|
| |
| |
| |
[1379]
Dbeginsel van den orloghe tusschen Ghendt ende Brugghe om 't ghedelf van der Leyen.
In 't jaer M. CCC. ende lxxix, dat quade bestier van den grave Lodewijc van Male, ende sijn simple ende slicht regement was dat princhipaelste occuisoen van den orloghe tusschen Brugghe ende Gendt. Dese grave Lodewijc was ghetydelyke te Male ende Brugghe, ende woende daer, omme dat hy te Male in 't castiel gheboren was ende oec kersten ghedaen, ende selden quam hy te Gendt, dwelc dien van Gendt spyte ende wyperde, ende hy hilt te sinen rade al blyde, jonghe ghesellen, die speelen consten op instrumenten van muziken, ghevende hemlieden groete ghiften ende makede se ryke, ende dit en behaghde noch en ghereyde niet wel dien van Gendt, ende seiden hem dat hem niet wel en betaemde. Ende omme dien van Gendt te bet te ghelievene, de grave Lodewijc hy dede maken de Posterne, ende hilt daer sine woenste eenen langhen tijdt. De grave Lodewijc was zeere costelijc ende eerlijc in alle sinen dinghen, ende hieromme hy sette pointingen ende stelde settinghen in 't landt, maer het en greedde dien van Gendt niet wel, mar sy golden de settinghen twe warf, mar ten dardden ende men eene puentinghe ghinc setten, sy riepen alle ghemeenlyke te Gendt dat syre niet meer aff gheven en souden. Dit gheviel in 't jaer Ons Heeren M. CCC. ende lxxix, cort naer paesschen. Die van Brugghe als de grave Lodewijc yet claghede oft yet begheerde sy gaven 't hem blydelyke ende sorcoursdene als hem wat ghebrac. De grave Lodewijc dancbarich van des hem die van Brugghe daghelijcs deden hy sprac hemlieden toe, segghende: ‘Op dat sy van hem yet begheerden hy soudt hemlieden consentheeren ende al te gherne doen.’ Dat anhoerende die van Brugghe, be- | |
| |
gheerden an den grave Lodewijc dat sy mochten maken van Brugghe tot Dueynze, een ghedelf omme de Leye te Brugghe toe te bringene, ende hy consentheerde 't hemlieden, ende stappenants sy namen bet dan iijc delvers ende begonsten te delvene. Dit en gheliefde dien van Gendt niet, ende claghden 't de
eedelen van Vlaenderen, wien dat oec niet wel en gheliefde, want het dochte hemlieden sijn groetelijc in acterdieele van dien van Gendt, daer den staple van den grane behoerde, dwelke meest deel by der Leye van Bethune, van Arye, ende van Duway comt te Gendt als te sinen staple. Omtrent sinxenen de grave Lodewijc beriep te Gendt een steecspel te houdene op den Cornaerdt, daer al te groeten cost om ghedaen was, ende hy quam te Gendt omtrent de cruusweke omme te ordineeren, waer dat elc logieren soude, dire quame, het ware uut Brabandt, uut Hollandt, uut Henegauwe, uut Pickardyen, oft uut Artoys; ende de grave begherde eene settinghe te hebbene op elc ghemet landts al Vlaenderen dore. De settinghe wart t' Schepenenhuuze te Gendt uutgheroupen van 's prinscen weeghen, ende een poorter van Gendt, ghehieten Goessin Mulaerdt, die ontseidt, segghende dat men niet gheven en soude, ende 't ghemeene riep ghemeenlyke dat sy den prinche niet en wensschende eene mite te ghevene omme sine costelicheit, ende sine joncheit met te bedrivene, in dansene, in reyene met wijfs, ende met pypers te verdoene, ende die ryke te makene. De grave dit siende, claghde dien van Brugghe sinen noedt, ende sy gaven hem eene somme van penninghe die hy begheerde, op dat sy delven souden moghen de Leye tot Dueynze, want sy hadden ghecocht al dlant daer men dore delven soude, segghende dat elc op 't sine mach spitten ende delven, op sijn eyghen landt, alsoe hy wilt. De grave consentheerde 't hemlieden, ende approbeerde 't hemlie- | |
| |
den met bezegelde brieven te delvene soe diepe ende soe breet in de wijdde, dat al djaer de pleyten souden moghen varen ende kieren, ontbiedende ende bevelende allen sinen justiciers ende officiers van den graveschepe van Vlaenderen, dat soe wye sy vonden belet doende dien van Brugghe in haer ghedelf, dat men die vanghen, houden ende rasteren soude, als mesdoende jeghen de hoecheyt van den prinche. Doen deden die van Brugghe ghebieden dat alle die metter spade
werken wilden, dat sy gaen souden ten ghedelve, men soudse wel betalen. Als sy ghedolven hadden tot Sent Joeris in Distele, ende souden in de prochie van Clesselare delven, 't welc es in 't Gendtssche, doen ordineerden die van Gendt C. ende xx Witte Caproenen, stoute, starke ende vrome mannen, ende twe capiteynen, Arnoudt De Clerc, ende Symoene Colpaert, die de Witte Caproenen souden lieden ten ghedelve, ende doen verbieden te delvene, ende waert soe dat yemant dolve, dat men hem sine spade nemen soude, ende doen uut- ende wechgaen; ende waert soe dat yemant de delvers beschermen wilde, ende de Witte Caproenen vermannen wilde, dat sy dan de delvers doot slaen souden. De Witte Caproenen comende ten ghedelve, sy verboden den delvers te delvene; sy lieten haer delven ende trocken te Brugghe wart, segghende hoe dat die van Gendt hemlieden verboden hadden te delvene in 't Gendtsche, op de verbuerte van haren live. De prinche was doen te Brugghe, ende hy beval dat men delven soude, ende hy sendde van sinen officiers ten ghedelve omme te vanghene, die 't beletten wilden; ende als de officiers daer quamen, sy vonden veele van den delvers ghequetst ende oec doot ghesleghen. Dit verhoerende de opperbailli van Gendt, Wouter van Auteryve, hy beval eenen 's heeren cnape, die men hiet Pieter De Coene, dat soe waer dat men Witte Crapoe- | |
| |
nen vonde, dat men se leeden soude in 's Gravensteen. Pieter De Coene vinc eenen Witten Caproen, ende hy riep zeere lude: Poorterye! soe dat veele lieden tot hem quamen, maer Pieter De Coene, by sijnder vromicheyt leedde den Witte Caproen in vanghenesse, ende des anderdaghs Wouter Van Auteryve, hooghbailli van Gendt, was versocht den Witte Caproen uut te latene, dwelc hy niet doen en wilde, maer hy beval dat men van 's heeren weeghen vanghen soude alle de Witte Caproenen, die men vonde binnen Gendt. Des anderdaghs 's nuchtens naer Sent Gillijsdach, de deken van der Weverye beval dat men niet werken en soude voer
ander tijdt dat de Witte Caproen ontsleghen ware, ende dat men vanghen soude 's heeren cnape, die den Witte Caproen vinc ende dien corrigieren, maer ummer men conste den Witte Caproen uuter vanghenessen niet ghecryghen, noch den dieneere ghecryghen, diene vinc. Dit siende 't comuyn, sy liepen ter Couteren al ghewapent, met haren banieren, roupende, dat sy wilden bliven by haren vryheeden, oft daer voren sterven. Wouter Van Auterive metgaders der wet, hy nam 's princhen baniere, seggende: ‘Soe wie den prinche ende der wet lief hadden, ende bystant doen wilden, dat sy hem volghen souden.’ De vleeschouders metgaders drye andere ambachten, die volghden 's princen baniere, roupende: ‘Vlaenderen Leeu!’ Dit was op den maendach naer Sent Gillijsdach, ende Wouter Van Auterive, hooghbailli van Gendt, comende ter Couteren met 's princhen baniere, hy wart daer van den wevers doot ghesleghen, ende sy bleven vj daghen staende in de wapenen, met haren banieren, ende sy coren Janne Hyoens tot eenen capiteyn, ende hy ghecoren sijnde, nam ijm mannen met hem, ende hy trac te Dueynze, ende voort in alle smalen steeden, te Aelst, te Dendermonde, ende te
| |
| |
Nieneve, ende hy dedse alle met die van Gendt zweeren. Hy trac op eenen nacht uut Gendt, ende beclam den castiel te Wondelghem, wannene ende stacker 't fier in, ende in alle de huuzen dire omtrent stonden, in despyte van den grave Lodewijc. Op Onser Vrouwennacht in Pietmaent, als Jan Hyoens hadde ute ghesijn omtrent eene maent, van steeden te steden in de casselrye van Gendt, ende 't folc doen zweeren met die van Gendt, ende comende over Ekeloe, hy wart daer siec ende starf, waer aff in Gendt groeten rouwe was, want het was een man van stouten ende groeten begrype. Op den xvten dach in Octobre, soe trocken die van Gendt vore Oudenarde, omme dat sy met hemlieden niet zweeren en wilden, ende lagher voren tot Sente Barbelendach, iiijden in Decembre; doen schieden sy van voer Oudenarde omme den winter, die op de hant quam. Op Sente Pietersdach, in sporkele, soe trocken die van Gendt vore Oudenarde, ende quamer subtelyken in by waerloosheeden van den wachters, die de poorten verwaerden, sy wonnen de steede, quamen ter marct, ende sloughen alle de eedele doot. Sy vonden se eetende, drinkende ende dobbelende, alsoe 't omtrent vastelavent was. In 't jaer M. CCC. ende lxxx trocken die van Gendt t'Aelst, ende keerden terstont weedre, ende sy ghingen te Aeltre, te Tielt, ende te Dueynze, ende in 't widderkeeren trocken sy te Denremonde, ende van danen keerden sy weder te Gendt. In 't selve jaer op den xiiij dach in Meye, quamen die van Gendt te Brugghe, op de Vrydachmarct, ende daer was zeere ghevochten, ende bleven daer veele versleghen an bieden syden, ende daer bleven veele Gentenaers ghevanghen. Die van Gendt vertraken uut Brugghe ter Boeveryepoorten, meenende te treckene te Dixmude, te Vuerne, ende alsoe in 't Weestvrye, maer als sy quamen te Sente Michiels buten Brugghe,
| |
| |
sy wordden gheware dat sy veele vrome lieden verloren hadden, ende daeromme sy keerden weeder in Brugghe, ende ghinghen ter Vrydachmarct. Die van Brugghe worddens gheware ende quamen ghewapent van alle zyden ter Vrydachmarct, roepende: ‘Vlaenderen Leeu.’ Daer ghinc men vechten, kerven ende houwen, ende die van Gendt verloren daer veele volcx, ende hadder een quade reyse. Men hiet die van Gendt in dien tyde Clauwaerts, omme dat sy op hare mouwe droughen drye liebardts clauwen, ende die van Brugghe hiet men Lelyaerts, omme dat sy droughen lelyen op hare mouwen. Omme dat die van Brugghe haer steede behilden jeghen die van Gendt, ende de victorye, daeromme sy maecten een liedekin dat men sanc achter steede te Brugghe, dat was dusdanich:
Hoet u wel van den liebaert,
Gaet ghi niet te Ghendtwaert,
Ghi laetter uwen tabbaert,
Al waerdi noch soe seere ghebaert,
Sy sullen u maken vervaert,
Wacht u voere den liebaert.
Up den eersten dach in weedemaent, doen wonnen die van Ghendt Denremonde ende staker 't fier in ende verbarrenden 't. Up den anderen dach in wedemaent vinghen die van Ghendt veele Brugghelingen ende Vryelaten, ende brochten se te Gendt in vanghenessen, ende omtrent Sent Jans-messe wordden sy ghewisselt up de gheene van Gendt, die te Brugghe ghevanghen laghen. Omtrent Sent Jans-messe, die van Gendt traken uut te Waelpoorten, met tenten ende met pauwellioenen, meenende te Brugghe te comene. Dit verhoerende de grave Lodewijc, hy versochte an die van Gendt dat sy met payse ende met vreden wilden t' huuswaert kieren, ende daer was de pays ghemaect tusschen den prinche
| |
| |
ende die van Gendt, ende de grave Lodewijc trac in Ghendt, daer hy werdelijc, met groeter eeren ende reverencien, met processien van al den insetenen ontfaen was; desen pays en gheduerde mar vij weeken. In 't selve jaer M. CCC. ende lxxx op den achtsterden dach in Oughstmaent, soe spleet de pays ute omme dat die van Brugghe hadden de wevers t' onder ghedaen, ende dat verhoerende die van Gendt, sy beriedden weder eene uutvaert ende voeren te Dixmude op den naesten maendach, ende daer worden die van Gendt meest deel versleghen van dien van Brugghe ende van die van den Vryen, ende daer waren poorters van Brugghe ridders ghemaect, als Mer Niclaus van Schatille, Mer Bouwin de Vos ende meer andre; de bieesten die die van Gendt gheroeft hadden, waren te Brugghe in ghebrocht ende vercocht, men gaf eene wedre om v grooten, eene vette coe om xviij oft om xx grooten, eenen vetten osse om ij scellinghen grooten, eene veerze om x oft om xij grooten. In 't selve jaer, up den anderen dach in Septembre, doen quam de grave Lodewijc met dien van den Vryen, ende wel nalincx met al Vlaenderen vore Gendt, ende hy lach daer x weeken lanc, ende doer al dat Ghendt beleit was, nochtans trocken sy ute ende beleyden Denremonde ende Aelst. Up den xxj dach in Octobre doen laghen sy te Zwalmen, ende up Alderheylighendach soe was een groet strijdt ter Langherbrugghen, daer veele Bruggelinghen bleven up Aldersielendach, ende 's daghs daer naer waren die van Gendt voere Gheroudtsberghe, dwelc sy wonnen up den v.ten dach in Novembre. Doen waren veele Brugghelinghen en Vryelaten versleghen t' Everghem ende de banieren van Brugghe ende van den Vryen waren ghenomen ende van dien van Gendt up de mueren van Gendt gestelt, ende up Sente Martins avont doen was
| |
| |
de pays ghemaect, ende de grave Lodewijc, ende alle die met hem vore Gendt laghen, trocken elc t' huuswaert ende desen pays gheduerde omtrent xv weeken. Up den xxviijten dach in Sporkelle, die van Brugghe ende van meer anderen plaetsen saghen te Gendt staen alderhande gheroeft goet vore de doren, ende up de veinsteren te coepe ende ten proffyte van den gheenen die 't toebehoorde al eer dat gheroeft was, soe daden sy 't rasteren met den heere, ende hierom liepen die van Gendt in de wapenen, ende up den viijten dach in Marte trocken sy uut in Vierambachten. In 't jaer ons Heeren M. CCC. ende lxxxj, up den xijten dach in Meye, quamen die van Gendt voer Cortryke ende sy verbarrenden de baelgien ende alle de huzen, die buter steede stonden. Up Sente Servaesdach doen traken die van Gendt ute met vijf bataillien oft heeren, d'een voer te Gheeroudtsberghe, d'ander te Denremonde, dat dardde te Cortryke, 't vierde in Vierambachten, ende 't vijfste te Dueynze ende te Nevele, ende haerlieder capitein was Philips van Artevelde, die alsdoen daer toe gheordineert was. Alle de gheene die doen in Vierambachten trocken, sy namen al dat coren dat sy vonden, ende brochten 't te Gendtwaert, ende die te Dueynze waren die keerden wedre te Nevele, daer sy van den heeren geschoffiert waren. De gheene die voer Oudenarde gheleghen hadden, traken van daer, om dat sy haren capiteyn verloren hadden, Raesscen van Liedekerke, ende in wraken van dien, sy trocken te Dueynze, te Tielt, te Aeltre, te Urssele ende te Eekeloe, ende setten alle dese steeden in colen ende in gloede, ende al dat sy in haren weg vonden, ende van daer voort trocken sy al verbarrende wat sy vonden te Maldeghem, te Brugghe vore de poorte, ende sy trocken te Male, ende daer worpen sy aff ende daden te nieute 's graven Lodewijcs castiel,
| |
| |
daer hy te woenene plach, ende sy vinghen in haren weghe xxvj notable personen, dewelke sy met hemlieden leedden te Gendt ghevangen ende brochten se tot up de marct, daer sy met staven ende met hamers al in sticken ghecapt waren, op den xxijten dach in Wedemaent. Up den xxvten dach in Wedemaent, doen was 't kint van Edinghen, dat edel bloedt, versleghen te Gendt, ende up den xiijten dach in Oughst, doen quamen buten Keyserpoorten veele van 's princhen eedele met Sent Joerijs baniere, roupende, met luder stemmen: Vlaenderen Leeu! ende sy bleven daer ligghende vier daghen lanc. 's Daghs voer Sent Andriesavont was te Gendt eene groete wapeninghe omme dat sy gheen broedt en hadden t'etene, sy ghinghen in Vierambachten ende brochten veele corens ende veele wijns van den Damme ende men dede te Gendt den wijn cryeeren met eenen beckene, den stoep om ij groeten, want diegheene, diene brochten, haddenen goeden coep. Op den xxten dach in Decembre verloren de heeren Ardenborch, ende naer dat die van Gendt de steede gheroeft hadden, sy staker 't fier in te spyte van die van Brugghe. Up den anderen dach in Laumaent, doen was Gillijs De Moleneere de uppercapitein doot ghesleghen, ende up Sente Pauwelsavondt, doen was te Gendt gemaect oppercapitein Philips van Artevelde, ende up den Asschenwoensdach, dwelc was den xixten dach in Sporkele, was 't pas te vij Heeken verloren. In 't jaer Ons Heeren M. CCC. ende lxxxij, omtrent Paesschen, die van Gendt beseffende dat sy groet ghebrec hadden van broede ende van vytaillien, zy waren wel van den avyze pays te makene met haren prinche, ende hem daerom oedmoedelyken te biddene, ende daeromme Philips Van Artevelde, haer capitein, beval al den gheenen, die hem volghen wilden om te treckene tot den grave Lodewijc,
| |
| |
dat sy up hare mouwe setten souden: Helpt God! ende hy ende al sijn ghesinde hadden 't op hare mouwen. Den derden dach in Meye quamen die van Gendt up 't Beverhoutvelt; dit vernamen die van Brugghe nar der noene, sy gaven 't den grave Lodewijc te kennen dat sy begheerden uut te treckene, ende die van Gendt te bevechtene, mar Mer Hueillardt Van Pouke, capitein van Brugghe, ende oec 's graven Lodewijcs raedt ghedrouch, midts dat 't folc omme ghesijn hadde, metten heylighe bloede, ende veele vremder lieden in de steede comen waren ende 't folc al wel stijf ghedronken hadde, dat men tot 's maendaghs ontbeyden soude, ende dan soude de grave Lodewijc te velde comen, met al dat hy vermoghen soude. Desen raedt en gheliefde dien van Brugghe niet, maer sonder avijs ende sonder beliedt, ghelijc ombestierde dronkaerts, sy ghinghen ter Gendsscher poorten ute, sonder ordenancie; dit siende die van Gendt, dat sy quamen by hoepelkins al verschieden d'een van den anderen, by x, by xij, by xvij oft by xxen, sy ommeringheden altemet een hoepkin ende sloughen se doot ghelijc kiekenen, comende altemet narder ende naerdere der steede vechtende ende slaende. Omtrent cloestervespertijdt, Mer Hueyllart Van Pouke, capitein van Brugghe, bringhende den standart van den grave Lodewijc al tot by Assenbrouc met dien van Brugghe, hy stelde hem om die van Gendt te weederstane, ende was daer zeere ghevochten, maer hendelijc Mer Hueyllardt van Pouke, de capitein van Brugghe, wart dootghesleghen, ende meest al dat met hem uut Brugghe quam dat conste ghevlien, dat vloet ter steede wart; die van Gendt siende de Brugghelingen vastelijc vlien, sy volghden starckelijc an van achtere, om met hemlieden in te comene, up dat sy consten ende alsoe de steede te ghecrighene. De wachters die de poorten wach- | |
| |
ten, sy ne dorsten de poorten niet sluten, om haer volc dat vaste in quam ghevloen, mar als sy saghen die van Gendt ancomen, sy pijnden hem de poorte te slutene,
nemar yeer dat sy toe ghinc, een Ghentenare schoet sine pyke tusschen biede de bladeren van der poorten, ende by dien soe ne conste de poorte niet toe, ende Philips van Artevelde dat siende, beval terstont met crachte de poorte up te drommene, dwelc met groeter pinen wart ghedaen, ende alsoe quamen die van Gendt in Brugghe ter Gendsscher poorten in, vechtende ende slaende al doot dat sy vonden, sy trocken ter marct, slaende al dat sy in haren weghe vonden; ende als sy de marct hadden, sy deelden hem in twe scharen, de eene heelt bleef de marct houdende by rade van haren capitein, Philipse van Artevelde, die hem voer dbeelfroet hilt van der Hallen, de andre schare die ghinc ter Buersse in de Grauwerkers-strate, in Sent Jacopsstrate ende in den Ouden Sac, ende sy sloughen 't al doot dat hemlieden wederstaen wilde, ende sonderlinghe worden daer doot ghesleghen de vleesschouwers, de makelaers, de vischcoepers ende de grauwerkers; daer was sulke bloetstortinghe ende sulc ghevecht, dat die van Gendt ghinghen tot halven schoene in 't bloedt. Dit siende de wevers ende de smede van Brugghe, sy quamen ter marct met Der Symoene Cokermoes, ende hilden hem met die van Gendt, ende die men wiste dat contrarie waren die van Gendt, die slouch men doot. De grave Lodewijc hadde wel nar doot ghesleghen ghesijn in Sent Amands-strate van Symoen Kokermoes knechten; de grave Lodewijc vlooe behendelyke uut Brugghe, sittende op eens landsmans merye tot Roeselaer, ende des andersdaghs quam hy te Rycelle up den sondach naer de prosessiedach; die van Gendt roefden Brugghe, ende waer dat sy heeren, oft edele, oft wetthouders vonden, die sloughen sy
| |
| |
alle doot, sy ghinghen in 's princhen hof, ende namen al dat sy daer vonden, ende voerden 't te Gendt waert, sonder den wijn, die in 's princhen keldre lach, bet dan xl. vaten roedts wijns, die sloughen sy alle den bodem uute, ende lieten vloten al den kelre dore, ende de Vier Ordenen, die haelden den wijn met cannen in haer covent, ende sy goten den wijn in vaten, ende dronker wel eene maent ane. De doode die versleghen waren, die waren meest ghehaelt van den Vier Ordenen, ende begraven in haerlieder covente, ende daeromme consentheerden die van Gendt den Vier Ordenen den wijn te mogen halen. De heere van Pouke, Mer Hueyllardt wart ghebrocht te Brugghe ten predicaren, ende daer begraven up de presbiterye, in 't covent van den Predicaren; te Brugghe waren ghemaect drye groete carnieren by 's portiers huus; up 't kerckof was een pit ghemaect daer c ende xvj lieden in waren gheworpen in haer hemden ende nedercleedere; tusschen der braemberchpoorte ende 's portiers huuze was eene pit daer lxxv eerlyke, notable poorters al ingeworpen waren, som in hare wambayse, som in hare hemde, ende veele met couscen ende schoens, want die van Gendt en wilden niet ghedoghen dat men se eerlyker ter eerden dade; in dien selven pit waren gheworpen Mer Jan Bouwin ende sijn broeder Wouter Bouwin; dese Jan was burgermeester van Brugghe, ende warer meer in gheworpen, andre die scepene ende raden, dekens ende hooftmans ghesijn hadden. Ten Predicaren waren begraven, veele die in 's princen dienst ghesijn hadden, als d'Amman van Brugghe, 's princen barbier, Jan van Gendt, valkeneere van den prince, ende meer andre dieners; daer was een carniere ghemaect by den ouden kerchove daer xcj lieden in gheworpen waren. Te Beverhout up 't velt waren versleghen bet dan vjm mannen van Brugghe, ende som van den Vryen,
| |
| |
van denwelken waren bet dan de iiijm up 't velt begraven in groete pitten, met xxx, met xl. te gadre. In Brugghe waren bet dan iijm mannen versleghen; in Brugghe waren some cnapen van ryken poorters, uutlandssche knechten, ende die sloughen hare meesters doot, ende namen ende roefden haerlieder goet, goudt, silvere ende dierbare juwielen, alsoe wel als die van Gendt. Up den vierden dach naer de processie, welc was dycendach, doen quamen de neeringhen van Gendt in Brugghe, ghewapent met haren standarden staen ter marct, ende men maecte doen Pieteren De Wintere, capiteyn van Brugghe, dewelke wel ix jaer ballinc hadde ghesijn uut Brugghe, omme diverssche manslachten, ende hy dede dien van Gendt vellen ende breken de drye poorten te Brugghe, staende over de syde te Gendt waert; als Sente Cruuspoorte, de Gendtpoorte, ende Sente Katelinenpoorte, ende aldaer de vesten vullen, soe dat men by daghe ende by nachte vry in Brugghe ende uut Brugghe gaen ende kieren mochte, ende die van Gendt namen te Brugghe van den eerlijcsten ende van den rijcsten poorters ijc, ende voerden se te Gendt te ghyzele. Up den Assencioens-avont, 's noenens, soe waest eene groete eerdtbevinghe, ende dierghelyke up den Sinxen avondt 's morghens tusschen den v ende den vj, soe dat veele kemeneyen ommevielen, ende tenewerc, yerenwerc, candeleers, ende beckene vielen ter eerden. Binnen deser maendt ghecreghen die van Gendt alle de steeden van Vlaenderen, sonder Denremonde, daer de edele van Vlaenderen in waren, ende Oudenarde daer 's princhen lieden in waren; daeromme dat die van Gendt vergaderden een groet heere, ende trocken voer Oudenarde, daer sy voren laghen, bet dan vij weken. In 't selve jaer was eene groete steerfte. In Novembre quam Kaerle, de coninc van Vrankeryke, in Vlaenderen te hulpen den
| |
| |
grave Lodewijc, ende hy lach by Cortryke up de Schelde, wel xvj daghen lanc te velde, daer naer quam hy voer Ypere daer vele Bortoene bleven versleghen van den Vlamingen. Up den xxvijten dach in Novembre gheviel de wijch te Roesbeeke, nu quam de coninc wel met xxm mannen van wapenen te Paesschendale, up den Goudberch, by Roesbeke, ende bander zyde Philips van Artevelde met eenen groeten heercrachte van Vlaminghen, ende hy trac den coninc te ghemoete up den Goudberch. De coninc hadde ghemaect drye scharen ende ghestelt in goeder ordenantien, ende in 't vergaderen was zeere gevochten, ende wonnen de Vlaminghen de eerste bataillie, ende versloughen meest al dat jeghen hemlieden comen was. De Franssoyzen siende dat sy nalincx tardde van haren edelen verloren hadden, sy toghten de oliflamme van den welken de Vlaminghe, als sy ze saghen wordden versaght, vervaert ende gheschoffiert, ende in dat toelopen wart Philips van Artevelde ghevelt ter eerden, zeere ghequetst, ende ghevanghen, ende was voer den coninc van Vrankeryke, ende den grave Lodewijc gheliedt, ende hem gheprezentheert, ende Philips couscen waren vore de knien ghevoedert met grauwen rugghen, ende men wist noyt hoe hy starf oft waer hy bevoer, ende de coninc ende de grave Lodewijc hadden de victorye, ende bleven daer groete menichte der Vlaminghe versleghen. Die van Gendt, die ten Goudberghe ter bataillien niet gheweest en hadden, ende al noch meer dan eene halve mile van daer waren, hoerende dat Philips van Artevelde zeere ghequetst was ende ghevanghen, sy liepen wech te Oudenarde waert tot haren ghesellen, die Oudenarde beleit hadden; sy daden se upbreken, ende met hemlieden te Gendt waert kieren, ende doen coren sy eenen nieuwen capitein, eenen Franssoys Ackerman, dewelke by rade van die van Gendt screef an den coninc
| |
| |
van Inghelandt, omme hulpe ende bistant van hem te hebbene. Die van Brugghe verhoerende hoe 't te Roesbeke vergaen was, up de selve avondtstonde omtrent schelletijdt in de nacht, een Christoffels Van Schote nam 's princhen baniere ende quam ter marct, ende al dat clergiet van Brugghe dat volghde hem, ende quamen ter marct met tortijtssen ende vierpannen, ende sy riepen van blijsschepen: Vlaenderen Leeu! Pieter De Wintre, broeder Clays Craye, sijn confessoer, ende alle hare ghesellen vlooen alle binnen der selver nacht behendelyke te Gendt wart, met haren schatte van gelde; daer naer quamen veele Bortoenen up Sent Andriesdach te Brugghe, edele lieden van wapenen, ende sy begonsten te roevene, ende der lieder huuzen up te slane; sy waren daeromme ghevanghen, by vj, by vij, ende by consente van den grave Lodewijc, sy waren te Brugghe up de marct aen 't pellorijn ghehanghen, ende de coninc dede te Brugghe ghebieden dat niement in Vlaenderen roeven en soude up de galge. Up den xxijten dach in Laumaent quam Franssoys Ackerman met dien van Gendt, beleyde Ardenborch, ghecreegh 't up den vijten dach, roefde de steede, stacker 't fier in, ende verbarrende se ende velde de poorten. In 't jaer Ons Heeren M. CCC. ende lxxxiij up den Assencioens-avont xixten dach in April, doen quamen die van Gendt met heercrachte voer Sente Cruuspoorte te Brugghe, ende schoten met busscen, ende met springhalen in de steede, ende sy verbarrenden alle de huuzen ende herberghen, staende tusschen Sente Cruuspoorte ende Sente Cruuskerke, ende van der kerken en verbarrende niet dan de choer, ende up den Assencioens-dach keerden sy weeder in Gendt. Up Sent Urbaens-dach quam de bisschop van Noorwijc in Vlaenderen met eenen heere van Inghelsschen te helpen die van Gendt; comende by Dunkerke, die van Nyeupoort wordden's gheware, van
| |
| |
Vuerne, van Dixmude, Westvrye ende Berghen-ambacht, met die van Cassele, ende sy quamen alle derwaert geloepen, met groeten cudden, d'een voren, ende d'ander nar, ende alsoe wordden sy alle van den Inghelsschen versleghen, ghemerct dat sy sonder hooftman ende sonder ordinancie quamen. De Inghelssche ghecreghen Brugborch, Duunkerke, Bergen, Nieupoort, Vuerne, ende Franssoys Ackerman dede den bisschop van Noorwijc, met sinen Inghelsschen belegghen de stede van Ypere; die van Ypere vernemende de toecomste van den Inghelsschen, sy verbarrenden al dat bute muren omtrent de steede stont, kerken, cloesters ende huuzen. Als de bisschop Ypere beleidt hadde, doen quam de coninc van Vrankeryke te Vlaenderen waert, ende als de coninc Atrecht leden was, de bisschop die voer Ypere ix weken lanc gheleghen hadde, vernemende de comste van den coninc van Vrankeryke, hy vertrac van voer Ypere, ende voer te Berghen, ende te Burchburch, ende van danen te Calays; ende Franssois Ackerman vertrac oec van vore Ypere te Gendt waert. De coninc van Vrankeryke verhoerende dat de Inghelssche te Brughburch waren hy quam in Westvlaenderen, ende hy ghecreech Berghen ende Dunkerke; dit siende de bisschop hy voer over in Inghelandt. Binnen desen dat de coninc van Vrankeryke, ende de grave Lodewijc waren in Westvlaenderen, Franssois Ackerman ghecreech met groeter behendicheyt de steede van Oudenarde up Sente Lambrechsdach, namen der ryker liede goedt, ende dreven se uuter steede, ende oec alle de edele, die in Oudenarde waren, vloouwen uut, ende up den viijten dach daer nar soe quamen, te Lilleghem by Calays, de boden van den ambassateurs van bieede den coninghen, van Vrankeryke ende van Inghelandt, ende sy maecten een bestant van Sente Baefsdaghe tot half Meye gheduerende, ende in dit bestant waren
| |
| |
besloten die van Gendt ende d'land van Vlaenderen, ende al desen tijt gheduerende bleef de grave Lodewijc ligghende te Sent-Omars in den cloester te Sente Bertins; de hertoghe van Berry, dewelke te wive hadde de eenighe dochter van den grave van den Bonen, hy was sculdich te doene manschip den grave Lodewijc, ter cause van den graveschepe van Artoys, waer aff dat men 't graveschip van den Bonen in leene hilt; hier toe versocht wesende, hy verantwordde dat hy ware een hertoghe, coninc's sone, conincs broedere, ende oem van den coninc Karle van Vrankeryke nu jeghewordich, menteneerende daeromme dat hy niet sculdich en was eenighen grave manschip te doene anders dan den coninc van Vrankeryke. De grave Lodewijc verantwordde den hertoghe van Berry, dat men hem, noch domeyne, noch transpoort, noch settinghe gheven en soude, noch laten upheffen voer aen der stont dat hy ghedaen hadde manschip alsoe 't behoert, ende hieromme dedene de hertoghe van Berry drommen van sinen lieden, ende duwen tusschen eene bedsteede ende der wieech, soe dat hy binnen den vierden daghe starf. Dit viel in den cloester t' Sente Bertins, ende starf de grave Lodewijc up den ixten dach in Laumaent, in 't jaer Ons Heeren M. CCC. ende lxxxiij, ende hy was begraven te Sente Pieters te Rycelle, ter Traelgien; hy regneerde als grave van Vlaenderen xxxvj jaer. Up den xiijten dach in Sporkele soe was uutgeroupen dbestandt, tusschen de twe coninghen, naer de voerscrevene maniere.
einde van het eerste deel. |
|
Auteursrechtvrij