Hollands Maandblad. Jaargang 2003 (662-673) (2003)

Hollands Maandblad. Jaargang 2003 (662-673)

(2003)– [tijdschrift] Hollands Maandblad– rechtenstatus

Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende



[pagina 5]
De prins der Arabische dichters door Hafid Bouazza Imroe'oe 'l-Qays (gest. 565) wordt als de prins van de Arabische dichters beschouwd, van zowel die van voor als na de islam. De schaduw die deze dichter over de klassieke literatuur heeft geworpen, kan niet worden overschat. De profeet Mohammed heeft hem de vaandeldrager van de dichters genoemd - op weg naar de hel, wel te verstaan. Hij is zelfs vereerd met een toespeling in de koran in de soera ‘De Dichters’, waarin Mohammed dichters en hun poëzie fel afwijst: ‘Ziet u niet hoe zij in valleien dolen en dat zeggen wat zij niet doen?’ Dit is een duidelijke verwijzing naar Imroe'oe 'l-Qays, die ook ‘de dolende koning’ werd genoemd. Hij was de jongste zoon van Hoedjr, de laatste koning van de grote stammen Banoe Asad en Ghatfaan, die zestig jaar aan de macht zou zijn geweest. De liederlijke levenswandel van de dichter noopte zijn vader ertoe hem te verbannen. Zijn omzwervingen nadien brachten Imroe'oe 'l-Qays naar Byzantium, waar hij de keizer (al-qaysar, de Arabische verbastering van caesar) ontmoette. Hij zou de volgende regels tegen hem hebben gezegd toen hij hem naakt in het badhuis zag: Ik heb een eed gezworen die niet leugenachtig is Dat u onbesneden bent behalve wat de maan heeft gespaardGa naar eind1 Als u ermee steekt valt zijn tulband eraf Zoals een spin wol onder de klos vergaart. Imroe'oe 'l-Qays is vooral vermaard om zijn ‘Hooglied’, het zogenaamde moe'allaqa, een lang gedicht dat met gouddraad aan de Ka'bah werd gestikt. Hieronder volgen twee van zijn kortere gedichten. Het eerste is een zelfbespiegeling. Ik zie ons draven naar een onzichtbare bestemming En begoocheld worden door voedsel en drank Mussen en vliegen en wormen Maar overmoediger dan vraatzuchtige wolven Laat af uw verwijten bedillende vrouw want Ik zal genoeg hebben aan mijn ervaringen en voorgeslacht Met de ader van de grond heb ik mijn venen verstrengeld En deze dood ontsteelt mij mijn jeugd En mijn ziel zal hij beroven en mijn zonde Om mij ijlings met het stof te verenigen Heb ik niet meharis afgemat in elke vlakte waar winden verdwalen Onmetelijk lang en lichtend van mirage? En rijd ik niet tussen legerscharen Om mijn voedsel te gewinnen uit overdadige plundering? Naar alle edele deugden van de mens hebben
[pagina 6]
Mijn ambitie zich gericht en mijn nooddruft Ik heb wijd en ver gedoold over horizonnen Totdat ik terugkeer als buit aanvaardde Zou ik na mijn grootvader al-Haarith ibn ‘Amr En de deugdzame Hoedjr van het baldakijnGa naar eind2 Van de tijdswisselingen enige lenigheid verlangen Waar zij zelfs de rijzende rotsen niet ontzien? En wel weet ik dat ik na korte tijd zal vastgeklampt zijn Aan de punt van klauwen en snijtanden Zoals mijn vader Hoedjr overkwam en mijn grootvader En daarbij vergeet ik de dode in Koelaab nietGa naar eind3 Uit het tweede gedicht blijkt de ongebreidelde levenslust van Imroe'oe 'l-Qays. Angstig ben ik en van afscheid werd ik nooit angstig En een hart verzot op rondborstigen liet ik op den dool En nu heb ik jeugd vaarwel gezegd behalve dat ik Blijf uitkijken naar vier zaken van het leven Een daarvan is mijn roep tot mijn drinkgenoten ‘Kalm aan!’ Wanneer zij elkaar een klotsvolle zak wijn willen loeren Een daarvan is de galop op rossen die met speren stenigen Om een hertenkudde schijnveilig voor schrik te overvallen Een daarvan is het opdrijven van kemels wanneer de nacht omhullend is Die hun weg zoeken op een ongekende en dorre aarde Een woestijngrond verlaten zij voor een dorp Om een vereniging te hernieuwen of om een buit te zoeken Een daarvan is een andoel vochtig van de dauw op te snuiven Die een zuigeling met amuletten omhangen koestertGa naar eind4 Dierbaar is haar mijn schande en wanneer zijn gehuil Haar kwelt draait zij haar hals om uit angst voor zijn luid geschrei Ik liet haar ontbieden toen de sterren zijlings lagen Voorzichtig opdat zij niet zou ontwekken en gehoord worden Zij kwam met korte schreden en angstig in haar nachttocht Omstuwd haar heupen door vier rondborstigen Die haar liefelijk omstootten in dronken pas en een droesem Van slaap vloeide in haar hoofd tot het verdween Zij zegt als ik haar van haar gewaden ontbloot heb Zoals je een halsschone zwartoog hinde zou opschrikken: ‘Bij jouw grootvader! Als de bode van iemand anders naar ons Was gekomen - maar tegen jou hebben wij geen verweer!’ Tijdens onze nacht liet het wild ons ongemoeid alsof wij Twee doden waren geveld op een slagveld door mensen ongekend Als een schrikhuivering haar bevangt klampt zij zich vast Aan de schouder van een held voortvarend in gevaarGa naar eind5 Van minnegesprekken tussen mij en haar is zij afkerig En slaat haar fijne streepgewaden om mij heen
[pagina 7]
	eind1 De Arabieren geloofden dat een jongen geboren bij volle maan een soort natuurlijke besnijdenis kreeg, omdat de eikel in dat geval uit de voorhuid zou steken. eind2 Hoedjr is de vader van de dichter. Hij en de grootvader worden omschreven als dhoe 'l-qabaab, ‘zij van de baldakijnen’, omdat ze koningen waren. eind3 ‘De dode in Koelaab’ is de Sharhabiel ibn al-Haarith, de oom van de dichter, die in de slag van Koelaab stierf. Koelaab was de naam van een bron. eind4 De dichter heeft een voorkeur voor zwangere en zogende vrouwen, zoals blijkt uit zijn bekendste gedicht: Zoals jou heb ik menige zwangere vrouw benacht en een zogende En deed haar haar jaarling met amuletten behangen vergeten Als hij achter haar schreide wendde zij zich naar hem toe Met een deel en onder mij een deel onbewogen De laatste regel is wel de meest onfatsoenlijke regel uit de Arabische poëzie genoemd. De amuletten die de baby draagt zijn een indicatie dat het kind nog heel jong is. Wanneer een jongen geen amuletten meer droeg, mocht hij een tulband dragen en werd hij als een prille volwassene beschouwd. ‘De amuletten afwerpen’ is een uitdrukking voor groeien, volwassen worden. Het ruiken aan een schone vrouw die beregend is, is een verrukkelijk sensueel detail - in tijden zonder zure regen. eind5 Dit is natuurlijk de dichter zelf.

Vorige Volgende

Over dit hoofdstuk/artikel

auteurs

Hafid Bouazza

illustratoren

Pauline Brants