|
| |
[1322]
Lodewijc van Nevers, sone van Lodewyke van Nevers, 's graven Robbrechs van Vlaenderen oudste sone, naer de doot van den grave Robbrecht, sinen groetheere, wart haestelijc ontboden ende ghehaelt te Parijs, daer hy was, by sinen wive des conincx Philips de Lange dochtere, ende alsoe trac hy haestelijc uut Parijs
| |
| |
metten boden van Vlaenderen sonder orlof te nemene aen sinen oem den coninc Kaerle, ende hy wart in Vlaenderen heerlyken ontfanghen ende ghehuuldt in al de steeden, ende alle de leenhouders deeden hem manschip, ende hy vermakede de wetten ende de officien. Binnen desen ontboedt Kaerle, de coninc van Vrankeryke, alle sine ghenoeten, princhen ende eedele van Vrankeryke te comene te sijnder brulocht, want hy nam te wive Maryen van Lutsenborch, des goeds keyzers Heynrijcx dochtere, dewelke keyser vergheven was van eenen jacoppijn, daer hy hem gaf te nuttene dat heyligh sacrament; ende dese Marie was sustere van den coninc van Beyenhen. In dese brulocht quamen hem presentheeren vore den coninc Lodewijc van Nevers ende Matheus van Loreyne, uuter name van sinen wive des goeds graven Robbrechs dochtere, ende elc hem vermetende recht aen 't graveschip van Vlaenderen; Lodewijc alligeerde de huwelyke voerworde, hoe dat in 't sluten van den payse tusschen Vrankeryke ende Vlaenderen ghemaect was 't huwelic van Lodewyke, sinen vader, oudste sone van den grave Robbrecht van Vlaenderen, ende van sijnder vrouwe moeder, 's conincx Philips dochtere, by conditien, waert dat Lodewijc van Nevers, sijn vadre, storve al eer dat Robbrecht, sijn groetheere storve, dat hy dan soude staen in de steede van sinen vader, ende sijn grave van Vlaenderen, ende dit hadde gheconsentheert Robbrecht, sijn oem, 's graven Robbrechs jonste sone, verteghen ende verworpen ende gherenoncieerdt op dese condicie van den graveschepe van Vlaenderen, met meer anderen redenen ende woerden, die Lodewijc van Nevers, daer toe dede toghen ende segghen. Matheus de grave van Lorayne ende van Sent Gonbaen seide, al waest soe dat sijn oem Robbrecht ende sijn moye van Couchy haers rechts waren te buten gegaen, mijn wijf, die haerlieder
| |
| |
sustere es ende dochtere van den grave Robbrecht soe ne heeft noyt gherenoncieert van haren rechte noch en es haers rechs te buten gegaen, daer omme ic begheere van mijns wijfs weeghe te hebbene 't graveschip van Vlaenderen. Doen quam Robbrecht, de grave van Cassele, als eenich sone van den grave Robbrecht voer den coninc te Parijs, ende begheerde den coninc te doene manschip van den graveschepe van Vlaenderen, ende dierghelyke de grave Matheus van Loreyne met veele redenen, ende allegacien, die hy daer toe dede toeghen ende segghen. De coninc Karle dese questie gehoert hebbende tusschen Lodewyke van Nevers, Robbrechte, sinen oem, ende Matheuze, den grave van Loreyne, ter causen van sinen wive, hy stelde de sake uute, ende hy maecte elken dach vore hem te Parijs te comparerene ende om vonnesse te hoerene, in Sent Andries daghe naestcomende. Binnen desen trac Lodewijc in Vlaenderen hoerende diverssche processe ende ghedinghen, ende daer op, als grave van Vlaenderen, termineerende ende vonnessen ghevende, den ballinghen ghevende haerlieder landt, ende gracie doende den ghevanghenen, ende gevende remissie den gheenen, die mesdaen hadden. Doen quam by hem de grave van Namen, sijn neve, de welke was heere van der Sluuys, biddende sinen neve, den grave Lodewijc, om 't baillisschip van den watre ende dat voertaene soude moghen sijn anex den heerschepe van der Sluuys, ende de grave Lodewijc consentheerde 't hem; om dit consent wart narmaels de grave van Namen ghevanghen ende de Sluuys verbarrent. Cort naer Sente Martens messe de grave Lodewijc trac te Parijs te sijnder dachvaerdt om te Sent Andries daghe te Parijs te sine, ende Lodewijc voer den coninc comende hy wart ghewrought dat hy wet ende vonnesse ghedaen hadde, ende remissien gegeven, ende de wetten vernieudt ende vermaect hadde,
| |
| |
doer al dat 't graveschip stont in calaingien, ende daer omme was hy ghevanghen ende gheleit te Parijs, in 't saucelet, ende binnen dardden daghe ghehaelt ende gheleyt in 't vanghenesse te Loevers, ende op den heylighen kerstdach ter beede van sinen wive des conincx Karels sustre dochtre, de coninc dedene delivereeren ende ontslaen van vanghenesse, ende beval dat hy soude comen te sinen wettelyken daghe ende hoeren vonnesse gheven. Al van kerstade tot lichmesse de ghenoten van Vrankeryke waren zeere besich om dit vonnesse te makene, hendelyke saterdaghs voer Onser Vrouwendach Lichtmesse soe was by Karlen, den coninc van Vrankeryke, ende den ghenoeten van der croenen toeghewijst 't graveschip van Vlaenderen Lodewyke van Nevers, Lodewijcs sone, ende des anderdaghs daer naer, soe dede Lodewijc manschip den coninc van den twe graveschepen van Vlaenderen ende van Nevers, ende in vastelavonde hy quam in Vlaenderen ende zwoer in de steeden de privilegien ende costumen te houdene ende elken recht te doene gheschien naer de costumen van den lande. De grave Lodewijc was zeere liberael ende gaf al dat men hem bat, hy hadde sinen oem, den grave van Namen, bezeghelt dbaillischip van den watre ter Sluuys, om te sine annex ter bailliagien van der Sluus, ende dat sy alle goet van ghewichte souden mogen coepen ende vercoepen nu ende t' eeuwelyken daghe. Hieromme soe ries een orloghe tusschen die van Brugghe ende dien van der Sluuys. De grave Jan van Namen, heere van der Sluuys als hy de steede van der Sluuys langhe bezeten hadde, met groeten payse wel den tijdt van xxvij jaren, doen ginc hy verlaten den bailli van den watre ende makede eenen poorter van der Sluus bailli van den watre. Als dit die van Brugghe ende van den Damme gheware wordden sy verboden 't den grave van Namen,
| |
| |
ende sy stelden daer in den bailli van den Damme, die daer te voren bailli van den watre ghesijn hadde, want dbaillischip van den watre was annex den baillischepe van den Damme, ende het behoerde te sine een poorter van Brugghe. De grave van Namen seide: ‘Het ware sine, ende het was hem gegeven ende bezegelt, ende hy soudt houden ende beschermen met sinen live ende met sinen goede.’ Ende hy dede maken eene crane omme 't goedt van ghewichte met op te windene; die van Brugghe ende van den Damme zeere verstoert begheerden aen den grave Lodewijc, dat hy de ghifte die hy sinen oem, den grave van Namen, gegeven hadde weederroupen soude, want sy ne ware van gheender weerden, want het ware jeghen sinen ecdt, ende jeghen de privilegien, groetelic in prejudicien ende verminderinghe van den lande van Vlaenderen, de redene ende de cause was het mochte ghevallen dat een heere van der Sluus vyandt ware ende contrarie den lande van Vlaenderen, hy soude beletten dat negheene comanschepe, vytaillge, noch ander goet in Brugghe ten Damme, noch in Vlaenderen comen en soude, want Vlaenderen staet op de comanschepe, ende die van Brugghe hebben in privilegien wel bezeghelt dat alle goet van gewichte moet comen te Brugghe als ten staple. De grave Lodewijc was jonc, hy en achte des niet, maer de grave van Namen, die was behendigh, hy overmerkede de gramschip van die van Brugghe, ende hy trac in de Sluuys, ende ontboet volc van wapenen, ruters ende soudeniers uut vremden landen, omme te weederstane die van Brugghe op avonture oft sy gerochten dien van der Sluuys eenighen oploep te doene. Die van Brugghe siende dat de grave Lodewijc een kint was, want hy en was cume xxix jaer out, ende hy was gheregiert van sinen oem, den grave Jan van Namen, heere van der Sluuys, ende daeromme die van
| |
| |
Brugghe seiden: ‘Eest soe dat wy die van der Sluus laten hebben de heerschappie in 't water van den Zwinne, welc Zwin ons toebehoert, ende dat sy de crane, die men daer maect, rechten om 't goedt van ghewichte met op te windene, onse steede van Brugghe wart bedorven, ende daeromme laet ons gaen ter Sluus, om dat te beweerne ende onse recht ende privilegien te beschermene.’ Die van Brugghe trocken uute met groeter menichten ter Sluus wart ende voer der Sluus comende omme tenten ende pauwellioenen te slane, soe quam de grave van Namen uut, met groeter meenichten van Duutsschen ruteren, ende sloughen doot de gheenen, die de tenten sloughen ende de pauwellioenen. Die van Brugghe siende hoe haestelijc dat sy verloren hadden wel iijc vromer mannen, voer den gravè van Namen, sy sendden haestelijc te Brugghe wart, bevelende dat soe wat dat wapenen draghen mochte dat het haestelyke comen soude ter Sluus. Dit verhorende de grave Lodewijc hy quam met die van Brugghe ter Sluus, niet om die van Brugghe te helpene, maer om sinen oem te beschermene, ende had soe ghesijn dat de grave Lodewijc ende sijn oem, de grave van Namen, hadden starkere ghesijn, dan die van Brugghe, Brugghe hadde bedorven ghesijn. De grave van Namen siende den grave Lodewijc voer der Sluus met dien van Brugghe, hy quam met al sijnder macht uute, jeghen die van Brugghe ende begonste in die van Brugghe te schietene ende te slane. Die van Brugghe deinsden een luttel om dat haer volc dat met den grave Lodewijc quam, aencomen soude. Dit versach de grave van Namen, ende daeromme hy deynsde een luttel achterwaert, dat saghen die van Brugghe, de welke hemlieden involghden, ende slaende ende van achter jaghende sy versloughen meenighen Sluuzeneere, want de soudeniers ende de Duutssche, die metten grave van Namen ter Sluus comen waren die
| |
| |
vloen, de someghe in 't Zwin, de someghe versmorden ende verdronken in grachten ende sloeten. De grave van Namen siende hoe dat hem die van Brugghe sijn heere zeere afghesleghen hadden ende ghemindert, hy quam met eenen groeten moede met sinen eedelen op die van Brugghe; ende daer was horribelyken zeere ghevochten, maer den grave van Namen waren afghesleghen meest alle sijn eedele, daer bleven doot Mer Floreyns van Borssele, Mer Symon van Brugdam, Mer Jan Bernage, ende bet dan xx andre ridders uut den landen van Namen, Ardanen, ende uut den lande van Gheldre, ende de grave van Namen wart ghevanghen ende te Brugghe in een schip ghevoert in den Braemberch, ende van danen in den Steen gheleyt. Dit gheviel in wedemaent op Sente Basilijs avont in 't jaer Ons Heeren M. CCC. ende xxiij. Ende de grave Lodewijc hadde gherne sinen oem, den grave van Namen, verborcht uut der vangenessen maer en halp niet, die van Brugghe en wilden in gheender manieren naer horen oft hy en soude eerst wederroupen ende renuncieeren de ghifte, die hy sinen oem Jan, den grave van Namen, ghegeven hadde ter Sluus ende bezeghelt; ende die van Brugghe die wilden dat de grave van Namen soude overgeven den brief, die hem de grave Lodewijc ghegeven hadde ende besegelt om dien te casseerene ende te schoerne. De grave van Namen duer al dat hy te Brugghe ghevanghen man was ende te wille, hy sprac hemlieden toe segghende, als dat hy den brief houden soude om hem ende om sine narcomers. Doen ghinghen die van Brugghe weeder ter Sluus ende sloughen 't al doot dat hem ter weere stelde in de Sluus, sy roefden de Sluus, om dat sy daer vonden goet van ghewichte ende eene crane, nieuwelijcx ghemaect ende dien wierpen sy omme ter neder, ende braken se, ende staken 't fier in veele huuzen van der Sluus, ende verbar- | |
| |
rende se; dit gheviel op eenen woensdach vore Sent Jans Baptistendach, den ixten dach naer dat de grave van Namen ghevanghen was. Men dede veele beeden aen
die van Brugghe omme den grave van Namen ontslegen te hebbene, maer en halp al niet; oft het en ware dat de grave Lodewijc van Vlaenderen hemlieden hadde willen vergheven al datter mesdaen was, ende den brief van der ghijften doen schoren ende te nieute doen, ende voort gheven dien van Brugghe brieven van revocacien, narrerende daer in dat hy niet en wiste wat hy ghedaen hadde. De grave van Namen in den Steen te Brugghe ligghende als ghevanghen man hy bleef altoos in sijn propoost, segghende dat hy dien van Brugghe vergheven en soude de schade ende de schande, die zy hem ghedaen hadden ende den spijt dien sy hem bewyzen in 't gheent, dat sine houden liggende in den Steen met den mesdadighen, ende dat hy niet gheloeft en was op sijn eedelheyt ende op sijn trauwe te gane tot Sent Donaes te messen oft te vesperen, ende hy seide dat den brief dien hy hadde van den baillischepe van den watre ter Sluus, dat dien ware te Namen in 't castiel ende dat hy dien soude houden om sine narcomers. De grave van Namen hy was schalc ende subtijl, hy merckede datten die van Brugghe zeere onwaerdelyken hantierden ende rudelic hilden in den vanghenesse, hy ymagineerde hoe dat hy hem best uuter vanghenessen steelen soude moghen, ende alsoe vlien uut Brugghe; onder den Steen was een huus wylen toebehorende eenen riddere, ghenaemt Mer Jan Van den Dorne, dewelke sine camere achter dede vermaken, ende de grave van Namen badt dien riddere, dat men dat gat van den soldere daer een balke nieuwelijcx gheleyt was ende nieuwe planken niet stoppen en soude, noch de planken naglen, ende dat hy mochte hebben eene liedere, die lanc ghenouch ware, ende
| |
| |
dat men die stellen soude onder de bassecamere van der vanghenessen, ende dat men versien soude van v oft vj peerden, heimelijc staende te Mer Jans Van den Dorne, ende dat Mer Jan soude willen sijn omtrent den xj, vore den middernacht, onder den Steen in de vorseide camere om hem uut te helpene. Op dien selven avont soe waerer veele lieden nieuwelincx brocht ghevanghen, ende haerlieder vrienden, die quamen tot hemlieden, bringhende spyze ende dranc, ende aten daer met hemlieden, singhende ende clinghende, speelende ende dobbelende tot der middernacht, ende het viel ghetydelyke dat daer sulc caboel was by nachte. De grave van Namen claghde den steenwachtere dat hy al te zeere den lichame hadde ende dat hy by dien de stille 's nachs niet sluten en soude, ende des selfs nachs naer Sent Denijsdach, hy stont op ende veinse hem hebbende den lichame, ende daeromme hy ghinc dicken ter stillen, omme te wetene oft Mer Jan Van den Dorne beriedt was, om hem te sourcoursene ende te helpene uuter vanghenessen. Omtrent den x van der nacht ende dat meeste gheschal was van dien drinkers ende van den dobbeleers, doen halp Mer Jan Van den Dorne den grave van Namen, heere van der Sluus, uuter vanghenessen van den Steene, ende sy ghinghen tot der Boeverye-poorte te voet ende daer saten sy op hare peerden, ende reden t'Onser Vrouwen ten Bonen, in pilgrimagien, ende van daer riedt de grave van Namen te Parijs tot Karlen, den coninc van Vrankeryke, ende van danen trac hy te Namen. De grave Lodewijc in 't beghintsele van sijnder regnacien, hy was costelijc ende zeere liberael ende hilt al te groeten staet, vertheerende meer dan sine dommaynen ende renten vermochten, ende daeromme begheerde hy an de steeden van Vlaenderen, ende aen de casselryen jaerlijcx eene somme van penninghen in renten, ende gaf orlof al sine
| |
| |
heeren, ridders, schiltcnapen, clerken, herauden en pypers, ende trac woenen in 't landt van Nevers, om dat hy daer beter coep levede, ende hy nam met hem eersame ende wyze heeren, diene souden regieren, sonderlinghe den abt van Verselay, dewelke was sijn opperste raedt, ende hy liet in Vlaenderen sinen ontfanghere, den heere van Aspermont, als gouverneur van Vlaenderen. Als de grave wech was de baillijs, schepenen, ende de keurheeren, die de settinghen ende de puentinghen ordeneerden om den grave te ghevene dat hem beloeft was, sy puenten ende setten 't volc de heelt meer dan den tax ghedrouch, ende sy en puenten 't folc niet elc naer sinen staet; ende daeromme rees een groet orloghe ende eene muterye in Vlaenderen, ende sonderlinghe te Brugghe jeghen den prinche ende jeghen de eedele al 't Vrye dore. Men vinc de kuerheeren, de scepenen, ende die de settinghe gheordineert hadden te Brugghe, te Berghen, te Vuerne, te Dixmude, ende al dat Vrye dore, ende men destrueerde haer huuzen; het was soe groet eene rammelinghe onder 't ghemeene als noyt te voren in Vlaenderen ghesien was, ende dit en conste de gouverneur, de heere van Aspermont, niet ghebeteren noch beletten met den drye steeden. De grave Lodewijc dit verhoerende hy quam te Vlaenderen wart, ende hy hoerde de clachte van den comune, hy maecte den pays ende vergaeft den comune 't gheent, dat sy mesdaen hadden aen sijn baillijs, schepenen, ende kuerheeren, ende an haerlieder goedinghe; ende de prinche badt den comune ter presencien van scepenen ende van den eedelen, dat sy wilden in goeden payse sijn met haren oversten, die hemlieden hadden te regierene, voort soe badt hy den eedelen, dat sy niet overlasten en souden sijn comuyn, ende dat men elken schatten ende setten soude naer sinen staet, ende men ordineerde an biede zyden de setters van der set- | |
| |
tinghe, ende 't comuyn belovede den prinche ende zwoeren dat sy niet meer mesdoen en souden haren belieders, dewelke souden sijn in de
steede van den prinche. De grave Lodewijc trac weeder te Nevers, in de octave van Sente Pieteren ende Sente Pauwels, in 't jaer Ons Heeren M. CCC. ende xxiiij, ende hy stelde governeur van Vlaenderen, den heere van Axelle. De prinche wech sijnde, de someghe van den heeren, die te voren ghevanghen waren, sy wilden hem wreken ende sochten behendighe haketten ende roeren op hare ondersaten, soe dat 't ghemeene gheware wart, ende by desen rees 't gemeene weedere op, ende het dede veele meer quaets dan te voren, ende ordineerden capiteynen. Die van den Noortvryen makeden haren beliedere eenen Zeegheren Janssoene, ende die van Oestvryen Lambrechte Bouwin, ende dese twe capiteynen rieden ende seiden dat niet goet en was, dat de eedele hadden binnen den lande van den Vryen castiellen oft starke huuzen, op avonture oft de eedele hem pijnden te wrekene op 't comuyn van des hem in tyden voerleden mesdaen was, ende oec op avonture oft sy haren ondersaten te veele fortscen ende overlasts wilden doen, alsoe sy begonnen hebben, ende daeromme dese twe capiteynen Zeeghere Janssoene ende Lambrecht Bouwin daden afworpen de castielen ende starke huuzen van den eedelen van den Vryen. De grave Lodewijc dit verhoerende, hy quam haestelic te Vlaenderen waert, en quam te Corteryke, ende de eedele van den Vryen quamen daer by den grave Lodewijc, claghende over 't comuyn van den Vryen; de prinche ontboet de someghe van den Vryen tot hem te Cortryke, mar sy en wilder niet comen; doen wordden de someghe van hemlieden ghevanghen, ende te Cortryke ghevoerdt, ende daer onthoeft. Van Cortryke trac de grave Lodewijc te Ghendt ende met hem de eedele van den
| |
| |
Vryen, dewelke rieden dat men soude mannen Ardenborch ende Ghijstele, ende men sende te Berghen in Westvlaenderen om Mer Jacoppe van Berghen, dewelke een vroem riddere was, ende hy was wel ghemint in Westvlaenderen, ende hy wart te Ghijstele capiteyn ghemaect ende hy quam met sommeghen van der Weest vierschare van den Vryen, die aen 's graven syde hieten sijnde, ende men hilt Ardenburch, Oestborch, ende Ghijstelle met den prinche jeghen 't comuyn van den Vryen, ende men vinc altemet die van den comune van den Vryen, ende men leyd se in vanghenessen, men hinct se, ende onthoefde se, ende men slouch se doot, die hem ter weere setten. Dit aensiende die van Brugghe ende oec andre steeden van den Vryen met den comuyne dat men se aldus in vanghenessen leedde, onthoefde, ende doot slouch, sy weederstonden de eedele, die by wylen over ende weeder reden tusschen den prinche ende 't Vrye, ende oec reden daer. De grave Jan van Namen was die se zeere leedt hadde om 't verlies ende de schade, die sy hem ter Sluus ghedaen hadden; de eedele daden zeere veele overlasts den comune ende staken den grave Lodewijc inne 't comuyn te nieute te doene. Dit verhoerende Lambrecht Bouwin hy beleyde Ardenborch, ende Ghistele beleyde Zeegere Janssoene, mar die van Ghistele, met den eedelen, diere in waren ende met haren capitein Mer Jacop van Berghen sy quamen uute ende daer wart zeere gevochten, 't comuyn ghinc te boven ende daer wordden veele eedele versleghen ende oec ghevanghen ghevoert te Brugghe in den Steen. Mer Jacop van Berghen was soe zeere ghewondt ende ghequetst dat hy daer naer nemmermeer man en was ende dat hy corts staerf. Die van Brugghe merkende den overlast van den grave Lodewijc, ende van sinen eedelen, ende hoe dat hy liever uut Vlaenderen was dan
| |
| |
daer in; ende dat hy anders niet en hilt dan Walen, die dlant leedt hadden ende anders niet en sochten dan om dlandt serf te makene ende in haerlieder bedwanc te stellene. Al waest soe dat die van Ghendt som met den prinche waren, de princhipaelste van Ghendt waren contrarie den prinche; die van Brugghe coren eenen capitein, ghenaemt Clays Zannekin, om dat sy hoepten by dien Vuerne te bet te ghecrighene ende Vuerenambacht, want hy was van den rijcsten ende van den besten van Vuerneambachte gheboren ende zeere gehacht ende wel ghemindt, alsoe 't wel scheen, want hy trac an hem ende ghecreech inne al Vueren ende Vuerenambacht, ende al Weestvlaenderen, Berghen, Brughburch, Cassele, Belle, Duunkerke met der casselrye, ende sy zwoeren alle metten commune te levene ende te stervene. Dit verhoerende de prinche hy quam t'Ypere, dewelke met den grave waren. Die van Brugghe hoerende ende vernemende den schimp, die men dien van den Vryen dede, hoe dat men se heymelyke vinc, onthoefde ende dootslouch, ende by nachte van haren bedde haelde, ende men wiste kume waer men ze verloes, daeromme die van Brugghe sonden vj notable poorters te Cortryke, om ten besten te sprekene, ende om ghemeen proffijt van den lande. Dit vernemende de grave Lodewijc hy quam te Cortryke, ende dede vanghen de vorseide vj notable poorters van Brugghe, die sy tot hem ghesonden hadden; die van Brugghe verhoerende dat hare ghedeputeerde boden van 's princhen weeghe ghevanghen waren te Cortryke, daeromme soe sonden die van Brugghe vjm mannen wel te harnassche te Cortryke wart, om hare vj poorters, die ghevanghen waren, weeder te cryghene met vrienschepen oft by crachte; ende de grave dit vernemende, hy dede die van Curtryke zweeren met hem, ende hy zwoer oec met hemlieden te levene ende te
| |
| |
stervene, ende daer die van Brugghe te wederstane; de eedele, die by den prinche waren rieden dat men 't vorbouch van Cortryke noordt staende verbarnen soude, om datter die van Brugghe niet luusschen en souden, ende sy soudens te vryere sijn, ende de steede te bet houden jeghen die van Brugghe. Men stac 't fier in 't voerbouch, ende het wart barrende, stappans de wint ghinc noordt staen ende wieu zeere hooghe, soe dat de sparken vloghen over de veste in de steede, soe dat by dien al de steede van Cortryke in gloede wart, ende waren die van Cortryke sonder eenighe hulpe nalincx al af ghebarrent. De grave Lodewijc nam de vj ghevanghe van Brugghe met sinen eedelen, die by hem waren ende meende daer met te treckene te Rycele wart. Dat siende die van Cortryke dat hem de grave Lodewijc met den sinen ontvlien wilde ende trecken te Rycelle, sy metgaders der wijfs van der steede wederstondene, soe dat daer zeere ghevochten wart, ende de wijfs hadden hem zeere fellyke ende quetsten ende wonden vele peerden; die van Cortryke vergaten den brandt ende haer goedt, sloten hare poorten ende verweerden hemlieden soe vromelyke dat sy versloughen de meeste deel van 's princhen volke, sy namen de vj ghevanghene Brugghelinghe ende lieten ze gaen, los ende vry, ende vinghen den grave Lodewijc van Vlaenderen, ende vj de opperste van sinen rade, ende leiden se in 't castiel te Curtryke. Dit sach de grave van Namen, die hem selven heymelijc gheborghen hadde op de veste in een wijchuzeken, zeere ghewondt sijnde, tot 's andersdaghs, dat hy heymelijc uuttrac tot Dornyke, daer hy sine wonden dede vermaken. In dit gevecht bleven doot Mer Jan van Vlaenderen, 's graven Lodewijcx oem, Mer Jan van Nivelle, Mer Robbrecht van Salmslacht, Mer Jan van Verryeren, de casteleyn van Repelmonde, Mer Bouwin van Zeegherscapelle, ende noch meer bet
| |
| |
dan ijc eedele. Mer Robbrecht van Vlaenderen, heere van Cassele, 's graven Lodewijcx oem, die was te deser tijdt in sijn castiel te Niepen, want hy en was van den grave Lodewijc niet ghemint, ende hy en was op den grave oec niet wel ghepayt, om 't graveschip van Vlaenderen, ende oec om dat die van den Vryen aldus heymelijc by nachte ghehaelt wordden, onthoeft ende dootgheslegen, by den rade van eenige eedelen, die by hem waren. Des anderdaghs naer dat Cortryke verbarrendt was, die van Cortryke ontsloughen ende telivereerden de vj ghevanghene van Brugghe, ende sy setten den grave Lodewijc op een cleen paerdekin, ende met hem de vj ghevanghene heeren van sinen rade, die met hem ghevanghen waren, ende leverden se te Brugghe, in de Halle, daer men 't cruut vercoept ende de specie, ende daer hilt de grave Lodewijc vanghenesse. De grave bat met traneghen oghen over de vj ghevanghene eedele mannen van sinen rade, dat men hemlieden niet en soude willen mesdoen, maer sijn beede en was daer niet gehoert, want sy wordden al in sticken ghecapt voer 't vanghenesse, om dat men bevant dat sy princhipale opstelders waren, dat men die van den Vryen alsoe ontliven soude, onthoefden, ende dootslaen. Het deerde den grave Lodewijc meer, dat hy met sinen oghen moeste sien sine eedele voer sine voeten in sticken cappen; ghelijc pasteievleessche, dan alle de groete meenichte, die 's dachs daer te voren te Cortryke vechtenderhant in hieeten bloede versleghen waren. Binnen deser tijdt was Clays Zannekin, die capitheyn doen was, te Brugghe, comen in Vuerne ende hadde vercreghen al Westvlaenderen, Belle, Cassele, Duunkerke, Berghen, Brugborch, Vuerne, ende Nieuport, ende hy verbarrende alle de woensten van den eedelen; te Dunkerke, ende te Cassele hadde hy ghedaen slichten de castielen van Mer Robbrecht van
| |
| |
Vlaenderen, omme dat hy te Honschoten vij notable van den Vryen, die over 't comuyn spraken dede dootslaen; met Clayse Zannekin quam eene groete meenichte van comune in Ypere, niet jegenstaende dat de eedele ende de wethouwers van Ypere alle met den prinche waren, maer sy en bedwonghen niet in tijdts haer ambachslieden, ende daeromme sy vlouwen altemet uut Ypere. Clays Zannekin was zeere heerlyken t'Ypere ontfaen ende hy dede aldaer de poorten vellen van der steede, ende dede de uuterste vesten maken, in 't jaer M. CCC. ende xxv. Cort hier naer, die van Brugghe ontboden Mer Robbrechte van Vlaenderen, dat hem soude willen ghelieven te sine Rewaert van Vlaenderen, metgaders den rade van scepenen van Brugghe. De coninc Karele van Vrankeryke, die oem was van 's graven Lodewijcx wive, verhoerende dat de grave Lodewijc ghevanghen was, hy sendde eene notable ambassade in Vlaenderen omme te tracterene van payse, ende den grave te lossene uut den vanghenesse. Dit en wilden die van Brugghe niet doen, sy en moesten 't ierst al Vlaenderen hebben te haren wille, als Ghendt ende Oudenarde met haren casselryen; ende sy daden vergaderen een groet heere van vromen volken, om te bestokene Oudenarde ende Ghendt, ende die van Brugghe bleven logieren som te Dueynze ende som by Oudenarde, ende sy ghecreghen den castiel te Peteghem. Doen was Mer Robbrecht van Vlaenderen met dien van den Weestvryen voer Oudenarde ende die van Brugghe met dien van den Noordtvryen laghen te Dueynze, verbeydende Mer Robbrechte van Vlaenderen, omme Ghendt te belegghene. Die van Ghendt verhoerende dat die van Brugghe verscheeden laghen, som te Dueynze ende som t'Oudenarde, sy traken op eenen maendach 's nuchtens Sente Marien Magdaleenendach, met xxm mannen uut, met haren capiteyn Willemme
| |
| |
Wennemaer, dewelke een grof, starc man was ende stout, ende quamen by nachte tot Nevele. Doen seyde Willem, de capiteyn: ‘Kindere, nu laet ons hier verbeyden tot der dagheraedt, ende met den oprysene van der sonnen, soe sullen wy gaen versouken die valssche versworene ende rebelle Brugghelinghe, die onsen prinche contrarye sijn, ende in vanghenessen houden ende oec contrarye sijn onsen overheere, den coninc van Vrankeryke, wy sullen op hemlieden comen metter morghenstont als sy noch sullen ligghen slapen, dan wordden sy alle te onsen wille.’ Dit siende een wijf, die te Dueynze wart ghinc, gaeft te kennene dien van Brugghe, hoe dat die van Ghendt te Nevele laghen xxm starc, om metter morghenstont die van Brugghe te bestryene, oec soe quam Mer Robbrechte mare, dat die van Ghendt sondaghs te vespertyde beriedt waren, omme te Dueynze wart te treckene, de waeromme hy sendde de eene heelt van sinen volke te Deynse, om die van Brugghe te helpene weederstaen die van Ghendt. In 't jaer Ons Heeren M. CCC. ende xxv, 's maendaghs naer Sente Maryen Magdaleenendach soe quamen die van Ghendt te Dueynze maer sy en vonden die van Brugghe niet slapende, alsoe sy ghepeinst hadden, maer sy vonden ze in bataillien ende in goeder ordenancien; daer wart een zwaer strijt ende eene groete bloedstortinghe an bieden zyden; daer bleef versleghen Willem Wennemaer, capitein van Ghendt; die van Ghend siende 't groete verlies van haren volke, ende oec dat haer kapiteyn doot was, sy stelden hem te vliene, ende want zeere hiet weeder was, soe staerfer veele in 't vlien van smachte ende van dorste. Mer Robbrecht van Vlaenderen beleyde Ghendt, binnen der zelver weeke, metgaders die van Brugghe, mar de ambassadeurs van den coninc van Vrankeryke quamen te Ghendt, ende spraken om pays ende om ac- | |
| |
cort te makene; de grave Lodewijc was binnen deser tijdt bedectelijc ontbroken uut der Cruuthalle daer hy vanghenesse hilt, maer hy wart weeder
ghecreghen binnen den dardden daghe, ende wart gheleit boven op de Halle ende wel ghewacht, by daghe ende by nachte, ende dat by den ambachten, met ghebuerten haere staendaerde by hemlieden op de marct, dwelke gheduerde wel xvij weeken lanc. 's Conincx ambassadeurs, die te Ghendt quamen, dede soe veele dat die van Ghendt ende van Ardenborch zwoeren met die van Brugghe, ende met Mer Robbrechte van Vlaenderen, dewelke Ghendt beleydt hadde ende sy braken op ende lieten de siege, op condicie dat men alle dinghen ende incovenientien slyten soude binnen den eersten xiiij nachten, die ghevallen waren tusschen den eedelen ende comune, ende dan soude de grave Lodewijc uuter vanghenessen gaen. Mer Robbrecht trac t'huuswart, ende sy alle die voer Ghendt gheleghen hadden, met blijsschepen ende met payse, alsoe zy waenden; maer en was gheen pays, om dat die van Brugghe den grave niet en wilden doen uuter vanghenessen, het en waere dat ierst alle dinghen gesleten waren ende vereffent, dat de eedele jeghen 't comun mesdaen hadden; ende die van Ghendt wilden emmer den prinche uuter vanghenessen hebben, vry, sonder eenighe condicie. Ende cort hier naer gheviel eene groete rammelinghe, onder 't ghemeene, ende sonderlinghe in Ghendt, als waeromme dat de wevers waren ghebannen uute Ghendt, ende hier uut ries eene groete divizie in Ghendt. De grave van Namen siende dat die van Brugghe hilden altoes den grave ghevanghen, hy peinsde om hem starc te makene ende om de macht van Ghendt ende de selve van Ghendt starker te makene, hy trac in allen steeden, tusschen der Schelde ende der Leye, omme die te doene zwerne metten prinche ende met die
| |
| |
van Ghendt, hy quam te Cortryke in 't castiel ende hy stelder eenen capiteyn, ende te Oudenarde dierghelyke, ende hy sijnde by Gheroudsberghe hy sendder voren sijn carijn, sine kuekene, sine sommiers, ende eene meenichte van sinen volke, maer hy bleef noch achter, buter steede; die de poorten verwaerden warens Mer Robbrechte van Vlaenderen toe, ende met die van Brugghe, ende sy lieten dat schof van der poorten needer vallen als de twe deel van den volke binnen was, men vinc 's graven van Namen volc, de principaelste ende d'ander slouch men al doot. Dit vernemende de grave van Namen hy trac haestelyke te Ghendt, ende gaf daer te kennene dat de wevers, die te Ghendt onlancx leeden ghebannen waren, hadden in Gheroudsberghe sijn goet ghenomen ende sijn volc versleghen, ende om dese clachte soe reez in Ghendt eene groete wapeninghe, ende worden onderlinghe vechtende, soe datter wordden versleghen van den comune bet dan iijm personen. Dit verhoerende die van Brugghe ende Mer Robbrecht van Vlaenderen hoe dat de grave van Namen hadde eene beroerte ghemaect te Ghent, ende hadde de wevers ende 't comuyn doen verslaen, hy vergaderde een groet volc ende sy dieelden hem in tween, want Mer Robbrecht metten Weestvrye beleyde Oudenarde, ende die van Brugghe metten Oestvrye ende metten Nordtvrye beleyden Ghendt' metgaders Vierambachten, ende haerlieder capitein was Wouter Raedgheer. Binnen deser tijdt ghinghen Zeeger Janssoene, Rauwels Buelke, ende Lambrecht Boevin met groeter meenichten van volke, ende sy ghecreghen den castiel te Cortryke ende alle de sloten, die de grave van Namen ghecreghen hadde, tusschen der Schelde ende der Leye; ende waer eens poorters van Ghendt uutgoet was, sy starker 't fier in, ende verbarrenden 't oft sy slichten 't ende worpen 't omme. De grave van Namen, Mer Vic- | |
| |
tor Vylein ende Mer Zeegere van Cortryke hadden gherne uut Ghendt gheweest, omme scharmutsen, mar sy en betrauden 't ghemeene niet wel, dat in
Ghendt was. Aldus bleven die van Brugghe ligghende voer Ghendt tot den advent, ende omme dat begonste te winterene ende cout te warddene, soe dat veele serganten van couden voere Ghendt storven, ende oec voer Oudenarde, soe dropen sy alleenskins heimelic aff, ende ghinghen t' huuswaert, ende sonderlinghe die van den Weestvrye. Dit merkende Mer Robbrecht van Vlaenderen, dat sijn volc van vore Oudenarde van hem schiet ende vertrac, hy trac te Ghendt wart, daer die van Brugghe laghen ende sy lieten Ghendt ende trocken te Brugghe wart, sonder Willem Raedgheer, Zeeghere Janssoene, ende Rauwels Buekele, ende dese bleven te Ekeloe. De grave van Namen siende dat Ghendt vry was, hy verwaerde Ghendt ende hy sendde in Vierambachten ende in 't landt van Waes ende op alle de sloten, die hy te voren ghecreghen hadde eenen Mer Victor Vilayn, ende Mer Zeegheren van Cortryke, ende sy creeghen in al 't vorseide landt, ende sloten, mar het was met groeter behendicheyt ende avontueren. Willem Raetgheer dit verhoerende hy ghinc met sinen volke te Assenede, ende hy stac daer 't fier in de steede; Mer Victor Vylain verhoerde dat Willem Raetgheer weeder quam in Vierambachten, hy vergaderde sijn volc ende vochten jeghen den vorseiden Willem, ende soe verre datter veele bleven an bieden zyden, mar Willem Raetgheer met den sinen nam de meeste schade, ende daer bleven versleghen Willem Raetgheer ende Rauwels Buekele; ende Zeegere Janssoene ende Lambrecht Bouwin, die vlouwen, want die van Ghendt quamen altemet toe met groeten hoepen, daer waren veele Brugghelinghen ghevanghen ende te Ghendt ghevoerdt. Dit aensiende die van den Vryen, dat
| |
| |
hare twe capiteynen versleghen waren, ende dat die van Ghendt te zeere reezen ende te boven quamen, sy begheerden met den grave pays te makene ende dat menne sonder eenighe condicie uuter vanghenessen doen soude. Men gaeft den grave Lodewijc te kennene, hoe dat die van Brugghe ende van den Vryen peys begheerden met hem te makene, op dat hy wilde laten varen al dat jeghen hem mesdaen was, ende te dien dat men die van den Vryen niet meer en vertasseerde met ontamelyken settinghen. De grave Lodewijc vergaeft al dat jeghen hem mesdaen was, ende zwoer hemlieden te sine een goet heere, ende dat sy hem wilden sijn goede, ghetrauwe ondersaten; dit gheschiede 's woensdaghs in de quatertemperdaghe in den advent, ende de grave Lodewijc was doen ontsleghen van den vanghenesse ende 's vrydaghs daer naer trac hy te Ghendt, in 't jaer M. CCC. ende xxv; ende van danen trac hy te Parijs tot Karlen, den coninc van Vrankeryke, sijns wijfs oem, dewelke al te zeere blyde was, als hy sach dat hy ontsleghen was van der vanghenesse. In 't jaer Ons Heeren M. CCC. ende xxviij doen starf Karle, de vorseide coninc, sonder hoir, ende Philips van Valoys was te Riemen ghesacreet coninc van Vrankeryke; daer was de grave Lodewijc van Vlaenderen als een van den xij ghenoeten met lxxxvj ridders alle eens ghecleedt, ende hy wart daer ridder ghesleghen met den selven zweerde, dat hy den coninc gordde, als ghenoet in de consecracie, ende hy dede daer den coninc manschip van sinen drye graveschepen, te wetene: Vlaenderen, Nevers, ende Rethers. In dit jaer reedt Lodewijc van Beyeren te Roeme, ende makede hem selven keyser, ende hy dede veele schaden der heyligher kerken, hy persequeerde den coninc Robbrecht van Poullyen, ende sinen sone, den hertoghe van Calabren, hy maecte eenen freremeneur paus ende brochtene
| |
| |
te Rome, ende hy hiet Nycholaus Vus, dewelke makede stappans in sine consecracie v. cardinalen, des anderdaghs daer nar, iiij cardinalen, ende hier toe holpen zeere de Romeynen, om dat de paus Jan de XXIJte sine woenste hadde ghecoren te Avengion, ende en meende te Roeme niet te comene. De wyle dat de grave Lodewijc was te Parijs, soe begonsten weeder te rebellerene Zeegher Janssoene ende Lambrecht Bouwens, ende traken an hemlieden dat Weestvrye ende oec veele steeden. De grave Lodewijc badt den coninc van Vrankeryke dat hem ghelieven wilde te helpene hem bedwinghen sijn volc, de coninc consenteerde 't, ende hy quam in Vlaenderen voer Cassele, ende daer gheviel eenen groeten wijch, ende eene zware bloetstortinghe, maer t'henden de coninc van Vrankeryke behielt 't felt ende de victorye; daer bleven versleghen wel ixm Vlaminghen ende men roefde Cassele, ende men stacker 't fier in, ende verbarrende al de steede. Doen quamen die van Brugghe, van Ypere, ende van anderen steeden, ende gaven hem op den coninc van Vrankeryke, ende den grave Lodewijc. Desen wijch gheviel op Sente Bartolomeusdach, in 't jaer M. CCC. ende xxviij. De coninc van Vrankeryke siende de goetwillichheyt van die van Brugghe, van Ypere, ende van dien van den Vryen, hy vergaf hemlieden al dat sy, jeghen den grave Lodewijc, haren heere, mesdaen hadden, maer de opstelders van den mueteryen, die wilde hy ghevanghen hebben. Daer waren ghecreghen Lambrecht Bouwin, capiteyn van den Vryen, Jan van Dudseele, ende Goesscen van Oeteghem, capiteyn van Dueinze, ende veele andere, dewelke waren alle al levende op raden ghestelt, mar Seeghere Janssoene, ende sijn sone, die vlouwen in Zeelandt, ende omtrent Lichtmesse keerde hy weedre wel met drye hondert ghesellen, ende hy quam t' Oesthende ende te Broedshende, ende dwanc 't folc te
| |
| |
zweerne met hem, ende die met hem niet sijn en wilden, die dede hy dootslaen, ende daer naer quam hy te Oudenborch. Dit verhoerde de bailli van Brugghe, ende quam daer, ende by Sente Pieters cloestre, dat men heet te Sente Arnouds, daer soe was Zeeghere ghevanghen ende te Brugghe ghevoerdt, ende daer was hy, hem xxste van sinen ghesellen, ghestreken met gloyenden yseren, ende voort ghesleept tot der galghen, ende daer was elken van hemlieden de armen ende bieenen te broken, met eenen waghenwiele, ende daer naer onthoeft, ende de lichamen waren onder de oxcellen ghebonden, ende alsoe an de galghe gehanghen, ende de hoefden waren ghesteeken op hooghe ghelavie-schachten, boven de galghen, mar Zeegher Janssoene en sijn sone waren op wielen ghestelt, ende hiermede cessceerde de commocie ende de beroerte van den comune, dewelke mueterye ende beroerte gheduert hadde, bet dan vj jaer lanc. In 't jaer M. CCC. ende xxix omtrent Bamesse doen quam vrou Magriete, gravenede van Vlaenderen ende van Artoys, Philips des Langhen, coninc van Vrankeryke dochtere, ende Lodewijcs 's graven van Vlaenderen wijf, soe quam doen ierst in Vlaenderen, daer soe eerlyke van den clergiete, van den eedelen, ende van den comune ontfaen was, ende bleef voordt in Vlaenderen; ende in 't jaer daer nar op Sente Katelinendach wart Lodewijc van Male haer eerste sone gheboren, by Brugghe, in 't castiel te Male, ende daer was hy met groeter solempnitheyt kersten ghedaen van den bisschop van Dornike, op Sent Andries dach, ter presentien van den bisschop van Atrecht, den abdt van Sente Bertins, den abdt van Sente Baefs by Ghendt, den abdt van den Dunen, ende den abdt van Senter Niclaus te Vuerne; daer waren oec present de hertoghe van Brabandt, de grave van Loos, Mer Gwy van Vlaenderen, de gravenede van Loos, de gravenede
| |
| |
van Namen, de vrouwe van Felines, ende meer andere landsvrouwen, die alle daer comen waren, met groeten state, ter eeren van den grave Lodewijc ende van sinen wive. In 't jaer Ons Heeren M. CCC. ende xxx, doen was de paus Nicolaus de vijfste te Roeme ghevanghen, ende was ghevoerdt t'Avengion tot den paus Jan de xxije, ende hy was ghecondampneert ten eeuwighen carkere, om de herezye, die hy opstelde: De vizione beata. In 't selve jaer starf te Parijs de grave Jan van Namen, dewelke was heere van der Sluus, ende overoem van den grave Lodewijc, ende een groet viandt gheweest dien van Brugghe; cort daer naer starf Mer Robbrecht van Vlaenderen grave van Cassele, ende hy was te Orliens begraven ten Predicaren; dese was des graven Lodewijcx oem. In 't jaer Ons Heeren M. CCC. ende xxxij soe was Mechlen ghecocht jeghen 't capittle van Sente Lambrechs te Ludeke, ende jeghen den hertoghe van Gheldre, dien 't vierendeel toebehoerde, ende om dat 't vorseide capitle niet en conste over een ghedraghen met den hertoghe van Gheldre, daeromme waest dat sy den grave Lodewijc van Vlaenderen vercochten hare drye ghedeele; Mer Willem van Olsene, raedt ende camerlinc van den vorseiden grave Lodewijc, betaelde over den coep van Mechelen uuter name van den vorseiden grave Lodewijc, der vorseide capitelen van Sente Lambrechs ende den vorseiden hertoghe van Gheldre, te samen de somme van hondert ende lx dusent royalen vrancsscher munten, van des conincs Philips van Valoys slaghe.
In 't selve jaer soe rees d'orloghe tusschen de Inghelssche ende Vrankeryke, te wetene, tusschen den coninc Eduwaert van Inghelandt, ende den coninc Philips van Valoys, coninc van Vrankeryke, omme dat Eduwaerts wijf, vrouwe Ysabielle met rechte de croene verstorven was, ende Eduwaert de prinche van Waels, die vrouwe
| |
| |
Yzabielen oudste sone was, die soude met rechte coninc van Vrankeryke ghesijn hebben, want vrouwe Yzabielle, sijn vorseide moedere, was de oudste dochtre van den coninc Philipse de Schoene, coninc van Vrankeryke, ende soe was oec de oudste sustere van den drye ghebroeders Lodewijc Hustin, van Philips de Langhe, ende van Karlen de la Marche. Dese drye ghebroederen waren alle drye coninghen van Vrankeryke, d'een naer den anderen ende storven sonder oir marle, ende sy waren des conincs Philips de Schoene sonen. Naer den vader wart coninc de oudste sone Lodewijc Hustin, die coninc was van Vrankeryke ende oec van Navarre; naer hem wart coninc sijn oudste broedere Philips de Langhe, ende naer desen Philips wart coninc de joncste broedere Karle de la Marche, ende naer de doot van desen Karle waren de Franssoyzen te wets, wien dat sy coninc maken souden, omme dat dese drye ghebroederen coninghen, alle sonder oir ghestorven waren. Al waest soe dat de coninginne van Inghelandt Yzabielle, sustre van desen drye ghebroederen, als coninghen stervende sonder oir, met allen rechte de croene van Vrankeryke ghehadt soude hebben, om haren oudsten sone Eduwaerdt, den prinche van Waels; de Franssoyzen aensaghen dat vrouwe Yzabielle hadde vj sonen levende, alle vrome princhen, by den coninc Eduwaert, haren man, duchten, hadde de prinche van Waels coninc van Vrankeryke ghesijn, hy hadde de heerschappyen van Vrankeryke moghen gheven sinen broeders, ende alsoe hadden sy Vrankeryke gehadt te haren wille, ende om deser saken wille, soe namen de Franssoyzen Philipse van Valoys te coninc van Vrankeryke, want hy hadde ghesijn in Barberyen, in Egipten, ende in Surien ende was een vroem man van wapenen. Dese Philips van Valoys, was Karels sone van Valoys, comende van den joncsten tronke van Sente Lodewyke.
| |
| |
De Franssoyzen allegierden dat de croene van Vrankeryke op gheene vrouwen en mochte, noch sculdich en ware te verstervene, ende omme van ghelyken te provene, men hadde in voerledene tyden ghenomen muenken, proofsten, ende priesters uut haren cloesters, hemlieden aendoende weerlyke cleederen ende coninclyke ghewaden, ende men consacreerde se ende croende se coninghen van Vrankeryke, als de xvjte coninc van Vrankeryke, een Diederijc, muenic te Sent Denijs, ende Cildebertus, Cildrix sone, dewelke was de xviijte coninc van Vrankeryke, ende een Daniel de Clerc, de xxste coninc. Dese waren alle mueneken gheweest, ende men gaf hemlieden wijfs ende haerlieder sonen wordden naer hemlieden coninghen van Vrankeryke, al waest soe datter vrouwen waren; ende om dat Philips van Valoys aldus coninc ghecroent was in Vrankeryke, daeromme soe quam de prinche Eduwaerdt van Waels met de Inghelsschen ende destrueerde al Vrankeryke, ende om dies wille dat de grave Lodewijc van Vlaenderen hilt de partye van den coninc Philips van Valoys, daeromme en wilden de Inghelssche in Vlaenderen sendden noch vercoepen eenighe wulle, mits welken de wevers ende de vulders in Vlaenderen ghinghen om Gode, ende van aermoeden om der lieder broedt. Die van Ghendt siende haer volc neeringhloes, sy coren eenen capiteyn, ghenaemt Jacop van Artevelde, ende die makede aliance met den Inghelsschen, ende by dien riees een orloghe tusschen de Vlaminghen jeghen den grave Lodewijc, ende jeghen den coninc van Vrankeryke, dwelke langhe gheduerde, metgaders dat Jacop van Artevelde met den drye steeden, te wetene, Ghendt, Brugghe, ende Ypere, favorable waren den Ingelsschen, ende men riep de ballinghen in al Vlaenderen dore. Dit aensiende de grave Lodewijc, hy nam vrou Magrieten, sijn wijf, ende Lodewijc van Male,
| |
| |
sinen sone, ende voer woenen te Parijs. In 't jaer M. CCC. ende xlij, doen waren van den paus ghesent twe cardinalen legate, om te payse te sprekene tusschen de twe coninghen, mar de coninc Eduwaerdt seide, hy soude van sijns wijfs weghen coninc sijn van Vrankeryke, want de croene ware sinen wive verstorven, ende hy soudse met den zweerden conquesteeren, ende hy hadde te sijnder hulpen den keyser van Almaengien, de hertoghen van Brabant, van Ghelre, van Guleke, van Henegouwe, ende Jacoppe van Artevelde, met den Vlaminghen, dewelke heeren, metgaders den Ingelsschen destrueerden Artoys, Vermendoys, Pickardyen, dlandt van Pontieu, dlandt van Guyene, van Bonnen al tot Normandyen; dit ghedaen de coninc Eduwaert voer in Inghelandt ende de andre heeren elc te haren lande, mits dat de winter op handen quam. In 't jaer daer naer, te weten, M. CCC. ende xlij, de coninc Philips van Vrankeryke, vergaderde groet volc ende hy beval te beriedene eene vlote schepen uut Normandyen, waer aff dat hy maecte capiteyn ende amirael Janne, sinen oudsten sone, den grave van Normandyen, ende hy arryveerde met sinen schepen te Hazegate, by der Sluus. Dit vernemende de coninc Eduwaert hy quam van achtere op de Normans, ende met der hulpen van den Vlaminghen, soe bleven daer versleghen de Franssoyze ende de Normans, ende met groeter avonturen ende pinen soe ontquam de amirael, de hertoghe van Normandyen. In 't jaer M. CCC. ende xliij, doen ghinc Jacop van Artevelde metten Vlaminghen, ende beleyde Dornike. Dit overmerkende de coninc van Vrankeryke, hy dede pays maken, met Jacoppe van Artevelde, ende met den drye steeden van Vlaenderen, ende daer waren gherelaxeert de sentencien van verwatenessen, die de coninc Philips de Langhe hadde in sinen tyden vercreghen an den paus, jeghens
| |
| |
dlandt van Vlaenderen, om dat sy hem ende sinen neve, den grave Lodewijc rebel waren, ende dese lettere van verwatenessen was voer Dornike gheschoert ende te nieute ghedaen, by den consente van den twe vorseide cardinalen ende van den coninc van Vrankeryke. Ende cort daer naer quam de grave Lodewijc in Vlaenderen, mar de drye steeden hadden al 't regement van den lande, ende hilden de ballinghe binnen lands. In 't jaer Ons Heeren M. CCC. ende xliiij in 't beghinsel van meye, die van Ypere, vernamen hoe dat die van Poperinghen hem vervordderden lakene te makene, ghelijc dien van Ypere, daeromme die van Ypere namen eenen capiteyn, gehieten Jan van Oudtkerke, ende die trac met heercrachte te Poperinghen, ende die van Poperinghen om te weederstane die van Ypere maecten capitein Jacoppe Bets, ende trocken dien van Ypere te ghemoete; daer was zeere ghevochten, ende Jacop Bets was daer doot ghesleghen, ende met hem groete meenichte van Poperinghen ende oec ghevanghen. In 't jaer Ons Heeren M. CCC. ende xlv, doen vochten te Ghendt de wevers jeghen de volders, op de vrydachmerct, ende de wevers ginghen te boven ende worden veele volders versleghen, ende te Wannekens-arde in de Leye ghejaeght ende verdronken, ende hieromme rees eene groete rammelinghe, ende een orloghe. Binnen den selven jare, op den vten dach in hoymaent soe quam de coninc Eduwaert ter Sluus met C ende xxx schepen, ende hy ontboet Jacoppe van Artevelde, ende hy trac ter Sluus, ende hy begherde aen Jacoppe dat hem de grave Lodewijc soude doen manschip van den graveschepe van Vlaenderen, oft hy soude Vlaenderen legghen t' sijnre tafelen, ende dan gheven den prinche van Waels, sinen oudsten sone, 't vorseide graveschip van Vlaenderen, ende hier in consentheerde hem Jacop van Artevelde, ende daeromme als Jacop dit pro- | |
| |
poneerde te Ghendt ende vortstelde, de wevers van Ghendt sloughen Jacoppe van Artevelde doot, ende oec x van sinen raedslieden, sondaghs voer Sente
Maryen Magdaleenendach, ende braken sijn huus, om dat hy den coninc van Inghelandt wilde ontfaen, als overheere. Dit verhoerende de coninc van Inghelandt dat Jacop doot ghesleghen was, hy keerde weder in Inghelant.
In 't jaer M. CCC. ende xlvj, doen quam de coninc van Inghelant met groeter macht in Normandyen cort naer Sent Jans Baptistendach, ende hy verbarrende en destrueerde al Normandyen, vanghende de ryke ende de eedele, ende hy wan de steede van Caen, ende dedse roeven ende daer naer verbarren, ende hy trac van danen te Poissy ende stacker 't vier in, ende doen verbarrend, 't covent van den confessoren van den cloestre van Poissye ende van Poissy daelde de coninc Eduwaert te Parijs, ende van danen te Beauvays, ende te Abbeville in Pontieu, ende hy en vant niemant diene weederstont. De coninc Philips van Vrankeryke vergaderde een groet heere ende quam te Kerssi, in Pontieu, met hem quamen de keyser van Almaengien, de coninc van Bieheme, de grave Lodewijc van Vlaenderen, de hertoghe van Alenchon, de grave van Evereux, de grave van Harcourt, ende meer andere edele princhen, baenraesschen, ridderen, ende schiltcnapen, ende waren de Franssoyze met haerlieder hulpers starc wel lxm volcx van wapenen; de coninc Eduwaert van Inghelandt hy hadde omtrent xvm mannen starc ende wel ghemoedt, ende by der verraedsschip, die daer ghebesicht was soe behilt de coninc Eduwaert 't felt ende de victorye. De grave van Alenchon, dewelke hoeft was van der verradenessen hy slouch verradelyke ende mordadichlyken van achtre doot den vromen grave Lodewijc van Vlaenderen. Dat siende Mer Jan van Ghistelle, hy wrac ghetrouwelyken sinen
| |
| |
prinche, ende hy slouch den hertoghe van Alenchon terstont doot, ende doen kwam van achtere een van den verraders, ghehieten Mer Gautier le Grijs, ende slouch doot den edelen heere van Ghistelle, ende aldus wordden de Vlaemssche heeren vechtende jeghen de Normans, die se verraden hadden, ende omme te wrekene haren heere, den grave Lodewijc, ende den heere van Ghistelle; ende met dien wordden de Normans vliende, ende cort daer naer de Franssoyzen, ende de Inghelssche volghden den Normans, ende versloughen se van achtre al vliende, ende vinghen veele van den Franssoyzen, ende by deser verraderyen, soe wart de wijch te Kerssy verloren, want Philips, de coninc van Vrankeryke, was van den iersten, die vloet te Amyens, ende Lodewijc van Male, 's graven Lodewijcx van Vlaenderen sone, hy was zeere ghewont, ende hy volgde den coninc van Vrankeryke te Amiens, daer hy hem dede meesteren ende vermaken sine wonden. Desen wijch gheviel op den xxijten dach in oughtst in 't jaer Ons Heeren M. CCC. ende xlvj, ende naer dat de coninc Eduwaert van Inghelant van daer vertrocken was, Lodewijc van Male dede den lichame van den grave Lodewijc sinen vader souken, onder de doode versleghene lichamen, ende dedene voeren te Sente Rikiers, in eenen cloester van Sente Benedictus ordene, ende daer was hy begraven ende gheleyt in manieren van depooste, omme te ontgravene ende te Vlaenderen wart te voerene, ende hy was bracht ende begraven te Sente Donas te Brugghe; hy was de xxvte grave van Vlaenderen, ende hy regierde xxiij jaer.
|
|
Auteursrechtvrij