|
| |
[1450]
Hier beghint de toecomst van den orloghe van Gendt, enz.
Het gheviel in 't jaer M. CCCC. ende l. oft daer omtrent dat de hertoghe Philips van Bourgoenien, grave van Vlaenderen, enz. versochte aen de vier leeden 's lands van Vlaenderen te hebbene in Vlaenderen eene settinghe up 't soudt, te wetene: up elken sack uutvarende oft binnen lands gesleten worddende xviij gr. vlaemsscher munten, al dwelke de vorseide vier leeden wederseiden ende niet en wilden consentheeren, ende sonderlinghe die van Gendt. Hieromme wart de prinche zeere verstoert ende gram, hem absentheerende van Vlaenderen ende specialic van Gendt, ende by den in- | |
| |
ghevene van eenighen van sinen rade, wart voertstellende ende soeckende veele diverssche vonden up die van Gendt, onder d'andere segghende dat sy jaerlijcx vermaecten scepenen van Gendt by onredelyken manieren ende quader costumen, contrarye haren privilegien, enz., menteneerde oec dat de selve van Gendt hem daghelijcs vervordderden te usurperene up sine heerlijcheyt, ende oec up de heerlicheyt van den vassalen in 't maken ende aennemen van den Haghepoorters ende der kennessen, die sy daer up namen, dwelc men niet bevinden en soude dat sy vermochten naer haerlieder privilegen, daer in dat hijs hem ghedrouch, ende hierin soe ware meest berucht dlet van der Weveryen, begheerde dat sy deser pointen afstaen souden ende niet meer pleghen, enz., want het ware te sinen groeten achterdeele, ende dat hy 't niet langher en meende te gedoeghene. Te deser tijdt waren Daniel Sersanders, overdeeken van den neeringhen te Gendt, Lievin de Pottere ende Lievin Sneevoedt, schepenen van der keure zeere vermaeckt jeghen den prinche, om eenighe saken, die hemlieden de prinche bethyende was, als van der settinghen van den soute aenclevende, ende anderssins soe dat sy ter gracien van den prinche niet gecomen en consten, mar sy wordden narmaels te Denremonde ter presenctien van minen gheduchten heere ende prinche gheseidt te sine uut alle mijns heeren landen, boven dien dat sy den prinche
vergheffenesse gebeeden hadden, knielende in haer lywaet, bloedtshoeves ende barvoedt, waeromme dat in Gendt onder 't folc groete beroerte was. In deser tijdt waren te Gendt Pieter Tinke, Lodewijc de Hamere, Loy Coelbrandt ende Lieven Wicke, dewelke zeere veele remours ende onleeden maecten daghelijcs onder 't folc, ende oec in Scepenencamere up eenighe van der Weveryen, hemlieden aensegghende ende be- | |
| |
thyende, te wetene: Janne Goetgebuer ende meer anderen dat sy hem vervordert hadden in 't ledt van der Weveryen te ontfane Haghepoorters, ende die te makene wevers, van hemlieden nemende sommen van penninghen tot haren singuleeren proffyte, segghende up dat Jan Goedgebuer in dier tijdt deeken van der Weveryen ende de andere des wilden loechenen, sy presentheerden't dueghdelijc inwaer te doene, ende met dusdanighen upsette ende meer ander remours dat sy daghelijcs maecten ende upsetten te Gendt, soe waest dat, up den xiijten dach in Octobre in 't jaer M. CCCC. ende lj, ghevanghen wordden ende in 't Sausscelet geleit de vorseide Pieter Tinke ende Lodewijc de Hamere, om dwelke te gadre ghedaen waren de drye leede van der steede om te wetene wat men met hemlieden doen wilde, ende omme de antwordde van dien te hoerne, soe waren up Alderheylighendach ontboden up den Collaciesoldere in Scepenenhuus te Gendt alle de gheenen, die officien van der steede ghehadt hadden, als scepenen, rade, secretaryze ende meer andere personen daer met, ende dese alle daer vergadert sijnde, soe wordden daer ghevanghen ende in 't Sausselet geledt, eerst: Jacop Uutenhove, Clays Van der Sickelen, Stevin van Formelijs, Jacop de Suttere, Jan Van den Damme, Bouwin de Pratere, Gherolf Van der Haghen, Willem Valke, Heinderijc Goethals, Philips van Loe, Jan Leyns, d'oude; Pieter Linenzuene, Jan Notijn, Pieter van Hervelde, Lievin Boene ende Lauwereins de Wale. Cort hier nar, binnen ij oft iij dagen, soe wart ghevanghen ende gecreghen Mer Bouwin de Vos, riddere, buten
der Denremonsscherpoorten, up eenen morghenstont tylic, daer hy meende ghevlucht te hebbene sinen schadt te Laerne wart, up sijn casteel, maer hy wart inbrocht, ende gheleidt in 't Sausselet. Dar nar omtrent ij daghe wart
| |
| |
ghevaen Heine de Droeghe, meester Pieter Bouwins cnape; daer nar wart een besouc ghedaen wye sy waren, die ghevlouwen waren, ende men niet t' huus en vant; als men dbesouc dede men liet werc ende het wart een ghemeene ledichganc in Gendt. 's Dicendaghs xxvjten dach in Octobre daer nar, binnen der selver weeken, soe wart over gheledt in 's Gravensteen om pinen Pieter Tinke, Lodewijc de Hamere, Roelandt van Ronneke ende Jan de Smet, gheseit de Bels, eerstwaerf; 's morghens daer naer wart noch een besouc ghedaen up de gheenen, die uut der steede getrocken waren, doen wart een voergebot gheleit dat alle de gheenen, die gevlouwen waren incomen souden binnen dardden daghe, ofte daer sy niet en quamen men soudse uutsegghen, ende dese narvolghende personen waren uutgheseyt, om dat men se niet t' huus en vant, eerst: meester Monfrandt Alardt, Jan van Hussce, Jan van Sycleer, Robbrecht de Saghere, Symon Dooghe, meester Jan van Loe, Lodewijc Steemaer, Gillys Van der Zwalmen, Jacob de Moleneere, Jan Van den Hende ende Jan de Saghere. Hier nar terstont, soe wart gepijnt anderwaerf Pieter Tinke, Lodewijc de Hamere, Roel van Ronneke ende Jan de Smet vorseidt; daer nar soe wordden gepandt dese naervolghende persoenen, eerst: Jan van Sekeleer, voer C.
℔ Gr.; meester Pieter Bouwins, voer Cxij
℔ Gr.; Gillijs Hugaert, voer xxx.
℔ Gr.; Pieter Hueribloc, voer xl.
℔ Gr.; Philips Sersanders, voer l.
℔ Gr.; Lievin Van der Pale, voer ijc xij
℔ Gr.; meester Monfrant, voer C.
℔ Gr.; Christoffels de Grave, voer C.
℔ Gr., Ghyselbrecht Damman, voer xxxiiij
℔ G.; Jan van Hussce, voer xx
℔ Gr.; dit overleden ende ghedaen sijnde, soe waren ghepijnt darddewarf Pieter Tinke, Lodewijc de Hamere, Jan de Smet ende Roel van Ronneke. Daer nar, up Sente Martinsdach, nar der
| |
| |
noenen, soe wordden de vorseide Pieter Tinke ende Lodewijc de Hamere onthoeft, up de Hooftbrugghe, up een schavaut, dat daer toe gemaect was, ende in hare doot sy ontlasten alle mensschen up eertryke, sonder meester Pieteren Bouwins ende meester Joerijs de Bul, dese belasten sy dat van haren opsette wisten. Omtrent ij oft iij daghe daer nar, soe quamen in vanghenessen, ende hare onschult biedende Pieter Bogardt ende Jacop Mast, van eenighen bedraghe dat leeden mochte sijn up hemlieden. Den vorseiden ledichganc gheduerde iij weeken, ende up den xxjten dach, welc was den xvjten dach van Novembre, doen ghinc men in de wapenen ter marct met den banieren, omtrent den xj hueren voer der noenen, ende 's achternoens omtrent den iiij hueren schieden sy van der marct, ende ginc elc sijns weghs. Up den selven dach soe wordden ter marct ghecoren iiij personen, omme daer uut te makene eenen rechtere in de steede van den bailli, te wetene: Loy de Vroede, Clays Carlier, Robbrecht Van den Vivere ende Lievin Willemedts, ende den keure bleef up Lievin Willemedts, ende 's anderdaghs dit overleden sijnde men ginc te werke. Up den selven dach soe wart ghemaect voerscepenen van der keure Guwy de Schouthete, in de steede van Janne Alardts, die men seit Pertschevale, die overleeden was; ten selven daghe ende tyde soe wordden ghecoren xij notable personen omme te ondersoukene wye dat mochte hebben gehadt van der steede goede t' onrechte meer dan sijn pensyoen, eerst: Inghelram Hauwiel, Roelandt van Weedergrate, Joes Van der Muelen, Jacop Vriendt, Symon Boelle, Lauwereins Dullaert, Jan Van den Poele, Jacop van Crombrugghe, Jan Cloesterman, Jan Goetghebuer de cortte, Stevin Scameraet ende Jan Van der Zwaelmen. Binnen den drye weeken dat men ledich ginc, soe en luydde de wercclocke niet.
| |
| |
's Woensdaghs, xvij in Novembre, soe waren bescreven sekere ghedeputeerde uuter casselryen, van den Prelaten, ende oec van den Eedelen om raedt ende avijs te hebbene, hoe men best soude moghen trecken aen den prinche om pays te vercrighene, ende dat hem soude willen ghelieven te sendene baillijs ende dieneers, te dien hende dat de steede mochte gheset sijn in rechte ende in justicien.
's Donresdaghs daer nar, soe swoer Lievin Willemedts te sine rechtere tot der comsten van eenen bailli, gesonden sijnde van den prinche.
Sondaghs daer nar, soe trocken de ghedeputheerde van den Prelaten, Eedelen ende Casselrye ten prinche waert om alle voerledene saken ten besten ende te payse te bringhene, ende de vriendschip van hem te ghecrighene. Up den selven dach 's avons, soe quamen in Gendt Daniel Sersanders, Lievin de Pottere ende Lievin Sneevoedt, mar sy moesten haestelijc weder wech.
Up Sente Katelinen-avont, soe waren ghecoren iiij personen, te wetene: Lievin Boene, Ydier de Drivere, Jan Van der Boeninghen ende Bouwin van Everslaghe, om daer uut eenen rechtere te kiezene, in de steede van Lievin Willemedts, die alsdoen verlaten was, ende den core viel up Lievin Boene, ende hy zwoer binnen den selven daghe, 's avons spade, ten Scepenenhuuze ter veinsteren, daer men costumelic pleeght uut te roupene, ende alsdoen soe wart gemaect Jan van Everslaghe, deken van den Wittecaproenen. Up Sente Katelinenavont, soe waren ghevaen Joes Pijl, Jan de Coeman, Jacop de Meyerardt, filius Vincents, ende gheleit in 't Sausselet by den anderen.
Sondaghs voer Sent Andries-avont, soe quamen de ghedeputheerde, die gheweest hadden by den prinche, maer up 't ghent dat sy brochten, ende updaden up den
| |
| |
Collacie-soldere voer al 't ghemeene, daer up en wilde men gheen antwordde maken, ende ghinghen 's anderdaghs widdere ter marct staen in de wapenen met haren banieren.
's Donderdaghs daer nar, soe waren overgeleedt in 's Gravensteen om pinen Mer Bouwen de Vos, riddere, Jan Leyns, de oude, scepenen sijnde van der keure, ende Jan Lammijns ende daer waren gesonden over d'examen uut elken lede van der steede iiij personen, ende waren over d'examen van den x hueren voer der noenen tot by den vier hueren nar der noenen. Binnen den selven avonde soe ghinghen ter examen uut elker neringhen een man, ende daer nar in advenante van den anderen twe leden, scepenen ende de rechtere met hemlieden, ende daer waren sy tot den ix in der nacht, ende Mer Bouwin de Vos, vorseidt, was gedreghen uut 's Gravensteene widdere in 't Sausselet up eene taeffele, midts dat hy soe zeere ghepijnt hadde geweest, ende 's anderdaghs was hy soe cranc dat men hem gaf 't sacrament in 't vorseide Sausselet.
's Vrydaghs, up Sente Barbelenavondt, soe waren ghecoren drye Hoeftmannen, te wetene: Jan Willays, als van der Poorteryen, Lievin Boene, als van der Neeringhen, ende Guerardt van Botelaer, van der Weveryen, ende met hemlieden waren ghecoren vj raedsliede, te wetene: Lievin Damman ende Joes van der Schaghe, filius Joes, van der Poorteryen; Jan Hansijn, smet, ende Lievin de Nueble, cordewanier, van der Neeringhen; Lievin van Lede ende Olivier Van der Meerssch, van der Weveryen.
Up den selven avondt, soe was overgeleedt in 's Gravensteen om pinen Steven van Formelijs, tresorier van der steede van Gendt, ende Bouwin de Pratere. Saterdaghs 's nachs, soe waren overgeliedt om pinen Stevin
| |
| |
van Formelijs anderwerf, ende met hem Jan Van den Damme, Boudin de Pratere ende Willem Valke; ende up den selven dach soe was ghemaect up de vrydach - marct een schaffaut. Binnen den selven avonde soe brac Philips van Loe uuten vanghenesse in 't Sausselet. Sondaghs daer nar, ende was Senter Claus-avondt, soe was bracht up de vrydachmarct Mer Bouwin de Vos, riddere, in eene tremye om dat hy niet gegaen en conste, van dat hy soe zeere ghepijnt hadde gheweest, ende inschelijcs was brocht ter selver stede Stevin van Formelijs, Jan Van den Damme ende Bouwen de Pratere, ende sy wordden gheleedt up 't vorseide scaffaut, ende daer baden sy zeere compasselijc ende ontfarmelijc om gracie, maer het ne mochte hemlieden niet gheschien, ende wordden alle drye onthoeft; ende Mer Bouwin de Vos was ghedreghen up 't vorseide scaffaut, daer hy zeere ontfarmelyke badt om gracie, ende de drye hoeftmannen met hem, ende hem was gheconsenteert gracie van viij daghen tijdts, up de condicie hier nar verclaert, dats dat hy soude, binnen desen viij daghen vorseidt, leveren binnen der stede van Gendt meester Pieteren Bouwins ende meester Joerijs de Bul, ende hierin verbandt hy hem up sijn lijf, ende by alsoe dat hy dat niet vulbringhen en conste in der manieren ende binnen den tyde voerseidt, soe soude menne weder bringhen ter marct, in al 't selve dat hy van daer schiet; dese justicie gheschiet tusschen den xij ende den eenen van der noenen. Jan Van den Damme ende Bouwen de Pratere wordden ghedreghen t'Onser Vrouwen te Sente Pieters, ende daer begraven. Stevin van Formelijs was ghedreghen t'Onser Vrouwen-broeders ende daer begraven. Des selfs daghe 's avons waren overgheleedt om pinen Joes Pijl, Jan de Coeman ende Jacop Meyeraerdt, filius Vincents. 's Maendaghs daer nar,
| |
| |
soe wordden de vorseide drye personen brocht up 't scaffaut, ende aldaer geset in een pillorijn, dat daer toe gemaect was, ende daer geseten hebbende eenen tijdt, soe waren sy gheslotelt ende widdere geleedt in 't Sausselet, ende daer nar binnen iiij daghen wordden sy ontsleghen, midts sekere somme van penninghen, die sy gaven ter steede behouf.
's Dicendaghs Onser Vrouwen-avondt, soe wart gelezen den brief van der antwordden van Ludeke, ende den messagier van der steede van Ludeke was gemaect eenen strijpten keerle, ghelijc den messagiers van Gendt, ghevoedert met nieuwen otters, ende hem was gheschinct van der steede weghe eenen silveren fonteinpot veramelgiert metter stede wapenen van Gendt, wert sijnde xxiiij schilde. De deken van den Smeden, Jacop van Wyemeerssch, gaf den vorseiden messagier sinen caproen met eenen silveren hamere daerup, alsoe hy dien up Sente Loysdach hadde ghedaen maken, ende van ghelyken schincten hem meer andere neringhen. Up den selven Onser Vrouwendach, soe wart gemaect Olivier Van der Meerssch, deken van der Weveryen in de steede van Janne Goetghebuer, dewelke ghevlouwen was. Up den selven Onser Vrouwendach 's avonds, soe wart overgheliedt in 's Gravensteen om pinen Clays Van der Sickelen, Heinrijc Goethals ende Pieter van Ertvelde. Up dien selven dach, soe waren gevaen Clays van Hoevelde, Jan Keerberch ende Joerijs van Melle. Up dien selven tijdt soe vloet Jan Goetghebuer, deken van der Weveryen, als hy sach dat Bouwin de Pratere sterven soude, soe ne was daer sijns gheen langher beyden.
's Donderdaghs daer nar, waren de Hoeftmannen in 't biellefroit vizentheeren eenighe privilegien, enz.; daer nar quamen sy ter marct, ende gaven up 't Tochuus te
| |
| |
kennene, want sy vonden hadden beseghelde brieven van den coninc van Vrankeryke, sprekende dat de coninc negheene ballinghe houden en mach, als fugitive geseit sijnde uter steede van Gendt, contrarie der selver stede, het sy van onrusten, beroerten ofte meuteryen; die alsoe uutgeseit sijn, ne sullen moghen rusten, noch ghemac van woensten, noch broedtwinninghe doen onder de Croene, maer men sal se insghelijcs van daer uutsegghen ende verdriven; insghelijcs warer brieve uutgelesen van den selven, sprekende up 't landt van Brabant, ende specialijc up Lovene, Bruessele, Antwerpen ende Mechellen. Als dit ghedaen was soe waren overgeleidt in 's Gravensteen om pinen Jacop Uutenhove, Jan Keerberch, Gherolf Van der Haghen ende Joerijs van Melle. Saterdaghs avons, soe waren uutgelezen sekere brieve, comende den eene van den bisschop van Ludeke, den anderen van der stadt van Ludeke, ende den dardden van den grave van Stampes, in hulden van Mer Boudene den Vos, biddende noch om uutset ende respijt vore den vorseiden Mer Bouwen. 's Avons spade, soe waren uutgheseit vele diverssche personen, als fugitive, der stede van Gendt by den drye hooftmannen ende haren raedtslieden, ende dit met drye manieren van titelen, elc up hem selven ghedaen, up den xjten dach in Decembre anno XIIIJc ende Ij, ierst: Mer Colaert Van den Clyte, riddere, souverain van Vlaenderen; Jan Uutenhove, watergrave; Philips Sersanders, Jan van Sycleer, Joerijs Uutenhove, Pieter Hueribloc, Lievin Van der Pale, Pieter Beys, Joes Triest, filius Joes, Mer Clays Triest, riddere; Christoffels Triest, Lodewijc Steemaer, meester Willem de Sadeleere, meester Monfrandt Alardt, meester Joerijs de Bul, meester Gillijs Van der Woestinen, meester Willem de Wale, Ghyselbrecht Damman, Gillijs Hugaert, Jan van Huusse, Jacop Van den Hane,
| |
| |
Christoffels de Grave, Jan Goetghebuer, Jan de Saghere, meester Jan van Loe, Philips van Loe, Jan de Raedt, plaesterere, Mer Gheerdt van Ghistelle, riddere, ende Clays de Smedt. Dese voerscreven personen waren uutgheseit ende fugitive gemaect, ende nemmermeer te moghen comen ter gracien van der poort, sonder consent van den drye leden van der stede, ende wordden sy ghecreghen, men soudse corrigieren gelijc ballinghe, ende al haerlieder goedt is gheconfisschiert ter stede proffyte, over de groete schade, die sy ter stede ghedaen hebben. Ende voert meer waren noch uutgeseit dese narvolghende personen, ierst: Arendt de Brune, Pieter Hueribloc, Christoffels de Grave, Pieter Beys, Heinrijc de Jaghere, Clays de Smedt, Pieter Weytiers, Jacop Lammins, Jacop Van den Hane, Pieter Sersimoens, Gillijs Wouters, Jan van Sycleer, Philips Sersanders, Lauwereins Van der Eeken, Lievin Van der Pale ende Jan Papal. Dese voerscreven personen sijn uutgheseit fugitive der stede, om dat sy, contrarye sekere remissien van wapeninghe, up diverssche personen gheprocedeert hebben, ende daer aff de someghe ghejusticiert, ende ne moghen nemmermeer comen ter gracien dan ghelijc als voren, ende hier aff is elc ghemaect vanghere.
Sondaghs xij in Decembre, soe waren overgeleedt om pinen Pieter Bogart, Jacop Mast, Heine de Droeghe ende Jan de Smet, alias de Bels, ende waren wel iiij hueren in de examen.
's Maendaghs omtrent der noenen, soe waren uutgelezen diverssche brieve, die men sendden soude, eenen aen den bisschop van Ludeke, den anderen aen de stede van Ludeke, ende den dardden aen den grave van Stampes, inhoudende 't verkennen ende 't verlyden van Mer Boudene den Vos, eerst van groeten tassementen, by hem up sine subgyte ende meer andere lieden ghedaen, van
| |
| |
fortsschen ende crachte, ende inschelijcx van der stede goede genomen t' onrechte, hem niet toebehorende; inschelijcx ghedaen contrarye sinen eede in sijn officie, alsoe wel van der stede weghe als van 's heeren weghe.
Cort daer nar, up den selven voernoene, soe worden by den iij Hoeftmannen ontsleghen uut der vanghenessen Jacop Uut den Hove, Clays Van der Sickelen, Jacop de Suttere, Gherolf Van der Haghen, Willem Valke, Heinrijc Goethals, Jan Leyns, d'oude, Pieter Linenzoene, Jan Notijn, Pieter van Hervelde, Lauwereins de Wale, Heinrijc de Droeghe, Jan Keerberch, Joerijs van Melle, Pieter Bogardt, Jacop Mast, Jan de Smedt, alias de Bels ende Roel van Ronneke.
's Dicendaghs up Sente Nicasiusdach, soe wart up 't scaffaut ter marct brocht een Heine de Waghemakere, ende daer onthooft, omme dat hy eenen Jacop de Broedere, sceppere, gewondt ende gequetst hadde boven wettelyken verdde. Ten selven daghe ende tyde was by den Hooftmannen ende haren raedtslieden gheordineert, soe wanneer dat iet nieus quame by den iij Hoeftmannen, dat souden sy ghetrauwelijc den volke te kennen gheven in der manieren hier naervolghende: ierst dat men soude clopslaghe slaen up de huerclocke t'elken iiij slaghe tot drye waerften, dat souden sijn xij slaghe, te dien dat 't folc dan comen soude ter marct hovesschelijc, sonder wapenen, ende anders niet; ende by alsoe dat men de vorseide huerclocke overluydde an bieeden zyden dat 't folc dan comen soude ghewapent. Ende up dese ordenancie soe baden sy den ghemeene volke dat sy hierin gepayt wilden sijn, alsoe sy oec waren, ende daer up elc schiet van der marct, omtrent den iij ende iiij nar der noenen, ende elc ghinc t' huuswart met sinen banieren, ende namen an elc anderen vriendelyken orlof.
's Woensdaghs daer nar ghinc men te werke, ende de wercclocke ginc luden, als te voren.
| |
| |
's Donresdaghs soe trocken de hooftmannen ten huuzen van den fugitiven, ende daden haerlieder goedt prysen ende vercoepen, ende 't geldt daer aff bringhen ten proffyte van der stede, ende voort was uutgegeven dat de wijfs, kinderen, noch meiseniede van den fugitiven ter fugitiven behouf gheen neringhe en souden moghen doen, binnen der steede van Gendt. Voert waren noch uutgheseit, als fugitive der steede: Philips de Wielmakere, barbier, Franssoys Van den Venne, Gillijs Bandt, Jan de Proofst, Jacop de Clerc, Jan Van der Hoyen, Jan van Brugghenhout, Jacop Van der Werft, Pieter Amours, Arendt Paridaen, Denijs de Luede, Gillijs Everardt, Jan Hallinc, Jan Radeloes, Mer Stevin van Liedekerke, Zeghere Bruynbaert, Ghyselbrecht Uutenhove, Triesteram Van den Bossche, Denijs Notin, Jan Quisteboudt, onderbailli van Gendt, meester Thomas de Boem, meester Jacop van Steelandt, Jan van Overbeke, Rogier de Mol, Rogier Stutinc, Gherard Van den Ryne, Lubrecht de Stoppelere, Jacop Van den Velde, Willem van Voerhout; dese vorseide personen ne moghen ter gracien van der stede niet comen dan by den consente van den Hooftmannen, ende nar haer verlaten by den consente van den drye leden van der stede, ghedaen den xj in Decembre anno Ij.
Sondaghs, xix in Decembre, soe daden de Hooftmannen de clocke slaen iij waerften, t'elken iiij slaghen, ende 't folc ter marct vergadert sijnde, soe waren daer gelezen zekere brieve van beden van den grave van Stampes, comende vore Mer Bouwene den Vos, als dat sy souden te sijnder bede noch uphouden ende gheene haestichede van justicien up hem doen en wilden, hy soude pinen aen den prinche in allen saken dbeste te doene ter liefden van hemlieden, ende desen brief aldus ghelezen vore al 't comuyn, soe wart Mer Bouwen
| |
| |
gehaelt uter vanghenesse, ende ghebrocht ter marct up 't schaffaut, ende daer knielde hy eenen langhen tijdt ende badt om gracie, ende met hem twee van Onsen Vrouwen-broeders, ende van ghelyken de drye Hooftmannen, ende beede de dekenen, ende de deken van den Wittecaproenen ende de hangheman, sy stonden by hem up vorseide schaffaut. Mer Bouwen presentheerde altoes sijn beste te doene om te ghecrighene meester Pieteren Bouwins, ende meester Joerijs de Bul, vorseidt, ende hy presenteerde om hemlieden te bet te moghene vercrighen van sinen goede te ghevene xc
℔ Gr., ende hy soude daer en boven noch lieenen ende verlegghen xc
℔ Gr. om coren mede te coepene, om met te sustineerene de arme van der stede ter ordinancien van den Hoeftmannen ende bieede den dekenen. Hier up ghinghen de drye lede van der stede te gadere in den Wulf om eene antwordde hier up te makene, daer over dat sy waren meer dan ij hueren, ende sy brochten overe in antwordden dat men den selven Mer Boudene uphouden soude, ende weder in vanghenessen lieeden tot der ghelieften van den ghemeene drye leeden van der steede.
Ten selven tyde wart een voerbodt geleit dat alle manieren van vremden ghesellen gheene neeringhe doende binnen der steede, noch gheene poorters sijnde, vertrecken souden van der stede, het en ware dat sy in de steede te wette oft andersins te doene hadden, dat sy dan souden comen by den Hooftmannen, ende doen hem scriven, ten hende dat men moghe weten weder sy goet jaghen oft anders. Voort was geboden dat vrienden ende maghen van der fugitiven souden moghen anverden der fugitiven goedt ten pryze dat gheprezen ware vore yemant anders, ende dat geldt gheven daer 't hem de Hooftmannen bewyzen souden ten proffyte van der stede.
| |
| |
Up Sent Thomasdach vore Kerstdach, soe waren ontsleghen uut den Sausselette Clays van Hoedevelde ende Oste Van den Walle. 's Woensdaghs daer nar, soe nam Lievin Boene een van den Hooftmannen meester Janne Rijm, den slotele van der steede-segle van sijnder zyden, denwelken rust up de rekencamere, ende dit te wetene comende den overdeken, Lievin den Vrieze, hy dedse hem widdergheven, met veele ruder woerden, die sy d'een jeghen d'andere hadden.
Up Sent Thomasdach nar Kerstdach, soe was brocht te Gendt dootghesleghen een Willem Rebau, ende hy was brocht van den Damme, ende hy wart gevoerdt ende begraven ten Augustinen, als hy getocht hadde gheweest.
's Donresdaghs vore Nieudach, soe was gevanghen gheliedt in Sausselet Pieter Beys wijf, ende met haer een van haren dochteren, ende een hare nichte.
In Nieuavonde, soe was de clocke ghesleghen iij slaghen om 't folc te doene comen ter marct, ende te aenhoerne wies hem de Hooftmannen te kennen souden gheven: ierst soe wasser ghelezen eenen brief gheordineert te sendene aen Minen Heere van Chaerloys, ende an Mer Vrouwen onser princerssen, sijnder moeder, sprekende omme pays te moghen vercrighen voer de stede; voort als van den tolle van den haringhe, die de prinche ter Sluus doet nemen, ende van der wullen ende oec settinghen, exactien, corweyden ende andre onredelyke saken, die den prinche doet ontfaen, dat men die wederlegghen soude ende wederstaen, ende dat met den drye leden 's lands van Vlaenderen, even varre dat men soude connen ende moghen; voort dat men soude senden brieve te Bruessele, ende an andre steden in Brabant, die verbonden stonden jeghen de stede van Gendt, ende de stede van Gendt jeghen hemlieden, dat
| |
| |
sy huuzen, noch hoven en souden eenighe fugitive uutegheseit, uut elc anders stede; voort wordden fugitive gemaect ende uutgeseit Gillijs Van der Zwalmen, Lievin Wicke ende Loy Coelbrandt, nemmermeer te moghen comen ter gracien van der stede sonder concent van den drye leden van der stede, ende al haerlieder goedt ghecomfiskiert ter stede behouf, ende dit om diverssche quaetheeden, die sy ghedaen hebben der vorseider steede, daer aff dat der steede vele schaden dicwyle gecomen es, enz.; ende waren noch uutgeseit ende fugitive gemaect, ghelijc voren: Jacop Bolloc, Jan Van den Hende, Jacop de Moleneere ende Pauwels Goethals. In Nieuavonde was ontsleghen uuter vanghenessen Pieter Beys wijf, haer dochtere ende haer nichte.
's Maendaghs 's nachts als dicendach bedaghede, soe waren inbrocht ghevanghen Karle van Ghistelle ende Lonijs de Zwemere.
Saterdaghs nar xiij dach, soe wert doot ghesleghen een gheselle, up Senter Claus-kerchof, gehieten Hannin de Backere, Coppins broedere Van den Putte.
Up den xjten dach in Laumant was ghesloten by den meesten ghedeele van den dekenen ende van den anderen twe leeden van der steede, als dat men senden soude by den prinche met xviij personen, uut elken leede vj personen, notable, eerbare mannen, noyt officie gehadt hebbende, ende men soude senden om een saufconduyt.
Up Sent Aghtendach was noch de clocke ghesleghen, ende 't folc ter marct comen sijnde, soe waren hemlieden daer gelezen veele manieren van brieven, comende van den grave van Stampes, ende van den grave van Sent Pol, daer luttel bediedts in was, ende de Hooftmannen metgaders haren raedtslieden wordden hem soe onderlinghe onderschildende ende rudelijc hebbende, waer by dat Lievin Boene zeere haestelijc liep ten biellefroete,
| |
| |
ende dede de clocke luden te storme, om 't folc ter marct in de wapenen ende met haren banieren te doene comen; omtrent den eenen naer der noenen was 't folc al ter marct ghewapent met haren banieren. De Hooftmannen zeere ontpayt sijnde daden daer veele wonderlex dincs uutlezen in vermindertheeden van eenighe fugitiven, ende omtrent den avonde soe schieden sy ende ghinc elc t' huuswaert.
Up den xxixten dach van Sporkele was weder de clocke ghesleghen, ende daer waren uutgelezen veele brieven, comende van diversschen heeren uut 's princhen hove, luttel beslutende ten payse; daer was geseit dat by alsoe dat van noede wordde uut te treckene met heercrachte oft in sprincreysen, dat men daer toe ordineeren soude conincstavelen, ende trecken by ghebuerten, elc met sinen ghebuer, ende elc conincstavele soude hebben xv mannen, ende dat men altoes trecken soude ter poorten daer d'eerste last comen soude. Up den achtersten dach in Sporkele, omtrent den viijten van der morgenstont, soe was Inghelram Hauwiel ghevaen ende gheleit by meer anderen in 't Sausselet, ende naer dat de Hooftmannen luttel tijdts daer in by hem geweest hadden, soe wordden daer gehaelt vier priesters als biechtvaders, ende omtrent den x hueren vore der noenen, soe wart ierst uutbrocht Inghelram Hauwiel in sijn wambays vore den stieghere van den Sausselette, ende daer wart hy onthoeft; daer nar Sanders van Sente Pieters was oec daer onthoeft; daer nar Lievin Masijns, ende daer nar Bouwin van Everslaghe, alle viere d'een nar den anderen, ende sy wordden begraven ten Augustinen, Inghelram in den hoeghen choer, ende Bouwin in de middewaert van der kerken, ende d'ander twe in 't vrijthoff. Hier nar soe wart inbrocht de bailli van Waes Godevaerdt Braem, ende gheleit in 't Sausselet,
| |
| |
ende 's maendaghs voer palmen, xxvij in Maerte, soe was de selve bailli bracht uuten Sausselette, ende met hem Jan van Heylbroec, ende als sy bieede voer den steegher van den Sausselette waren, soe wordden sy bieede daer onthooft ende ghedreghen ten Augustinen, mar Godevardt Braem wart ghevoert in 't landt van Waes, met vier hantkeerssen draghende neffens den waghene.
's Donderdaghs xxiij in Marte, soe waren ghehanghen ter Muden an de galghe iij dieven, ende dat daden doen de Hooftmannen, ende sy ghinghen selve mede sonder yemant van der wet by te sine. Up desen selven dach wordden noch uutgheseit ende fugitive ghemaect wel xxiij personen; 's achternoens up den selven dach, soe wordden up 't schaffaut brocht ende aldaer in een pillorijn gheset een Lievin de Riddere, ende een van mijnder vrouwen cnape uuter Byloken, ende Jans cnape van Husse, ende daer saten sy eenen langhen tijdt, ende doen waren sy uutgheseit als fugitive van der stede.
Binnen der selver weeke was de Collacie te gadre om veele diverssche saken, die hier te lanc waren te verhalene.
's Dicendaghs in de goede weeke ghinc men processye generale, ende men drouch omme dat heylighe Sacrament, ende 'theylighe cruce van Sente Michiels, ende den fiertre van Sente Lievine, te dien dat God sinen heylighen pays ende sine gracie senden wilde tusschen den prinche ende sijnder steede van Gendt.
Up den selven dach naer der noenen, soe trocken de Prelate, de Edele ende someghe ghedeputheerde uuten smalen steeden met schoenen state te Bruessele by den prinche, om hem up den Goeden Vrydach te biddene om sine ontfarmen, gracie ende genade voer sine steede van Gendt, ten hende dat sy te sijnder gracien ende
| |
| |
payse souden moghen comen. Up den paesschavondt, soe quamen eenige ghedeputheerde van den Prelaten weederomme te Gendt om te sprekene met den Hooftmannen, met scepenen ende met bieede de dekenen, hemlieden ghevende te kennene wies de prinche begheerde ghedaen te hebbene, aleer hy in de materye van den payse eenighe antwordde gheven wilde; dit te kennene gegeven hebbende, soe vorseidt es, trocken weederomme, ghevende te kennene wies sy met den Hooftmannen ende andere ghetracteert hadden, ende dit drouch men den prinche over, biddende dat men ten princhipale spreken mochte, maer hierup en conste men van den prinche negheene antwordde vercrighen. Binnen desen middelen tyde dat sy aldus voer niet te Bruessele laghen, hopende van den prinche eenighe goede antwordden te ghecrighene, soe wordden ontboden de Hooftmannen van Gendt by den goeden lieden van der casselrye van Oudenarde, ende oec by den wetene van dien van Pamele, dat sy hemlieden te goede wilden werdden, ende hem te hulpen comen, up welc versouc de Hooftmannen met haren raedtslieden, te gader ghesproken hebbende, wordden van avyse dat Jan Willays ende Lievin Boene, ende eenighe van haren raedslieden trocken met groeter meenichten ende beleyden Oudenarde.
's Donresdaghs in de Paesschdaghen, 's nachs omtrent der middernacht, ende binnen der nacht volghden hemlieden groete meenichte van volke, soe dat daer vore Oudenarde waren bet dan xxxm mannen, mits der casselryen van Oudenarde, die met waren, ende saterdaghs soe quamen die van Oudenarde uut met haren capitein Mer Simoen van Allaing, ende verbarrende de voerboeghe van Audenarde, te Bevere ende ten Baillien.
Up den selven saterdach, soe quamen binnen der steede van Gheeroudtsberghe Ghellioedt van Leys, filius
| |
| |
Jans, Sampson Van den Bossche ende Wouter de Leenknecht wel met vjc ghesellen, uuten lande van Sotteghem, als drye ghedeputheerde van der steede weeghe van Gendt, ende quamen up 't Scepenenhuus van Gheeroudtsberghe, namen scepenen de slotelen van der steede, sloten de poorten ende meenden de steede te houdene te haren besten, sonder den comuyne daer aff iet te kennen te ghevene. Scepenen ende dmeeste deel van den insetenen en waren hier in niet wel ghevredt, mar sy en dorsten niet spreken. 's Nachs trocken scepenen van Gheroudtsberghe heymelic te Edinghem, daer de prinche doen was met den eedelen van Henegauwe, verbeydende sijn volc, dat hy van allen syden ontboden hadde. Sondaghs 's morghens trac Wouter de Leenknecht te Gendt waert om volc ende om engienen, de steede met te houdene, want hy vant de insetenen meest onwillich, ende en wilden hem niet upsetten jeghen haren prinche, ende daeromme dede Sampson Van den Bossche de poorten sluten, ende wel ende nauwe wachten met sinen landtghesellen, ende hy gheboedt 't Scepenhuuze uut, dat niemant vertrecken en soude buter steede, noch sijn goedt vluchten up de verbuerte van live ende van goede. Des selfs daghs omtrent den dryen naer der noenen, soe quam Mer Jan van Crowy, hoghbailli van Henegauwe voer de stede van Gheeroudtsberghe met iijc vromer mannen van wapenen, meestal eedele liede, ende beclam de vesten te Hueneghem met een deel van sinen volke, ende d'ander trocken ter poorten, die hem terstont open ghedaen wart van den insetenen, want de landtgesellen, die met de capiteynen van Gendt comen waren, die waren emmer toe alle ghevlouwen boven ter ander syde van der steede uut, hemlieden latende vallen over de mueren van der steede met groeter meenichten, ende oec veele insetenen dierghelyke. Sampson Van
| |
| |
den Bossche ende Gaellioet van Leys verhoerende dat 's princhen volc vore de steede was, sy liepen ter vesten te Hueneghem, meenden dat hem 't folc te baten comen soude, sy stelden hem d'een by den anderen ter vesten vromelijc ter weere, ende sloughen meenighen vromen man dat hy de veste neder tumelde, maer het mocht luttel helpen, want sy en waren maer onder hem tween alleene, ende ten hende wordden sy bieede d'een neven d'andere doot ghesleghen up de veste, daer sy van ierst ghestaen hadden, ende sy en wilden noyt vlien, hoewel dat sy hem nochtan alleene daer saghen, sy waren zeere gheclaght van 's princhen volke, om dat soe vrome ende stoute mannen waren. Mer Jan van Crouwy, met sinen volke in de steede, hy en vant niemene van den insetenen, die hem ter weeren steldde, maer sy vlouwen, som in den cloester te Sent Adriaens, als sy hoerden de Pickardts ende de Heinuwiers roupende: Ville gaengié! tues tout! schietende naer 't folc wat dat sy mochten, soe datter vele ghewondt ende gequetst waren van den schamelen insetenen van der steede; als Mer Jan ende sijn volc ter marct quamen, sy vonden daer staende groete meenichte van den schamelen commuyne, hemlieden alle eere ende reverencie biedende, ende hemlieden ghevende al dat sy begherden van ate ende van dranke, mar dit en was niet ghenouch, dewyle dat Mer Jan van Crouwy up de marct stille hilt, om de eedele hem te vercoelene ende te rustene, soe trocken de Heynuwiers van huuzen te huuyzen, roevende ende nemende al dat sy vonden, ende alsoe veele als sy up hare paerde gheladen consten; ten Lombarden soe roefden sy vier waghenen vul goedts, dewelke groeten schadt weert waren; in de kerke te Sent Adriaens, daer namen sy den schamelen vroukens ende dienstboden, die daer waenden vry ghesijn hebben hare fortsieren, torden se
| |
| |
met den voeten ontwe ende roefden al datter in was, vinghen 't folc ende dreghden se de keele aff te stekene, om dat sy hem wyzen souden ende gheven al dat sy hadden, ende die niet te ghevene en hadden, bonden sy aen haer paerden om met hemlieden te sleepene, te wetene, priesters ende jonghe ghesellen, alsoe wel als andre. Als dit jaghen, dit ketssen ende dit roeven gheduert hadde omtrent ij hueren, dede Mer Jan van Crouwy slaen trompet, ende hy trac met den roeve te Lessene ende te Aedt wart, ende alle de ghevanghene, die sy met hemlieden brochten uut Gheroudtsberghe, beval hy dat men soude ontslaen ende laten gaen. Des jammers ghelyke dat sy in Gheeroudtsberghe bedreven en was noyt gehoert noch ghesien, up lieden, die haren prinche nochtans niet contrarye en waren; sy trocken soe gheladen dat hare paerden niet ghedraghen en consten, ende tusschen Gheeroudtsberghe ende Lessene laghen de weeghen bestroyt met clederen, wullene lakene ende anderen diversschen catheylen ende juwielen, soe dat onmatelyken ware ende ongheloeffelijc te segghene. Dit jammer ende desen roef gheschiede sondaghs Belokene Paesschen xvje dach in April in 't jaer xiiijc ende lij. Des andersdaghs daer nar, als dese tydinghe te Gendt quam, soe trocken uut Gendt te Gheersberghe waert beede de deekenen met groeter meenichten van volke, ende omme dieswille dat de insetenen van Gheeroudtsberghe haren capiteynen gheene hulpe noch bystanticheit ghedaen en hadden, maer lieten se van Mer Jan van Crouwy ende den Heinuwiers up de veste verslaen, daeromme daden sy binnen Gheersberghe veele quaets, ende den schamelen insetenen veele schaden, ende alsoe keerden sy t' huus waert.
Die van Ghent lagben voer Oudenarde, x daghen, schietende daghelijcs, ende stormende up de vorseide
| |
| |
steede, ende quamen die van Oudenarde dickent uut doen een sprincreize, soe dat sy dickent schade namen an bieden syden. Binnen desen dat die van Gendt voer Oudenarde laghen, soe vergaderde de prinche groet volc te Gheeroudtsberghe, daer hy lach, ende hy sendde den grave van Stampes up den xxiiijten dach van Aprille, dwelc was Sente Marcsavondt, om de siegie van die van Gendt te lichtene voer Oudenarde met xijm mannen. Die van Gendt verhoerende dat de prinche hemlieden meende te bevechtene, sy braken 's nachts heymelic up, meenende t' huuswaert te treckene, want eenighe begonsten suspicie ende mistrouwen te hebbene up de Hooftmannen van valsscheeden, ende beduchten hem vore verraderye. Up Sente Marcs-avondt vorseidt, de grave van Stampes comende met sinen volke voer Oudenarde, 's morghens vore der sonnen upryzen, meenede die van Gendt te vindene in haerlieder logijsten ende in hare tenten, hy wart gheware dat sy waren begonnen lichten ende t' huuswaert te gane, hy slouch in den hoep, ende versloucher veele van dien van den casselryen ende oec van Gendt. Hy sant haestelyke aen den prinche om dat hy soude comen den rechten Gendtsschen wech in, alsoe haestelijc als hy soude connen ende moghen, ende alsoe verrechten de gheene, die up 't oestsyde van der Schelde de siegie gehouden hadden. De prinche comende ghejaeght met sinen volke tot Meerlebeke, achterhaelde daer die van Gendt, ende daer waert seere ghevochten, ende bleeffer veele volcx an bieeden syden, ende bander syde van den watre volghde hemlieden de grave van Stampes, die veele armer landlieden vandt in sinen weeghe met waghenen, paerden, coyen ende anderen catheylen gheladen, ende meenden te vliene te Gendt om hemlieden ende haer goet te beschudden, maer de Pickardts niemande sparende, sloughen 't al doot
| |
| |
dat sy onder weghen verhalen consten. Te Meerlebeke was zeere ghevochten, daer was een vleesschouwere van Gendt, dewelke genaemt was Cornelijs Sneyssone, dese hadde den standaert van Gendt te bewarene, hy stont met den Gendttenaers te Meerlebeke vore den Drayboem, daer sy den prinche vromelyke wederstonden eenen langhen tydt, maer ten hende wart dese Cornelijs soe seere doorwondt dat hy nemmer en mochte staen van quetssen, die hy in de beenen ende in de armen ontfangben hadde, maer als een vroem ende ghetrouwe man bleef hy, sonder te willene vlien, vechtende up sine knien, ende den standaert houdende tusschen syne armen tot der doot, ende die van Gendt siende de moghentheit van 's princhen volke dat altoes vast aenquam ende wies, ende dat sy daer veele volcx verloren hadden, sy ruymdden 't felt en vlouwen te Gendt in, met schaden ende met schanden, ende de prinche keerde weeder met sinen volke te Gheeroudtsberghe in. Binnen desen dat de grave van Stampes up d'een zyde van den watre volghde die van Gendt, ende de prinche van up d'ander zyde, alsoe ghi gehoert hebt, soe quamen die van Oudenarde uut ter plaetssen daer die van Gendt geleghen hadden, daer sy groet goet vonden van vitaillien ende oec alle de engiene van der steede van Gendt, als drye de groetste donderbussen, met meer anderen rabaudekins, voghelaers, colueveren, ende anderen instrumenten van orloghe, dwelc sy al met vreuden ende met groeter blijsschepen in Oudenarde voerden.
Up Sente Marcsdach 's achternoens, soe waren te Gendt ghecoren drye nieuwe Hooftmannen, te wetene: Jacop Meeussone, Jan Van Melle ende Adryaen Cappe, ende waren de ander drye Hooftmannen ghevanghen ende geleit in 't Sausselet. Des andersdaghs wart noch ghecoren een Hooftman te sine een Pieter Van den Bossche. Up
| |
| |
den xxvijten dach van Aprille, soe wart up de marct ghedaen eene wapenschouwinghe by prochien, ende dat van al den volke van der steede, ende daer wart noch ghecoren een vijfste Hooftman, dwelc was Willem Van Varnewijc, aldus soe hadde elke prochie haren Hooftman. Als sy alle aldus gecoren waren ende eedt ghedaen hadden vore al 't ghemeene van der steede, soe dede hem 't ghemeene wederomme eedt, goedt ende ghetrouwe te sine ende onderdanich, enz.
Saterdaghs was daer nar den conincstavelen bevolen te sprekene elc met den sinen, te wetene, oft yemant onghenoemt sijnde eenighen wech vinden conste omme pays te vercrighene jeghen den prinche, oft sylieden daer toe souden willen geheldt sijn, up 't welke al 't ghemeene overgaf in antwordden dat sy gherne ende lieflijc hoeren wilden naer pays, ende wilden dat sy pays vercrighen mochten aen den prinche, behouden dies dat men terstont correxie ende justicie dade, up de gheenen, die men bevinden souden eenighe valsscheede ghedaen hebbende in 't uuttrecken te Oudenarde waert, ofte verraderye ghepijnt hebben te besighene de wyle dat men voer Oudenarde lach, waer up informacie ghehoert hadde gheweest by den gheenen, die in 't selve heere waren, ende in 't upbreken insgelijcs gesien hadden wies men daer dede, ende hoe d'arme volc by verraderyen sijn lijf verloes. Dit orconschip aldus ghehoert sijnde, sondaghs, Meyavondt sijnde, soe waren brocht ter marct up 't schaffaut, tusschen den xj ende den xij van den daghe, de drye verlatene Hooftmannen, te wetene: Jan Willays, Lievin Boene ende Everardt Van Botelaer, ende met hemlieden Jan Willays broedere, ende daer was ter presentien van hemlieden vore alle 't folc gelezen eene groete rolle van haerlieder bedraghe ende mesuze ende waeromme dat men se ontliven soude, ende daer nar
| |
| |
wordden sy terstont onthoeft, ende Lievin Boene wart met twe hantkeerssen gehaelt en ghedreghen te Eckerghem ende daer begraven; Everardt Van Botelaer, Jan Willays ende sijn broedere wordden begraven ten Augustinen. Up den selven dach 's achternoens soe waren over geleedt om pinen Jan Willebrandt ende Jan Boterman, ende daer nar widder geleedt in 't Sausselet.
Up den selven dach soe was Mer Symon Van Allaing met groeter heercracht buten Sente Pieters omtrent Maelte ende ten Cruce, dat men heet ten Screyboeme, ende 't folc van binnen tracker jeghen uut scharmutscen ende daer bleeffer van biede zyden, ende die van Sent Jacops prochie die verwaerden de marct.
Up den selven dach 's achternoens, soe was ghevanghen ter Waelpoorten een van 's bastarts cnapen van Lichtervelde ende hy was bracht up 't schaffaut ende terstont onthooft.
Des andersdaghs nar Meydach waren uute gesonden veele soudeniers te Dueynse, up Bouwin Rijms huus te Maelte, ende up andere diversche plaetssen, daers van noode was.
's Woensdaghs, up 's heylichs Cruusdach, soe waren groete meenichte van 's princhen volke te Maelte ende daer omtrent ende bespronghen Bouwin Rijms huus, soe dat daer vore doot bleef geschoten een machtich riddere van 's princhen lieden, ghenaemt de heere van Miramondt, ende met hem wel xv. andere, ende groete meenichte ghequetst; alsdoen quam de mare dat de deeken van den Witten Caproens verbarrent hadde Dueynze ende Peteghem.
's Vrydaghs soe waren ter marct gelezen brieve, comende van den bisschop van Ludeke, van den heeren van der capittelen, ende van den edelen van den lande van Ludeke, om te hebbene saufconduyt te Gendt te
| |
| |
comene om te sprekene van payse. Up den selven dach, soe was den volke ghetoght eenen conterzegle van der steede, die hadden doen maken Lievin Boene ende Jan Willays, doen men voer Oudenarde lach, den welken sy daer den volke worpen ten Toghuuze ter vensteren uute, ende daer slouch menne in sticken.
Up den selven dach was doen uutgeleit in voerghebode dat men de botre niet meer vercoepen en soude dan 't pont v. ing.; de cuypbotre 1 ½ gr.; den vlaemsschen kaze ½ gr.; den inghelsschen kaze eenen ouden gr.; ende alle manieren van barringhen, ghelijc dat se gegolden hadde voer d'orloghe.
Ten selven daghe soe was ten Toghuuze uutghelezen eene supplicacie van Mer Bouwen Vos weeghe, biddende om ontsleghen te sine van vanghenessen, achtervolghende der ontlastinghen van Janne Willays, Lievin Boenen ende Everaerde van Botelaer, daer sy hem vergheffenesse baden in 't Sausselet aleer sy ter marct waert ghinghen te harer dood wart, ghelijc dat sy in 't oppenbare vore alle 't folc oec seiden, als sy sterven souden, segghende dat sy in hem niet vonden en hadden, daeromme dat sine hadden moghen doen sterven, anders dan dat hy ghierich geweest hadde in sijn officie, ende sy kenden oec ende seiden dat sy met soberder causen hadden ghedoot ende doen onthoofden Stevin van Formelijs ende Inghelramme Hauwiel.
Up den selven tijdt was oec geboden dat de backers eenen achterlinc tarwen broedts niet dierder vercoepen en souden dan ij gr., ende van mesteline v. ing., van den rogge 1 ½ gr.
Saterdaghs vj in Mey quam de mare dat de prinche ware te Lokerne in 't landt van Waes, ende men coes haestelijc uut elker conincstavelrye iiij mannen om den landtfolke te hulpen te treckene, alsoe sy daden, ende
| |
| |
sy comende te Zeele worpen aff Philips Sersanders huus ende sijn muelene.
's Maendaghs viij in Mey, soe wordden gesonden te Lokerne omtrent ijc gesellen den landtvolke bystanticheyt te doene. 's Dycendaghs ix in Mey slouch men de clocke om 't folc ter marct te doene comen, ende doen bracht men daer up 't schaffaut ij pickarts, ende die werdden daer onthoeft, ende binnen dat men over dese justicie was, soe quam de mare dat 's princhen volc ware voer Sente Lievinspoorte, ende daer hadden sy emmer toe ghecreghen eenen groeten roef van beesten ende doot ghesleghen ij arme schamele liede. Die van der steede trocken daerwaert met groeter menichten van volke ende volghende hemlieden tot Lemberghen ende van daer tot Melle, maecten se vluchtich ende ghecreghen widder al den roef, versloughen someghe, die qualyke gepaert waren, ende sy vinghen de gheene, die den roef dreven ende 's graven pagie van Sent Poel met sinen paerde, ende des andersdaghs omtrent den x hueren voer der noenen, soe waren sy alle up 't schaffaut onthoeft, ende binnen desen luydde de clocke storme ende waren de Pickarts weeder voer Sente Lievinspoorte, ende men tracker haestelijc jeghen ende achterhaelden ze up Lederberch, ende daer wart zeere ghevochten ende daer bleven doot bet dan xxv oft xxx Gentenars, want sy wordden vliende ende spronghen som in 't water ende verdronken, ende daer bleven omtrent iiij oft v Pickarts versleghen, ende hare paerden gevanghen ende te Gendt inbrocht. 's Donresdaghs xj in Meye vore der noenen soe waren brocht up 't schaffaut ende daer onthoeft iij van 's princhen liede, die men alle hiet Pickarts.
's Vrydaghs xij in Mey, soe waren gestelt buten Sente Lievinspoorte groete meenichte van delvers om te gravene de Rijtgracht, ende by desen delvers soe hilt Jacop Meus- | |
| |
soene, de capitein, met groeter meenichten van volke al dien dach dore, up avonture oft de Pickarde gecomen hadden, enz.
's Maendaghs in de Cruusweeke, soe wordden brocht ter marct up 't schaffaut Jan Reyneere, goudsmet, Pieter Vaenkin, Jan Helauts ende Jan Van Steelandt ende daer onthooft, te wetene: Jan Reyneere ende Jan Helauts van dat sy eenighe ghewaerschut souden hebben viande sijnde van der steede, ende Jan van Steelant ende Pieter Vaenkin, om dat sy eenighe prochien in 't landt van Waes wilden doen zweeren met den prinche, hemlieden toesegghende, dat sy souden vry sitten ende onghemoyt van den prinche ofte van eenighen volke van wapenen.
Sondaghs xiiij in Mey, soe hadden 's princhen volc verbarrent Repelmonde al sonder den casteel. Des selfs daghs omtrent der noenen quam niemare dat 's princhen volc voer Sente Lievinspoorte was; men trac uut jeghen hemlieden scarmudsscen ende daer gheschiede schade ende verlies an beeden zyden, maer der Pickarden verlies en conste men niet wel geweeten, want sy sleepten hare doode tot der Siekerliede in een huusekin, ende daer staken sy 't fier in, ende verbarrende se daer, om dat men 't getal niet weten en soude, men wiste wel dat sy groete schade van dooden ende van ghequetsten namen, van den gesellen die up Galloets Van Leys huus laghen, dewelke zeere vreezelijc uutwaert schoten met voghelaers ende met collueveren.
's Dicendaghs xvj in Mey, soe quam de niemare dat Symon Uutenhove, messagier van der steede van Gendt, te Biervliet onthoeft was, ende gestelt up een wiel ende sijn hooft up eenen gelavieschact.
Up den selven dach, soe brochten de Souweniers in Gendt veele gheroefs goedts uut veele diversschen plaetssen.
Up den Assencioens-avont, xvij in Meye, soe wart
| |
| |
gemaect Hooftman van Senter Claus prochye een Jan De Vos, van Ronsse, in de steede van Pieteren Van Den Bossche, dewelke verlaten was by groeter siecheeden.
Up den selven dach quam de mare dat 's princhen volc gewonnen hadden dbollewerc van Lokerne ende dat daer bleven waren iij oft iiij Gentenaers doot, om dwelke de cappiteyn van den bollewerke trac terstont te Zeele ende verbarrende Zeele.
's Vrydaghs naer Assencioens-dach, xix in Mey, soe quam te Gendt niemare als dat te Lokerne zeere ghevochten hadde geweest, ende dat daer veele van 's princhen lieden bleven waren, ende oec veele fugitive van Gendt die in der Pickarde geselschip waren, wel tot lx. personen toe, onder dewelke een was gecreghen ende gevanghen, genaemt Jan de Raedt, ende plach te sine presentmeestere te Gendt. Dese was onthoeft by eenen Witten Caproen, genaemt Michiel De Stoppelere, ende 's andersdaghs soe sant men daerwaerts uut elker conincstavelryen eenen man.
Up den selven dach, soe wordden gesonden veele vromer gesellen te Nevele, om den volke daer omtrent sourcours ende bystanticheyt te doene, up dats van noede wordde. Saterdaghs, xx in Meye, soe verbarrenden die van Nevele metgaders den Souweniers van Gendt, die te Nevele laghen, Vive by Cortteryke, ende oec de Leyebrugghe te Vive. Sondaghs, xxj in Mey, soe trac uut te Nevele waert Jan Van Melle, hooftman van Sente Michielsprochie, met eender meenichten van volke, ende des selfs daghs 's avons soe quam inne Jan Harddebolle, met sinen geselschepe, dewelke als cappiteyn geleghen hadde te Lokerne, ende alsoe saen als sy comen waren in de steede van Gendt, soe was de vorseide Jan gevanghen ende in 't Sausselet geleyt ten vervolghe van den gesellen, die met hem uut gesijn hadden.
| |
| |
's Woensdaghs, xxiiij in Mey, soe trac mijn gheduchte Heere ende Prinche uut Denremonde met groeter meenichten van eedelen met hem te Overmeere, daer zeere ende horribelyke gevochten was; de prinche maecte daer veele ridders. Daer gheschiede eene groete bloetstortinghe an beeden zyden, maer die van Gendt met dien van Overmeere wordden vliende ende blever versleghen bet dan xvc mannen onder van Gendt ende van den landtvolke, ende de Pickarts volghende den gheene, die te Gendt wart vloen ende onderweeghen verbarrenden sy Overmeere ende Calkene, ende meer andere plaetssen. In desen strijt bleef versleghen Cornelijs, de Bastardt van Bourgoenien, 's princhen bastarde sone in eene groene strate daer hy jaghende quam voren buten sinen geselsschepe nar v. landghesellen, dewelke vlouwen te lande wart in, als sy saghen dat den strijt verloren was. Dese Cornelijs van Bourgoenien hadde sijn viziere van sijnder salladden open gestelt, om dat hy 't te coelder soude hebben, ende alsoe jaghde hy vastelijc an, sonder ommesien. Dit mercten dese v. ghesellen ende spronghen over eenen wyden gracht ende keerden hem settende hare pyken voer hemlieden, ende Cornelijs nar jaghende dede sijn paert springhen nar hemlieden, als om over de gracht te volghene, daer rieet hy met den aensichte in eene pyke alsoe sijn viziere openstont, dat hem de pyke boven ten coppe van sinen hoefde uut quam, ende alsoe bleef hy daer versleghen, van welken verlieze de prinche ende al sijn volc zeere droeve ende druckich waren. Hy wart ghevoert te Bruessele, ende aldaer begraven te Sente Goedelen, in den Hoeghen Coer.
's Donresdaghs daer naer quam de grave van Stampes wel met viijm perden te Nevele, ende hy met al sinen eedelen beetten van haren perden ende trocken tot vore de brugghe van der Pouken, up de west syde, ende daer
| |
| |
was zeere ghevochten, mar die van Nevele, metgaders die van Gendt eene quantitheit, die daer laghen, dreven den grave van Stampes met den sinen achter, tot up 't velt. Binnen desen waren de Pickarts van achter doorghebroken ende in veele steeden over de Pouke doer dwater gegaen, soe dat men zeere vacht in veele steeden achter Nevele, ende de meenichte van den Pickarts wies soe zeere, als dat die van Nevele rumen moesten torp ende 't velt kiezen; de Pickarde aldus binnen Nevel sijnde stelden hemlieden te treckene te landewaert in, als te Merendre, te Landeghem, ende in anderen plaetscen om roeven, soe dat de grave van Stampes daer bleef met luttel lieden anders dan eedele lieden. Die van Nevele metgaders den gesellen van Gendt ende den landtvolke van daer omtrent vergaderden ende maecten hooft ende bespronghen van up d'ander syde van den dorpe den grave van Stampes met sinen eedelen, den welken sy zeere veele overlasts daden ende wonnen hem aff de brugghe, soe dat daer groete meenichte van eedelen ridderen ende schiltknapen verdronken ende versmoerden, ende oec wordden daer versleghen achter dorpe veele eedele lieden van namen ende selve de grave van Stampes was sulken tijdt zeere verlast ende in groeter vreezen, maer sijn volc dat te lande waert in geweest hadde roeven, vanghen ende pillgieren, verhorende den noet van den grave ende van den sinen, sy quamen haestelijc toeslaende van achter ende die van Nevele verwerende hemlieden soe sy best consten, wordden verlast ende wordden vliende, soe dat daer de meeste deel van die van Nevele ende huere medeplegheren versleghen wordden, in sulker wijs dat sy meester wordden van den dorpe, dwelc sy terstont aenstaken ende verbarrenden. De grave van Stampes met den sinen zeere moede ende mat, hebbende veele ghequetste, trac met den sinen
| |
| |
al schoenkins te Cortteryke waert, ende comende ter Leystraten, vandt daer dlandtvolc van daer omtrent, dewelke de boemen gevelt hadden in de straten, het was jeghen avondt, daer was zeere gevochten ende het stont daer zeere campelic met den grave ende met den sinen, want hy nam daer widdere groet verlies van eedelen ende anderen van sinen volke, maer de Pickarts siende dat sy dore de straten niet en mochten om de boemen, die gevelt laghen, sy braken up doer Justas bogaerdt van Overbeeke, ende alsoe over sijn messene ende te sijnder poorten uut, ende alsoe quamen sy up den heerwech, daer sy hem zeere vromelijc werrende veele van den landtvolke versloughen ende alsoe trocken sy moede ende mat met veele verlies van eedelen ende anderen, ende oec veele ghequetste te Cortteryke wart, daer sy in quamen omtrent der middernacht.
's Vrydaghs voer Sixenen, xxvj in Mey, soe wart ghemaect Hooftman Dierijc van Schoenbroec van Jacopsprochie, in de steede van Adryaen Cappe, dewelke by ghebreke van siecheeden verlaten was. Up denselven dach soe trac uut Jan de Vos, als hooftman ende met hem een groet heere van volke te Nevele wart ende derwart overe, ende sy voerden mede targien, ribaudekins, colueveren ende andere engienen, men volghde hemlieden met vitaillyen, wanende dat men se omtrent Nevele ofte Thielt vonden soude hebben, maer hemlieden quam de mare dat sy waren te Brugghe waert an ende dat sy laghen up eene mile nar Brugghe.
Up den selven dach soe quamen te Gendt zeekere personen van Inghelsschen aen de Hooftmannen ende Deekenen van der stede, hemlieden presentheerende vj oft viijm volcx van wapenen, up dat sijs begheerden om hemlieden te goede te warddene, ende dlandt te helpen beschudden jeghen den prinche.
| |
| |
Up den Sinxendach, soe wart buten Sente Lievinspoorte by Gelliodts van Leys huus, een spiere gevanghen, ende daer terstont onthoeft ende gedolven, ende 's avens soe wart ghevaen ende in 't Sausselet geleit een wijf ghenaemt de inghelssche Kerstine.
's Maendaghs soe quam 't heer widder in, dat voer Brugghe ghesijn hadde, ende als sy quamen omtrent Nevele, soe wart daer vonden een Pickaert ende die wart terstont onthoeft.
's Dicendaghs, xxx in Meye, soe stac Coppin Ghevaert, filius Gillijs, eenen vrouwen name met eenen praesschen messe in haren buyc, ende schorpte se al up; corts nar 't fait hy wart gevaen by den deeken van den Wittecaproenen, mar hy ontliep hem te Sente Michiels, up de santuarye, ende de deeken van den Wittecaproenen by hem daer sijnde, men ghecreech een schip ende leederen, ende men beclam eene dac-venstre, ende men haeldene daer uute, dedenne neder comen in 't vorseide schip, ende van daer leedde men gevanghen in 't Sausselet.
Up den woensdach, achterste dach van Meye, soe waren vore 't hoff te Berchem, in de prochye van Smeerribbe, by Geeroudtsberghe, van den soudeniers van Gendt bevochten ende doot ghesleghen wel xv Pickarts, onder dewelke was een schoen eedele jonghelinc van 's graven lieden van Sent Poel, dewelke jonghelinc brudegoem was, ende hy en quam niet dan om sine vriende te visentheeren, die te Aelst laghen, met den vorseiden grave van Sent Poel, sy roefden desen jonghelinc ende sijn gheselsschip, daer sy veele goedts over vonden van goude, van silvere ende van sydenen lakene, ende met desen roeve ende met haerlieder perden soe trocken sy te Gendt waert, ende met hemlieden bringhende eenen ghevanghenen.
| |
| |
Up den selven dach naer der noenen, wart de clocke ghesleghen, ende wordden brocht ut 't schaffaut vj personen, te wetene: Coppin Ghevaert, filius Gillijs, die de vrouwe den buyc upgheschorpt hadde, ende de ghevanghene, die inbrocht was van Smerrebbe by Gheeroudtsberghe, ende met hemlieden noch iiij Pickarts, dewelke alle daer onthooft waren.
's Donresdaghs eerste dach in wedemaent, soe was Sotteghem verbarrent van 's princhen lieden. Up den selven dach 's morghens, soe was de inghelssche Kerstine gheleedt up de Speye ten Roeden Torre, ende daer hande ende voeten gebonden, in 't water gheworpen, ende verdronken. Ten selven daghe quamer in gesellen die brochten ij waghenen met wine, die sy up 's princhen volc gewonnen hadden, daer sy waenden hebben gevaren t' Aelst waert.
's Vrydaghs, den anderen dach in wedemaent, soe sandt men by den prinche om een saufconduyt te hebbene vore de nacien van Brugghe ende vore de Prelate, die ghedeputeert waren by den prinche te treckene, als omme den pays, enz. Ter selver tijdt quamen een deel gesellen in, die veele corens inbrochten, ende ander gheroeft goet, dat sy gehaelt hadden te Sotteghem, up 's heeren huus van Fines.
Saterdaghs up den Beloken Sinxen-avont quam te Gendt mare dat te Deeftinghen, by Gheeroudtsberghe, wat gesellen up de kerke beleidt waren van den Heynuwiers, ende om hemlieden sourcours te doene, men sant derwaerts een deel lichter gesellen, ende sy daer comende vonden de Heynuwiers roevende de kerke, keelcten, syborien, ende andere ornamente van der kerken. Sy sloughen trompet, nochtan sy en waren maer omtrent xxx oft xl gesellen, ende riepen met luder stemmen: Gendt ende vriendt! De Heynuwiers verhoe- | |
| |
rende de comste van dien van Gendt, wordden vliendde ende bleven in die vlucht versleghen, bet dan C ende lxx Heynuwiers, ende met hemlieden Stoffelin Van den Forieste, haerlieder leedtsman, ende aldus wart der kerken goet beschudt, dat sy gheroeft hadden, ende de ghesellen verlost, die sy van der kerken gehaelt hadden.
's Maendaghs vten in Wedemaendt was trompet gesleghen ende bevolen te comene uut elker conincstavelryen iiij personen, daer aff dat d'een draghen soude eene spade; 't folc vergadert sijnde en wilde niet uuttrecken, om dat de Hooftmannen in haerlieder steede sendden wilden stedehouwers, segghende dat sy met gheene steedehouders uuttrecken en wilden, mar sy waren beriedt haer lijf te avonturene met haren Hooftmannen ende anders niet.
Up den selven dach soe rees eene groete questie ende beroerte om eenen Clayse van Munte, die wetteloes ghemaect hadde gheweest van vore d'orloge, hem xje, ende hy versochte uutghedaen ende doerstreept te sine uut den scepenenbouke, ghenouch fortselijc, ghelijc dat doen wel bleec, want eene meenichte van sinen hulperen ende medeplegeren maecten sulc ghecrijsch ende gheroup upwaert ten Toghuuze, soe dat men moeste doen comen den ballincbouc up 't Toghuus, ende men leydene up de venstre, ende daer nam Willem de Wintre, clerc van den Hooftmannen, eene penne met incte, ende doerstreepte den vorseiden Clayse ende sijn medeplegeren, ende voert waren geseit in te comene alle manieren van ballinghen, die gheene partye en hadden, ende dat men se inschelijcs uut den bouke doen soude. Up dese vorseide pointe aldus ghedaen sijnde, soe verantwordde hoghe ende overluyt Diederijc van Schoenbroec, als Hooftman, over hem selven ende over de gehiele prochye van Sent Jacops in Gendt, dat hy noch niemant
| |
| |
van al der gheheelder prochien daer in en wilden consentheeren, noch in toecomenden tyden daer aff verantwordden, noch verwijt hebben, gemerct dat hemlieden dochte sijn groetelic jeghen de rechten, wetten ende privilegien van der steede van Gendt, ende dat oec noyt gesien was, dat men van gelyken dede by rechte.
Up den selven dach soc wart ontsleghen Mer Bouwen de Vos, riddere, dewelke by den ix maenden ghevanghen gheleghen hadde in 't Sausselet te Gendt, up condicie dat hy setten soude vj notable borghen, die voer hem bliven souden met live ende met goede, als dat hy hem niet vervremden en soude by woensten, noch anderssins van der steede van Gendt, maer dat hy soude bliven te Onser Vrouwenbroederen, daer hy sijn woenste ghecoren hadde; voert gaf overe de vorseide Mer Bouwin de vc mudden corens den insetenen van der steede, die hy hadde ghedaen uplegghen ter steede behouf, metgaders te overlegghene den iersten incoep sonder meer, voort beloofde hy te sinen coste te sustineeren de steede alsoe langhe als d'orloge dueren soude, van vj ghesellen te paerde ende te harnassche. Up den selven achternoens trac Jacop Meeussone uut met schoenen gheselsschepe te paerde ter Mudepoorte uut.
Up den selven dach, soe trocken de gedeputheerde te minen heere waert, te wetene: de Prelaten van Sente Baefs, van Dronghene ende de prioer van den Sartruezen, metgaders de gedeputeerden van den Nacien van den coeplieden ende anderen daer toe gheordineert, om te vercryghene aen den prinche pays oft bestant, enz.
Binnen dat Jacop Meeussone uut was met sinen gheselschepe, soe worpen sy aff ende verbarrenden Gwiodts Schouteten huus te Waesmontre, ende Daniel Rijms huus ende Jans huus van Huusse ter Steke.
Sondaghs xj in Wedemaent, soe waren de Prelate
| |
| |
ende de Nacien weder ghekierdt van den prinche, ende daden haerlieder relaes den Hooftmannen, Scepenen ende den Dekenen, enz.
Up den selven tijdt waren bracht ter marct op 't schaffaut v ghesellen ende daer onthoeft, waer aff d'eerste was een Loy van Belle, om dat hy veele quade diverssche worde gesproken hadde up veele insetenen van der steede, wethouderen ende andere, daer met dat hy ze gheerne hadde ghedaen roeven van haren live, ende van dat hy hadde helpen toebringhen de eerste wapeninghe ende beroerte, daer uut dat dit orloghe ghespruyt es, seide dat vele personen van der steede sommen van penninghen van den prinche genomen hadden, om hem de steede te leverene, ende dat sy hem 't soudt gheconsentheert souden hebben; voort hadde de selve Loy gheanverdt sommen van penninghen, om doot te slane meester Pieteren Bouwins ende meester Joeryze de Bul, ende in contrarye van desen seide hy meester Pieteren ende meester Joeryze vorseit wes an hem versocht was hemlieden waerschouwende, van welken quaden voertstelle hy onder bleef, daer up ghehoert sijnde veele orconschips by veele diversschen orconden goeden mannen van geloeve sijnde; daer naer was onthooft een spicre, ende was van Gheeroudsberghe, genaemt Arnekin de Vulff, dewelke den staet van Sampsoene Van den Bossche en Gaelliotte van Leys overdrouch te Adt an Mer Janne van Crouwy, als de vorseide te Gheeroudtsberghe comen waren liggen, up den Beloken Paesschavont. Daer nar wart onthooft een Wit Caproen, oec om zeekeren onredelyke woerden, die hy ghesproken hadde up de insetene, waer aff dat hy te vullen bedreghen was; daer naer wart onthooft een gheselle van dootslaghe, onversoent staende; daer naer was brocht een Pieter Van den Vivere, sergiant van der cameren
| |
| |
van der steede van Curtryke, dewelke van den gesellen van Gendt gevanghen was onder de roede van Thielt, daer hy trac exploetheeren, ende sinen dienst doen naer dbevelen van sinen heeren ende meesters, hy badt dat men alle saken soude willen oversien hoe dat hy in gheene faiten van wapenen ghevanghen en was, dan alleene doende sinen dienst, ghelijc dat een ghetrouwe dienare schuldich es te doene, ende daeromme bat hy ontfarmelijc om gracie ende om haerlieder ghenade, bat voort dat men hem voer sine doot soude willen laten leezen eene zeere schoene oracie van Onser Vrouwen, dewelke hy las hooghe ende overluydt, dese ghelezen sijnde viel up sine knien noch biddende den ghemeenen volke om gracie, ende met hem baden over hare knyen twe Augustinen, sine biechtvaders sijnde, waer aff de een hiet meester Winant, ende was een glorieus clerc ende doctor in Theologyen, aenghesien dat hy ghetrouwelic sinen dienst ghedaen hadde, ende gheen andre suspicie noch mistrouwen in hem vonden en was, soe was gheseit dat men hem gracie doen soude, behouden dies dat hy zweeren soude der steede van Gendt goet ende ghetrouwe te sine sijn levedaghen, ende daer aff setten goeden sekere, ende daer met soude hy sijn ontsleghen, dwelc hy al dede.
's Woensdaghs, xiiij in Wedemaent, soe was trompet gheslaghen ende gheboden van der Hooftmannen weeghe dat elc conincstavele soude gerieden uut sijnder conincstavelryen iiij mannen te vergaderene up Sente Baefs kerchof, ende dan te treckene ten lande van Waes waert om te sourcoursene, ende in staden te stane den anderen heere, dat te voren uut was, up avontuere oft sy van den prinche oft van sinen volke bespronghen wordden. Ten selve tyde was daer ten Toghuuze uytgelezen eenen brief comende van der steede van Bruessele, mensioen
| |
| |
makende hoe ende in wat manieren dat de goede liede van Bruessele zeere beladen waren met den goeden lieden van der steede van Gendt, waren zeere droeve ende rouwich om de groete onruste, die te harer kennessen comen was, dat de steede van Gendt hadde jeghen den prinche, ghevende te kennen dat sylieden gherne terstont, de antwordde van hier gheweten sijnde, wilden upsitten met den drye staten 's landts van Brabant, ende trecken an den prinche om te payse te sprekene, ende t'eenen goeden middel te helpen bringhen, even verre dat sy souden connen ende moghen, ende hemlieden daer in niet sparen, sy en souden dueghdelic, jonstelic ende ghetrouwelic daer in haer beste doen, by daghe ende by nachte, up 't welke met denselven bode terstont ghesonden was eenen brief, biddende dat sy souden willen achtervolgen haren scrivene up alle de minne, jonste ende vriendtsschepe, die de steede ende de goede liede der selver nemmermeer doer hemlieden ghedoen mochten, want den tijdt dat sy leven souden, soe soude sijs hemlieden bedankende sijn harer vriendelyker bystanticheyt in harer noet.
Alsoe saen als 't heer uut was dat gheseit was te vergaderene te Sente Baefs, soe wart widdere trompet ghesleghen, bevelende dat alleman machtich sijnde wapenen ende stoc te draghene, dat sy alle comen souden 's avons ten viij hueren in der Schuttershoff, ende oec alle de gheene, die de steede beminden ende liefde doen wilden, wants van noede ware, ende daer omme te treckene met Janne de Vos, Hooftman, ende met Janne Ansins. 's Avons ter vorseider hueren, soe vergaderde daer een zwaer volc, mar niemant en wiste waer dat sy meeninghe hadden te treckene, ende aldus Jan de Vos trac uut met sinen volke te Henegouwe waert in, ende in sinen weeghe verbarrende de steede van Gheeroudtsberghe, van
| |
| |
Lessenen, van Akere ende veele andre dorpen in Henegauwe al tot Adt toe, verslaende 't folc, roevende ende vanghende al dat sy ghecryghen consten. Als sy quamen vore Adt, soe quamen eenige uut om scharmutsschen, ende daer wart ghevanghen een zeer frissh ende vrome joncgheselle, de sone van Jacoppe den Torrier van Adt, denwelken sy roefden van paerde ende van harnassche, ende daer naer wart hy by der steede van Adt aen eenen boem gehanghen, ende niemant en dorste hemlieden wederstant doen, maer al 't folc in Henegouwe, dat vloet voerwart wech al tot Berghen in Henegouwe, ende hadt soe gheweest dat sy ghevolght hadden sy hadden al dlandt van Henegouwe buten groeten steeden al ghedestruweert gehadt, sonder eenighen wederstoet te hebbene, ende aldus trocken sy te Gendt waert met eenen groeten roeve van coyen, schapen, paerden ende anderen beesten, ende sy brochten bet dan xv waghenen gheladen met alderhande juwielen, als habyten, wullene lakenen ende line lakenen, yeerewerc ende tennewerc, ende alderhande catheylic goet. Als Jan de Vos te Akere dore leedt, soe warer omtrent x ghesellen die uutbraken besyden sweghs om roeven ende en volghden den heere niet; dese comende in een hof dat besyden van den weeghe stont, waenden daer hebben gegaen om roeven, ende daer worden sy bespronghen ende weerden hem zeere, want sy wordden in alle syden zeere ghequetst, mar zy wordden ten lesten ghevanghen ende te Adt in den casteel ghevoert, ende als sy daer eenen tijdt gheleghen hadden, soe waren sy by den bevele van Mer Janne van Crouwy alle aen boemen gehanghen.
Up den selven vrydach quam te Gendt in gereeden een herhaut, dewelke brachte tidinghe ende oec brieve van zekere ambassadeurs, die van 's conincs weeghe van
| |
| |
Vrankeryke ghelast quamen om te sprekene te payse, enz. Up den selven dach soe trach de vorseide herraut te Bruessele waert tot den ambassatuers van den coninc van Vrankeryke, sine meesters, met eenen brieve van antwordden, enz.
's Vrydaghs daer te voren soe verbarrende de heere van der Veere Burcht by Antwerpen up 't Veere.
's Maendaghs daer naer quam de mare dat de Pickarts groete schade daden in 't landt van Waes ende dat sy verbarrent hadden Waesmunstre ende meer andre dorpen in 't landt van Waes, ende oec versleghen hadden groete meenichte van landtvolke; voert quam in Gendt niemare hoe dat haerlieder heere dat in 't landt van Waes ghetrocken was ter tijdt, dat Jan de Vos, capitein, met den anderen heere te Henegouwe waert trac, getrocken waren te Repelmonde ende aldaer bevochten den prinche ende sijn volc, soe dat daer zeere ghevochten was ende bleven daer versleghen bet dan iiijm Gendtenaers, metgaders den landtvolke, ende daer bleef ghevanghen Wouter de Leenknecht, die een van den cappiteynen was van dien van Gendt gesonden om Gheeroudtsberghe te mannen jeghen den prinche met Gaillioette Van Leys ende Sampsoene Van Den Bossche, ende de prinche dedene hanghen aen eenen boem ende meer andere, die daer ghevanghen waren.
's Woensdaghs, xxvj in Wedemaent, soe wordden uutghesent ghecorene ghesellen, uut elker conincstavelryen eenen man, ende met hemlieden eenighe soudeniers, die men hiet Groententten ende eenighe Inghelssche te peerde ende te voedt, ende dese trocken alle t' samen te Moerbeke wart, om te weederstane de Pickardts, die dlandt daer omtrent al destrueerden ende verbarrenden.
's Vrydaghs xxiij soe slouch men dat trompet, om dat alle de gheene, die de steede liefde doen wilden ende
| |
| |
eere, dat sy comen souden in Schuttershoff te peerde ende te voet, om te treckene daer se Jan De Vos, als Hooftman, leeden soude, ende alsoe trocken sy uut ende sy verbarrenden Bouweloe, al sonder de kerke, ende sy brochten eenen groeten roef. Ten selven tyde quamen in Ghendt de ambassadeurs van den coninc van Vrankeryke, te wetene: de archidiaken van Thours, de marschalc van Poitau, de procureur-generael van Vrankeryke, ende meer andre. Des andersdaghs soe ghinghen scepenen van beede den banken, beede dekenen ende eenighe van den raedslieden tot den ambassadeurs in 't Gulden Hoeft, daer zy ghelogiert waren, ende daer ontfinghen sy den last van dien van Gendt, ende daer met trocken sy tot den prinche, enz.
Up den xxvjten dach in Weedemaent, soe namen die van Gendt veele verlies vore Hulst van dooden, van ghequetsten ende van ghevanghenen, ende als sy uuttrocken comende ter Muden voer de poorte, soe quam daer Ghysel 's Meyers sone, hem vierdere, gaende van uut den heere, dat voren uut ghetrocken was, ende want sy aldus ghekeert waren te Gendt waert, sonder consent van den Hooftman; daeromme dedse Jan De Vos terstont in de Mudepoorte alle iiij onthoefden. Up den selven dach quamen in ghesellen van der Groententten, dewelke gheweest hadden te Wareghem ende in meer anderen plaetssen, daer sy groet goet gheroeft hadden, welc sy met hemlieden in de steede brochten.
Up Sente Pieters-avont soe slouch men de clocke ende brochte ter marct up 't schaffaut v. ghesellen, die ghevanghen waren omtrent Oudenarde, waer aff d'een was clerc van den bailli van Oudenarde, ende hy wart daer, hem darddere, onthooft, ende den anderen tween wart gracie ghedaen, om dat arme schamele landtlieden waren.
's Vrydaghs naer Sente Pictersdach soe trocken de
| |
| |
gedeputheerde van Gendt met den ambassaduers van den coninc van Vrankeryke te Denremonde, by den prinche, om over te ghevene antwordde, up 't versouc van den prinche, in 't tracteeren van den payse, ende daer waren van der steede weeghe gesonden de abt van Dronghene, de prioer van Sente Baefs, de prioer van den Sartreuzen, Gillijs Bouwens ende meester Jan Van der Eeken, voort Symon Borluut, Jeronimus Coubrake, Hoste de Grutere, Michiel Faytop ende meester Pieter Goetgebuer.
's Maendaghs dardde dach in Hoymaent, soe quam de mare dat 's princhen volc was in Vierambachten al dlandt barrende, roevende ende 't folc te nieute doende. Up den selven dach, soe was widdere als Hooftman aengestelt Jacop Meussoene.
's Dycendaghs den iiijden in Hoymant, soe was 's princhen volc 't Everghem, te Sleynghen ende daer omtrent zeere roevende ende barrende. Up den selven dach 's achternoens, soe waren de deeken te gadre ghedaen up 't geent dat de Prelaten brochten van den ambassadeurs van den coninc, enz., om te wetene oft 't gemeene van Gendt soude willen volghen den overbringhene van den Prelaten, want by alsoe dat sy hem daer in consentheeren wilden, men hoepte dat al te payse comen soude, up dwelc elc overbrachte dat sy wel genegen waren ten payse, behouden altoes de rechten, privilegien, vryheeden, costumen ende uzagien, ende oec de goede liede van der steede wel ende ghetrouwelijc gehoert sijnde up al des sy bybringen sullen connen, de maniere waeromme dat alle manieren van faiten geschiet waren by den gemeene van der steede, ende hier met trocken de gedeputeerde wederomme by den vorseiden ambassadeurs.
's Donresdaghs vj in Hoymaent, soe trac Jacop Meeussoene te Sente Baefs-poorten uut, ende daer bleven bet dan xxx Pickarde versleghen, ende Jacop quam binnen
| |
| |
den avonde wedre te Gendt, ende bracht met hem veele vitaillien, die hy onder weeghe gheroeft hadde.
's Vrydaghs vij in Hoymaent, doen quam 's princhen volc t' Sente Baefs vore de Denremontssche poorte met groeter heercracht, men luudde de clocke te storme, ende al 't folc liep darwaert, ende daer wart zeere gevochten, ende daer bleef een smet ende een busschietere van dien van Gendt sonder meer, mar sy verbarrenden eenen molen ende Jacop Saghers hoff.
Sondaghs ix in Hoymaent, soe waest bestant an bieden zyden al dien dagh.
's Maendaghs x in Hoymaent, soe waren de Pickarde widdre vore de Denremontsschepoorte, men slouch de stormclocke, ende 't folc trac al ter poorten, ende de Pickarde siende 't folc te hemwaert comen vertrocken achter, ende staken 't fier in eenen molene. Up den selven dach, soe was gevaen een Jan Janssone van Wachtbeke, ende ghepijnt binnen der selver nacht.
's Donderdaghs xiij in Hoymaent, soe waren brocht ter marct ende up 't schaffaut gheleedt Jan Janssoene, Lonijs de Zwiemere ende noch ij andere; Jan Janssoene wart onthooft, ende dat om dat hy om huere ende miede die hy ontfaen hadde van den bailli van Condeet ende van Janne van Huusse, de steede van Gendt beloeft hadde te verbarrene, ende 't fier te iiij oft v steeden te stekene. Lonijs de Zwiemere was oec terstont onthoeft, ende dat om dat hy hem gepijnt hadde die van Vierambachten, ende oec die van Ghent te verradene, metgaders eenen Lieven de Smet, dewelke voer Hulst veele verraderyen besighde, ende daer nar wart daer noch een jonc knecht onthooft van 's princhen volke, ende den vierden wart gracie ghedaen, ende was gelaten gaen, want bevonden was dat het was een onnozel mensche, ende gebrec hebbende van sinen sinnen.
| |
| |
Up den selven avont, soe quamen in de ghedeputheerde, die geweest hadden by den prinche, ende met hemlieden quam 's conincs heeraut. 's Anderdaghs soe was in de ghemeene Collacie upghedaen wies sy brochten, ende antwordde gegeven by den iij leeden van der steede ghemeenlijc, als dat sy waren gehelt ten payse in der manieren dat de procureur van den coninc van Vrankeryke ende hare ghedeputeerde overbrachten, ende naer den inhoudene van der sedullen van dien, ende daer up ghereedden hem widder de procureur ende de ghedeputheerde om te treckene by den prinche om besegelte te vercrighene den pays te slutene, ende te doene cesseeren alle feiten van orloghe an biede zyden. Up den selven dach, soe was trompet ghesleghen, bevelende dat alle die van Bouchauter-ambacht ende van Assenedeambacht alsoe varre als sy in de steede waren, souden terstont comen ter Grauwerpoorten alsoe sy haer lijf beschudden willen, omme te treckene elc t' huuswaert, ende men soude hemlieden gheven eenen cappitein, ende dat omme te wederstane Adriaen van Voerhoute ende sijn geselschip, dewelke daer omtrent dlandt destrueerde met roeve ende met brande. Up den selven dach, soe was de Groententte by Oudenarde ende verbarrende daer ij meulenen, toebehorende den heere van Hayshoven. Ter selver tijdt soe was verbarrent van den gesellen van Assenheede ende van Bouchoute dewelke uut waren Adriaen Smedts huus.
's Woensdaghs xix in Hoymaent, soe slouch men de clocke, ende men brochte ter marct ende up 't schaffaut eenen Christiaen de Blye, sergiant ende berydere geweest van den bailli van den lande van Aelst, ende daer was hy terstont onthooft.
Saterdaghs xxij in Hoymaent, Sente Maryen Magdaleenendach, soe bracht men dbestant, ende up den selven
| |
| |
dach, soe was te Gent incomen een van 's princhen lieden, ghetiekent met Sent Andries- cruce; hy wart gevanghen van den Inghelsschen up 's Gravenbrugghe, daer hy quam gaende uut sijnder herberghen; de Inghelsche voerdene buten Sente Baefspoorte, ende hinghene aen eenen boem, segghende hoewel dat bestant gemaect was, het en was gheen bestant also langhe als 't bezegelte van dien niet comen en ware. Up den selven dach, soe was Jans huus van Huusse gheabandoneert ende overgegeven te brekene, ende elken die wilde daer aff sijn gherief te moghen nemen ende wechvoeren, ende eer twe oft drye hueren daer naer, soe ne stontter niet eenen steen, want het was al af te broken ende wech.
Sondaghs xxiij in Hoymaent, soe brocht de heraut van den coninc van Vrankeryke dbesegelte van den bestande, enz., ende daer ginc dbestant in, ende was uutgelezen ten Scepenenhuuze. Up den selven dach 's achternoens, soe trocken de Inghelssche te Overmeere, ende haelden daer Janne Hanssins, raedtsman van den Hooftmannen gheweest hebbende, ende oec eenen Inghelsschen van haerlieder gesellen, dewelke daer by bevele van den prinche ghehangen waren, sy daden se aff, leiden se in lichters ende brochten se te Gendt, daer sy begraven waren, te wetene: Jan Hanssins te Sente Michiels, ende de Inghelsscheman t' Seilichskersts te Sente Baefs.
's Donresdaghs xxvij in Hoymaent, soe quam de mare dat te Royeghem verbarrent was Jacops hoff Uten Hove; voortaen soe sonden die van Gendt daghelijcs uut zeeker getal van volke van wapenen up 't landt, omme de quaetdoenders te verschuwene ende dlandt in vreeden te houdene, ten hende dat bestant gehouden wordde, alsoe 't behoert.
's Dicendaghs up Sente Pietersdach, soe trocken de
| |
| |
ghedeputeerde uut Gendt te Rycelle waert by den prinche ende den ambassadeurs vorseidt met schoenen state, te wetene: met l. paerden met eenen caryne ende sommier al overdekt met groenen lakenen, ende daer up de wapenen van der steede ghewrocht, om te makene intert van payze, enz.
Saterdaghs xij in Oughst, soe was te Gendt eenen groeten brandt van inviere, beghinnende up Meerhem, waer in dat verbarrende bet dan iijc huuzen, ende verbarrende de capelle ter Nooet Gods al aff, de Papenstrate an bieeden zyden van ghelyken, ende meest deel al dNieu landt.
Up Onser Vrouwenavont, soe maecten scepenen van Gendt de kiezers van 's princhen weeghe ende van der steede weeghe, gemerct dat de prinche daer gheene commissaryzen en sant, ende de kiezers haren eedt ghedaen hebbende, sy trocken up den soldere ter plaetscen ghecostumeert, ende daer coren sy xxvj scepenen, achtervolghende der costumen, ende men gaf se 's avons uute omtrent den vj hueren van den avonde, ende waren dese, ierst: Symon Borluudt, Jan de Cueninc, Raessce van Hijssche, meester Martin de Gendt, Michiel van Zeele, Jan Van den Bossche, Bouwin van Steelant, Gillijs Tant, Jan Everwin, Jacop van Buelaer, Jan Arndts, Lievin van Hauwart, Willem Daniels. Van ghedeele, ierst: Bauwin Rijm, Jeronimus Coubrake, meester Pieter Goetghebuer, Jan Clocman, Pieter Tymmerman, Anthonijs Sersanders, Pieter Bloeme, Jacop van Bassevelde, Martin de Roevere, Andries Wouters, Jan Matheus, Arendt Sparyke, Jan van Hooest.
Sondaghs xix in Ought, soe wordden gevaen ende inbrocht eenighe personen van Oudenarde ende van daer omtrent, om dieswille dat te Gendt de mare comen was dat een meester Jacop Utergaleyden, poorter van Gendt
| |
| |
gevanghen was t'Oudenarde oft ummers vervoert binnen den bestande.
Sondaghs up Sent Gillijsavondt quamen de ghedeputheerde van Gendt t'huus van Rycelle, dewelke zeere luttel oft niet ghedaen en hadden. 's Vrydaghs up Onser Vrouwendach in Septembre, soe sonden de ambassadeurs vorseidt haerlieder vonnesse, ende terminacie te Gendt van al den gheschille dat gheweest hadde tusschen den prinche ende der steede, enz., ende dat gelezen ende oversien, terstont men slouch de stormclocke, ende men quam ter marct gewapent ende met den banieren, ende midts dien dat men wel bevant dat haerlieder sentencie ende uutgheven was in veele pointen contrarye haerlieder toesegghen, ende besegelte dat sy der steede toegheseit ende besegelt hadden, in 't compromis daer up gemaect, ende oec contraryeeren soude den rechten ende privilegien van der steede, soe hemlieden dochte, daeromme wart geantwordt by al den ghemeenen van der steede, dat mens een noch negheen houden noch doen en soude, ende hier met schiet al van der marct elc t' huus wart.
Up 's Heylichs Cruusdach, soe slouch men trompet, bevelende dat alle man, die der steede yeere ende dienst doen wilde, dat hy comen soude te Sente Baefs up 't kerchoff, alsoe hy sijn lijf bewaren wilde om te treckene daer men se leeden soude; sy trocken voer Hulst, wonnen de steede, roefden se, ende daer naer staker 't fier in, ende verbarrende ze; daer naer trocken sy te Vuerhoute, ende dat worpen sy omme, ende quamen t' huus des dardden daghs met eenen groeten roeve. Omtrent drye oft iiij daghen nar dat sy comen waren slouch men trompet, ende men trac anderwerf te Hultwart, ende men verbarrende 't surplus van datter was bleven staende al tot der kerken, ende dat was
| |
| |
om dat men seide dat daer eenighe comen waren om weder te starkene als om te houden jeghen die van Gendt, ende daer waren vonden ende te Gendt gebrocht veele engiene, als bussen, vogelars ende crappaudeelen.
Sondaghs naer Sente Matheusdach, soe waren die van Gendt vore Aelst daer sy niet an consten ghedoen, barrenden de voerboghe, ende alsoe quamen sy t' huuswart.
's Maendaghs xxv in Septembre, soe was gevanghen buter Denremondsscher poorte een Heinrijc de Droeghe, ende gevoert in 't Sausselet.
's Dicendaghs xxvj in Septembre, was ter marct ende up 't schaffaut bracht Heinrijc de Droghe ende terstont onthooft. Ten selven tyde waren gemaect nieuwe Hooftmannen, te wetene: Jan de Vos, Jan de Wint ende Jan de Grave. Up den selven tijdt soe verbarrenden de Groententte Haerlebeke. Up den selven tijdt verbarrenden de Heynuwiers Steenhuuzen by Gheeroudtsberghe.
's Vrydaghs xxix in Septembre, soe brochten de Groententte metgaders de Inghelsschen vele waghenen gheladen niet gheroefden goede, dat sy in veele diversschen plaetssen geroeft ende gehaelt hadden.
's Maendaghs den anderen dach van Octobre, soe waren ter marct ende up 't schaffaut brocht drye ghebroeders ghenaemt de kindere 's Groeten van Dikkelvenne, ende aldaer terstont onthooft, waeraff d'een ghenaemt Danen de Groete, archier was van den grave van Sent Poel, ende 's anderdaghs daer naer was up 't vorseide schaffaut bracht ende onthooft een ghenaemt Spieghele, van omtrent Vive brocht.
Up Sente Denijsdach, soe ginghen eenighe van der steede van Gendt in pilgrimagien buter steede te Sent Denijs, ende onder weeghe wordden sy gevanghen van den Pickaerts, ende gevoert te Cortryke, alsoe wel vrouwpersonen als mans.
| |
| |
's Dycendaghs x in Octobre, soe waren te Gendt inbrocht iij waghenen geladen met soute, dewelke de Groententte haelde tusschen Aelst ende Haffelghem, ende die behoerden toe den kinderen Pieter van Yerdeghem, ende quamen noch te Gendt inne Groententten, dewelke brochten eenen waghen van Hamme, by Denremonde, met veele geroefs goeds geladen.
's Woensdags xj in Octobre, soe quam Jacop Meussoene met sinen geselschepe, ende hadde geweest te Schaftinghen ende omtrent Hulst, ende sy brochten in Gent bet dan ijc coye ende veele ackerpeerde, ende wel xxviij waghenen met soute ende met coerne geladen.
Sondaghs daer naer wordden verlaten twe van den Hooftmannen, te wetene: Jan Van den Hende ende Jan de Grave, ende waren in haerlieder steede gestelt Diederic van Schoenbrouc ende Jan de Wint van Moerbeeke.
's Vrydaghs xx in Octobre, soe waren uut met heercrachte Jan de Vos ende Jan de Wint als Hooftmannen van Gendt, ende sy waren te Maldeghem, te Winghene, te Rusleede ende in veele anderen plaetsen, settendde al in colen ende in gloede dat sy vonden in haerlieder weghe, ende brochten met hemlieden groeten onvertallyken roef binnen Gendt van beesten ende van alderhande goede; bander syde soe roefden, barrenden ende vernielden dlant de Pickarde over al tot vore de poorten van Gendt, dat luttel meer te barrene stont tusschen Gendt ende Cortryke, ende oec in Vierambachten ende in meer anderen plaetssen, ende het soude niemant connen gesegghen den jammere, die men daghelijcx hoerde ende sach van brande, van roeve ende van bloedtstorttinghen, biede in d'een zyde ende in d'andre.
's Maendaghs 's nachs, soe trocken een deel Groententten uut, omme in de morghenstont te bewachtene de Pickarde, die daghelijcx quamen barren tot der Rijdt- | |
| |
gracht, ende tot den poorten van der steede, soe varre dat sy inbrochten ghevanghen eenen Franssoys Van der Bennen, ende eenen Pickart met eenen langhen zwartten baerde, dewelke Pickart binnen den selven daghe wart by Janne den Wint, hooftman, weder uutghevoert buten te Meerkerke, ende daer aen eenen boem gehanghen.
's Anderdaghs wart ghevoert uutwart buter Persellepoorte Franssoys Van der Bennen, ende aldaer by Janne den Wint, hooftman, aen eenen willighe ghedaen hanghen.
's Vrydaghs xxviij in Octobre, soe was 's princhen volc dat t'Aelst lach vore de steede, ende men slouch de stormclocke, ende 't folc trac ter poorten, men schoet zeere uudewart met bussen, maer sy hilden hem al buten schote, hier en binnen trac hem 't folc van binnen tieghen, maer, als sy se saghen met soe groeten meenichten uutcomen, sy vlouwen, ende in die vlucht bleven bet dan xxv oft xxx Pickarde versleghen, want die van Gendt volghden se tot bander syde Quaetatrecht.
Sondaghs xxix in Octobre, soe quam niemare dat de Pickarts waren te Hansbeeke ende daer omtrent, ende dat sy 't daer al in viere gesedt hadden, men slouch haestelijc de stormclocke ende 't folc trac uut, maer eer sy varre waren buten poorten, soe quam niemare dat sy waren wech, ende keerden de capitein ende 't folc al weder in de steede; ende up den selven dach jeghen avont, soc was geset up een pardt een Pickart, die men seide dat camerlinc was van Mer Simoene van Alaing, ende ghevoert buter steede, ende daer an eenen boem gehanghen.
's Maendaghs xxx in Octobre, soe vloe in de kerke te Sente Veerhelden tot in de santuarye, een Michiel Van den Voorde, om te hebbene beschut van sinen live,
| |
| |
ende hem daer inne sijnde, volghden hem Matheus Uterwilleghen ende meer andere, ende wildenen uuthalen, ende den costere de slotelen nemen, maer de ontfanghere van der kerken, Her Adriaen van Steenhuuzen, nam de slotelen van der santuaryen uut 's costers handen, ende sloet se in eenen locarijs. Matheus siende dat hy de slotelen noch oec den vorseiden Michiel, dewelke in de vorseide sanctuarye gesloten lach, niet ghecrighen en conste, hy sant haestelijc omme Jan den Wint, Hooftman, ende Jan comen sijnde ende siende dat men hem de slotelen ontseyde, hy begreep eenen pollaex, ende slouch den locarijs ontwe, ende nam de slotelen ende dede open de sanctuarye, ende haelde den vorseiden Michiel ute, ende leedenen doer den choer ter doren ute, ende in 't Sausselet gevanghen.
Up Alderheylighendag quam niemare dat Thielt verbarrent was; up Alderzielendach 's achternoens, soe voerden de Hooftmannen twe ghevanghenen buter steede waeraff d'een was een Pickart, ende d'andre Wouters knecht van Rechem, ende daer deden sy ze aen eenen boem hanghen.
's Vrydaghs iij in November, soe verbarrenden 's princhen liede al dat te Assenede was bleven staende, ende sy worpen eenen molen omme.
Sondaghs v. in Novembre, soe was Mer Symon van Alaing te Waersschot met sinen volke, verbarrende de huuzen ende roevende d'arme volc, ende daer was zeere ghevochten, maer de landtghesellen en waren niet starc ghenouch ende bleeffer daer versleghen wel xxvij oft xxx ende veele gevoert gevanghen, want Mer Symon was bet dan viijc paerde starc.
's Maendaghs vj in Novembre, soe wordden uter vanghenessen ghehaelt ende ghevuert buter der Denremonds-scherpoorten een Michiel Van den Voerde, die te voren
| |
| |
gehaelt was uut Senter Veerheldenkerke, ende een Pieter Thijs, Willems knecht van Vuerhoute, ende aldaer an eenen boem gehanghen.
's Dicendaghs vij in Novembre, soe trocken uut elker conincstavelryen v mannen, ende quamen weeder in up Sente Martinsdach, ende sy hadden ghewonnen Ardenborch ende Oestburch, daer naer gheroeft ende verbrandt, ende noch veele andre diverssche dorpen tot onder de Sluus, ende sy brochten bet dan ijc waghenen geladen met soute, met coerne, ende met alderhande katheylen, ende onvertallyke groete meenichte van bieesten.
's Donresdaghs, soe was brocht ter marct ende up 't schaffaut een jonc gheselle Pickart van 's princhen lieden, ende aldaer terstont onthooft. Up den selven dach, soe quam de mare dat 's princhen volc geweest hadde omtrent Haeltaert ende Ruslede, ende daer groete schade ghedaen van brande ende van roeve. Te deser tijdt galt 't sout te Gendt ij sch. gr. 't halster.
's Donresdaghs xvj in Novembre, soe quam de mare dat de Pickarde zeere ghebarrent hadden te Munte ende oec te Sleedinghe ende daer omtrent. Het was selden dach men en hoerde mare ende tidinghe van groete schaden van brande ende van roeve, die de Pickarts daden over al up de insetene van Gendt ende up 't schamele volc van der casselryen.
Sondaghs xix in Novembre, soe waren de Pickarts te Dronghene, ende barrender eene quantitheyt van huuzen.
's Maensdaghs xx in Novembre, soe trocken die vau Gendt voer Aelst, maer want soe orribelen weeder was van sneeuwe, ende daer naer van reyne, dat sy daer niet gheduren en mochten, soe keerden sy terstont t' huuswart; die van Aelst vernemende de comste van dien van Gendt, sy schoten zeere uutwart met bussen
| |
| |
ende met wintboghen, soe datter eenighe dootbleven, ende veele ghequetst te Gendt weder inghebrocht waren.
's Donresdaghs xxiij in Novembre, soe wordden ghevoert buter Persellepoorte ende aldaer gehanghen aen eenen boem iij Pickarts, waeraff d'een gheweest hadde dieneere van Mer Symoenne van Alaingh.
's Woensdaghs up Sent Andriesavont, soe brochten de Groententte veele gheroefts goedts in Gendt van uten lande van Aelst, ende up dien selven dach, soe hadden de Pickarts geweest te Somerghem, ende daer omtrent barrende, roevende ende 't folc vernielende.
's Dycendaghs daer naer wordden gehanghen buter poorten aen eenen boem iij Pickarde, die comen waren om d'arme landvolc te roevene.
Saterdaghs naer Sent Andriesdach, soe waren de Pickarts vore de stede, ende hadden verbarrent Meerlebeke; die van Gendt vernemende de Pickarts ende siende den brandt, sy sloughen uut te paerde ende te voet met groeter meenichten, maer sy waren tot Eenham aleer dat sy ze consten achterhalen, ende daer wart zeere ghevochten, ende bleven daer versleghen eenighe Pickarden ende mar éen van Gendt, maer daer waren veele ghequetste an beede zyden, ende in 't scheeden verbarrenden die van Gendt Eenham, ende trocken weder in Gendt. 's Vrydaghs, soe worden inbrocht ij van den knechten van den bailli van Waes, ghevanghen van den gesellen van der Groendertentten.
Up den x dach in Decembre, soe barrenden de Pickarts Hansbeeke, roefden 't ende versloughen 't folc.
's Dicendaghs xj in Decembre, soe trocken die van Gendt widder voer Aelst met vj mannen uut elker conincstavelryen, met veele engiens van bussen, leederen, sceepen ende anderen engienen, ende sy daer gheweest hebbende omtrent v hueren keerden omme, ende quamen te Gendt wart.
| |
| |
Saterdaghs xv in Decembre, soe vergaderden omtrent Laerne de Pickarts, ende een deel ghesellen van Gendt te paerde, die uutgereeden waren met Diederyke van Schoenbroec, capitein van Gendt met omtrent xviij paerden, ende de Pickarts waren bet dan ijc paerde, maer Diederijc van Schoenbrouc pijnde soe sijn volc te beschuddene, tockende ende vliende, soe dat hy al sijn ghesellen t' huus bracht, sonder eenen Pieter Joerijs, dewelke was ghevanghen ende ghevoert te Denremonde.
's Maendaghs xvij in Decembre, soe trocken uut Gendt een schoen geselschip te paerde ende te voet, alle gesellen van avonturen, ende comende omtrent Zeele, soe wordden sy daer bespronghen van den Pickarts, ende was daer zeere ghescharmutst, ende daer bleven versleghen een deel Pickarts ende oec vj ghevanghen, want sy wordden vliende om de meenichte van der Groententten, ende sy trocken te Zeele ende te Hamme, roefden 't ende staker 't fier in.
's Woensdaghs xix in Decembre, soe was ghescharmutst te Maelte, buter Persellepoorte, ende daer bleven versleghen ij Pickarts.
's Vrydaghs xxj in Decembre, soe waren de Pickarts vore de Persellepoorte, maer sy waren wech eer men uut conste gecomen, ende 's achternoens geviel van ghelyken vor Sente Lievenspoorte, maer daer was een Pickart ghevanghen ende terstont aen eenen boem gehanghen.
Up Sent Jansdach naer kerstdach waren de Pickarts te Lovendeghem ende daer omtrent, zeere barrende, roevende ende d'arme landsvolc vanghende ende keelendde; de mare comende te Gendt, sy trocken haestelijc daerwart, maer sy waren wech van daer, ummers wartter twe achterhaelt ende die waren brocht ghevanghen te Gendt. Up den selven dach, soe waren der brieven brocht van
| |
| |
den coninc van Vrankeryke, mencion makende, hoe dat hy verstaen hadde dat sijn ambassadeurs, die hy te Gendt ghesonden hadde, hem zeere qualijc geprouft hadden, ende zeere favoralyke ghedreghen hadden in 't maken van harer terminacien, ende dat qualijc ende fraudelijc ghedaen, ghelijc dat genouch te sijnder kennessen comen was, liet weten met den selven brieve dat wies sy ghedaen hadden, dat hy hem dies af drouch, want sijn last niet was, noch by sinen wetene gheschiet, enz.
's Anderdaghs soe waren uut gevoert te Meerkerke ij Pickarts ende ghehanghen an eenen boem.
Up den Nieudach, soe quam de mare dat 's princhen volc zeere barrende omtrent Merendré, ende terstont men trac ute ende volghde hemlieden tot Ghiseghem; daer wart ghescharmudst ende daer bleven eenighen doot gesleghen ende oec gevanghen van 's princhen lieden, ende die van Gendt staken 't fier in Ghiseghem, roevende al dat sy daer vonden, ende quamen alsoe te Gendt met groeten roeve ende ghevanghenen.
Up den 3en dach in Laumaent, soe waren te Sente Lievins Houthem vergadert eenighe Pickarts en Groententten, soe dat daer versleghen bleven een deel liede an beede zyden, ende zy brochten te Gendt in ghevanghen 5 van den Pickarts.
Up Senter Veerhildendach, soe waren gevoert te Meerkerke 3 Pickarts ende aldaer aen eenen boem gehanghen.
Up den xiij dach, soe brochten de Groententte veele ghevanghe van omtrent Molenbeke, ende oec van ghelyken van Houthem.
's Vrydachs 12 in Laumaent, soe trocken die van Gendt vore 't casteel te Theemzeke, daer zy zeere up schoten ende stormdden, ende brac de meeste busse
| |
| |
ontwe; siende dat sy aen 't casteel niet comen en consten, braken sy up ende quamen te Gendt in.
's Woensdags daer naer, soe maecten hem te Gendt die van Overschelde, met die van den Crommenhessche starc, ende quamen ghewapent ten Sausselette, ende haelden daer ute eenen Pieteren den Hane, by fortsscen, ende ghinghen alsoe staen ter marct.
's Anderdags omtrent den 9 vore der noenen, soe quamen de vorseide van Overschelde met veele meer anderen ter marct, ende met hemlieden de bastart Blanstreyn, met eenen winpele, up hem selven, contrarie den goeden lieden van der stede. Ende dit vernemende de Hooftman ende de drye lede van der stede, sy vergaderden vore 't Scepenhuus, met der stede banieren, ende elke neeringhe metter sijndere, ende aldus vergadert sijnde sy trocken gesamenderhandt ter marctwaert, over den Sandtberch ende de Cammerstrate needre, ende als sy quamen up den houc van der Hudevetters-huuze, die voren waren begonsten vreeselijc te smitene up den bastart ende up de sine, in sulker wijs datter zeere veele gequetst was, maer alsoe men meende soe ne bleeffer niemant up de steede doot, maer daer wasser ghequetst dies niet ontgaen en mochten, ende de bastart Blanstreyn wart gevanghen van den capiteyn Diederijc van Schoenbrouc, ende geleit in 't Sausselet, en terstont wert verlaten Jan de Vos ende oec gevanghen gheleit in 't Sausselet om sekere pointen, die hem de bastart aenseide, ende terstont zwoeren twee nieuwe capiteyns, te wetene: Inghelram Van den Broucke ende Jan Strymerssch.
's Vrydaegs 19 in Laumaent, voerde Jan Strymerssch twe Pickarts uutwart, ende dedse hanghen aen eenen boem; up dien tijdt wart wissel gemaect van twe Pickarts over Pieteren Joerijs, die te Denremonde gevangen lach.
| |
| |
Sondaegs 21 in Laumaent, soe waren de Pickarts vore Sente Lievinspoorte, ende stormden zeere up Gaelliots huus van Leys, ende ter selver tijdt wasser eene quantitheit vore de Persellepoorte, maer eer men daer conste gecomen, soe waren sy alle wech.
's Maendags daer nar, soe brochten de Groententte in eenen groeten roef, dien sy gehaelt hadden te Ardoye. Up den selven dach, soe waren vore 't Sausselet onthooft de bastart van Rycelle ende Lievin Van den Velde, brouwere in de Rose te Crommenhessche. Up den selven dach was onthooft Fransse Van den Dorne, van Ordeghem.
's Dycendaegs 23 in Laumaent, soe warer 2 Duutsche ghesellen uutgevoert ende gehanghen, om dat sy gepijnt hadden met brieven, die sy sonden te Denremonde te verradene de Inghelsche, die te Gendt laghen, daer onder dat sy dagelijcs reeden, ende dit wart bevonden by eenen wive, die ter poorten gevangen was, ende de brieve over hare hadde. Up den selven dach, soe wart ontsleghen Jan de Vos, voortijdts Capiteyn ende Hooftman geweest sijnde. 's Achternoens, soe was de bastart Blanstrein broch vore den steeghere van den Sausselette, ende men soudene onthooft hebben, omme de wapeninghe ende 't remoer dat hy gemaect hadde, maer al 't ghemeene riep de capiteinen om gracie, ende alsoe was hem gracie ghedaen.
Up Sente Pauwelsdach 's morghens, soe trac Jan Fallot met sinen Inghelschen over 't groete veere als te Dendermonde in dienen den prinche, ende loechende die van Gendt, dwelc was een fait van verraderyen naer de eere ende 't gheloeve dat hy ende de sine in Gendt gehad hadden. Up den selven achternoene, soe wordden veele ghevanghene inbrocht van der Groendertentten van omtrent Sente Marien Oudenhoven, ende oec van
| |
| |
ghelyken van by der Sluus. 's Avons omtrent den 11 hueren in den nacht, soe vergaderde Diederijc van Schoenbrouc een groet heere, ende trac heimelic uut tot voer Denremonde, ende hy wan dbollewerc dat vore de stede stont, ende staker 't fier in, ende daer bleven versleghen ende in de Schelde gejaeght ende verdronken vele van den Pickarts, ende in 't wederkieeren soe staken sy 't fier overal up 't groete veer ende daer omtrent, ende waren ten 8 van den morghenstont widdre in Gendt.
's Vrydaghs naer Sente Pauwelsdach, soe wert uutwaert gevoert ende an eenen boem gehanghen 1 Pickart met eender journeyen metten mauwen aen, dwelc was de livereye van den capitein van Aelst, sire Anthone de Wisschot. Up den selven dach quam een heraut van den coninc van Vrankeryke met den Messagier van der stede van Dornyke om te hebbene een saufconduyt vore sekere ghedeputeerde van 's conincs weeg vorseit, gesonden om te tracteerne van payze, enz., ende hem was geconsenteert 't saufconduyt, ende van gelyken soe was gesonden om een saufconduyt vore die van Gendt aen den bastardt van Bourgoenien Mer Anthonijs, ende Mer Anthonijs consenteerde 't vorseide saufconduyt. Up den selven dach, soe waren uutwaert ghevoert buten Sente Baefspoorte 3 Pickarts, die gevanghen waren in 't bollewerc te Denremonde, ende gehangen aen boemen.
's Donresdaghs 28 in Laumaent, soe waren te Gendt gecoren zekere ghedeputeerde om te treckene te Denremonde by Anthonijs, den bastart, om wat interts te makene van payse. Up den selven dach 's noenens sloech men de stormclocke, want de Pickaerts waren t' Sent Amansberghe, daer sy gesellen van der stede vonden den bal slaende, ende daer staken sy eenen Ghysele Van der Heeken de stortte over, ende sy vinghen der twe, ende daer met vlouwen sy te Denremonde waert, maer
| |
| |
die van Gendt volghden hemlieden soe starkelijc naer, als waer by dat sy bieede hare gevanghene verloren ende quamen widder te Gendt.
Saterdach 3 in Sporkele, doen hadden die van Gendt gheweest in Henegauwe met groeter heercrachte, ende sy hadden geweest te Geeroudtsberghe voer eenen torre, genaemt den Diercost, waer up dat laghen 15 ghesellen uut Henegauwe, dewelke zeere veele quaedts daden by dage ende by nachte, ende roefden d'arme volc over al daer omtrent. Die van Gendt dit verhoerende trocker voren ende stormder up eenen langhen tijdt, ende sy verweerdden hemlieden zeere vromelic, dat siende die van Gendt, sy ghingen se zoeken van ondere, ende sy begonsten den torre van ondre te mineerene soe dat hy begonste te schorene, ende sylieden dat siende naer dat sy hem zeer langhe ende vromelijc geweert hadden, ende dat niet baten en mochte wat sy hem weerdden, sy gaven hem up in den handen van den capiteyn van Gendt, Diderijc van Schoenbrouc, die se upnam ende sant se ghevanghen up 't casteel te Schendelbeke. Dit verhoerende Mer Jan van Crouwy, dewelke lach te Adt in Henegouwe, hy vergaderde al 't folc van daer omtrent, ende sandt te Gheroudtsberghen om de Gentenars te bevechtene, ende sy comende by Gheroudtsberghen, tusschen der planken ende Sarlinghen, vonden daer die van Gendt; daer wart zeer ende langhe ghevochten, mar de Heinuwiers metgaders den Pickarts, die met hemlieden waren, siende de groete moghenthede van den Ghentenars, vlouwen ende overreeden haerlieder voetgangers, ende daer bleven tusschen der planken ende der heeken t' Sarlinghen doot versleghen bet dan vijc, onder Pickarts ende Heynuwiers. Van daer trocken die van Gendt barrende al dat sy in haren weghen vonden, als Floursberghe, Bevere, Lesserbosch, Everbeke,
| |
| |
Goyke, Wannegyes, Pepengyes, Bypeis, Wadripont, ende in 't afkieren verbarden sy sonder wederstant te hebbene van yemande, Fraue, Anvaing, Potte met den casteelle, Volezeele, Galmarden ende meer andre plaetsen, ende brochten eenen onvertalliken schadt van roeve met hemlieden, men wilde segghen dat sy binnen al dier reysen en verloren maer éenen man.
's Maendachs 's achternoens, soe wordden vore 't Sausselet onthooft 3 gesellen, die gevangen waren, als men was vore 't casteel te Teemseke.
Saterdaghs vore Papenvastenavont, soe trocken de ghedeputeerde van Gendt ten Damme, ter dachvart, als om te tracterene van payse, te wetene: de prioer van den Sartreusen, Mer Bouwen de Vos, riddere, Jeronimus Coubrake, Willem Pottier, ende meer tot 12 personen.
's Maendaghs 12 in Sporkele, soe was brocht up de Vieebrugghe een wijf, genaemt Aghte, ende woende omtrent de Pirsellepoort, ende aldaer gesteken ende gebonden in eenen sack, ende alsoe over in 't water geworpen ende verdronken. Up den selven tijt, soe was onthooft Pieter van Wyemerssch, ende dat om dat hy bekent hadde vleesschelijc Jacobs van Wyemerssch sijns oems wijf.
's Woensdaghs 14 in Sporkele, soe was Jan Strymersch, capitein van Gendt, met groeter meenichten van Groententten ende anderen gesellen van aventueren in Henegouwe tot by Edinghen, ende sy verbarreden Herne, Tholenbeke, Herffelinghen ende meer andre plaetsen ende steden, ende alsoe quamen sy te Schendelbeke ende voerden voer hemlieden de xv gevanghenen, die ghecreghen waren up den Diercost te Gheroudtsbergen, ende daer met ende met groeten roeve, dien sy in dlandt van Edinghen ghecreghen hadden, soe trocken sy te Gendt.
| |
| |
's Vrydaghs dar nar, soe wordden brocht uut den Sausselette te Gendt de xv ghevanghenen, die van Schendelbeke 's daghs te voren brocht waren, ende wordden de xiiij vore 't Sausselet onthooft, waeraf d'eerste was Gherardin Van der Planken, Wouters sone Van der Planken, bailli van Akre, ende den 15en soe was gracie ghedaen, want hem d'andre ontdroughen ende daeromme sijn lijf gegeven.
's Donresdaghs dar nar, was Diederijc van Schoenbrouc met hercrachte in Hontenesse ende daer omtrent, daer hy vele schade van brande ende van roeve dede, ende quam alsoe t' huuswart.
's Donresdaghs 22 in Sporkele, soe waren de drye Hooftmannen, te wetene: Inghelram Van den Brouke, Diederijc Van Schoenbrouc ende Jan Strymersch met 6 mannen uut elker conincstavelryen tot Cortryke, vore de poorte; verbarrenden 't voerbouch tot aen de baillien, ende daden zeere vele quaets, want sy setten 't al in colen ende in viere, waer dat sy quamen, ende verslougen oec een deel van 's princhen volke, dat se gherne wederstaen hadde, en alsoe trocken sy t' huuswart met groeten roeve, al dlandt verbarrende ende te nieute doende; ende aldus soe trocken die van Gendt daghelijcx uut, up alle syden van den lande van Vlaenderen ende van Henegauwe barrende, roevende ende 't folc te nieute doende, al den langen winter dore, want de prinche hadde sijn wapeninghe upgebroken ende sijn edel mannen orlof gegeven om den winter, die up de handt was, sonder een deel souweniers, die de steden van Aelst, Denremonde, Oudenaerde ende Corteryke bewaerden, ende dese ne waren niet machtich genouch van volke om te wederstane de groete heercracht, die die van Gendt daghelijcx uutbrochten, ende alsoe trocken sy daghelijcxs waer dat sy wilden sonder eenighen we- | |
| |
derstant van vianden te vindene. Up den selven tijt dat de capiteinen van Gendt te Cortryke waert waren, de dekenen trocken met 2 mannen uut elker conincstavelryen voer Denremonde ende verbarrenden daer groete menichte van huuzen tot voer de poorte, ende sy verbarrenden d'Ouborch ende ij watermolenen, ende versloughen een deel Pickarts, die uutcomen waren scharmutssen, ende een deel bleeffer oec gevanghen, die sy met hemlieden te Gendt voerden, met eenen groeten roeve, die sy daer gecreghen. Dese aldus t'huus comen sijnde, soe wert uutwart gevoert ende gehangen buten Sinte Lievens poorte aen eenen boom eenen Pickart in een syden wambays, dewelke den prinche zeere langhe ghedient hadde. 's Anderdags soe wordden noch ij Pickarts gehangen, die omtrent Oudenarde gevanghen waren. 's Dardden dages soe wert uutgevoert
ende gehanghen aen eenen boem een Pickart, die men seide dat slutere was van 's princhen castielle te Oudenarde.
In 't ingaen van Marte, soe wordden gecregen in Vierambachten 5 Zeelanders van Jans gesellen van Schinghen, ende waren te Gendt brocht, ende 's anderdaghs uutgevoerdt ende aen boemen gehangen.
's Maendaghs 5 in Marte, soe trac de bastart Blanstrein uut met vele frisscher ghesellen van der Groendertenten bet dan viijc starc ende omtrent hem xxxe te paerde, ende trocken te Zweveghem ende daer omtrent. Dit vernemende Mer Symon van Alaing, dewelke te Cortryke was, hy trac uut met den garnisoene dat daer lach, ende onderweghe soe dede hy over al de clocke slaen ende bevelen dat men hem soude volghen ende te goede wordden, ende hy comende te Zweveghem vant daer den bastart Blanstrein, ende daer wart zeere gevochten, mar de bastart hadde hem zeere vromelijc, soe dat Mer Symon van den bastart ende van den sinen soe beringt
| |
| |
was, als dat hy was in groeter vreezen van gevangen te sine, ne hadden gedaen sijn liede, diene zeere vromelyken ende stoutelijc pijnden te beschuddene, dwelc zeere groetelijc te haerlieder coste wart, eer dat sine conste ghelossen, soe dat daer bleven versleghen vele goeder mannen van wapenen ende oec archiers ende andre, ende aldus Mer Symon verlost sijnde, hy moeste 't velt rumen ende daer bleven bet dan lx frisscher mannen, onder te voet ende te paerde, doot versleghen ende 9 gevangen, ende aldus trokken sy t' huuswart, ende sy hadden 3 waghenen al geladen met witten harnassche, jacken, joerneyen, ende vele costelyker salladden ende boghen; ende sy quamen in Gendt met haren roeve, 's woendaghs 7 in Marte, bringhende met hemlieden vele goeder paerde, die sy up Mer Symon ende up sijn volc gewonnen hadden; aleer de bastart Blanstrein te Gendt quam, soe dede hy onder weghe hanghen 9 Pickarts, dewelke in de vorseide reyse gevangen waren.
De gedeputeerde van Gendt, dewelke geleghen hadden ten Damme, ende daer nar te Brugghe, bet dan 8 daghen lanc, ende siende dat sy te gheender audiencien en costen gecomen, sloten te gadre des andersdaghs te vertreckene ende te Gendt wart te commene, mar Mer Bouwen de Vos, riddere, sijnde gelogiert tot eens zijns vriends huus seide dat hy ware daer hy bleven wilde, ende dat hy wel ware, niet jeghenstaende alle beloften, heede ende sekerheden, die hy ghedaen hadde van hem nemmermeer van der steede te vervremdene noch te vertreckene, in 't welke hy aldus ter contraryen dede, sijn medegesellen als ghedeputheerde met hem, sy waren zeere perplex ende beschaemt, maer sy ne wister wat toe doen, sy lietene daer ende sy quamen t' huuswaert ende gaven te kennene hoe dat sy niet gedaen en hadden,
| |
| |
ende in wat manieren dat Mer Bouwen te Brugge achter bleven was.
's Vrydaghs daer nar waren gehaelt uut den Sausselette, ende uutwaert gevoert buten Sente Baefspoorte 4 gesellen ende aldus an boemen gehanghen, ende sy waren van den garnisoene van Aelst, ende som van Denremonde.
's Woensdaghs 14 in Marte, soe trat uut Gendt Diederijc van Schoenbroec met schoenen geselschepe tot vor Denremonde, maer hem en quam niemant jeghen, hoe 't was in 't wederkieren soe ghemoetten sy wel 40 Pickarts, die geweest hadden up 't landt roeven ende barren, ende daer omtrent 2 milen van Denremonde, ende daer was gescharmudtst in sulker wijs, dat de meeste menichte van den Pickarts daer versleghen bleef, ende een deel vlouwen in 't water, verdronken, ende daer bleffer 14 gevanghen ende waren te Gendt ingevoerdt, soe datter van den 40 niet en ontquam boven 6 met groeter avonturen ende pinen.
's Donresdaghs 15 in Marte, soe was brocht uut den Sausselette tote vore den stieghere meester Gerardt de Clocghietere ende daer onthooft; up den selven dach, soe waren brocht uut den Sausselette ende gheset up twe waghenen de 14 Pickarts, die 's daghs te voren inbrocht waren van by Denremonde, ende alsoe uutwaert ghevoert ende alle aen boemen gehanghen.
's Vrydaghs daer nar, soe wasser noch uutgevoert 2 daer aff, d'een was een Zeelandre, dewelke presentheerde te gheven over sijn rantsoen C.
℔ gr., maer sy waren bieede gehanghen aen eenen boem.
's Maendaghs 19 in Marte, soe trocken te Sekelijn ter dachvaert de ghedeputheerde van Gendt, te wetene: de prioer van den Sartruesen, meester Jan van der Heeken, meester Ph.s Sersanders, Jan de Raedt, Jeronimus Cou- | |
| |
brake, Jan Van der Moere, Willem Pottier, Jan Van den Poele, als om met 's princhen rade te tracterene van payse.
's Dycendaghs naer der noenen, soe wert vore de Denremonsche poorte gescharmudtst ende daer bleven versleghen 2 Pickarts ende een gevangen.
's Woensdaghs daer naer, soe trocken uut Diederic van Schoenbrouc ende Jan Strymeersch, ende met hemlieden 6 mannen uut elker conincstavelryen om ontset te doene den ghesellen, die lagen up de kerke te Hessche, ende daer wart zeere gescharmudtst, ende waren daer biede de capiteins van Gendt gequetst, maer de Pickarts namen schade van dooden ende van gequetsten, ende sy vlouwen, want de menichte van dien van Gendt was te groet om jeghen hemlieden te bliven staende.
's Donresdaghs 22 in Marte, soe waren uutwaert gevoert 2 Pickarts ende gehanghen.
Saterdaghs 24 in Marte, soe waren inbrocht te Gendt gevanghen 6 Pickarts, dewelke ghecreghen waren omtrent Hessche, waer onder dat een was, gehieten Leys, cnape van Jan Willebrants. Up den selven dach, soe waren de Pickarts te Sledinghen ende daer omtrent, ende die van Everghem ende andere prochyen daer omtrent gheseeten trocken daerwarts om hemlieden te goede te worddene, ende daer was zeere gescharmudtst ende gevochten, soe varre dat daer versleghen bleven 18 Pickarts ende wel 15 ghevanghen, ende die waren gevoert te Gendt gevanghen ende gheleit in 't Sausselet, daer onder dat was een ghenaemt Vinchent de Pruysschere van Eekeloe.
Up den Palmsondach, soe waren de Pickarts omtrent Hijffte ende Desteldonc, daer sy vele quaets daden, doodende de arme landtlieden, verbarrende aldaer de huuzen, roevende de beesten ende sy vinghen vele landtlieden ende voerden ze met hemlieden.
| |
| |
's Dycendaghs 27 in Marte, soe wordden gevoert uutwaert 10 Pickarts ende alle ghehanghen aen boemen, waer onder datter een was Vinchent de Pruysschere vorseit, ende noch 2 oft drye van omtrent Eekeloe.
's Woensdaghs daer nar, soe wart uutwaert gevoert Leys, Jan Willebrandts cnape, ende met hem 5 Pickarts, ende waren alle ghehanghen aen boemen. Up den selven dach, soe brochten men de gesellen van der Groendertentten eenen groeten roef van beesten ende van alderhande goede dat sy gehaelt hadden omtrent Brugghe. Up den selven dach soe wordden noch in gebrocht van omtrent Hessche gevanghen 8 Pickarts ende geleit in 't Sausselet te Gendt. Alsdoen quamen de ghedeputheerden van Gendt t' huus, die gheweest hadden te Seclijn ter dachvaert, als om te tratheren van payse, ende sy lieden vergadert hebbende de collacie, gaven te kennene dat sy niets goedts en hadden connen ghedoen als ten payse, ende quamen soe sy trocken.
Saterdaghs 15 in April, soe waren Diederijc van Schoenbrouc ende Jan Strymeersch, als capiteinen van Gendt, met groeter heercracht in Henegauwe te Pontaronne, ende tot onder Dornike te Sente Oudebiertsberghe, barrende ende roevende al dat sy vonden, sy verbarrenden Maude, Bypeys, Ponteronne, ende alsoe in 't wederkeeren te Gendt waert verbarrenden sy Berchem, Sulseke, Quaermont, Meldene, Etinchoven, Marke, Schoersse, dorp ende 't casteel; Zeegelschen, Horenbeke, Roesbeke, Boucle ende meest al de dorpen tusschen Pontaronne ende Oudenarde, ende sy brochten overtallyken groeten roef van alderhande goede ende quamen up den 4en dach in Gendt naer dat sy uuttrocken, sonder yemanne te vindene die ze wederstaen wilde, ende van ghelyken soe barrenden de garnizoenen, die laghen in de steden van Cortryke, van Oudenarde, van Aelst ende
| |
| |
van Denremonde uter name van den prinche by daghe ende by nachte, roevende, hanghende ende 't folc te nieute doende up de casselrye van Gendt ende up de gheenen, die met hemlieden plechten, doende luttel min quaets dan die van Gendt, hoewel dat al hare faiten hier al in 't langhe niet soe claer verhaelt en staen; van ghelyken daden wederomme de garnisoenen, die laghen uter name van die van Gendt te Gavere, te Pouke, te Schendelbeke ende oec up diverssche huuzen ende kerken te lande waert, als up Bouwen Rijms huus, Gaelliots van Leys huus, Braemcasteel, 't casteel te Nieneve, te Looe, te Peerboeme, up de kerken te Velseke, te Hessche, te Hinnelverdighem, te Heesseghem ende te veel meer anderen plaetsen, hoewel haer faiten hier zeere luttel verhaelt staen, het waren luttel weken binnen den oorloghe, de Heinuwiers en quamen vore Schendelbeke scharmutssen, daer sy zeere luttel proffijts an daden, maer haeldender dicwyle schade, schande ende verlies, ende van ghelyken, die van Curtryke te Pouke in sulker wijs dat meest al 't landt van der eender zyde oft van der andere zyde geroeft ende verbarrent was.
's Woensdags daer nar, soe waren uutwaert ghevoert ende ter Mude aen de galghe gehanghen 4 gesellen van Gendt, dewelke hadden gestolen eenen kelict, ende dien vercocht ende ghedeelt.
's Woensdaghs 18 in April, soe was Dierijc van Schoenbroec, capitein van Gendt met den Groententten ende gesellen te paerde, vore 't casteel te Saeftinghen, ende daer was ghescharmudtst in sulker wijs, dat daer bleven 2 oft 3 Groententten, maer sy creghen vele ghevanghen, ende brochten se te Gendt, maer het waren al landtlieden van daer omtrent, dewelke hem upgestelt hadden jeghen die van Gendt, ende die waren geleit in 's Gravensteen te Gendt.
| |
| |
's Donresdaghs 26 in April, soe quam de mare dat de Pickarts waren voer Bouwen Rijms huus ende daer omtrent, ende terstont men trac daerwaert, ende sy wordden achterhaelt ende blever 3 Pickarts ghevanghen te paerde, ende sy wordden te Gendt brocht in 't Sausselet.
's Vrydaghs 27, soe waren de vorseide drye Pickarts uutgevoert ende gehangen aen boemen.
's Maendaghs Meyavont, soe wordden noch 5 Pickarts uutghevoert ende an boemen ghehangen.
Up den Meydach, soe waren eenige van der Groendertentten te Male, by Brugghe, ende staker 't fier in, ende verbarrenden torp, roevende al dat sy daer vonden, ende van ghelyken wasser eene menichte te Thielt ende daer omtrent, daer sy vele quaets daden, ende brochten eenen groeten roef van beesten in.
's Donredaghs daer nar, soe was de bastart Blanstreyn te Lichtervelde ende Coelscamp, staker 't fier in ende verbarrenden bieede de dorpen, mar hy verloes vore 't casteel van Lichtervelde 2 liede, die doot waren geschoten, ende hy bracht groeten roef van beesten ende van anderen goede.
Saterdaghs 7 in Mey, soe was onthoeft een Michiel van Hoesterzeele, van Ronsse geboren, ende woenende te Berchem, van dat hy hadde bracht eenen brief aen Janne den Vos, capitein, inhoudende dat hy soude willen bringhen van live ter doot den bastardt Blanstreyn, jonker Geeraerdt van Schoersse soudts ghedenken ende hem daer aff bedanken ende wel loenen. Jan de Vos desen brief ghevizentheert hebbende, toghdene scepenen, beede den deekenen, ende den anderen capiteinen, sinen medegesellen, ende terstont men dede den vorseiden Michielle vanghen, pinen ende daer nar vore 't Sausselet onthoefden.
| |
| |
's Maendaghs 7 in Mey, soe trocken uut elker conincstavelryen in Gendt 6 mannen t' Aelst waert.
's Dycendaghs daer nar, soe trocken noch uut, ende t' Aelstwaert, volghende den anderen heerre noch 6 mannen uut elker conincstavelryen, voerende met hemlieden vele waghenen met provantsscen, ende met engyenen, als bussen, colueveren, targien ende boghen, ende aldus laghen zy vore de stede van Aelst, stormende ende vechtende, ende beclommen dbollewerc ter noordtsyde van der stede, ende hadden hem zeere vroemlijc, soe dat daer doode bleven an bieede zyden, ende daer bleef een edelman doot in 't bollewerc, die van buten geschoten was, gehieeten Lievin van Steelandt, maer ten hende die van Gendt moesten diensen, ende en consten aen de steede noch an 't bollewerc niet gheraken, want die van Aelst als vrome ende ghetrouwe lieden weerden hem wel ende ridderlijc, ende quamen uut scharmutssen, in welke scharmutssinghe die van Gendt verloren eenen zeere vromen man van wapenen, ende zeere stout, dewelke voerde als een leedsman eenen langhe roede balsane, ende hy rydende in de vorseide scharmutssinghe stortte met sinen paerde, ende daer wart hy ghekeelt ende doot gesteken, ende sijn balsane gesteken t' Aelst up de poorte in spyte van die van Gendt, ende hi hiet Hans de Duusche, ende die van Gendt siende dat sy aen de stadt niet geraken en consten, braken up den Assencioensdach up, van vore de stede by den bevele van Diederyke van Schoenbrouc, haren capitein, ende quamen te Gendt.
Saterdagh 12 in Meye, soe was te Gendt wat maren comen dat Adryaen van Voerhoute in meeninghen ware met volke over te comene ter Steecten, ende daeromme men trac haestelijc daerwaert, ende sy vonden den selven, overcomen sijnde uut Biervliet, omtrent Hulst, daer
| |
| |
hy en sijn volc bevochten waren van Jan Van der Haghen, capitein van die van Axelle, ende met hem Jacop Meeussone, bastardtsone, met een deel landtvolcx, in sulker wijs dat Adriaen van Voerhoute vorseit, hem vierdere, met groeter pinen ende avontueren ontvloe duer dwatre, ende al dat met hem daer comen was, bleef daer meest al versleghen, daer bleeffer omtrent 27 ghevanghen, ende die worden gelevert Diederyke van Schoenbroec, dewelke anquam met dien van Gendt, als 't al ghevochten was, ende hy voerde se met hem te Gendt in 't Sausselet, ende des andersdaghs waren sy up 4 waghenen uutwaert ghevoert te Meerkerke, ende daer onthooft ende begraven in eenen pit, sonder een, die starf 's nachts in 't vanghenesse van quetsueren, ende die wart begraven te Sente Veerhelden in 't kerchoff.
's Goensdaghs 16 in Mey, wert uutgevoert een Bourghingnon, die 's daghs te voren gevangen was, ende was gehanghen aen eenen boem.
's Vrydaghs 25 in Mey, soe trocken zekere ghedeputheerde uut Gendt te Rijssele tot den prinche, metgaders den goeden lieden van den Nacien van Brugghe, dewelke hemlieden een saufconduyt gheinpetreert hadden, ende waren: ierst, broeder Jacop Ruebs, prior van den Sartruezen, by Gendt; meester Jan Moraen, meester Jan Van der Heeken, meester Philips Sersanders, Gillijs Bouwins, Jan Van der Moere, Jeronimus Coubrake, Willem Pottier ende meer andre, om te tracteerne te payse up dat men conste.
Up den selven dach, soe brochten de gesellen van der Groendertentten eenen groeten roef van beesten, die sy gehaelt hadden vore Dendermonde, ende inschelijcx quam oec in eenen roef, die gehaelt was te Heyle, by Ardenborch.
Up den Belokenen Sinxendach, soe hadden uut ge- | |
| |
weest eenighe gesellen van Gendt te paerde ende te voet, ende datte omtrent Schendelbeke ende te Nieneve, ende sy brochten met hemlieden eenen Pickart gevangen, ende sy hadder 3 doot gesleghen, ende eenen gelaten te Schendelbeke gevanghen; ende sy brochten up eenen waghen een stic rijnschs wijns van 4 hamen.
's Woensdaghs daer nar, soe wart de vorseide Pickart uutgevoerdt buten Sente Lievenspoorte, die staghs te voren brocht was van Schendelbeke, ende was daer gehanghen an eenen boem.
's Woensdaghs 6 in Junio, soe waren uutgevoerdt 2 Pickarts ende ghehanghen an eenen boem.
's Donresdaghs 7 in Junio, soe quamen de ghedeputheerde van Gendt t' huus, die gheweest hadden te Rycelle by den prinche, ende upghedaen hebbende haer relaes hoe varre dat men ten payse gesproken hadde, soe was de concluzye van al den gemeenen van Gendt, dat sy daer up gheene antwordde gheven, noch scriven en wilden.
Sondaghs 10 in Junio, soe quam Diederijc van Schoenbroec te Gendt in, omtrent der middernacht van Nieneve, ende hy brochte met hem wel 4 sticken rijnschs wijns, houdende omtrent 14 hamen. Up den selven dach, soe was eenen groeten roef inbrocht van waghenen, geladen met soute, met ledre ende met haringhe, dewelke waenden gevaren hebben te Barghen in Henegauwe. Up den selven tijdt, soe waren de Pickarts vore Sente Lievenspoorte, ende men tracker jeghen, ende daer was ghescharmudtst, ende daer bleef doot Jan Gillijs Marschalc, woenende te Gendt by den Crane, ende de Pickarts behilden 't felt, ende trocken wech met haren roeve.
's Woensdaghs daer nar, quam Blanstrein met eenen schoenen geselsschepe te Gendt, ende hadde gheweest
| |
| |
boven Oudenarde, te Peteghem ende daer omtrent zeere ghebarrent, ende hy brochte bet dan ijc horenbeesten, ende groete menichte van peerden ende van merryen, van ghelyken quam groeten roef van omtrent Brugghe.
Saterdaghs 16 in Junio, soe quam de mare dat de bastart Blanstrein gheweest hadde in Henegauwe omtrent Floersberghe, ende in 't afcomen soe rustede hy hem met sinen volke in den bosch te Upbrakele, want sy hadden zeere ghebarrent. Binnen desen volghde hem 't garnisoen, dat te Adt lach, ende sy sonden haestelijc aen die te Oudenarde laghen om sourcours, ende den bastardt te bevechtene; ende syliede comende vonden den bastart Blanstrein met sinen gheselsschepe te Upbrakele, ende daer was zeere ende langhe gevochten, ende 's bastarts paert wart onder hem doot geschoten, ende hy zeere gequetst; ende met groeter avonturen hy ontvloe, ende bleven daer versleghen bet dan iiijc Groententten ende souweniers van Gendt. Up den selven dach, soe quamen in, een Pieter Borton ende Hans de Ludekere met haren gesellen, ende hadden gheweest tot onder Brugghe ende vore den Damme ende daer omtrent, ende sy brochten eenen groeten roef van vetten beesten ende scapen, paerden ende waghenen met alderhande goede geladen.
's Woensdaghs 20 in Wedemaendt, soe was te Gendt geboden dat hem elc van nu voertan wapenen soude ende altoes ghewapent gaen, alsoe hy sijn lijf bewaren wilde, voer sijn wijf ende voer sijn kindere te vechtene, up dat 's noedt worde alsoe men beduchte, want men hadde zeker tydinghe dat de prinche groet volc vergadert hadde, meenende corts te velde te comene, ende die van Gendt te besoukene, hoewel dat hy al den winter stille gelegen hadde, om dies wille dat men in Vlaenderen te winter qualijc te paerde geplayen can, meenende te bevellene de overdaet ende 't groete quaet
| |
| |
dat sy al den langhen winter duere in Henegauwe ende in Vlaenderen bedreven hadden.
's Vrydaghs 21 in Wedemaent, soe quam de mare dat 's princhen volc te velde was, hem sprayende in vele plaetssen, ende dat sy zeere gebarrent hadden te Looe ten Hulle ende omtrent Pouke, ende in vele anderen diversschen plaetssen.
Up Sent Jansavondt, soe quam te Gendt de mare dat de burch te Nieneve verloren ware, verbarrent ende ghedestrueert van den bastart van Commen, met den garnizoene van Aelst, ende dat daer waren bleven vele van den soudeniers van Gendt, die de burch gehouden hadden met Pieteren van Reys, haren capitein, som doot ghesleghen, som onthooft ende som gevoert met hemlieden gevangen.
Des anderdaghs nar Sent Jansdach Baptisten, ende was Sente Loysdach, doen was te Gendt verlaten als Hooftman Inghelram Van den Brouke, midts dat hy qualyken arbeiden mochte van oudden, ende in sine stede ghestelt Jacop Meeussone. Up den selven Sente Loysdach, soe quam te Gendt de mare dat de prinche ware vore Schendelbeke, met al sijnder heercracht, ende stormde vrezelijc up 't casteel met groeten zwaren donderbussen, soe dat sy de torren ende de muren t'allen zyden doorschoten, mar Lauken, de capitein, metgaders sinen ghesellen weerden hem zeere vromelijc, schietende uutwart met bussen, met colueveren ende met boghen, soe dat sy vele schaden daden in 's princhen volc. Het wart gemaect een bestant van omtrent 4 hueren oft daer omtrent, ende hemlieden was gegeven te kennene dat de prinche begheerde dat sy hem souden upgheven te sinen wille, ende in sijnder ghenaden, ende daer sy dat niet doen en wilden hy souder soe langh vore dueren dat hy se winnen soude, up 't welke sy hem
| |
| |
berieden te samen, ende hopende te vercrighen 's princhen gracie om dat sy hem goederthierlijc upgaven, soe quamen sy alle aff van den casteelle, overghevende al dat sy hadden van goude ende silveren, ende ghinghen ghevanghen in 's princhen handen. Des anderdaghs ghinc de prinche te rade met sinen heeren om te wetene wat mer best met doen soude, veele van den meesten van 's princhen rade hadden wel ghewilt dat men den gesellen gracie ghedaen hadde, by veele redenen, die sy daer toe allegeerden, mar Mer Jan van Crowy, bailli van Henegauwe, dede soe groeten clachte over hemlieden van der groeter verderffelyker schaden, die sy den lande van Henegauwe ghedaen hadden, met brande ende met roeven, ende segghende hoe dat hy meenighen goeden man van wapenen daer vore ghelaten hadde, want by costumen sijn volc dat te Adt lach met den Heinuwiers, alle weeken eens ofte twees, vore 't casteel te Schendelbeeke, hadde gheploghen te commen scharmutsschen, daer hy luttel an ghewonnen hadde, mar hadder meenighen vromen man voren verloren. Dit verhoerende de prinche beval dat men se alle hanghen soude, ende aldus soe wartter daer ghehanghen, metgaders den gheenen, die te Deeftinghen ghevanghen waren, up Jans huus Van den Berghe wel c. ende v. ghesellen, onder dewelke dat was een eedel man, ghenaemt Jan van Waesberghe, gheboren van Lierde, ende die was ghehanghen up de valbrugghe van den casteelle, ende d'ander waren omtrent 't casteel alle gehanghen an boemen, sonder Lauken, de capithein, die was ghevoert te Cortryke in 't casteel; een Willem van Looe was ghevoert te Verteing in Henegauwe, ende van ghelyken de prochypape van den dorpe hem tweestre, ende waren geset te rentssoenen, ende twe oft drye ontbracker uut der vanghenesse, als Hector Uuterwilleghen, Pieter van
| |
| |
Reys, die te voren capitein te Nieneve gheweest hadde, ende noch een andre oft twe, ende dit aldus ghedaen de prinche dede dat casteel ter needer vellen ende omme werpen, ende trac van daer te Cortryke waert.
Saterdagh den lesten dach in Junio, soe waren ij van 's princhen lieden vore 't Sausselet onthooft, waeraff d'een was uut den Weestlande.
Up den iersten dach in Hoymaent quam te Gendt de mare, das 's princhen volc verbarrent hadden Eekeloe.
Des andersdaghs, soe hadden wat gesellen gheweest omtrent Massemen, ende daer waren versleghen iiij Pickarts, ende sy brochten éenen te Gendt in vanghenessen, ende des anderen daghs soe was hy ghevoert buten Sente Lievins-poorte, ende daer an eenen boem ghehanghen.
's Dycendaghs iij in Hoymaent, soe quam de mare te Gendt dat de prinche met al sijnder heercracht laghe vore 't casteel te Pouke, om dwelke groete meenichte gherne uut Gendt ghetrocken hadden, om hemlieden ontset te doene, maer het was geseit dat men den prinche bet naerdre der steede soude laten comen, aleer men bevechten soude; aldus de prinche comende voer Pouke, hy dede stellen sijn engiene, ende stormdde seere up 't casteel, schietende de mueren ende te torren al in sticken, ende sy weerden hem soe sy best consten van binnen. Nu ghevielt up eender morghenstont dat een van den engienmeesters ghinc bereeden eene groete busse om schieten, ende om dat te siene, soe waren daer ghestaen jeghen eene targie-duken, de jonghe prinche, de Grave van Charloys, Anthonijs de bastart van Bourgognen, de jonker van Cleve Adolf, ende Mer Jacop van Aleing, riddere; dese Mer Jacop was langhere dan d'andere waren, soe dat hy meer dan de heelft van den hoofde bloet hadde staende boven der targien, dat
| |
| |
siende een van den casteelle te Pouke, steelde eenen vogheleere ende schoet den voernoemden Mer Jacoppe den cop van den hooefde aff, soe dat sijn herssenen uut vielen, ende bleef terstont doot, van denwelken de prinche ende alle sijn heeren zeere rouwich ende druckich waren, want het was een schoen jonc riddere gheweest, vrome ende stout in orloghen, ende hadde binnen sijnder tijdt veele schoender feiten van wapenen ghedaen; hy was de gheene, die te Gendt up de Vrydachmarct den camp vacht jeghen eenen Spaengiaert, ghenaemt sire Jehan de Bonnefache, ende daer slouchen de prinche riddere. Binnen dat men aldus voer Pouke lach, soe wart ghetractiert als dat sy hem upgaven in den wille van den prinche, ende quamen in de handen van den prinche, die se terstont dede hanghen, metgaders haren capiteyn Lauwerin Goethals, wel tot den ghetalle van.....
Saterdaghs vij in Hoymaent, soe waren de Pickarts omtrent Waersschot, ende daer lieten zy v. van haren gesellen, dewelke daer waren ghevanghen ende gehanghen aen boemen. Up den selven dach soe verbarrenden de Pickarts de kerke ende den torre te Dueinse, te Pouke ende te Looeten Hulle.
's Dycendaghs x in Hoymaent, soe was te Gendt uutwaert gevoert een Heinuwier tot buten Sente Lievinspoorte, ende daer aen eenen boem ghehanghen.
's Donresdaghs xij in Hoymaent, soe waren de Pickarts buten Sente Baefs ten Trapsteenen, ende haelden daer wel c. voeder hoys, ende sy jaghden eenen schamelen landman in 't water soe varre, dat hy verdranc. Up den selven dach, soe quam in Gendt een jonc ghesellekin, ende was 's blinden Heinrics sone; dese hadde gheweest een busschietere up 't casteel te Pouke, als 't casteel ghewonnen was ende upgegeven, ende men se alle dede
| |
| |
hanghen, soe wart hy upgehouden om dat hy jonc was, ende oec dat hy seide dattene die van Poucke up 't landt gevanghen hadden, ende up 't casteel ghevoerdt, ende daden hem doen al haerlieder slavernye, als te draghene donderbussteenen, poeder ende ander dinghe, ende aldus dede hy sijn onschult, midts dat men hem vragde waer by dat sijn cleederen soe seere naer dbuspoeder roken, ende oft hy een engienmeester ware, ende hy aldus sijn ontschult ghedaen hebbende bleef upgehouden ende was gevoerdt te Curtryke, daer hy hemlieden ontliep ende quam te Gendt, ende het was nochtan de selve die Mer Jacoppe van Alleing dootschoet, daer hy stont by den jonghen prinche, maer dat en wiste men niet.
's Vrydags xiij in Hoymaent, soe brachten de gesellen van der Groender Tentten te Gendt in vanghenessen vij Pickarts, die sy voer de steede gevanghen hadden, want sy quamen nu daghelijcx voer de steede, ende overal up 't landt sedert dat de prinche te velde geleghen hadde, barrende ende roevende overal daer 't die van Gendt hadden laten staen, ende d'arme landtvolc vanghende ende aen boemen hanghende, die niet zeere veele te ghevene en hadden. Up den selven dach was buten Sente Lievens-poorte eenen Pickart gehanghen.
's Woensdags xviij in Hoymaent, soe quam te Gendt de mare dat de prinche met groeter heercracht beleghen hadde 't casteel van Gavere, ende doen was te Gendt gheboden dat elc soude cesseren van werke, ende gaen altijdts bewaert, alsoe hy sijn lijf verweeren wilde. Up den selven dach soe waren inbrocht gevanghen iiij Pickarts van omtrent Curtryke. Up den selven dach soe brochten de gesellen van der Groender Tentten te Gendt bet dan xxx. meerryen, alle met den gorriellen ende panneellen, alsoe sy ze uut de waghenen ghespannen hadden omtrent Ardoye, men hoerde tot der vissch- | |
| |
marct de bussen schieten, ende overal in de steede van Gendt, daer mijn heere stormde up 't casteel van Gavere, daer hy by daghe ende by nachte zeere up stormde, maer sy hilden hem ende verweerden hem ten besten dat sy consten, ende het diedde zeere luttel dat menre up schoet, want het was starc ghenouch om te wederstane alle engyenen, alsoe lange als 'er vytaillie up geweest hadde. Binnen dat de prinche aldus voer Gavere lach, soe trocken de Pickarts omtrent Gendt, roevende ende barrende tot der poorten, waer jeghen dat die van Gendt altijdts uutquamen om scharmutsschen, ende bleeffer binnen dien tyde veele doot ende gequetst an d'een syde ende an d'andre.
Sondaghs xxij in Hoymaent, Sente Maryen Magdaleenendach, soe waren alle de speyen te Gendt ingheset, om dat overal vloyen soude, soe dat omgaens Gendt, milen varre, al onder stonden de neederinghen ende de meersschen, up hope dat dien van Gavere soude hebben moghen helpen, maer neent, het en halp niet, want het was te varre. Up Sente Maryen Magdaleenendach, soe brac Arndt Van der Speeten, capitein van Gavere, hem vijfstere, van den casteelle, ende lieten hem selven met corden aff van de mueren, ende swommen doer de vesten, ende slupende heymelijc doer 't heere van den prinche, midts der donckerheyt van den nacht met groeter vreezen ende pinen, ende quamen alsoe te Gendt; dit vernemende de gheenen, die up 't casteel bleven waren, hoe hem haer gesellen ontvlouwen waren; sy gaven hem up ten wille van den prinche, ende terstont beval hy ze te doene hanghen vore 't casteel, dwelc alsoe wart ghedaen.
's Maendaghs xxiij in Hoymaent, 's morghens ten vj van der morghenstont, soe quam Arndt Van der Spieten met sinen vier gesellen, die met hem van den cas- | |
| |
teelle te Gavere ontvlouwen waren, te Gendt, makende groet gheroup ende beroerte achter de steede, om dat men hem ende sinen ghesellen, die te Gavere beleit laghen up 't casteel anders gheen sorcours en dede, segghende dat de prinche daer maer een handtvol volcs en hadde, ende dat hyre dore quam, vechtender handt, in 't welke 't folc soe beroert wart dat men terstont dede slaen de stormclocke, ende bevelende dat al de gheene, die stoc ende waepenen draghen mochten, dat sy souden comen ter poorten; bet voort dat men alle de engiene laden soude, als bussen, vogheleers, colueveren, crappaudeelen ende rybaudekins, ende oec de waghenen al met vitaillien laden ende voeren ter poorten, up avontuere oft men van den avyze wordde voerder te treckene. Dit aldus ghedaen sijnde ende ter poorten comen sijnde, soe was den ghemeenen roup dat men voorttrecken soude te Gavere waert, ende alsoe trocken sy voort tot Semmersake up 't velt; dit vernemende de prinche, ende siende de standarden van Gendt up men dan eene halve mile nar sinen heere, hy dede haestelijc sijn volc stellen in iij bataillyen, als om vromelijc die van Gendt, te wederstane. Up d'ander syde Jacop Meeussoene ende Diederijc van Schoenbrouc, capiteins van die van Gendt schaerden ende stelden haer volc in schoender ordenancien, ende daden haer ierste bataillye soetelijc voortgaen met der sonnen, lancs eender haghen needre; nu gheviel dat was in 's princhen heer een eedel man, ende was broeder van den heere van Lannoys, ghenaemt....., des quam voren uutslaende, als om te makene lavyrarde oft den moyaert, alsoe men seit, jeghen die van Gendt, met eenen paigie; daer ghevielt dat hem sijn paert ontdrouch tot in de voergarde van de Gendttenars, ende daer was hy terstont omringt ende de keele overgesteeken; up d'ander syde soe schoet men zeere
| |
| |
vrieesselijc met bussen ende met crappaudeellen, onder dewelke dat was een engienmeester van Gendt, dewelke was ghenaemt Matheus Kerchoff. Dese makende sijn ghereesschepe als om te schieten met eenen voghelare, ende nemende vier om de busse te vierne ende te schietene, soe ghevielt dat eene sparke viers vloech in eenen sac met donderbusspoedere, dien hy achter hem hadde staende al open, ende wart dien sac met dien poedere barrende; dit siende deese busmeester Matheus vorseit, riep tot den bystanders, die daer omtrent stonden als om hemlieden te bewarne van den viere zeere neernstelijc: Vliet! vliet! vliet! ende dit hoerende de gheene, die bet achter stonden ende hoerende groet remour voren, ende niet wetende wat dat ware, wordden alle gadere vliende sonder ommesien, ende wat mer toe ghedede sy bleven vliende; dit hoerrende de gheene, die de avangarde oft voervechten van 's princhen weeghen hadden, wordden zeere verwonderende wat daer sijn mochte, ende noch veele meer verwondert als sy ze saghen vlien, aleer dat men se jaghde ofte slouch, sy gaven eenen groeten roup, houwende ende kervende in den tas. Dit hoerende ende siende de prinche, dat die van Gendt vlouwen, aleer dat men jeghen hemlieden vergadert was om vechtene, volghde in den hoep, ende schuerden al haerlyeder conroet, ende de capiteinen met den gheenen, die te paerde waren, die vlouwen te Gendt waert, ende 't voetvolc dat liep, wer hier, wer daer, in haghen, in bosschen ende in grachten, om haer lijf te ontdragene, ende oec groete meenichte siende 's princhen volc in hemlieden comen, ende hare ghesellen by groeten hoepen vellen, overryden, ende de sturtten affsteeken, vlouwen van groeten vare in de Schelde, die daer beneffens liep, ende verdronken by groeten getale. Men socht se overal in grachten ende in haghen, daer
| |
| |
men se vant verdronken ende versmacht ligghende d'een up d'andre by groeten ghetale; de velde laghen emmertoe vul dooede, men roefde ende keelde daer overal, noyt man en sach deerlyker dinc, noch soe groeten bloetstorttinghe gheschien sonder weere. Binnen desen, soe waren vergadert ende hadden hooft gemaect up den cant van der Schelden in eenen meerssch, een deel vromer gesellen van Gendt, wel tot den getale van viijc oft xc mannen te voet. Dese hadden hem ghestelt in goeder ordenancien met boghen ende met gelavyen met den rugghe jeghen eene starke haghe; dat vernemende de prinche, hy dede slaen trompet ende vergaderen al sijn volc dat jaghde ende ketste, roevende ende moerdende achter velde. Hy trac te desen merssche waert, om dese Gentenars te bevechtene, dewelke hem soe vromelijc weerden dat men se van dier meerssch niet verdriven en conste, ende sy velden 't al dat voer hemlieden quam, soe dat men wilde segghen dat sy den prinche daden deinsen, ende dat hy sulken tijdt in vriezen was, siende de prinche dat hy ze uut harer starcten niet verdriven en conste, ende dat sy hem veele volcs aff ghesleghen hadden. Hy dede bringhen alle de engienen, die, die van Gendt daer gelaten hadden, ende die dede hy stellen omtrent den merssch, ende alsoe van allen syden up hemlieden schieten met bussen, met voghelaers ende met rybaudekins, soe dat sy by dien al up een cort geschoert wordden, vlouwen ende spronghen in 't water, in sulker wijs dat dwater boven soe vul was, dat men dwater niet en sach, ende sy bleven meest daer alle versleghen ende verdronken.
De prinche lovende ende dankende Gode van der schoender victoryen, die hy hem verlient hadde, trac achterwaert, te sinen logijste waert; daer quam hem de mare datter bet dan iijc ghevanghenen waren, ende
| |
| |
hy beval dat men se alle hanghen soude, ende om dat te doene waren vore 't casteel ghemaect galghen ende daer worden sy alle anghehanghen, uutghedaen eene cleene meenichte, die heymelijc ontsteeken waren van den Pickarts, ende die stelden sy te rantssoene, ende bleven daer up dien dach onder versleghen ende verdronken bet dan xv. oft xvjm volcs, onder van binnen der steede ende van den landtvolke, dat met dien van Gendt te velde ghetrocken was. Als dese mare te Gendt quam, dat al haerlieder volc doot, versleghen ende verdronken was, wet dat dat jammerlijc ghecrijsch ende handtgheslach ende den rouwe, die daer was onvertellijc ware om segghen, ende als men sach hoe dat sy inquamen by vj., by viij ende by x. al drupende, som barvoet ende bloedtshooves, som in hare hemden, som in hare wambaysen, alsoe sy som gheswommen quamen doer dwatre, soe vernuwede al dien druc ende dien rouwe, onder die vrouwen ende onder de kinderen, die in zwaren wieene, drucke ende carmene saten up der straten met bitteren verlanghene elc naer den sinen. Wat drucke, dat die onghetroeste weduwen ende wieezen hebben moesten in harer hertten, die soe onversien, ende up soe cortten tijdt beroeft waren van haren lieven gheselsschepe, mach elc mensche in hen selven beseffen; desen druc, dit jammer ende dit hantgheslach gheduerde al dien nacht dore, soe dat eender steender hertten hadde moghen deeren, ende aldus was 't folc al den nacht ter poorten wachtende, elc naer sinen vriendt, want sy quamen al den nach dore in, altemet met iiij, met vj 's maels.
's Dycendaghs xxiiij in Hoymaent, omtrent de noenen, soe quam de mare dat de prinche met sinen volke ware voer Sente Lievinspoorte, ende terstont wart ghesleghen de stormclocke, ende 't folc liep al ter pooorten
| |
| |
uut tot den bollewerke, ende sy daer ghestaen hebbende wat tijdts als om de viande te verweerene, soe sach men comen uut 's princhen heerre, dat daer ghebattailliert hilt buten schoets twe heraudde, verwapent met 's princhen wapenrocken ane, ende met hemlieden eenighe eedele heeren ghedeputheert van 's princhen weeghe, makende een tieken, als omme te willen met den capiteynen van Gendt spreken, ende dat siende de capiteynen gaven hem widder een tieken van veylicheeden, ende sy aencomen sijnde, gaven te kennene up dat de comuyne van Gendt gheliefde den prinche te biddene om pays ende om sijn gracie, hy ware alnoch vulverdich, ende beriedt hemlieden gracie te doene, ende in ghenaden te nemene, niet jeghenstaende al dat sy tot den dagh van heeden jeghen hem misdaen hadden. Dit verhoert van den capiteinen gaven 't den commune te kennene, up 't welke by den comuyne terstont gheconsentheert was veylicheit ende een bestant van tween hueren, om binnen dien te avizerene, hoe men best daer in terden soude omme te payse te sprekene. Binnen desen bestande van ij hueren, soe quamen de vorseide heeren met den heerauden widder voer dbollewerc, ende gaven den capiteinen eenen bezegelden brief van 's princhen weeghe, inhoudende 's princhen begherte daer up, dat den pays soude moeten overlyden up dat pays sijn soude, ende om dat dbestant ghetrouwelijc soude gehouden sijn, soe gaven elc van 's princhen heeren ende de herauden, den capiteinen van Gendt broet ende wijn te nuttene, ende van ghelyken de capiteinen hem widdere, ende up dit schieden sy, ende was gheseit antwordde te ghevene, 's anderdaghs te noenen, ende soe langhe soude dbestant dueren. Terstont de capiteinen daden al 't folc te gadre, hemlieden biddende om 's morghens tylijc antwordde up dien brief te hebbene, want dbestant maer
| |
| |
tot der noenen en duerde, te dien dat sy oec beschudden mochten hare vrienden ende hare maghen, die te Gavere in den strijt ghevanghen waren, wel tot den ghetale van xiijc oft xiiijc personen, dewelke zeere staen souden in avontueren van te stervene, up dat sy hem niet voughen en wilden te payse, alsoe hem de vorseide heeren ende de herauden te kennene ghegeven hadden.
Up Sent Jacopsdach xxv in Hoymaent, soe was gegeven antwordde van den ghemeenen buyke van der steede, in deser manieren, dat sy alle waren wel gheneghen ten payse, ende om te vercrighene de vrientschepe van haren prinche, behouden haren rechten ende haren privilegien, ende up dat consentheerden sy in de communicacie te hebbene, ende sprake te houdene met den gheenen, die de prinche daer toe ordineeren soude, binnen sulken termine cort oft lanc als 't hem ghelieven soude, ende in deser manieren, soe voerden de capiteynen de antwordde buten Sente Lievinspoorte ten bollewerke, ter ghenoender hueren, daer sy de herauden vonden, dewelke de antworde ontfinghen, metgaders de heeren vorseit, ghelovende 's anderdaghs te bringhene een saufconduyt om de gheene, die comen souden van der steede weeghen van Gendt, daer 't den prinche gelieven soude om te tracteerne ten payse, enz., dwelc sy daden ende 't saufconduyt hilt in tot L peerden toe. Dese heraut, die dit saufconduyt brochte, was inghehaelt van den capiteinen, met al den soudeniers ende peerden van der steede, zeere heerlic, ende hy hadde an eenen wapenroc van 's princhen wapenen, ende aldus rydende, voerden sine in sijn herberghe in de Drye Coninghe, up de Hoghpoort.
's Nachts omtrent den xj van der nacht, soe wart zeere vreezelijc ghesleghen de stormclocke, want daer was comen mare dat buten Sente Pieters ghesien waren
| |
| |
eenighe Pickarden, om dwelke al 't folc liep te wapenen zeere haestelijc ende ter poorten, up avonture wat hadde willen zijn, maer als 't folc al ter poorten ende ten vesten quam, soe ne vernam men niet. Groete meenichte van den goeden lieden trocken vore de herberghe van den Drye Coninghen, daer de heraut gelogiert was, up avonture oft eenighe ongheruste ende quaetwillende hem hadden moghen vervorderen beroerte te makene, als om schoffieringhe te doene den vorseiden heraut.
's Vrydaghs xxvij in Hoymaent, soe trocken de ghedeputheerde van Gendt met den vorseiden heraut tot den prinche te Gavere, hebbende vulcomen macht ende procuracie van al den ghehielen buyke van der steede van Gendt, wies dat by hemlieden ghedaen wordde in 't maken van den payse, dat sy dat goet, vast ende van werdden houden souden; ierst tracker de prelaet van Dronghene, de prior van den Sartreuzen, Der Bouwen van Fosseus, die men seit van Nevele, religieus van Sente Baefs; meester Jan Van der Heeken, Jan de Raedt, Anthonijs Sersanders, Jan Van der Moere, Jan Van den Poele ende Willem de Pottier.
Saterdaghs xxviij in Hoymaent, ten x hueren van der nacht, soe quamen de ghedeputheerde weeder t' huus ende brochten den pays, ende sondagh 's morghens soe was te kennen ghegeven hoe, in wat manieren, ende waer uppe dat den pays ghesloten was, in 't welke al 't folc ghemeenlijc wel ghepait ende te vreden was, ende zeer blyde.
|
|
Auteursrechtvrij