|
| |
[1202]
Bouwin van Mons, de xixe grave van Vlaenderen, hy wart daer naer keyzer van Constantinoblen ende van Andrinoble, ende coninc van Griekerlandt, hy wart ghecoren in 'tjaer M. CC. ende twe. In dier tijdt ghevielt, op den Kerstdach, dat de coninc van Vrankeryke hilt eene groete fieste, daer de grave Bouwin van Mons, met den edelen van Vranckerijc was, ende men diende daer eenen pau, ende alsoe 't noch costume es, soe fueerden de hieeren, elc sijn fu op dien pau, ende onder d'andere soe fuweerde Bouwin van Mons ende belovede nemmermeer wapene te draghene oft an te doene, jeghen de Kerstene, mar jeghen de vianden Gods, de Sarrasinen, die sinen oem Philipse van Elzaten vermordt hadden, ende sine oude oems de coninghen van Jheruzalem ende van Samaryen, ende zwoer dat hy te Jheruzalem trecken soude. Dit verhoerende veele eedelre princhen, herthogen, ende graven, beloefden, by consente van den coninc Philips, met te treckene te Jheruzalem, ende alle binnen drye maenden beriedt te sine, ende coren eendrachtelijc Bouwin van Mons tot eenen amirael, ende tot eenen liedtsman; ende dit narvolghende sijn de namen van den heeren, die met den grave Bouwin van Mons, in dit voyaige waren, ierst de grave Bouwin van Mons, grave van Vlaenderen, ende van Henegauwe, de grave van Aingiau, sijn broedere, de grave Lodewijc van Bloys,
| |
| |
de marcgrave van Monferat, de grave Tybaudt van Sampaengien, de grave van Pertsse, de grave van Sent Pool, de grave Symon van Montfort, ende sijn bruedere de grave Guy, mer Jan van Nielle, de grave Inghelram van Boenen, ende drye van sinen broeders, Renault van Dampierre, Paeyen van Orliens, Bouwin van Beauvays, vier Dudtssche bisschoppen, de bisschop van Soysson, de bisschop van Theerenborch, de bisschop van Troys, de bisschop van Beauvays, ende mijnheere Pieter de Brachelez. Dese waren alle in 't hende van Maerte te Venegien, daer quamen Franssoysen, Inghelsschen, ende Duutsschen; ende dit verhoerende de soudaen, ende de coninc van Suryen, dat de grave Bouwin van Vlaenderen, ware gheordineert amirael, als omme te comene te Jheruzalem, hy sendde den hertoghe van Venegien M. marc van finen goude, ende hy belovede dat de Venecianen souden moghen vry varen ende gaen al Egypten, al Damascen, al Arabien, al Azia, al Turkyen, Anthiochia, ende Surien dore, op dat hy conste beletten dat de grave Bouwin van Mons, met sinen gheselschepe niet en quame te Jheruzalem, ende om dat te bet te belettene dat men hemlieden gheene schepe en soude triveleeren noch verhueren, oft dat hy hemlieden riede t'huus te kierne. De hertoghe van Venegien verboet op 't lijf dat niemant soe coene en ware yemant te voerene over te Jheruzalem, ghewapent. Doen beval de grave Bouwin van Mons, dat men soude trecken te Jenuen; doen de hertoghe van Venegien dat vernam, hy seide tot hemlieden: ‘Och! eedele heeren van Vrankeryke, in Griekerlandt es den schadt van Gazara, die den Kerstene coeplieden veele ongheriefs doen, roevende ende 't volc verdrinkende, het ware saligher ende meerdere verdiente die roevers ende die morders te destrueerne, dan te Jheruzalem te treckene, wilt ghi
| |
| |
dese vorseide steede, die ons toebehoort ende ons rebel es, dwinghen, wy sullen u voersien van scepen sonder uwen cost, ende als ghilieden Ghazara ghecreghen hebdt, dan soe gaet bevechten de Grieken, die quade Kerstene zijn.’ Dit verhoerende de grave Bouwin ende sijn gheselschip, zy waren zeere blyde, ende op dit sy ghinghen te schepe, ende voeren voer Gazara, dewelke viant ende rebel was den Venecianen, dewelke Boudin van Mons wan ende ghecreech, binnen twe weeken; zy roefden de steede ende maecten se dien van Venegien onderdaen. Binnen desen quam Bouwin van Mons niemare, hoe dat Tursack, den keyser van Constantinoble waren bieede sijn oghen uuteghesteeken, in eenen vrouwen cloestere, ende dat van Alexius, sinen broeder, dewelke stont naer de keyzercroene, meenende te usurperene de croene van Constantinoble. De keyserinne Tursacx wijf ontboet haren broeder, den coninc van Hungheryen, dat hy hare wilde helpen wreken 't gheent, dat Alexius haer zwagere ghedaen hadde an den keyzer, haren man, ende dat haer kint van xix jaren houdt, oec ghenaemt Alexius mochte in de steede van sinen vader keyser ghecroent sijn. De coninc van Hongheryen dit verhorende trac te Gazara, by den grave Bouwin ende den Franssoyzen, biddende dat sy hem wilden doen bystanticheyt, omme Alexius uut Constantinoblen te verjaghene, ende Tursack sinen zwagher weder te stellene, in sine keyserlyke majestheyt. De grave Bouwin van Mons nam dlast, ende de coninc van Hongheryen versach den grave van al des hem van noede was, van scheepen, van vytaillien, van geschutte, ende van druudtsmannen, die ze ghelieden souden; ende de Franssoyzen comende voer Constantinoble, by nachte, beval Boudin van Mons de stadt te beclemmene, ende hy met sinen Vlaminghen beclam dat Galatas, dats eenen groeten torre, op
| |
| |
de havene, denwelken zy wonnen; ende die van Biervliet waren de eerste, diere in clommen ende staken daer uut de wapene van Vlaenderen, ende sy daelden den stiegher nedre van den torre, ende ontdaden de latinssche poorte. De Franssoyzen, Inghelssche, Spaengiaerden, Hongherssche, ende de Duudtssche quamen al in de steede van Constantinoble, ende sloughen 't al doot, dat hem ter weeren sette; dit verhoerende Alexis, de broeder van den keyser Tursack, hy beval dat men 't vier over al soude steken in de schepen van den grave Bouwin, ende dat men 't palays wel bewaren soude ende de marct, hy soude bewaren de muren van der stede. Dat vier was in de schepen ghesteken; die van Biervliet dat siende, namen hare schepen, die ontsteken waren, ende deden ze metter vloet vloten aen 't Pireky, in den voerbouch van Constantinoble, daer de Joeden woenden; daer stonden zeere veele schoender herberghen ende het was een der princhipaelste voerbouch van der stadt, soe dat 't fier verbarrende alle die schoene herberghen ende dat voerbouch van Pireky, ende Alexis lieden liepen uuter stede te Pireky omme den brant te blusschene, maer de grave Bouwin ende de sine lieten die schepen, ende ginghen ter marct, die sy ghecreghen ende wonnen metten zwieerde. Alexis dit vernemende dat de grave Bouwin de marct ghewonnen hadde, hy liet de mueren van der stede staen, ende hy ginc ten palayze, ende met hem nemende die van den palayze ende andere wel tot vjm mannen trac ter marct, daer de grave Bouwin met den sinen was; daer begonste een vrieselijc strijt, ende eene sware bloedstortinghe, mar ten lesten doerbrac de grave Bouwen Alexis bataille, ende bleven ter marct versleghen, bet dan iiijm Grieken, ende Alexis vloe uute Constantinoble ende trac tot den coninc Jan van Balacke. De grave Bouwin ghecreech dat
| |
| |
palays ende daer vant hy eenen onvertallyken schat, ende daer met al Alexis juwielen; ende de grave Bouwin aldus de stede ghewonnen hebbende, hy ontboet den blenden keyzer Tursack, de keyserinne, ende den jonghen Alexis, Tursacx sone, die mar xix jaer oudt en was; ende de grave Bouwin stelle ze alle wedre in 't palays, in haerlieder majestheyt, ende Tursack, de keyser, midts dat hy blent was, oudt, ende cranc, bat Boudene, den grave van Vlaenderen, dat hem ghelieven soude Alexis sinen jonghen sone te stellen, in de possessye van den ryke, ende te croenen keyzer van Constantinoble, ende dat hy soude willen sijn, ende bliven ruwaert ende regent van den keyseryke; vij maenden bleef de grave Bouwin 't ryke regierende ende de wetten vermakende, ter beede van den keyser, tot dat de goede oude keyser Tursack staerf, dewelke in Sente Sophyenkerke heerlyken begraven was. De grave Bouwin als regent gaf de keyzerlyke croene den jonghen Alexis, Tursacx sone vorseit, ende hy ordineerde hem van den heerlijcsten ende van den tamelijcsten poorters van Constantinoble, omme den jonghen keyser te bewaerne; mar wat gheviel, Marcolf, de heere van Theeben verhoerende de doot van den keyser Tursack, ende hoe dat de jonghe Alexis keyser was, hy ordineerde lieden, die den jonghen keyser Alexis, by avonde, oft by nachte vermoerden oft verworghen souden, ende hy riedt al Grieken dore, wederroupende al dat de grave Bouwin in officien ghestelt hadde, hy makede sine maghen ende sijn dieneers officiers, in Grieken. Binnen desen Bouwen van Mons overmerkende dat hy langhe te Constantinoble ghesijn hadde, ende dat hy niet varre van Jheruzalem en was, ende oec dat veele van sinen volke ende sonderlinghe de Inghelssche wilden te haren lande waert trecken, hy nam sine vaert te Jheruzalem, ende als hy omtrent iiij dachvaerden van Constantinoble
| |
| |
ghevaren es, soe hebben de twe princhipaelste camerlinghen den jonghen keyser Alexis, by nachte verworcht, met eender dwalen; ende Marcolf, heere van Theben, als nerghens aff wetende quam te Constantinoble, ende dede den jonghen keyser heerlyken ter eerden doen, ende begraven in Sente Soffyenkerke, by sinen vader den keyser Tursack, ende Marcolf trac an hem de keyserlyke croene, ende ontboedt de Grieken, ende al de nieuwe officiers, die hy ghemaect hadde, ende sy coren hem keyser. Ende binnen deser tijdt was Alexis, Tursacx broedere, te Andronoble, hy en schaemde hem niet van dat hy sinen broeder Tursack de ooghen uutghesteken hadde, hy en quam te Constantinoble biedende sijn narderheyt, als om keyser te sine; groet jammer ende tribulacie was in Constantinoble tusschen Marcolf van Theeben ende Alexis Tursacx broeder, sy vochten daghelics binnen der steede, soe dat daer groete bloedstortinghe gheschiet, ende daeromme eenighe van den notablen van Constantinoble reden by daghe ende by nachte, achter den grave Bouwin, ende gaven hem dese wonderlyke aventueren te kennene, hem oedtmoedelyken biddende, dat hy met hemlieden wilde wederkieeren in Constantinoble, met sinen volke, ende Bouwin ter bede van den vorseiden notablen quam met hemlieden in Constantinoble. Marcolf, de heere van Theben, ende de Grieken, die pijnden te wederstane den grave Bouwin, ende Alexis Tursacx broeder die vloe, want die van Constantinoble en wildene niet hebben, om de mesdaet, die hy aen sinen broeder ghedaen hadde, den goeden keyser Tursack. Ten anderen dat gheruchte was al Constantinoblen dore hoe dat de jonghe keyser Alexis verworcht was, waeromme sy daden vanghen de twe princhipaelste camerlinghen, dewelke belyeden, dat hem Marcolf, de heere van Theben, hadde ghedaen
| |
| |
doen, ende toghden daer aff Marcolfs letteren. Aldus was al Constantinoble in roere, omme Marcolf te ghecrighene, ende hy wart ghevanghen ende veele van sinen officiers, ende de grave Bouwin ghecreech 't palays, ende Marcolf ontquam uut der vanghenessen, ende vloe te Grieken waert in. Die van Constantinoble siende, dat sy sonder heere waren vergaderden in 't palays, ende met rypen rade, ende goeder deliberacien, ende alle fraude ghewerdt gaven te kennene, hoe dat van ouden tyden was ghecostumeert dat de patriarke van Jheruzalem, de bisschop van Betlehem, dewelke van 's paus weghen over de ziee in Azia hadden de vulle macht ende auctoritheyt, metgaders den bisschoppen van den lande, oft oec van anderen landen gherochten daer eenighe te comene, souden als van noede ware, sijn over de elexie van den keyser. Ende daeromme de poorters van Constantinoble, metgaders de vier Duutsschen bisschobpen, ende de drye Vrancssche bisschobpen, die met den grave Bouwen daer comen waren, vergaderden ende ghinghen in bedinghen, aenroupende de gracie van den heiligen Gheest, ende daer naer ghinghen zy te rade, om eenen keyser te kiezene, ende den raedt was sulc, dat men twe edele ende eerlyke mannen kiezen soude, ende dien sy van dien tween keyser noemen souden, dien soude men over keyser houden, sonder eenich wedersegghen; ende sy gaven uute als omme keyser te sine Boudene van Mons, grave van Vlaenderen ende van Henegauwe, op den vijten dach nar paesschen, als men singt jubilate Deo, in 't jaer Ons Heeren M. CC. ende ij, ende op dien selven dach van hemlieden ende by consente van die van Constantinoblen, ghecroent vrouwe Maria, sijn wijf, soe liet Janen, harer oudster dochter, in hoeden van den coninc van Vrankeryke, haren zwagere, ende voer te Constantinoble, tot haren man, den keyser; mar omme diverssche tempiesten
| |
| |
ende vriezen van der ziee soe quam ter havenen in Suryen in de stadt van Acron, su zeere cranc ende siec, ende een stic tijds quelende, Gode bevelende hare ziele soe staerf ende verschiet van deser werelt in 't jaer Ons Heeren M. CC. ende iiij, cort nar dat de grave Bouwin keyser ghecroent was. Hy riedt al Grieken dore ende dede een ondersouc op 't regement van Grieken, ende hy bevant dat de heere van Thebes, Marcolf hadde alle sine vrienden ende dienaers de officien gegeven, over al in 't landt van Grieken, ende dese daden groete exactien in 't folc; sy maecten puntinghen, settinghen, ende sochten nieuwe vonden, omme der lieder goedt te ghecrighene. De keyzer Boudin sine vizitacie ende besouc soetelyken ghedaen hebbende, ende eene onvertallyke clachte ghehoert hebbende, van den fellen regimente van den officiers, hy in Constantinoblen weder ghekiert, hy ontboet alle sine edele van al den landen, die onder 't keyseryke van Constantinoble waren, als coninghen, amiralen, hartoghen, graven, ende marcgraven; als de coninc van Turkye, van Slavonien, van Comanien, van Tracien, van Armenyen, van Antinopoli, van Pinchenarden, van Adronoble, van Creten, van Sinoplen, van Machedonien, van Chorintien ende van Athenen, ende hy stichtede eene groete feeste, maer eer de feeste begonste, midts dat Marcolf van Theben niet en quam, hy sendde daer lieden dien haelden ende brochten ghevanghen te Constantinoble, ende met hem xxij van sinen princhipaelsten maghen ende officieren; ende op de vulle marct te Constantinoble hy belyede voer al 't folc hoe dat sine vrienden ende maghen, die daer met hem ghevanghen waren hem den raedt gegeven hadden, den jonghen keyser Alexis ter doot te doene bringhen, sy souden soe veele doen dat hy keyser soude sijn, want die van Constantinoble en souden hemlieden nemmer- | |
| |
meer consentheeren, in den ouden Alexis des keysers Tursack broedere, ende hy belyede voort, hoe dat hy de twe camerlinghen van den jonghen keyser vermiedt
hadde, ende hemlieden gheloeft sijn heerschappye over te ghevene, op dat syne by nachte verworghen ende vermorden souden. Nar desen dede de keyser Bouwin, Marcolve ende de twe camerlinghen, ende xxij van Marcolfs vrienden ende officiers, die met hem ghevanghen waren brocht, alle sliepen uuter steede van Constantinoble, ende daer alle onthoefden, ende op wielen setten, ende Marcolf alderhoeghst, ende sijn hoeft stac boven hem op eene ghelavie schacht, ende alsoe oec van den twe camerlinghen. Dese justicie ghedaen sijnde, doen begonste de keyser Bouwin sijn hof ende sine feeste te houdene, ende in 't eerste makede hy wel vijc ridders, ende daer naer hy verliet alle de officiers van Grieken ende haren officien, hy gaf ende ordineerde eene levereye, die de edele draghen souden, te wetene, de rechte cousce zwart, ghesaidt al vul lybaerdts clauwen, alle ghewrocht van cypersschen goude, ende de luchter cousce van den knien neederwaert tot den voeten wit, besayt met liebaerdts clauwen, ende van den knien opwaert was de luchter cousce zwart. Op den viijten dach van der feesten de keyser vermakede de officien, ende hy gaf elken van den ridders, die hy ghemaect hadde in 't beghintsel van sijnre feesten eene steede, oft een castiel, oft een dorp te regierene, bevelende dat sy op 't volc gheene fortse, noch exactie doen en souden, ende laten den volke leven, nar hare loyen ende wetten van ouden tyden gheuzeert, ende hy beval correxie te doene, op de oude officiers, die verlaten waren, dewelke 't folc aerm ghemaect hadden, met haren roevene, ende met haren vonden van exactien. Dese feeste gheduerde xxx daghe, binnen denwelken alle de heeren ende leenhouders van den vorseiden
| |
| |
keyser haer leenen ontfinghen, ende daden hem manschip ende gaven hem groete ghiften van ghesteente, van courssiers, van guldenen lakenen, ende diergelyke. In 't ander jaer van sijnder heerschappye, hy ontboet alle de princhen ende heeren van al den keyseryke te comene in Constantinoble, ende hy riedt met hemlieden al Griekerlandt dore, Turkye, Slavonye, Pincenarde, Machedonie, Athenen, Corinthen, Comanie, Armenie duere, ende waer dat hy quam men ontfinckene, met groeter waerdicheyt, ende men brochte hem de slotelen van allen steeden. Maer als hy quam te Antronoble sy rebeleerden jeghen haren hertoghe, dewelke altoes metten keyser Bouwin ghereden hadde, sy sloten hare poorten ende en wilden den keyser niet inlaten. De keyser siende dese wedersporicheyt, hy pooghde by nauwen liste soe dat hy in de steede quam; dit vernemende Alexis, 's keysers Tursacx broedere, hy quam voer de steede van Antronoble, met den coninc van Balacke, ende sy hadden bet dan lxxxm mannen, ende beleyden de steede van Antronoble, daer Bouwin de keyser in was, ende als sy xij weken vore de stede gheleghen hadden, in een bestant, eenighe poorters van Andronoble lieten veele van Alexis volke in, ende verrieden de steede. Alexis met sinen volke stac 't fier in de stede by nachte, ende verbarrende meer dan half de steede, ende sy sloughen vele Kerstene doot. Daer bleef de grave Lodewijc van Bloys, de grave van Persse, de marcgrave van Monferardt, ende veele andre edele Franssoysen ende Duutssche, ende de keyser Bouwin vloe uuter steede, met eender groeter menichten van Grieken, ende sy vochten daer, jeghen den coninc Jan van Balakye, daer de keyser Bouwin zeere ghequest was, ende ghevanghen, alsoe men segghen wilde, ende mits dat die van Constantinoble negheene certeyne niemare en consten ghe- | |
| |
weten waer de keyser Bouwin voer Antronoble bevaren was, sy ontbeyden xl daghen, ende sonden boden in allen steeden, om te wetene, oft hy ghevanghen ware; maer
gheene sekere niemare en conste mer aff verhoeren, dan dat men hielt over waer dat hy in den wijch voer Antronoble versleghen ware, ende doot bleef in 't jaer Ons Heeren M. CC. ende v; ende hieromme die van Constantinoble coren eendrachtelijc Heinryke, den grave van Aynau, te sine keyser van Constantinoble. Dese Heinric was de broeder van den keyser Bouwin van Mons, grave van Vlaenderen ende van Henegauwe; dese keyser Heinric regneerde omtrent iij jaer. Als van den grave Bouwin van Mons, keyser van Constantinoble ende grave van Vlaenderen, someghe wilden segghen dat hy voer Antronoble zeere ghewont ende ghequedtst was ende dat hy ontvloe uuten strye, mar dat hy wart vonden van den Blacken ende van den Cumanen, ende vercocht den Suryanen, ende dat hy in Suryen, wel vj jaer lanc, de plouch trac. Het gheviel dat kerstene coepliede, Duutssche, wilden sijn te Damaske, ende sy songhen op den wech al rydende duutssche liedekins, daer de keyser Bouwin trac de plouch, ende hy sprac hemlieden toe, ende sy vraeghden hem, hoe hy aen dat armoedich leven gheraect was, ende de keyser Bouwin vertrac hemlieden alle sine aventuere, ende de cooeplieden dat hoerende, ende uut compassyen sy verlossedenen ende brochtenen tot Cuelene, op den Rijn, ende daer schreef hy aen Johannen, sijnder oudtster dochter, die doen gravenede van Vlaenderen was ende oec van Henegauwe, ende soe hadde te manne Ferrante, des conincx sone van Portingale. De keyser Bouwin ontboet by ghescrifte Johannen, sijnder dochter, dat hy binnen xv daghen soude sijn te Rycele, ende dat men hem soude maken cleedere nar sinen staet, ende dat men hem soude
| |
| |
maken financhie, om te betalen sijn rendsoen aen de coepliede diene verlost hadden. De gravenede Johanne als su den brief ontfanghen hadde, soe toeghdene Ferrante, haren man. Doen beval hy, als hy quame, dat menne wel ontfanghen soude ende goede chiere doen, ende Ferrant seyde tot Johanne, sinen wive, dat hy soude toespreken den coninc van Inghelandt, omme finantsye te hebbene, van sinen randsoene, want Ferrant was doe ghezworen man, metten coninc van Inghelandt, ende metten keyser Otte, jeghen den coninc van Vrankeryke, Philips metter eender oghe; ende Ferrant beval drye van sinen princhipaelsten raedslieden, die hy in al Rycelle hadde, dat zy op den iersten nacht, als de keyser Bouwin, in Rycelle, comen ware, ende dat hy te bedde soude wanen gaen, dat men dan van den castiele voeren soude, buter steede, in den bussch daer nu den cloester staet van Markettes, ende dat men daer aen eenen boem soude hanghen. De Spieghel Historiael zeegt hoe dat in Vlaenderen quam een bedrieghere, die hem seide sijn de keyser Bouwin, ende hy was heymelyken verdaen, ende aen eenen boem ghehanghen.
|
|
Auteursrechtvrij