|
| |
[1070]
Arnoudt de simpele, Bouwins oudste sone, was de ixte grave van Vlaenderen, omtrent twe jaer, mar sijn moeder Rychildt, die wilde Vlaenderen regieren nar haren wille, ghelijk dat men zwaerlyke bevant, ende sy dede soe met haren fellen regemente, dat sy dat soete paradijs van weelden ende van payse, dat goede Vlaenderenlandt, brochte in zwaren lemmere, ende in groeten orloghe; hieromme screven de Vlaminghe aen Robbrechte den Vrieze, dewelke broeder was van Bouwin van Berghen, wylen haren man, als dat Rychildt hare onderwant van den regemente van Vlaenderen, ende dat so gheene Vlaminghe hebben en wilde te haren rade, maer Walen, die by natueren de Vlaminghen haten ende
| |
| |
leedt hebben, ende specialyke de heere van Maelgy, ende dat sy al Vlaenderen stelden in dissencien, by haerlieder quaden opsette ende exactien van puentinghen ende settinghen, ende die daer jeghen wilden seggenen ofte doen, sy deedse vanghen ende onthoefden. Robbrecht de Vrieze dit verhoerende screef eenen brief sijnder zwagherinnen Rychilden, als dat soe hare van den regemende van Vlaenderen niet onderwinden en soude. Rychildt merkende dat de Vlaminghen jeghen hare hadden ghescreven aen Robbrechte den Vrieze, haren swaghere, dewelke doen ter tijdt grave was van Hollandt, van Zeelandt ende heere van Vrieslandt, ende grave van Aelst. Rychildt ginc in de smale steeden, in den name van Arnoude, haren oudsten sone, die doen grave van Vlaenderen was, vermakende de wetten aldaer, en stelder nieuwe officiers, ende so ordineerde dobble as ysen, ende settinghen, ende dien jeghen seiden wordden gevanghen, ende onthooft, als rebelle jeghen den prinche; ende om dat Robbrecht de Vrieze, haer swaghere, die grave van Aelst was, hem onderwinden wilde omme Vlaenderen te regierene, ter beden van den drye steden lands, ende omme dat hy wilde regieren hare twe kindere, daeromme nam soe hem dat graveschip van Aelst, ende soe leyde te harer tafflen dlandt van Walcheren, ende stelde darinne nieuwe officiers, ende dar nar soe trac te Oudenarde ende dar alle de heerlijcxste ende notabelste onthoefden, omme dat sy geseyt hadden dat su quaet dede, in 't ghoent dat zy haren zwaghere sijn goed ghenomen hadde, ende zy ontboet inne te comene Mer Jan van Gavere, dien edelen ruddere, ende dedene onthoefden; ontboet voert den Opperbailli van Ypere ende hiltene in vanghenessen, ontboet voert de wet van Ypere, dewelke hemlieden excuzeerden, dat sy uut harer casselryen niet trecken en wilden. Richilt zeere verstoert
| |
| |
sijnde trac van Oudenaerde te Miessine, ende dat vernemende die van Ypere ordineerde lx notable poorters die jeghen Richilde te Miessine gaen souden, omme hare aldaer te willecomene, ende zy dedse alle lx onthoefden, Miessenen verbarren ende den cloester, om dat zy hare ende haren sone Arnoudt niet heerlijc ghenouch, nar haren wille, en ontfinghen. Dese felle overdaet, die Richilt dede screven over de drye steeden van Vlaenderen te wetene: Gendt, Brugge ende Ypere, in Hollandt an Robbrechte den Vrieze, die grave van Hollandt ende van Zielandt was ende heere van Vrieslandt, ende hadde doen te wive Ghertruyden des keysers Heinrijcs dochtere, weduwe van Floreynse den Vrieze, dewelke wylen grave ghesijn hadde van Hollandt ende van Vrieslandt. Robbrecht de Vrieze in Hollandt sijnde, hy orloghde jeghen de Vriezen die hem rebel waren, niet willende betalen sgraven Domeynen, mar hy hadde ghescreven an den coninc van Inghelandt Willem van Normandyen, sinen zwagherlinc, omme te hebbene iijm Soudeniers ende men soudse betalen te Brugghe van vier maenden te voren; binnen deser tijt ontfaet Robbrecht de Vriese de brieven van den drye steeden van Vlaenderen, hoe dat sijn neve de heere van Gavere onthoeft was, de eerlijcste van Oudenarde, ende de lx notable van Ypere, ende Miessine verbrant, ende den cloester, die vrouwe Adele sijn moedere ghesticht hadde, ende oec sijn heerschapie Aelst ende Walcheren ghenomen hadde; Robbrecht de Vrieze dit vernemende wart zeere verstoerdt, peinsde om Vlaenderen bistant te doene, ende want hy ghene niemare en verhoerde van den Inghelsschen Soudeniers, soe makede hy een bestandt metten Vriesen een jaer lanc gheduerende, ende beriedde sijn heere om te Vlaenderen waert te comene; binnen desen quamen de Inghelssche Soudeniers te Brugghe om voer iijm Soudeniers te ont- | |
| |
fane van iiij maenden hare soudye, ghedraghende lxm guldenen, dewelke de vorseiden grave van
Hollandt te Brugghe in den wissel ghesendt hadde. Dit vernemende Richildt dede de soudeniers arresteeren, quam selve te Brugghe ende nam de vorseide lxm guldenen uut den wissele, die de Inghelssche soudeniers souden gehadt hebben. Robbrecht de Vrieze in Vlaenderen comende met menichten van Rijnsschen heeren, soe quamen hem de vorseide Inghelssche soudeniers te hulpen, ende Richilt verhoerende dat Robbrecht haer zwagherlinc was comen in Vlaenderen met vele Rijnsscher hieeren, ende dat de Inghelssche soudeniers hem te hulpen comen waren, soe vloet te Lessene met haren twe kinderen, ende ontboet die van Henegauwe ende van Pickaerdyen, dat zy haer haestelijc wilden comen te hulpen jeghen Robbrechte den Vrieze, die hare ende haer kindere wilde onterven. Robbrecht verhoerende hoe dat Richildt sine lxm guldenen ghenomen hadde, ende de soudeniers ghearresteert, ghinc met den Vlaminghen, met den Rijnsschen heeren, ende met den Inghelsschen in Henegauwe, trac te Lessene, verjaghde Richilden met haren ij kinderen, ende want den castiel te Lessene, ende hy verslouch bet dan iiijm van Richilds lieden, roefde Lessene, ende stacker 't fier in, dwelke binnen twe daghen al verbrant was, ende Richilt vloe in Rycele, ende soe daer sijnde veinsde hare als te willene pays maken metten drye steden van Vlaenderen, ende dat soe begherde de vriendschap van Robbrechte den Vrieze, haren swaghere; mar soe sende by den coninc Philips van Vrankeryke, biddende om hulpe de Vlaminghen te wederstane, die haren jonghen grave verjaght hadden, ende haer volc versleghen, bat om te hebbene den heere van Couchy met iiijm lieden van wapenen, ende soe sende den coninc Philips xxxm guldenen, omme te bet sine hulpe te vercrighene. Filips
| |
| |
de coninc van Vrankeryke dede senden uute mandemente in allen sinen landen, in Langhedoc, in Avernen, in Borbon, in Bourgoenien, in Berry, in Gasschoengien, in Orliens, in Poytau, in Lorayne, in Vermendoys, ende in Pikaerdyen, bevelende sinen edelen alle te comene te eenen ghenoemden daghe te Parijs; binnen deser tijdt de schalke Richilt sende eerst te Gend, omme te hebbene van hemlieden lx heerlyke, ende van den notabelsten poorters, ende alsoe vele van Brugghe, ende dierghelyke van dien van Ypere, ende voert uut allen smalen steden ende casselryen van Vlaenderen te hebbene tot den ghetale van C ende lx mannen, ende begheerde dat het souden sijn de rijpste van rade ende de alderheerlijcste, soe wilde hemlieden bidden vergheffenesse ende an hemlieden nemen raedt, want Arnoudt haer oudste sone groet genouch ware, selve 't regement an te nemene, ende dat men haer soude willen bestellen ende bewyzen op Vlaenderen hare duwarye, ende bylevinghe; maer Richilds meeninghe was al anders, soe meende hare an dese goede notable mannen te wrekene, van des hare Robbrecht de Vrieze haer zwaghere ghedaen hadde, ende soe wanneer dat sy binnen Rycelle gecomen souden sijn, dat men de poorten sluten soude ende dan scriven harer alder namen ende toenamen ende sendense by x ende by xij in diversschen herberghen, ende bevolen op haer hoeft niet uut der herberghen te gane voer der tijd, dat sy by Richilden in 't castiel ontboden wordden, om jeghen hare te spreken, ende dan soude men se alle onthoeft hebben. Dit vernemende Mer Gherardt van Buc, casteleyn van Rycelle, sendde brieven aen de drye steden van Vlaenderen, dat sy tot Richilden te Rycelle niet comen en souden, sy en waren elc wel voersien van iij oft van iiij vromen cnapen, ende onder wel ghewapent, ende dat sy incomen souden te half
| |
| |
voernoene, ende dat sy jeghen Mer Gherarde spreken souden, ende screef hemlieden alle den raedt van Richilden ende van den heere van Malgy, haren cancellier; ende Mer Gherardt ontboet Robbrechte den Vrieze, dat hy wilde comen t'Ypere, want hy hadde met hem te sprekene in secreet. Robbrecht t'Ypere comende tot Mer Gerarde van Buc, ende van hem verstaende den valschen raedt van Richilden, ende van den heere van Malgy, badt den casteleyn Mer Gherarde van Buc, waert soe, dat men de Vlaminghe haer hoernen blazen hoerde ende beckenen slaen, op dat sy ten castielle waert quamen, ende inne wilden dat hyse dan alle inlaten sonde, want hy met hemlieden alsoe ghesloten hadde op den troest van hem, ende hy soude met vjm mannen goeder lieden van wapenen comen in den bussche, daer nu Markette staet, dwelc doen een bussch was; Robbrecht seide voort dat hy wel bemoedde dat als de Vlaminghe in 't castiel souden sijn, dat dan Richildt 't castiel soude doen beleggen van buten, ende dan soe soude hy comen met sinen volke ten castele waert, ende alsoe van achtere bevechten Richildts volc, ende dat men dan van binnen den castiel opendade, soe dat die Vlaminghe, die in 't castiel waren hem ende sinen volke mochten te hulpen comen, ende alsoe warddet ghedaen. Dese iijc ende xl poorters van Vlaenderen al en waren 't niet de rijcste, die ghecoren waren te gane te Rycelle tot Richilden, het waren doch van den starcsten ende vroemsten ghesellen van Vlaenderen, ende elc van hemlieden hadde met hem brocht, som ij, som drye goede stoute lijfcnapen, starcke ghesellen, ende waren alle onder wel ghewapent, ende sy trocken tot voer Rycelle, ende Robbrecht de Vrieze bleef in den vorseiden bossch, een halve mile buten Rycelle. De castelein Mer Gherardt van Buc, hy gaf te kennene den poorters van
| |
| |
Vlaenderen, den valsschen raedt van Richilden, ende seide, waert soe, dat de heere van Malgy hemlieden eenighen overlast dade, oft eenige schimpeghe woerden, dat sy dan alle haer hoernen blasen souden, ende beckenen slaen, want anders soe ghedrouch den raedt dat men se in 't castiel onthoefden soude, ende de sommighe in de soldere-veinsteren van harer herberghen hanghen; ende aldus dan niet en lieten, sy ne sloughen den vorseiden heere van Malgy doot, als hy ter herberghen van den poorters van Gendt quame, ende dan quamen met eenen hoepe ten castiele, want Mer Gerardt van Buc, de castelein, soudse alle inlaten, ende Robbrecht de Vrieze, die soude hemlieden te hulpen comen, alsoe hy dede. Ende het gheviel als dese Vlaminghen ter poorten vander stede van Rycelle quamen, soe liet men se by xij ende xij te gader in, ende men lieddeze ter herberghen waert, ende als sy aldus alle waren ghelogiert, omtrent den soppertyde van den avonde quam de heere van Malgy ter herberghen, daer die heerlijcste van Ghendt ghelogiert waren, ende ter taeffelen saten om eten, hy sprac hemlieden aldus toe, segghende: ‘Ghi verhyde verraders van Vlaenderen, ende rebelle, ghi hebt uwen grave uut sinen lande verjaght, ende sinen broeder, ende hebt de edele van Pickardyen, ende van Henegauwe versleghen, de stede van Lessene gheroeft ende verbrant, ende hebt Inghelssche soudeniers ontboden, ende Robbrechte den Vrieze, dewelke vianden sijn van der croene van Vrankeryke; by den Heere, die alle dinc geschapen ende ghemaect heeft, ghi wordt er alle omme ghehanghen, voere uwe herberghe.’ Ende de vorseide heere van Maelgy toeghde hemlieden vele basten, segghende: ‘Hier mede sal men ulieden hanghen.’ Ende de poorters knapen van Gend sloughen beckene op de strate, soe dat luydde al de stede over, ende doen blies elc sinen horen, soe dat men 't varre buten Rycelle hoerde, ende liepen alle
| |
| |
ten castielle toe, op haer verweeren soe sloughen sy vele der Franssoysen doot, en Mer Gherardt de casteleyn liet se alle in 't castiel. Des anderdaghes Richildt beval dat al dat in Rycelle waere, ende stoc draghen mochte, ende wapenen, dat sy souden, biede van buten ende van binnen der stede, den castiel belegghen, alsoe sy daden; doen quam Robbrecht de Vrieze met sinen Rijnsschen heeren, ende met den Inghelsschen soudeniers voer 't casteel, ende versloughen alle de ghene, die van buten den castiel beleit hadden, ende de Vlaminghen die in 't castiel waren, quamen Robbrechtte te hulpen, ende die van Rycelle quamen daer jeghen ende pijnden Robbrechte den Vrieze te wederstane; mar Robbrecht vinc een groet ghedeel van den princhipaelsten van der stede ende 't comuyn dat wart al verslaghen, ende aldus soe want Robbrecht de stede van Rycelle, met den zweerde, ende nam ghisele uter stede, want hy naemt in groeter onwaerden, dat zy jeghen hem rebelleerden, om dat sijn vadere, de goede grave Bouwijn, dede Rycelle beteren vesten ende bemueren ende stichten de canezie van Sente Pieters te Rycelle. Richilt die vloet tot den coninc Philips van Vrankeryke, ende hem dit claghede, ende daeromme quam de vorseide coninc tot in Vlaenderen, met groeter heercracht, om Richilden sijnder nichten t'helpene. Robbrecht de Vrieze verhoerende des conincx comste, hy stelde in allen steden van Vlaenderen vrome capiteynen, die hy betrouwede over goede lieden van wapenen, ende besette Rycelle, Sent Omaers, Belle, Bruggborch, Berghen, ende someghe dede hy bevesten op de frontyeren van Vrankeryke; hy dede Cassele zeere starc maken, ende in 't hoegste van der stede dede hy een castiel maken, als om sijn lijf in te ontdraghene, jeghen sinen rechtzweer, den coninc Philips. Ende Robbrecht de Vrieze ontboet die van Gendt, metgaders den
| |
| |
anderen steden van Vlaenderen, dat sy alle comen souden tot hem te Cassele, daer sy quamen omtrent xvjm starc, dwelc eene cleene menichte was jeghen de groete hercracht van den coninc van Vrankeryke, want daer waren met hem: Mer Joffroyt, bisschop van Parijs, Heustaes, de grave van den Boenen, de bisschop van Lenghers, de bisschop van Beauvays, de Normanne, die van Berry, die van Borbon, de coninc van Avernen, die van Langhedoc, van Borgoenien, van Sampaengien, van Riemen, van Orliens, van Bloys, van Couchi, van Montagu, van Vermendoys, van Angiouw, van Gasschoengien, van Aquitaingien, van Tourayne, van Bertaengnien, van Nyvers, van Bar, van Normandye, van Lorayne; alle dese landsheeren met haren volke quamen jeghen de Vlaminghe ende omme Robbrechte den Vrieze te schoffierene. Robbrecht de Vrieze in Cassele sijnde met den Vlaminghen, want de Rijnssche ende d'Inghelssche waren ghescheden, ende elc te sinen lande waert, aldus Robbrecht overmerkende de groete mogentheyt ende menichte van den Franssoysen, bat den Vlaminghen dat sy souden willen vasten Gode t'eeren, elc eenen dach vullen gaen ende hemlieden alsoe Gode bevelen, biddende om sine godlyke hulpe, ende midts dat Robbrecht sach dat de Franssoysen moede waren, ende verslaeft ordineerde des anderendaghs, naer dat elc vullen ghegaen hadde ende ghevast, de Franssoyzen te bevechtene, de wyle dat sy haer tenten souden slaen ende hare pauwellioenen. Robbrecht met twe scharen Vlaminghen comende te velde, daer de coninc lach, voer vromelijc als een leeu, die sijn jonghen verloren heeft op de Franssoysen in sulker wijs, dat al hadt de Franssoysen al de werelt moghen baten, sy ne consten te gheender weere ghecomen, midts dat zy soe onversien bespronghen waren, ende moede, ende madt van rey- | |
| |
sene, eindelyke soe was daer de bloetstorttinghe soe groet, over de syde der Franssoysen, dat van noede de coninc moeste vlien met den gheene, die hem ontdraghen mochten, ende waren in dien
daghe alle de beken, ende grachten onder Cassele roedt van den bloede der versleghender Franssoysen. Daer bleven vele princhen doot, ende sonderlinghe de grave Arnoudt van Vlaenderen, Richilts oudste sone, dewelke wart ghevoert ende begraven in den cloester 't Sente Bertins, de grave van den Boenen, Justas, des bisschoppen broeder van Parijs, was ghevanghen van Robbrecht den Vrieze, ende oec vele andere heeren, die ghequetst waren, ende Robbrecht dedse voeren op diverssche sloten in Vlaenderen, verschieden d'een van den anderen, ende Richilt selve was ghevanghen van Robbrechte. De coninc Philips van Vrankeryke oversiende de groete schade ende schande, die hy bejaght hadde, jeghen Robbrechte, sinen rechtzwier, sendde tot hem den bisschop van Parijs, hem vraghende by wat redenen en ocquizoene dat hy stac jeghen de croene van Vrankeryke, ende occupeerde, ende an hem slouch Vlaenderen, dat hem niet toe en behoerde, daer op Robbrecht de Vrieze wyselyken verantwordde, verhalende alle de causen ende saken voren in 't langhe verhaelt, van der felheyt van Richilden ende sonderlinghe, hoe dat soe hare vervordert hadde hem te nemene 't graveschip van Aelst, ende Walcheren, sonder redene, ende hare officiers daerin gestelt, ende hoe omme haere wretheyt hy van den drye steeden ontboden was, omme den jonghen grave ende sijn landt te helpene regieren, tot dat hy te sijnder houdden comen ware, ende hy verthelde den bisschop, hoe dat hem Richildt te Brugghe in den wissel ghenomen hadde lxm guldenen. De bisschop van Parijs in 't gheent dat hy hoert zeere verwondert sijnde, nam xl daghen be- | |
| |
stant, ende hy ghecreech sinen broeder den grave van den Boenen, ende Robbrecht schalt hem quyte sijn rantsoen, ende schinkedene den vorseiden bisschop, sinen broedere, ter waerdicheyt van sinen rechtzwier den coninc Philips, ende de bisschop ten coninc wedercomen sijnde, vertrac hem 't welc hy van den grave sinen rechtswier ghehoert hadde ende verstaen, in 't
welke den coninc niet te vullen verwonderen en conste; om dwelke de coninc Philips ontboet den grave Robbrecht den Vrieze om van hem te vullen gheinformeert te sine, ghevende Robbrechte een saufconduyt tot den coninc vry te comene. Mar Robbrecht en wilder niet comen, seggende: ‘In de Walen en es gheen betrouwen, noch kume geloefsamicheit.’ Dit verhorende de coninc wart zeere ghestoert, ende dede widdere te Vitry een groet mandement ende vergaderde een groet heere wel van lxxm mannen van wapenen, daer vele hertoghen, graven, ende princhen met waren.
|
|
Auteursrechtvrij