Een koopman in Venetië

[p. 249]

[Vertaling]

Ma se vuoi comprare
Maar wilt u kopen

le spezie per guadagnare,
specerij om winst te maken,

passa a Venezia e va' per mare.
ga langs Venetië en ga de zee op.

Bisogna navigare fino a Lanciano
Tot Lanciano moet u varen

per comprare dello zafferano a buon mercato¹⁰¹²
om voordelig saffraan te kopen

e in questo non puoi essere ingannato.
en hierin kunt u niet bedrogen worden.

Ma guarda molto bene
Maar kijkt u heel goed uit

che compri [lo zafferano] di primo fiore^1015-9
dat u [saffraan] koopt van de eerste bloem

e del colore migliore,
en van de beste kleur,

e che non sia mischiato con altro
en of zij niet gemengd is met andere

che [è] di altra semina,
die niet van díe oogst is,

1012 Saffraan (crocus sativus) werd in de Middeleeuwen op grote schaal verbouwd en verhandeld; in Italië vooral in de Abruzzen en in Apulië (zie kaartje op p. 88). Saffraan, meermalen in de tekst genoemd, bestaat uit de meeldraden van crocussen, die een oranje-gouden kleur leveren. Vooral hierom werd deze specerij gebruikt bij het bereiden van voedsel (Jansen-Sieben/Van Winter 1989: 34).

1015-9 dela prima flore / van der ierster blomen. De prijs van saffraan was afhankelijk van de oogst. In de Abruzzen onderscheidde men twee kwaliteiten: zima (eerste kwaliteit) en stima (tweede kwaliteit) (Müller 1934: 133-42).
sazono (‘jaargetijde’) is Venetiaans (Boerio 1856, s.v. sazon). Het woord is ontleend aan het Franse saison en afgeleid van het Latijnse satio (=‘het zaaien’, ‘het planten’). Het MNW 9: 1775 geeft onder was, wasse ‘groei’, maar binnen de context moet het hier ‘oogst’ betekenen.