|
| |
[1313]
Robbrecht van Nivers, des graven Gwijts oudste sone, hy was de xxvte grave van Vlaenderen. Het was in sijnre tijdt een de vroemste prinche, die doen in kerstinheede was, hy regneerde als grave van Vlaenderen xviij jaer. In sijnder jongheit was hy metten edelen van Vrankeryke in den groeten wijch in 't conincryke van Pouillien, daer hy verwan ende verslouch Meynfroette ende Corradine, ende daeromme ghecreech hy te wive des conincx dochter van Cecylien, ende hy hadde by hare eenen sone, ghehieten Karlomannus, die jong staerf, te sinen twe jaren, cort nar dat des conincx dochter van Secylien, sijn eerste wijf ghestorven was. Hy nam daer nar te wive de gravenede van Nyvers, ende hy hadde by hare twee cnapelin kinderen: Lodewijc, ende Robbrecht, ende drye dochteren: de vrouwe van Couchy, de vrouwe van Ainau, ende vrouwe Machtilt, 's graven Matheus wijf van Lorayne. Lodewijc 's graven Robbrechts oudste sone, hadde te wive de vrouwe van Retheel, hy hadde by hare eenen sone, ghenaemt Lodewijc, naer sinen vader, ende eene dochtre, al binnen der tijdt, dat de grave Robbrecht sijn vader leefde. In 'tjaer Ons Heeren M. CCC. ende vij waren de Templiers ghevanghen ende ghebarrent om eenighe dolinghen ende onghelovicheeden, die sy hilden. In 't jaer M. CCC ende xiij, doen was te Parijs 's conincx palays vulmaect, ende op den sinxendach soe hilter de coninc Philips de Schoene een hoff ende eene groete feeste, ende daer soe slouch
| |
| |
hy sine drye sonen ridders, Lodewyke, Philips, ende Karlen, in de presencie van den coninc Eduaerdt van Inghelandt, ende Yzabiellen der coninginnen van Inghelandt, sijnder dochter. In 't jaer M. CCC. ende xiiij starf de coninc Philips de Schoene haestelijc sonder sijn sacramenten van der heyligher kerken te hebbene, ende Lodewijc sijn oudste sone wart te Riemen coninc gheconsacreert ende ghecroent; dese hadde Vlaenderen liedt by den ingheven van der coninginnen sijnder moeder, ende in 'tjaer naer sijn consacracie ende croenement, hy quam in Vlaenderen met dryen heeren van volke, hy quam met eenen heere van suden tot by Cortryke, ende daer dede hy slaen sijn tenten ende sine pauwellioenen, ende de grave van Henegauwe, die quam van oest metten Hollanders ende Zeelanders te schepe, ende sy verbarrenden Ripelmonde, ende de darde schare quam in Westvlaenderen, omme dlandt daer te roevene, te barene ende te destrueerne. De grave Robbrecht dede ondersouken aen den coninc Lodewijc wat hy Vlaenderen heesschende ware, dat hy sonder ontsegghen slupelinghe quame in Vlaenderen barren ende roeven; de coninc antwordde dat de Vlaminghe der croenen van Vrankeryke sculdich ende t'achter waren, van dat de pays gemaect was van den wyghe te Groeninghe voer Cortryke, elcx jaers xm
℔ parisis, starker munten; daer op de grave Robbrecht verantwordde, hoe dat Duway ende Rycelle metten casselryen waren daer over gegeven in hostagien, ende dat hy den coninc niet sculdich en was, dan alle yeeren ende sijn man te sine, ende hem te doene manschip, dwelke hy begherde te doene. Mar de coninc by den fellen rade ende inghevene, hy wilde hebben de achterstellen van x jaren, ende oec de vorseide twe steden, ende aldus bestokede de coninc Vlaenderen an alle zyden, maer de schiplieden van Vlaenderen schoffierden 't heere van den
| |
| |
Hollanders, van den Zieelanders, ende van den Heynuwiers, soe dat de grave van Henegauwe by noede moeste vlien. Bander syde de grave Robbrecht schoffierde 't heere van den coninc Lodewijc, met sinen Franssoyzen, soe dat de coninc by nachte vloe te Parijs, ende liet voer Cortryke sine vytaille, sijn tenten, ende sijn pauwellioenen; ende de Franssoyzen, die in Westvlaenderen laghen, hoerende hoe dat de coninc ghevloen was, sy braken op ende volghden te Parijs wart. Binnen den selven jare was soe groet water dat alle de vruchten bedorven ende was sulk een dier tijdt dat wel dat derdde van den volke staerf van hongere. De conic Lodewijc te Parijs sijnde, wart soe vergramdt op de Vlaminghe dat hy alle de Vlaminghe dede bannen uut der croenen van Vrankeryke, alsoe wel de meesters, clerken ende scholieren, die te Parijs ter scholen laghen, als de lieke lieden, ende hy dede, in den spyte van Vlaenderen, te Parijs verbarnen in een vier alle de lakenen, die in Vlaenderen ghedrappiert waren, ende staerf cort daer nar sonder hoir, in 't jaer Ons Heeren M. CCC. ende xvj, ende Philips, sijn broedere, grave van Poytau wart ghecroent coninc van Vrankeryke. Hy was een zeere goederthiere heere, hy wilde oec Vlaenderen dwinghen, niet met orloghe mar met letteren van den paus, de welke sendde in Vlaenderen den cardinael Gocelinus, omme dlandt te bedwinghene pays te makene met den coninc van Vrankeryke ende dat met verwatenessen. In 't jaer Ons Heeren M. CCC. ende xix, het wart soe geaccordeert, tusschen den coninc ende den grave van Vlaenderen, dat de grave Robbrecht den coninc manschip dede van den graveschepe van Vlaenderen, sonder Duway ende Rycelle, ende dese twe steden bleven in den handen van den coninc, ende de coninc Philips gaf sine dochter den
| |
| |
jonghen Lodewijc van Nivers, 's graven Robbrechs sone, op condicie dat Lodewijc, grave van Vlaenderen sijn soude, op dat Lodewijc sijn vader storve vore sinen groetheere den grave Robbrecht, alsoe 't daer naer oec gheviel; ende de grave Robbrecht badt sinen sone Robbrecht, dat hy soude willen renuncieeren op Vlaenderen, om de vrienschip van der croene van Vrankeryke, ende van den coninc te onderhoudene, ende daer over gaf hy hem de heerschappye van Cassele, ende makedene grave van Cassele, ende dien graveschepe waren annex ende toegheleyt Belle, Vuerne, Brugborch ende Berghen metten casselryen. Dese coninc Philips hy en levede niet langhe hier naer, maer hy staerf sonder hoir. In 't jaer M. CCC. ende xx, soe was bevonden dat de beziecte lieden vermiedt waren van den Zarrazynen, by middele van den Joden, dat sy fenijn souden werpen in de fonteynen ende staende wateren in kerstenhede alsoe sy daden, daer aff dat vele lieden storven; dit wart bevonden ende daeromme soe wordden al Vrankeryke dore de beziecte lieden ghebarrent.
Het geviel in 't selve jaer, dat de grave Robbrecht wel lxxx jaer oud sijnde lach t'Ypere, ende daer was by hem de jonghe Robbrecht, grave van Cassele, sijn sone, de welke wart peynsende hoe dat hy in voorledene tyden gherenoncieert hadde sijn recht, dat hy hadde aen Vlaenderen tot Lodewijcs, sijns broeders behouf, ter beden van sinen vader. Dit wart desen jonghen Robbrecht berauwende, ende hy ghecreech behendelic sijns vaders seghel, ende hy schreef eenen brief naer sijn geliefste, ende bezeghelden met sijns vaders segle. Dese jonghe Robbrecht ontboet haestelijc Lodewyke, sinen broeder, te comene t'Ypere by sinen vader; Lodewijc haestelijc comende t'Ypere in de Sale, hy vant daer den jonghen Robbrecht, sinen broedere, hy vraghde hem hoe dat
| |
| |
stont met sinen vader, Robbrecht antwordde sinen broeder segghende: ‘Onse vader is nu rechs gheleghen om rusten ende hy heeft desen brief ghedaen maken, u bevelende dat ghi stappenants opsidt al heymelyke ende rijdt te Ripelmonde in u castiel, ende ghevet selve metter handt desen brief den casteleyn, hem segghende, dat hy niet en late, hy en vulcome haestelijc dinhouden van den brieve.’ De goede onnozel Lodewijc van Nivers comende te Rypelmonde by nachte ende in den winter hy gaf den casteleyn den brief, segghende: ‘Casteleyn, u ontbiedt de grave Robbrecht, mijn vadre, dat ghi niet en laet ghi en vulcomet dinhouden van desen brieve, op al dat ghi van hem houdende sijt.’ Ende dit was dinhouden van den brieve, alle groetenesse voorscreven: ‘Gheminde vriendt, wy laten u weten dat omme zeekere conspiracien ghedaen by Lodewyke, onsen sone, als hy laest in Vrankeryke was jeghen ons ende onsen lande van Vlaenderen, by denwelken wy ende onse landt van Vlaenderen waren gheschapen gheweest eeuwelijc verdorven te sine, ne hadt God by sijnder gracien ende de vriende, die ons daer aff ghewaerschudt hebben niet versien, hier om soe eest dat ic jeghenwordichlic den selvene Lodewijc, minen sone, by u sendde als bringere van den brieve, u lastende ende bevelende, op al dat ghi van ons houdende sijt, ende sonder eenich delay, den selven onsen sone onthoeft heymelic ende sonder vertrec, ende de ghene die met Lodewyke comen sijn, sent se by onsen sone Robbrechte; hier in en weest in ghenen ghebreke, want ons alsoe ghelieft ghedaen te sine. God zij met u, etc.’ De casteleyn zeere verwondert in 't leezen van dezen brieve, hy en wiste wat doen oft laten. De casteleyn vraeghde hem of de grave Robbrecht sijn vader hem desen brief selve gaf metter hant. Lodewijc verantwordde simpelyke, seggende: ‘Ic en sprac minen vader, den grave
| |
| |
Robbrecht niet in x weeken.’ Doen seide de castelein: ‘Het dunct mi al te groeten wonder dat onse gheduchte heere houdt sulke messagiers als ghi zijt, ic vraghe u oft ghi van sinen rade niet en wedt, ende oft ghi van hem sijt versteken ende niet gheloeft vore hem te comene, eedel heere ende prinche, wetti wat bodschepen, dat ghi brinct, ende wat den brief inhoudt, die ghi brinct? ‘Hy antwordde dat hy des niet en wiste wat den brief inhilt; doen sprac de casteleyn: ‘Eedel prinche ende heere, soe wat dat in den brief staet al soude ic lijf en goet verburen, in saelt niet vulcomen, ende en sijt niet vervaert, leset den brief van uwer botschepe, ic en gheloeve niet dat u vader, de grave Robbrecht, mijn heere, desen brief heeft ghedaen maken oft zeghelen.’ Ende Lodewijc den brief ghelezen hebbende wart zeere verwondert ende beschaemt; doen seide de casteleyn: ‘Ic sal u hier in 't castiel laten ende doen goede chiere tot ic den grave Robbrecht, uwen vader, t'Ypere gheweest hebbe spreken ende hem desen brief ghetoght hebbe.’ Binnen deser tijdt staerf de coninc Philips de Langhe ghenaemt, daeromme dat Vlaenderen zeere druckich was, want de jonghe Lodewijc hadde des conincs Philips eenighe dochter te wive, ende Karele, grave van Poytiers, wart coninc ghemaect, om dat Philips, sijn broedere, grave van der Marchen doot was, sonder oir marle. Dese Kaerle ontboedt den grave Robbrecht te willen sijn te Riemen t' eenen zekeren daghe, te sijnder consecracien. De grave Robbrecht hy anthierde de boden van den coninc zeere blydelyke, ende gaf hemlieden groete ghyften, waer af sy hem groetelijc bedankende waren voere den coninc ende voer de ghenoeten, ende sy daden de excusacie van den grave Robbrecht, omme sine groete oudtheede, want hy was den lxxx jaren leeden ende oec om de coutheede van den wintre, ende daer
| |
| |
omme hy sendde sinen sone Robbrecht, den grave van Cassele, te Riemen, in sine steede, want Lodewijc, sijn ander sone, die was te Rypelmonde in 't castiel ghevanghen, dwelc de grave Robbrecht noch niet en wiste, want hy meende dat hy te Nevers ghesijn hadde by sinen wive. De jonghe Robbrecht heere van Cassele comende te Parijs tot den nieuwen coninc, hy dede sijns vaders onschult om sine groete outheydt ende hy dede den coninc manschip van den graveschepe van Cassele, ende ter consecracien van den coninc hy gordde den coninc sijn zweert, uuter name van den ouden Robbrecht, sinen vader. Binnen dezen dat de jonge Robbrecht es in Vrankeryke soe quam de casteleyn van Rypelmonde vyzentheeren den goeden ouden grave Robbrecht, sinen heere, ende sy hemlieden ondersprekende van diversschen materyen ende saken, soe bracht de casteleyn op 't woerdt van den brieve, die hem Lodewijc, grave van Nevers in 't hertte van den wintre ende by nachte bracht hadde, hem derdder te paerde sonder meer, hem vertreckende al dinhouden van den brieve, op dwelke de grave Robbrecht antwordde dat hy Lodewyke, sinen sone, in xvj weeken, noch ghezien, noch gesproken en hadde, meenende dat hy te Nevers hadde ghesijn, by sinen wive ende by sinen kinderen. De castelein gaf den grave Robbrecht den brief, doen seide hy: ‘Het es minen segle.’ Ende doen las hy den brief, ende den brief ghelezen hebbende, hy seyde, dat hy noyt den brief en sendde noch en wiste van den brieve te sprekene, noch ic en hoerde noyt dat hy eenighe conspiracie jeghen mi, noch jeghen d'landt van Vlaenderen dede; wacharmen! casteleyn, hoe esser met ghevaren, hebdine ghedoot? Doen antwordde de casteleyn: ‘Ic hebbene zoetelyke gehouden ende wel bewaerdt, op avontuere oft ghi van den brieve niet gheweten en hadt, alsoe mi dat dochte,
| |
| |
naer dat ic 't ondervant, mar omme dat in den brief staet van conspiracien, op avontuere oft dat uwen raedt hadde ghedaen doen, daeromme hebbe ickene gehouden ghesloten in 't castiel ende wel verwaerdt.’ Doen seide de grave Robbrecht: ‘Bewartene wel tot paesschen ende binnen desen, wy sullen ondersouck doen van desen sticke, ende te paesschen sal ic u overscriven wes ic bevonden sal hebben, ende wat ghi doen sult.’ De grave Robbrecht dede eene groete inquizicie wel xvj daghen lanc, ende het wart bevonden dat Robbrecht, sijn joncste sone stont naer 't graveschip van Vlaenderen naer sijns vaders doot, ende dat hy den brief hadde ghedaen maken, ende sijns vaders segle ghenomen, ende daer met den brief gheseghelt, ende aldus was Lodewijc van Nevers onnozel vonden; ende de grave ontboet den casteleyn als dat hy Lodewyke, sinen sone, ontslaen soude, ende hy ontsleghen sijnde hy ghinc te voet in pilgrimagien te Onser Vrouwen t'Hertoghenbossche, ende daer naer te Ardenborch, ende in meer anderen plaetscen, die hy in der vanghenessen sijnde belovet hadde; ende dese pilgrimagien ghedaen sijnde, hy quam tot den grave Robbrecht, sinen vader, diene zeere ende veele versprac, omme dat hy in Ypere quam, sonder te hem te comene, ende sonder hem te sprekene, ende dat hy soe haestelyke ende simpelyke wech riedt, doer den sneeu, met twe knechten ende eenen pagye sonder meer, als hy te Rypelmonde waert trac, etc. Lodewijc van Nivers verhorende dat sijns soens zweer de coninc van Vrankeryke, Philips de Langhe doot was, hy seide tot den grave Robbrecht, sinen vader, dat hy wilde trecken te Parijs, tot den nieuwen coninc, sijns soens oem, om hem manschip te doene van den graveschepe van Nevers, ende Lodewijc comende te Parijs dede den coninc manschip, ende cort daer naer bleef hy siec ligghene ende
| |
| |
ontfinc met groeter begheerten ende devocien sijn kerkelyke sacramente, ende schiet van deser weerelt op de octave van Sente Pieteren ende Sente Pauwels, in 't jaer M. CCC. ende xxj, ende was begraven te Parijs in den choer ten Freremeneurs. De goede oude grave Robbrecht verhoerende de doot van Lodewyke, sinen sone, hy was zeere rouwich ende hy ontboedt alle de eedele van Vlaenderen met den prelaten te comene te Cortteryke, op den dardden dach van oughst, daer men met groeter reverencien dede de exequien ende uutvaerdt van den vorseiden grave Lodewijc van Nevers, ende oudste sone van den grave Robbrecht van Vlaenderen, ende van dien daghe voort wart de vorseide grave Robbrecht zeere ghepijnt van den artetike ende alle daghe vercrankende, hy was wel twe ende tachentich jaer oudt ende omtrent half pietmaent hy begheerde met groeter devocien sine sacramenten van der heyliger kerken, die hy oetmoedelyken ende met groeter devocien ontfinc; hy was een prinche vul dueghden, rechverdich, oedmoedich ende vul caritaten, ende hy staerf op Sente Lambrechs dach in pietmaent, t'Ypere, in de Sale, ende hy was begraven te Sente Martijns, in den hoghen choer t'Ypere, in 't jaer Ons Heeren M. CCC. ende xxij, ende naer hem wart grave van Vlaenderen Lodewijc van Nevers, Lodewijcx sone, ende dat naer den inhoudene van der huweliker voerwoerden, ghemaect als de coninc Philips van Vrankeryke hem sine dochtere gaf te wive.
|
|
Auteursrechtvrij