Een koopman in Venetië

Regelnummers proza verbergen

[p. 326]

tekstkritische noten

Italiaanse brief

11503 Salutacioen con omni humilità scripto ala vostra magnificencia, ché granda⁺¹⁵⁰³ 2nobilitate firmata in voy, carissimo myo singnore.

3E perch'è vero che non me basteria tuta la carta de Venegia 4dentra de scrivere la vostra bona providesza. Persò eo non som sufficiente 5de menzonare la tua bonitate, perché mya lingua balbuciente e ancka el myo 6intellecto non me serve de narrare la tua bonitate. Persò voy me perdonate 7si in nisuna parola hayo fallato in quillo che avanto scripto.

8O patre myo crodialissimo, a voy voyo dare d'entendere como in 9omni cosa eo som vostro fidele servitore. Ma è vero che voy siate bene, 10ché in denari eo havuto mille ducati de voy, bene contato e con quilli 11eo ha' avonzato un altro milyaro, been contato. E così, o myo singnore, 12de quilli panni e drappi eo ha' perduto, perché li Turki non son venuti^{1503 (r.12)} 13e perso sono molti boen mercati. Ma eo ha' traffigato con Siciliani e ha' 14tolto sukero con formazo de cavallo e così del viin greco. E quisto baratto^{1503 (r.14)} 15eo ha' facto così tosto, sò che voy possete barattare in Anwers con Ingelese⁺ 16e pyare de lor lane, sò che tu pò' in un altro tempo puy avanzare. Anchora^{1503 (r.16)} 17si tu ha' de besongna de speceria scrivate tosto respo[sta], perché te dico 18pro veritate se deventerà pyù caro. Vero che la seda bon mercato e el sukero^{1503 (r.18)} 19se h[a] mezanomente, la malavasia troppo caro. E co[sì] li bonetti sono tuti^{1503 (r.19)} 20venduti. Li saloni eo voria ha[vere], perché adesso been se spaza. E' ben vero^{1503 (r.20)} 21che de mercodante de Flandra eo ha' recevuto dena[ri] in cambio, quaranti doy 22ducati. £ quisti e[o] ha' tolto, perché myo denari sono mancati.^{1503 (r.22)}

23Non altro pro addesso. Ma Dyo voy tuti conserv[i] in omni sanitate 24del lanima e del corpo. Am[en].

1503 (r.1) Na granda: doorhaling
1503 (r.4) dentra: hs. dentra dentra
1503 (r.5) lingua: hs. ligua
1503 (r.6) Na perdonate: che doorgehaald
1503 (r.14) Na de: f doorgehaald
1503 (r.18) pyù: hs. puy

+ f.92v

1503 Zie afb. 18 op p. 328.

1503 (r.12) panni Een algemene benaming voor stof, meestal wollen stof (Edler 1934: 203). Gaat men uit van de veronderstelling dat de textiel uit het Noorden is geïmporteerd, dan zou het saai of serge (een licht gekeperde wollen stof) uit Hondschote of Leiden kunnen zijn. Een andere mogelijkheid is dat het gaat om Engels laken, kersey ‘karsaai’ genaamd (Brulez 1959: 278; MNW 3: 1378-9; WNT 7: 1669-70).
drappi Een algemene benaming voor stof (een lap stof). In het bijzonder kan het een duurder soort stof, meestal van zijde, aanduiden (GDLI, s.v.).

1503 (r.14) formazo de cavallo Zie de aantekening bij 1225; viin greco Zie de aantekening bij 1300.

+ f.93r

1503 (r.16) lane Engelse wol was in Antwerpen een belangrijk handelsproduct. Van oudsher waren Engelse lakenhandelaren bedrijvig geweest in de Scheldestad. In de loop van de zestiende eeuw groeide Antwerpen uit tot de centrale stapelplaats voor de uitvoer van Engelse wol naar het Europese continent. Essentieel voor deze ontwikkeling was het bereiken van een belangrijk politiek consensus binnen het kader van de zogenaamde Magnus Intercursus (1496) tussen Filips de Schone en Hendrik VII van Engeland (Van der Wee/Materné 1993: 22).

1503 (r.18) seda Zijde was een kostbare stof die vanuit het Zuiden (Italië en de Levant via Venetië) naar het Noorden werd geëxporteerd. Een belangrijke importeur van zijden stoffen in Antwerpen was de Vlaamse firma Della Faille. Zie p. 57.

1503 (r.19) malavasia Dit is een Griekse likeurwijn (Ned. malvezij), voornamelijk afkomstig van Kreta. Het is een wijn van hoge kwaliteit, die in de zestiende eeuw, voordat port, malaga en madeira met succes op de markt verschenen, zeer gewild was (Braudel 1976: 387). De naam is ontleend óf aan Malavazia, een district op Kreta, óf aan de stad Monobasia op de Peloponnesus, door de Venetianen Napoli di Malvasia genoemd. Zie ook de aantekening bij 946 en bij 1300.
bonetti zijn mutsen die meestal onder een hoed werden gedragen. Mutsen werden in het Noorden gemaakt en vandaar uitgevoerd (Brulez 1958: 177). Het woord bonetto is aan het Frans ontleend. De eerste bewijsplaats in het Italiaans is uit 1539 (LEI I, 126, 22). Voor het Italiaans is hier dus een oudere bewijsplaats. In het Middelnederlands komt bonette voor, ook banette (MNW 1: 1359).

1503 (r.20) saloni Zie de aantekening bij 1294.

1503 (r.22) £ Met het pondteken wordt een livra (livera) aangeduid. Een livra is de oude benaming voor lira, een munteenheid. In Venetië was, in het jaar 1506, 1 lira de grossi (‘pond groten’) gelijk aan 10 ducati (Müller 1934: 181).