Hollands Maandblad. Jaargang 1991 (518-529)

[p. 44]

Terugblik in duplo
Bert van Weenen

Acquoyse dagen

Ik volg de bocht in de weg, om de wiel heen, met rechts beneden het dijkhuis waar de pas overleden D. heeft gewoond. Zijn honden zijn ook dood: rennen niet meer voor langs het huis om voorbijgangers angst aan te jagen. Het tegelpaadje waar zij liepen is grotendeels bedekt door brandnetels. Er zit een kraai op het dak en er groeit donkergroen mos op de vochtige, hier en daar afgebrokkelde buitenmuur. Het huis ziet er verwaarloosd uit en zal ongetwijfeld binnen korte tijd worden afgebroken om plaats te maken voor een luxueuze bungalow met aanlegsteiger.

Bij de sluis, waar ik op zaterdagmiddagen vaak ging vissen, een pier van wit beton in het mysterieuze donkere water van de dode Linge, is het rustig. Niemand te zien, ik de enige mens te midden van bomen met een overdaad aan takken, waarvan er ongeveer net zo veel, ook bladeren trouwens, in het water liggen weg te rotten, zodat je vistuig steeds vastraakte en je herhaaldelijk een druipende tak uit het water sleepte, die je met een forse zwaai in het gras van de dijk achter je gooide.

Foto's van meerkoeten maakte ik er. Maar achteraf bleek het filmrolletje niet goed in het fototoestel te zitten, zodat ik, ondanks zesendertig keer afdrukken op unieke momenten (te uniek voor herhaling moet ik bedroefd constateren), geen enkele foto gemaakt bleek te hebben, alle moeite tevergeefs, terwijl teruggaan geen zin had omdat de meerkoeten inmiddels waren uitgebroed en met hun jongen, die ik ondanks het enthousiasme











en doorzettingsvermogen van een professioneel natuurfotograaf alleen maar op het slechte filmmateriaal van mijn geest had weten vast te leggen, verdwenen, de wiel uitgezwommen, al nam ik dat aan zonder het ooit te controleren.

Op mijn buik liggend kijk ik (jaren jonger) over het water heen het sluisje in, waar mijn dobber, een dunne grasspriet die net boven het water uitsteekt, steeds verder wegdrijft en moeilijker te zien wordt, tot die opeens op en neer beweegt en na een paar aarzelende rukjes door een vis onder water wordt getrokken.

De spartelende vis die, niet meer door het water gedragen, te zwaar wordt en met uitgescheurde bek van de haak valt, terug in het water dat verzadigd is van zijn angst.

Leerdamse jeugd

Het geloof van mijn ouders bestond eigenlijk maar uit één dogma: ik geloof in de slechtheid van de buren. Daarmee beoordeelde mijn moeder het gedrag van de mensen in onze straat en mijn vader dat van de overal opduikende communisten, die volgens hem-en hij beriep zich daarbij op Daniël en Johannes, die dit al voorspeld hadden!-de incarnatie waren van de apocalyptische antichrist. Beesten uit de afgrond waren het, Marx en al zijn volgelingen.

Als onze buurman-we woonden in een hoekhuis en hadden er dus maar één-weer eens iemand in elkaar had geslagen, werd in het huis naast het zijne zijn straf bepaald. Genade krijgen kon hij niet. Hem wachtte

[p. 45]

steevast de hel. Vanachter de vitrage keken mijn ouders toe hoe de felgekleurde politieauto voor kwam rijden. Maar die zouden buurman geen kwaad doen. De reclassering beschermde hem immers tegen de gerechtelijke straf die hij verdiende.

Uiteindelijk kon iedereen in onze buurt het bloed van de man wel drinken. Maar er veranderde nooit wat. Buurman ontliep zijn straffen en de buurt bleef onveilig. Ook voor zijn echtgenote had men weinig goede woorden over. Krijsend verdedigde zij haar man, waarbij zij wild om zich heen sloegwat al menige nietsvermoedende buurtbewoner duur was komen te staan.

Het was een paar apart, onze buren. De huizen in de straat kregen regelmatig nieuwe bewoners, maar zij verhuisden nooit. Mijn ouders trouwens ook niet. Het leek wel of zij op den duur gehecht waren geraakt aan het gekijf en gekonkel waardoor de buurt geteisterd werd. In onze straat, gelegen in een doodsaaie buurt van kleine rijtjeshuizen, gebeurde tenminste nog eens wat. Als je uit het raam keek had je grote kans een politieauto te zien komen aanrijden. Ook waren er om de haverklap vechtpartijen voor onze deur, als de jongens uit de buurt weer eens slaags raakten met de jeugd van een paar straten verderop. Dan suisden de stenen om je oren en liepen de dag daarna vrijwel alle jongens met pleisters op armen en benen, sommigen zelfs met een verband om hun kop omdat een van de ‘vijanden’ hen een gat in het hoofd had geslagen.

Roerige tijden, waar ik zelf weinig van meemaakte omdat ik meestal binnenzat, veilig achter het raam. Buiten raasde de boze wereld, vol tierende goddelozen en gewelddadige jeugd. Het trok mij niet zo aan om naar buiten te gaan en mij daarbij te voegen. Tussen de veilige muren van mijn ouderlijk huis overdacht ik het lot van de wereld.

Daar kon, zo concludeerde ik, maar weinig van terechtkomen. Als alles zo doorging zou ik het einde van de wereld nog meemaken, de terugkeer van de Zoon des mensen en het onverbiddelijke eindoordeel, waarbij bokken en schapen zouden worden gescheiden. Ik wachtte het maar rustig af.