Hollands Maandblad. Jaargang 1991 (518-529)

[p. 41]

Het rokje
Raoul Chapkis

Ik ben man. Een man mag geen rokje an. Een vrouw mag wel een broek an. Trekt ze daar een rok over aan, dan heet de broek een broekje. Ik wil geen rokje over mijn broek. Ik wil een rokje in plaats van een broek. En vanochtend ga ik een rokje kopen.

Het is 1 maart, vrijdag 1 maart 1991. Dus u weet al dat dit verhaal nauwelijks over dat rokje zal gaan.

‘Wat deed u op 1 maart?’

‘Ik ging een rokje kopen’.

Maar toen ik de straat op ging, op weg naar de rokjeswinkel, toen had ik geen flauw idee dat het vandaag zou beginnen.

In sommige landen wordt een man met een rok gearresteerd. In andere landen wordt hij uitgelachen. Over Schotland wil ik niets horen. In Amsterdam denken ze dat het om een malle Belgische kunstenaar gaat die met subsidie en rokje en een ploeg van de lokale televisie door de straten paradeert.

Ik wil naar de winkel op de hoek van de Lairessestraat. Daar hebben ze mooie rokjes. Sinds de brand in het Minervapaviljoen neem ik altijd de route langs het Hilton Hotel en het Scheepvaarthuis, waar nu Sotheby zit.

In de Apollolaan hoor ik sirenes. Het is twaalf uur. Maar het is niet de eerste maandag van de maand. Ze hadden trouwens net besloten om die maandagsirenes niet meer te laten loeien, omdat zulks in verband met de Golfoorlog niet erg fijnzinnig is.

Er ontstaat een zekere opwinding bij mijn collega-voetgangers. Men rent en men gilt. Ik kijk op noch om. Al zo vaak heb ik meegerend met renners en heb ik meegestaard met staarders. Nooit was het de moeite waard.

Maar nu heb ik ongelijk. Het is wel degelijk de moeite waard. Het Hilton Hotel staat in lichtelaaie.

De donkere vrijdagnoen wordt opgevrolijkt door echte rood-gele vlammen. Uit de ramen van het hotel worden koffers naar beneden geworpen. Op de hoek van het parkeerterrein is een groepje mensen bezig een Marokkaan in elkaar te slaan. Een politieauto rijdt over de stoep. Een jongen en een meisje stappen eruit. Ze pakken de Marokkaan en nemen hem mee. De lynchers zijn teleurgesteld, maar misschien ook wel een beetje opgelucht. Misschien had die Marokkaan wel helemaal de bom niet gegooid. Misschien moest hij alleen maar rapporteren of de bom was afgegaan. In ieder geval had hij daar natuurlijk met innerlijke triomf staan kijken. De smeerlappen. De misdadigers. De terroristen. Durven ze wel? Kunnen ze wel? We krijgen ze wel. We zullen ze wel.

Zulke dingen meen ik te horen. In mijn hoofd haal ik mijn schouders op. Een dame kijkt me aan. Ze ziet dat ik niet zo razend en verontwaardigd ben als hoort. Ik spreek, niet speciaal tegen haar, maar tegen de hele mob de volgende woorden: ‘Mevrouw! Waarom maakt u zich zo druk? Dit is toch wat u wou? U heeft toch ook goedgevonden dat we de oorlog verklaarden aan Irak? U lijkt me iemand die VVD stemt. Die partij wilde al voor de Amerikanen uit onze grondgroepen Koeweit in sturen. Of stemde u op het CDA? Die partij wil altijd precies hetzelfde als wat de Amerikaanse regering wil, en dat heeft ze geen windeieren gelegd. Zelfs al zou u op de PvdA gestemd hebben, dan zult u toch na veel gekrakeel en geürm u neergelegd hebben bij een snel besluit van de regering.

Nederland heeft vliegtuigen en raketten en schepen naar de oorlog gestuurd. Irak heeft vaak gezegd dat ze terug zullen slaan. Daar moesten we altijd om lachen. De Amerikanen hadden toch alles wat Irak aan militairs bezat al drie keer stukgegooid? Nu hebben ze hier eigenhandig een bom gelegd. Dat is verkeerd, verwerpelijk, verdomd vervelend. Maar het is vanuit uw standpunt, het standpunt van een oorlogsverklaring aan Irak, niet misdadig of terroristisch. Wij gooien bij hunnie toch ook bommen neer? Dat doen we al zes weken lang. We zeggen dat we alleen militaire doelen bombarderen. Maar zij hebben geen vliegtuigen die hier militaire doelen kunnen bombarderen. Dus nemen ze maar het Hilton Hotel, dat is nu eenmaal een Amerikaanse naam. De oorlog waar u zo vóór was, is begonnen. Daar kunt u toch moeilijk over gaan klagen.’

Of eigenlijk; dit had ik allemaal willen zeggen. Maar ik kwam niet verder dan het vierletterwoord PvdA. De dame was een wijf. Het wijf had een kerel. De kerel had een hond. De hond had mijn broekspijp. Als ik een rokje had aangehad, dan was het vast

[p. 42]

zo ver niet gekomen. Je laat je hond niet in een rok bijten. En met een rokje aan had ik nooit al die vanzelfsprekende, maar op deze plaats en op dit tijdstip minder geschikte, dingen gezegd.

Ik bevond mij in de positie die mijn Marokkaan eerder had ingenomen. Men begon te schoppen en te slaan. Een politieauto reed de stoep op. Dat kon toch niet dezelfde zijn? Nee, een ander meisje en een andere jongen stapten eruit. De menigte reageerde net als in Baghdad: men week achteruit. Het politiemeisje vroeg de kerel om zijn hond terug te roepen. De politiejongen begeleidde me naar de politieauto. We reden naar het hoofdbureau, tegen een lange rij brandweerauto's in.

Vrij onvriendelijk werd ik in een cel gegooid. De deur ging wel met een érg harde klap dicht. O nee, dat was niet de deur, dat was een bom.

In mijn cel zat de Marokkaan van daarnet. ‘We moeten hier uit’, zei ik, ‘straks staat dit gebouw in lichtelaaie’. Het was de eerste keer in mijn leven dat ik het woorde lichtelaaie had uitgesproken. En ik heb het nu al driemaal getikt. Oorlog heeft zijn aardige kanten.

Ik drukte op de bel, waarbij een papiertje hing, waarop ‘bel’ geschreven stond. Onmiddellijk ging de celdeur open. Het was de agent die net de deur had dichtgegooid en die ook verbaasd was geweest wat een klap dat had gegeven. ‘Naar de kelder’, zei hij. ‘Maar daar zakt het gas juist in’, zei ik.

We kwamen bij de paternosterlift die rustig voortmaalde. In de schacht hoorde je boven de vlammen loeien. Beneden hoorde je gegil. Als filmregisseur kon je er niet veel mee beginnen, want eigenlijk was er niets bijzonders te zien. Maar het geluid was duidelijk:



een zware bom had het Hoofdbureau van Politie in de Marnixstraat getroffen.

De Marokkaan wenkte me. Ik herkende hem. Het was mijn werkster, die elke vrijdag bij mij het huis schoonmaakt. Dan had hij een rok over zijn broek aan en een doek over zijn haar. Ik had geen tijd om kledingkwesties met hem te bespreken. Hij wees me een deur naar buiten toe.

We stonden op de Marnixstraat. Een brandweerauto kwam aanrijden. Hij stopte niet, want hij wou nog naar het Hilton Hotel. Een banale gedachte overviel me. Namelijk: ‘Het lijkt wel een droom’. Maar het was geen droom. Het was de eerste dag van de wereldguerrillaoorlog. Nederland doet vrolijk mee. Dit is geen liefdadigheid, geen propaganda, geen polemiek, dit is oorlog. Mijn staatgenoten hebben vóór oorlog gestemd, en de meerderheid heeft gelijk.

Waarheen? Naar mijn huis natuurlijk. Het was niet helemaal duidelijk of mijn werkster mij beschermde of ik hem. Ik besloot het kopen van het rokje nog maar even uit te stellen.

Bij de kruidenier om de hoek stond een rij mensen met grote tassen. Ik had niets te eten in huis, maar ik vond het te flauw om tussen deze hamsteraars wat te gaan kopen. Ik was toch eigenlijk wat te dik om een rokje te kunnen dragen.

Het huis stond er nog. Soms hebben bommenleggers toch een voordeel boven bommenwerpers. Mijn werkster trok zijn rok aan, deed zijn hoofddoek om, en pakte de stofzuiger. Ik deed mijn trui aan, trok mijn schoenen uit, en pakte de schrijfmachine. Het leek me goed om de eerste oorlogsdag fris van de naald op te schrijven.