|
| |
[1211]
Ende naer de doot van den keyser Bouwin, sijn oudste dochtere Johanne wart gravenede van Vlaenderen ende van Henegauwe, Johanne des keysers dochtere, by den toedoene van harer moyen vrouwe Machtilt, coninginen van Poortingale, die se tot hare te Parijs ontboet, ende by der hulpen van den coninc van Vrankeryke, Philips met der eender oghe, soe wart 't huwelic ghemaect tusschen hare ende Ferrante van Portingale, waer aff dat de feeste was ghehouden te Parijs, in 's conincs palays, ende daer dede Ferrant den coninc manschip van den graveschepe van Vlaenderen, ende hy nam orlof ende voer met siner vrou moyen, vrou Machtilt, ende met
| |
| |
sinen wive Johannen in Vlaenderen, ende comende te Duway, wart Johanne zeere siec, soe dat su daer bleef ligghende, by harer moyen vrouwen Machtilt voorseit, eene langhe wyle; ende Ferrant voer in Henegauwe, ende sy ontfinghenen heerlyken, als haren heere, ende over grave van Henegauwe, van sijns wijfs wegen; ende daer naer quam Ferrant in Vlaenderen, met Janne van Namen, ende met Jan, den heere van Nevelle, casteleyn van Brugghe, ende Ferrant was alomme wel ende heerlyken ontfanghen, in alle de smale steden, maer als hy quam te Ghendt, sy en wildenen niet ontfanghen, want sy en wisten niet oft Johanne haerlieder gherechte landsvrouwe, aen hem ghehuwet was oft en was, want sy en hadden van der brulocht niet ghehoert ende en warer niet over gheroupen. Ferrant van Portingale trac met Philipse van Namen, ende metten anderen heeren te Cortryke, daer hy eerlyke ende tamelyke ontfanghen was, ende hy 's noenens ter taeffelen sittende, met sinen edelen, soe quam hem niemare dat die van Ghendt daer ghesonden hadden Raesscen van Gavere, ende Arnoudt van Oudenarde, met een dieel eedelre ende oec van ghemienen lieden wel ghewapent, want het spyte hemlieden, dat haerlieder vrouwe ghehuwet was, sonder raedt ende avijs van hemlieden, ende oec en waren die van Ghendt niet wel te vreden, op biede de casteleyns, te wetene: Philipse van Namen ende Janne van Nevelle, van dat zy Ferrante hadden ghedaen rekeninghe van somighen sticken, die by rechte den grave niet toe en behoerden, ende dat was van vij jaren, dat de keyser Bouwin uut Vlaenderen gheweest hadde, ende te Venegien, te Gazara, ende te Constantinoble gheleghen hadde, tot dier tijdt dat Ferrant in Brugghe ontfanghen was als grave. De officiers van Ghendt hilden 't ten proffyte van den lande som, ende som ten proffyte van dien
| |
| |
van Ghent, ende by desen occuzoene quamen Raessce van Gavere ende Arnoudt van Oudenarde vorseit, met dien van Ghendt in Cortryke, slaende, houwende, ende kervende op Ferrante, ende op sijn volc, ende Ferrant dit siende, liet sijn maeltijdt staen, ende oec al sijn vassielle van silvere, ende vloe met sinen volke uut Cortryke, ende werp de brugghe bachten hem aff, om dat hem die van Ghendt niet volghen en souden moghen, ende aldus riedt hy tot Duway, ende Ferrant daer sijnde, hy vergaderde daer een groet heere, ende quam met Johannen, der graveneeden van Vlaenderen, sinen wive, ende beleyde Ghendt. Die van Ghendt siende harer gherechter ende natuerlyker landsvrouwen vore de steede, ende dat Ferrant haer man, een vrome prinche ware, die van Ghendt begherden peys met hemlieden, als die jeghen haren gherechten heere ende vrouwe niet dan dueght en begheerden, ende sy gaven den grave Ferrant iijm penninghen. Dese Ferrant dede den keyser Otte manschip van den landen, die onder den keyser behoerden. Dese keyser hadde orloghe, mitgaders de coninc van Inghelandt, die des keysers oem was, jeghen den coninc Philips van Vrankeryke; het gheviel dat Renault van Damartin, van den coninc Philips zeere was verheven, omme sine preusscheyt ende sine fayten van wapene. De coninc gaf hem 't graveschip van Bonen, nochtan liet hem deze Renault vermieden van den keyser, als dat hy hemlieden belovede te doene, wes hy vermochte ende hem bystandicheyt te doene, jeghen den coninc van Vrankeryke, sinen hiere, ende dat hy soude instruweren Ferrante, den grave van Vlaenderen, hoe dat de coninc hem onthilt Westvlaenderen, Sent-Omars, Arye, Calays, dlandt van Ghyzene, Orchyes, Rycelle, Bethune ende Duway, ende dat hy poghen soude om die steeden te ghecrighene, ende anex te makene Vlaen- | |
| |
deren, alsoo sy gheweest hadden, by sinen voersaten. De grave Ferrant dit hoerende, hy ondersocht an die van Vlaenderen, oft dese steeden in voerledene tyden Vlaenderen
ghesijn hadde, men seyde Ferrante dat alle sine voersaten bezeten hadden, ende doen zwoer Ferrant dat hy en soude sijns wijfs palen niet laten corten, noch haer landt; ende Renault de grave van Bonen gheloefde Ferrante bystant, ende dat hem oec hulpe doen souden de keyser Otte, ende de coninc van Inghelandt, met live, ende met goede; aldus Ferrant, by den instekene van Renaulde van Damartin, grave van Bonen, hy trac te Sent Omars, te Arye, te Ghyzene, ende te Calays, ende waer dat hy quam sy seyden alle dat zy behoerden onder den coninc van Vrankeryke. De grave van Boenen ende Ferrant sy trocken in 't landt van Ghyzen, ende stichten daer roef ende brandt; de coninc van Inghelandt ontboedt Ferrante, wilde hy hebben schadt oft volc, hy soudt hem doen hebben; dit vernemende Philips, de coninc van Vrankeryke, hy voer in Normandyen ende van danen te Calays, ende van daer ten Damme by Brugghe, ende Ferrant met der hulpen van den Inghelsschen, ende met Renault, den grave van Bonen, quamen met eender meenichten van schepen gheseylt, in de achterwaerde van den coninc Philips, soe dat sy ghecreghen veele schepe, op de Franssoyzen, ende daden den coninc Philips groete schade, als waeromme de coninc ten Damme comen sijnde, hy trac te Brugghe, te Ypere, ende te Cassele, ende daer leggende soudeniers, ende hy nam uut allen steden ghyzelen van den rijcsten poorters, ende hy dedse alle in Vrankeryke voeren, op diverssche sloten en castiellen, ende nam van den ghyzelen groet ende zwaer rendsoen, eer dat sy mochten sijn ontsleghen. De wyle dat de coninc van Vrankeryke in Vlaenderen was, soe dede Ferrant
| |
| |
manschip den coninc van Inghelant ende de coninc van Inghelant toghde Ferrante sinen schadt, ende hy versach Ferrante van eenen diele lieden van wapenen, biddende dat hy wilde varen in Gasschoengien, ende in Gwianen, ende dar barrende sy, roefden ende sloughen 't al doot, dat jeghen hem quam, ende destrueerden al dat goede landt, ende dat arme volc vloe te Orlyens, ende te Parijs, claghende den zwaren overlast van den coninc van Inghelandt, ende van Ferrante, den grave van Vlaenderen. De coninc van Vrankeryke dit horende sende om sinen sone Lodewijc, die te verwaerne hadde Westvlaenderen, want het was den coninc Philips, sinen vader ghegeven te huwelyke, met sijnder vrouwe moeder te huwelyke, van den grave Philips van Elzaten, maer het es waer, dat was gegeven sonder weten oft concent van den steeden van Vlaenderen. Lodewijc des conincs Philips sone verhoerende dat hy varen soude in Aquitaingien, omme te wederstaene den coninc Jan van Inghelandt ende Ferrante, den grave van Vlaenderen; ende als Lodewijc in Aquitaingien quam, Ferrant stelde hem terstont te schepe, ende voer in 't landt van Ghysene, te Calays, ende te Burburch, ende dede dat folc al te nieute, roevende 't landt, ende verbarrende steden, ende dorpen, ende al dat hy in sinen weghe vant, om dat men nieuwers luusschen en soude, ende van daer trac hy te Lenz, ende te Hesdijn, ende alle d'ommelandt barrende, ende te nieute doende. De coninc van Vrankeryke verhoerende de groete schade ende 't verderfelyke verlies, dat de Franssoyzen daghelijcx hadden, hy vergaderde een groet heere, ontbiedende alle sine edele princhen, baroenen, ende leenhouders, ende al dat ten wapen dochte, uut Langhedoc, uut Provenchen, uut Averngen, uut Barry, uut Bourgoengien, Bar, Borbon, Sampainge, Orliens, Toureyne, ende van
| |
| |
allen landen onder de croene van Vrankeryke gheleghen, ende sy vergaderden alle te Parijs, ende van daer quam de coninc Philips, met sinen heere tot in Pickardyen, ende alsoe te Dornike, omme Ferrante van Poortingale, grave van Vlaenderen, ende Renauldt, den grave van Bonen, te bevechtene, dewelke Arye beleydt hadden. Dit vernemende Ferrant dat de coninc quam met soe groeter meenichten van Franssoyzen, hy ontboedt den coninc van Inghelandt om hulpe, dewelke hem sant iijm mannen van wapenen, ende de grave Ferrandt riet te Aken tot den keyser, dewelke by hem hadde den hertoghe van Brabant, ende van Loreyne, den grave van Catsenhelleboghe, en eene groete meenichte van baroenen, ridderen, ende schiltcnapen, alle goede liede van wapenen, ende aldus quam de keyser Otte te Valenchines. Die van Henegauwe, ende van Vlaenderen, de grave Renault, met Willemme van Salesbry, 's conincx broedere van Inghelandt, met sinen Inghelsschen, quamen tot Mortaingien, by Dornike. De coninc van Vrankeryke hoerende de comst van den keyser Otte, hy hadde gherne ghedeinst, mar de grave van Aussare seyde dat hy bliven soude ter brugghen van Bouvinez, ende aldus ontbeyden den keyser, ende hy beval dat sy hem alle biechten souden, ende spreken met goeder devocien hare bedinghen tot Gode, als waer by dat hem God wilde helpen ende victorie verlienen, hy seide: ‘Heere coninc, wy hebben 't al te zeere schoene, want onse vyanden sijn vianden van Gode, ende kindere des viandts van der hellen; eerst de keyser heeft mesdaen jeghen dbevel van onsen heylighen vader, den paus van Roeme, ende staet verwaten. Renault van Dammartin, grave van Bonen, hy es valssch ende verzworen, ende een verradere jeghen de vrancsche croene; Huughe Bouvenet dierghelyke, ende Ferrant es een fugitijf ende
| |
| |
een versworen man.’ Doen seide de hertoghe van Bourgoenien: ‘Heer coninc, het dochte ons profijt, dat ghi achterwaert vertroct ende dat wy hier bleven, ende de viande bevochten by der ghenaden Gods, want wy sullen vechten jeghen brandstichters, roevers, mordenaers, verwatene ende verzworene lieden, ende valssche verraders.’ Doen antwordde de coninc, ende seyde: ‘God vaerds dat mi dat niet en gheschiede, dat ic soude vlien ghesondt ende mine lieden, die ghewillich sijn te latene, ic wille heden met ulieden leven ende sterven, ende ic wille de leste sijn, die uut den stryde gaen sal, oft ic blive in den wille doot oft by der gracien van Gode met yeeren ende met victorien leven.’
Dese keyser Otte van varren siende de Franssoysen hemlieden ordineeren, by scharen, hy riet dat men in hemlieden ryden soude, ende dat men sloughe te trompetten om den paerden moet te makene, ende by sinen rade de drye graven Renault, Ferrant, ende Salesbry, met vryen moede sloughen in de eerste schare van den Franssoyzen, dewelke sy zeere schoffierden, ende onder voet reden. Dat merkende de grave van Ausare, hy riet dat sy hem dielen souden, in tween scharen, ende dat de eene schare den keyser opslaen souden, ende de andere schare soude van voren drommen op de voetganghers; ende de Franssoysen ghecreghen sulken moedt, dat sy met fortscen vinghen Renaulte, den grave van Boenen, ende Willemme, den grave van Salesbry, broeder van den coninc van Inghelandt, maer de grave Ferrant bleef altoes vechtende; die van Henegauwe dit siende hoe datter twe graven ghevanghen waren, sy vloen, ende daer nar vloen die van Brugghe, metten Vlaminghen. Des keysers paert wart onder hem doot ghesteken ende met groeter pinen was hy weder vermontheert ende te paerde gheholpen, ende alsoe vloet
| |
| |
hy sijnder verdde, ende met hem de hertoghe van Brabant, ende de hertoghe van Loreyne, mar de stoute ende moedighe grave Ferrant van Poortingale hy bleef altoes vechtende, ende men sach den Leeu van Vlaenderen, dickent ghevelt, maer Ferrants lieden dewelke by hem waren, hieven alle weghe op. De Duutssche merkende de vromicheyt van den grave Ferrant vergaderden omtrent iiijm mannen, ende meenden Ferrante te hulpen gecomen te hebbene, maer eer dat sy toe quamen soe was de grave Ferrant ghevelt van sinen orsse ende ghevanghen, ende wordden daer ghevanghen eene groete meenichte van den edelen uut Duutslandt, ende van over Rijn. De grave van Catsenhellenboghe was daer ghevanghen ende met hem wel c ende xxvij, onder baenraedtssen, ridderen, ende schiltcnapen, ende sy wordden alle ghevoert in Vrankeryke, ende ghestelt te rantsoene. Daer bleven versleghen bet dan iiijc gulden sporen, ende wel vijm ghemeents volcx, ende der Franssoysen bleven doot in dien wijch, bet dan iijm mannen. Hadden die van Henegauwe ende de keyser niet gevloen de Franssoyzen hadden gheschoffiert ghesijn, want voor die vlucht soe hadden sy 't altoes lielijcst. Dese heeren ghevanghen sijnde, Renault van Dammartin, grave van Bonen, was ghevoert te Pirone, Willem, de grave van Salezbry, te Sente Quintijns, de grave van Catsenhellenboghe, te Dornike, ende de grave Ferrant, die was te Parijs geliedt, by wylen te voet, by wylen te waghene, ende by wylen te paerde, ende al 't folc liep vore den grave Ferrant, al gheckende, ende liedekens al singhende ten schympe van hem, ende sy ghinghen al pipende, ende al floytende vore hem drytende ende scheten al latende. Al Vrankerijc was bevanghen met blijsschepen, omme dat de grave Ferrant, ende de grave Renault ghevanghen waren, want sy hadden al Poytau, Aeynau, Gasschon- | |
| |
gien, Aquitaingien ende dlandt van Ghienne bedorven, dlandt van Ghyzene ende Bethune tot
Hesdin al verbrant ende ghedestrueert. Desen wijch gheviel op den xxvten dach in hoymaent in 't jaer Ons Heeren M. CC. xiiij. Binnen der tijdt dat Ferrant nieuwelinge ghevanghen was, soe was Vlaenderen in vele steeden gheplaeght met brande, ende in vele steeden waest groete sterfte, soe dat in somighen dorpen wel nalincs niement te live en bleef, ende het was oec in Vlaenderen groet watre, want de zieedyken braken in vele steeden in, soe dat omtrent Brugghe iij oft iiij milen varre vloyede, de lieden ende de beesten verdronken, mits den groeten watre. De grave van Vlaenderen Ferrant van Portingale, hy lach te Parijs in vanghenessen xj jaer ende een half, mar ter beeden van der coninginnen van Castielgien ende van Portingale, soe lietene Sente Lodewijc, coninc van Vranckerijc gaen te Vlaenderen waert, tot Johannen der graveneden, sinen wive, des conincx van Vrankeryke rechzwernede, ende hy bleef te Rycelle by hare woenende, omtrent drye jaer siec ende queelende, ende hy staerf in 't jaer Ons Heeren M. CC. ende xxix, ende de gravenede Johanne deden begraven in haren cloester te Markette, die soe hadde daer ghedaen stichten. Men wille segghen dat in dien cloester ter stede daer den hooghen outaer nu staet, dat daer stont den boem, daer de goede keyser van Constantinoble Bouwin van Mons, grave van Vlaenderen an ghehanghen was, alsoe voren in 't langhe verclaert staet. Dese Ferrant en hadde by vrou Johannen gheen kindere ende soe nam, naer de doot van Ferrante te huwelyke den grave Thomas van Savoyen.
|
|
Auteursrechtvrij