstand	129
De Gentenaers en die van de casselryen trekken voor Oudenaerde	129
Geeraerdsbergen wordt bezet door 600 gezellen uit het land van Sotteghem	130
De schepenen van Geeraerdsbergen verlaten de stad en vertrekken zich te Edingen, by den hertog	130
Geeraerdsbergen door 's hertogen troepen aengevallen; Huneghem bestormd	130
De inwooners openen de poorten, de landgezellen nemen de vlucht, de hoofdmannen Gelliot van Leys en Samson Van den Bossche sneuvelen ter vesten te Huneghem	131
Geeraerdsbergen wordt door 's hertogen benden ingenomen, uitgeplunderd en verwoest	131
Oudenaerde door de Gentenaers belegerd en door den graef van Stampen ontzet	133
Strijd te Merelbeke; heldenmoed van Cornelis Sueyssone, standaerddrager van Gent	134
Er worden te Gent drie andere Hooftmannen gekozen	134
Scharmutseling te Malte buiten de stad, waer de heer van Miramont sneuvelt	136
Strijd te Lokeren	137
De Pikards te Melle en Lembergen achtervolgd en verslagen	138
De Rijtgracht buiten St. Lievenspoort wordt verwijd	138
Het dorp Rupelmonde door 's hertogen volk verbrand den 14 mei 1452	139
De Leibrug te Vyve, by Kortrijk, wordt door die van Nevele verbrand, 19 mei	140
Strijd te Overmeire; Cornelis, de bastard van Bourgondie, blijft in 't gevecht	141

 

 

[pagina 286]

De graef van Stampen en zyne bende Pikards uit Nevele gejaegd en op de vlucht gedreven	142
Engelsche soudeniers in den dienst der stad	143
Het slot Berchem, in de parochie Smeerrebbe, by Geeraerdsbergen, door de Gentenaers op de Pikards gewonnen	144
's Hertogen troepen verbranden Sotteghem	145
De engelsche Kerstine ten Rooden Toren uit in 't water geworpen	145
De Heinuwiers te Deftinghen, by Geeraerdsbergen, verslagen	145
De gezanten der Natien van de kooplieden trekken by den hertog om vrede of een bestand te bekomen	147
Brief der stad Brussel, die hare tusschenkomst beloofd, en by de staten van Braband aendringen zal, op dat Gent, vrede bekome	140
Tocht van den Hoofdman Jan de Vos in Henegouwen	151
Waesmnnster wordt door de krijgsbenden des hertogs verbrand	152
Strijd te Moerbeke, 26 Wedemaent 1452	152
De gezanten van den koning van Vrankrijk te Gent	153
Gevecht voor Hulst	153
's Hertogen volk in de Vier Ambachten	154
Strijd buiten St. Baefspoort, daer de Pikards op de vlucht worden gedreven	154
Collatie gehouden om over 's hertogen vrede-voorwaerden te beraedslagen	156
Het bestand van 6 weken met den bertog wordt ten Schepenhuize uitgelezen den 23 Hooimaend 1452	157
De gezanten van Gent trekken te Rijssel, waer de ambassadeurs des konings en 's hertogen raed vergaderd waren	158
De vrede-voorwaerden door de ambassadeurs voorgesteld worden te Gent verworpen. De krijg herneemt	159
De Gentenaers belegeren Hulst, en nemen ze stormender hand in	159
De Heinuwiers verbranden het kasteel te Steenhuize, den 26 september 1452	160
De Pikarden verwoesten het land tusschen Gent en Kortrijk	161
De Pikarden te Kwaedrecht verslagen	162
Strijd te Waerschoot, den 5 november	163
De Gentenaers winnen Ardenborch en Oostborch	164
Strijd te Eenham; de Pikards op de vlucht gejaegd	165
Scharmutseling te Zele; de Pikards verslagen	166
Brieven van den koning van Vrankrijk, waerby hy het vonnis. door zyne ambassadeurs gegeven, als steunende op slechte en valsche gronden, vernietigd	167

 

 

[pagina 287]

Die van Overschelde en van den Krommenesch komen gewapend naer de Koornmerkt en verlossen Pieter den Hane uit de vangenis (het Châtelet)	168
Wapening; de bastard Blankenstein, bevelhebber der Groententers, wordt gevangen gezet	168
Jan Fallot met zyne engelsche soudeniers gaet naer Dendermonde in dienst van den hertog en loochent Gent	169
Het bolwerk te Dendermonde gewonnen en geslecht	170
Een ander gezantschap des konings komt te Doornik	170
Gevecht by Geeraerdsbergen, daer meer dan 700 Pikards en Heinuwiers verslagen blyven, den 3 february 1452	171
Dagvaert te Damme	172
De Groententers andermael in Henegouwen, den 14 february	172
De Gentenaers voor Kortrijk, den 22 february	173
Gevecht te Zweveghem. De bastard van Blankenstein jaegt de Pikards op de vlucht	175
Eenige Pikards by Dendermonde verslagen, den 14 maert 1452	176
Dagvaert te Seclin, den 19 maert	176
De Pikards te Hessche op de vlucht gedreven	177
De Hoofdmannen van Gent met groote heirkracht in Henegouwen, den 15 april	178
De Gentenaers voor Aelst, den 8 mei	181
Gezantschap van de Natien der kooplieden naer Rijssel, om met den hertog over de vrede te handelen	182
Springreis van den bastard Blankenstein in Henegouwen, den 16 juny	184
Gevecht te Opbrakel	184
De hertog verzamelt een groot leger te Rijssel	184
Trekt voor het kasteel Schendelbeke, wiens bezetting zich overgeeft; op bevel des hertogs worden zy daer allen opgehangen, ten getalle van 105	186
's Hertogen leger voor het kasteel te Pouke, den 3 van Hooimaend. Jacop Delalain sneuvelt aldaer	187
De hertog belegert het kasteel Gaveren, den 18 van Hooimaend 1453	190
De Gentenaers trekken uit om het kasteel ontzet te doen, den 23 van Hooimaend	191
Slag van Gaveren	192
Vredetractaet te Gaveren gesloten, tusschen den hertog en de Gentenaers, den 30 july 1453	198
Intrede des hertogs te Gent, den 23 april 1458	212
Vreugdebedryven ter dezer gelegenheid te Gent	232

 

 

[pagina 288]

Lijst der genen, die de pryzen bekwamen van 't best te vieren, 't schoonst een tooneelspel te vertoonen, enz.	255
De hertog Philips sterft, den 16 juny 1467, te Brugge.	257
Karel de Stoute.
Hertog Karel van Bourgondie, graef van Charolois, wordt te Gent als graef van Vlaenderen ingehuldigd	257
Wapening te Gent. Zy vragen de vernietiging van het vredetractaet van Gaveren en de herstelling der oude stads rechten en gebruiken	259
Hertog Karel staet hun deze verzoeken toe	263