Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde, 2007-2008

12. Verslag van de Werkgroep 18^e eeuw over het verenigingsjaar 2007-2008

De Werkgroep 18e Eeuw is in 1968 opgericht om het onderzoek op het terrein van de lange 18e eeuw (1670-1830) in België, Nederland en de voormalige overzeese gebiedsdelen te stimuleren en om mensen met belangstelling voor de 18e eeuw met elkaar in contact te brengen. Voorts ziet de Werkgroep het als haar taak om Belgisch en Nederlands onderzoek op het terrein van de 18e eeuw internationaal onder de aandacht te brengen. De Werkgroep vertegenwoordigt Nederland en België in de International Society for Eighteenth Century Studies (isecs). De voorzitter van de Werkgroep is lid van het uitvoerend comité van het isecs-bestuur.

Het aantal leden van de Werkgroep is 280. Middels de website, in dit verslagjaar opnieuw vormgegeven door Edwin van Meerkerk, melden zich steeds weer nieuwe leden aan. De algemene ledenvergadering werd

[p. 242]

gehouden tijdens het jaarlijkse symposium in januari 2009. Anna de Haas en José de Kruif traden af als lid van het bestuur, toegetreden zijn Lex Raat als penningmeester en Kornee van der Haven en Annemieke Kouwenberg als lid. Overige bestuursleden zijn: Claudette Baar-de Weerd, Wiep van Bunge (voorzitter), Lia van Gemert, Hanco Jürgens (secretaris), Eveline Koolhaas-Grosfeld en Gijsbert Rutten.

Ook dit jaar is de kernredactie, bestaande uit Inger Leemans, Willeke Los (eindredacteur), Edwin van Meerkerk (secretaris) en Tom Verschaffel, voortvarend te werk gegaan. Matthijs Lok en Jan Wim Buisman traden toe tot de redactie. Na een zeer prettige samenwerking met Verloren heeft de Werkgroep dit jaar een nieuwe uitgever gevonden: HoLaPress te Valkenswaard. Dat heeft de redactie ertoe gebracht enkele wijzigingen in beleid door te voeren. Om aansluiting te houden bij het internationale onderzoek is De Achttiende Eeuw sinds 2007 een peer reviewed tijdschrift. Bovendien beginnen artikelen standaard met een Engelstalige samenvatting en eindigen met een literatuurlijst. De redactie heeft hiertoe auteursinstructies opgesteld, die ook op de website van de werkgroep zijn gepubliceerd. In 2007 verschenen als te doen gebruikelijk twee nummers. Het eerste nummer heeft een sterk historiografisch karakter met veel discussie over ‘de Verlichting’. Het blad opent met een artikel van Jacques Bos over karakter en eindigt met een artikel van Christophe Madelein over Kant en het verhevene. Verder bevat het een polemiek tussen Joost Rosendaal en Myriam Everard over het aantal revolutionaire vrouwen in de patriottentijd en een debat tussen Jonathan Israel en Hanco Jürgens over het belang van de radicale Verlichting voor de geschiedenis van de achttiende eeuw. Eric Jorink schreef bovendien een stand van zaken over verzamelcultuur in de Republiek. Het tweede nummer is een themanummer over sociabiliteit met een inleidend artikel van Bert de Munck. Het nummer is sterk georiënteerd op de zuidelijke Nederlanden, met artikelen van Frederik Verleysen over patronage in de Antwerpse, Brusselse en Gentse corporatieve wereld, Tine de Moor over het belang van participatie voor de economische sociabiliteit in de gemene gronden van Vlaanderen en van Hilde Greefs over netwerken van de Antwerpse zakenelite. Scriptieprijswinnares Frédérique Brinkerink schreef een artikel over de carrièrestrategieën van de Franse beeldhouwer Joseph Chinard (1756-1813). Daarnaast bevatten beide nummers korte rubrieken als ‘Verklaring der plaat’, ‘De vertelde achttiende eeuw’ en ‘Omtrent bronnen’. Ook dit jaar zijn de leden via de nieuwsbrief uitgebreid op de hoogte gehouden van

[p. 243]

het laatste nieuws, congressen, exposities, call for papers en publicaties. Samensteller van de nieuwsbrieven was Claudette Baar-de Weerd.

Het succesvolle tweedaagse lustrumcongres ‘Maskerade en Ontmaskering’ en het tijdens het congres opgevoerde kluchtspel ‘De gewaande krijgsman of nieuwmodische minnaar’ door het Haagse Homeros Theater werden georganiseerd door Kornee van der Haven en Eveline Koolhaas-Grosfeld. Het congres vond plaats in de monumentale Spiegelzaal van het Utrechtse Paushuize die voor de gelegenheid was opgefleurd met een variëteit aan maskers. Vrijdag 25 januari 2008 stond in het teken van de maskeradefeesten die in de jaren 1711-1713 werden georganiseerd rond de onderhandelingen die zouden leiden tot de Vrede van Utrecht. De dag werd geopend door Werkgroepsvoorzitter Wiep van Bunge en de directeur van de Stichting Vrede van Utrecht Peter de Haan. Na een korte inleiding op het thema van Kornee van der Haven (uu) volgden lezingen van Willem Frijhoff (emeritus vu), Jeroen Duindam (uu), Joost Kloek (emeritus uu) en Tanja Holzhey (fu Berlin). De toneelopvoering in het Utrechtse u-Theater werd ingeleid door Rob Erenstein (emeritus uva). Zaterdag 26 januari stond in het teken van verhulling en onthulling van identiteiten vanuit verschillende culturele circuits. De dag werd geopend door gedeputeerde Anneke Raven van de Provincie Utrecht en ingeleid door Eveline Koolhaas-Grosfeld. Lezingen over sociale maskerades werden gehouden door Kuniko Forrer (uva) en Theo van der Meer (Meertens Instituut). Over literaire maskerades spraken Jan Rock (uva/Huygens Instituut), Rietje van Vliet, Bettina Noak (fu Berlin), Inger Leemans (ru) en Herman Roodenburg (Meertens Instituut). De dag werd afgesloten met een closing statement van Willem Frijhoff. Voor congres en toneelstuk hebben zich het maximum aantal deelnemers ingeschreven (80).

De Werkgroep is een actieve bruisende vereniging met veel actieve jonge leden en nieuwe plannen voor het komend jaar. Zo zal op 1 oktober 2008 de eerste Burgerhartlezing over de actualiteit van de Verlichting worden georganiseerd. Spreker is prof. Peter Reill, directeur van het Center for 17th- and 18th-Century Studies van de University of California at Los Angeles (ucla). De lezing zal jaarlijks worden gehouden in Felix Meritis te Amsterdam. Het volgende tweedaagse congres heeft als thema Smaak en Distinctie, elites in de Nederlanden in de 18e eeuw. Het zal in januari 2009 worden gehouden op het Meertens Instituut te Amsterdam.

Hanco Jürgens, secretaris