Een koopman in Venetië

[p. 88]

Afb. 15. Kaartje van Italië.

[p. 89]

Teksteditie en vertaling

Verantwoording van de editie

Bij de weergave van de tekst zoals deze in het handschrift staat dienen de volgende aanpassingen te worden vermeld:

a)

voor de gehele tekst: - Afkortingen zijn stilzwijgend opgelost. - Kennelijke fouten zijn verbeterd (geëmendeerd); alle emendaties zijn afzonderlijk verantwoord in de aantekeningen. - Onleesbare en weggesneden letters of woorden zijn tussen vierkante haken in de tekst toegevoegd. - Hoofdletters zijn aangebracht naar hedendaags gebruik. Ook voornaamwoorden die op Dio/God betrekking hebben zijn met een hoofdletter geschreven. - Woordscheiding en woordsamenvoeging volgen hedendaags gebruik (machmen wordt mach men, daer omme wordt daeromme; dolce mente wordt dolcemente, per ché wordt perché); voor uitzonderingen in het Middelnederlands zie beneden. - u en n zijn nauwelijks van elkaar te onderscheiden. Vaak blijkt zelfs dat een letter die de vorm van een n heeft als u/v gelezen dient te worden. De beslissing een letter als n dan wel als u/v te lezen, is daarom vaak niet op grond van de lettervorm, maar op grond van de spelling van het woord genomen. - De spelling u en v en die van i en j zijn in het algemeen aangepast aan de moderne spelling; zie voor het Middelnederlands echter ook hieronder; voor w zie eveneens hieronder. - Interpunctie is toegevoegd. - Zowel de inleidende kopjes die voorafgaan aan de verschillende passages als de aankondigingen van de sprekers in de dialogen zijn toegevoegd. Zij zijn in vet weergegeven.

b)

voor het Italiaans: - Accenten en apostrofes zijn toegevoegd naar modern gebruik. In een aantal gevallen gaat het er daarbij om de (meestal éénlettergrepige) homografen van elkaar te onderscheiden: che ‘che’, ché ‘perché’; da ‘da’ (voorz.), da' ‘dai’, dà ‘dà’; de' ‘dia’, de ‘di’

[p. 90]

(voorz.); dy' ‘di’, dỳ ‘dì’; e' ‘el’, è ‘è’, e ‘e’; fa ‘fa’, fa' ‘fai’; ha ‘ha’, ha' ‘hayo’ of ‘hay’; la ‘la’, là ‘là’; my' ‘mio’ of ‘mia’, my ‘mi’; pò ‘può’, pò' ‘puoi’, po' ‘poi’; sa ‘sa’, sa’ ‘sai’; se ‘si’, sè ‘c'è’; serà' ‘serai’, serà ‘serà’; si' ‘sei’, sì ‘c'è’ of ‘sì’, si ‘se’; sy ‘se’, sỳ ‘sì’ sy' ‘sei’; so' ‘soo’ of ‘soa’, sò ‘ciò’, so ‘so’; trova ‘trova’, trovà ‘trovato’; va' ‘vai’ of ‘vale’, va ‘va’; vole ‘vuole’, volé ‘volete; voy ‘voi’, vòy ‘vuoi’.

c)

voor het Middelnederlands: - Woordscheiding is bij clitische vormen achterwege gebleven: suldy (=sult ghy) blijft suldy, alsment (=als men het) blijft alsment. - u/v/w: in gevallen waar het handschrift u of v heeft waar wij een w zouden schrijven (duelke = dewelke, sviget = zwijg), is de spelling van het handschrift gehandhaafd. - Wat de w zelf betreft: dikwijls is de w van de schrijver onze w, maar soms schrijft hij een w waar wij vu zouden schrijven (wllen = vullen), of waar wij uu zouden hebben (wt gheeft = uutgheeft): in die gevallen staat in de kritische tekst vu, respectievelijk uu. - i/j: In sommige gevallen is de spelling ii gehandhaafd. Indien sijn/siin zijn betekent, staat in de editie sijn. Indien sim in de betekenis van zin wordt gebruikt, is in de editie de spelling siin gehandhaafd, zo ook bij begiin (‘begin’) en jongeliinch (‘jongeling’).

Emendaties en paleografische aantekeningen

De emendaties en paleografische aantekeningen staan onder aan de bladzijden, boven de streep.

In tegenstelling tot de emendaties zijn de paleografische bijzonderheden niet uitputtend behandeld. Zo zijn doorhalingen en correcties over het algemeen alleen dan opgenomen als het doorgehaalde of gecorrigeerde nog ontcijferd kon worden. In de aantekeningen zijn de letters die in het handschrift onleesbaar zijn door punten weergegeven.

Cultuurhistorisch en taalkundig commentaar

Het cultuurhistorisch en taalkundig commentaar staat onder aan de bladzijden, onder de streep.

Opmerking: bij verwijzingen naar de bijbel wordt niet steeds verwezen naar de gebruikte bijbeleditie(s) maar naar het desbetreffende bijbelboek, het hoofdstuk en het vers (of de verzen). Voor de gebruikte bijbeledities zie men de literatuurlijst s.v. Bijbel 1959 en Bijbel 1995.

Als er voor de tekst van het commentaar aan de voet van een bladzijde onvoldoende ruimte is, loopt de tekst door aan de voet van de volgende bladzijde.